با تداوم سقوط بورس وال‌استریت و ثبت بزرگ ترین سقوط ماهانه این بورس طی 10 سال اخیر، وزیر خزانه‌داری دولت ترامپ، با سران شش بانک بزرگ این کشور تماس گرفت تا کارگروهی برای مقابله با وضعیت نابه سامان بورس این کشور تشکیل دهد.
 این کارگروه در آمریکا به «تیم جلوگیری از سقوط» موسوم است. به گزارش مهر به نقل از رویترز، طی هفته‌های اخیر با نگرانی از کندشدن اقتصاد جهان، سهام آمریکا به شدت افت کرده‌ است و در ماه دسامبر، «اس‌اندپی۵۰۰» به سوی ثبت شدیدترین سقوط ماهانه خود از بعد از بحران اقتصادی جهان پیش می‌رود.وزیر خزانه‌داری آمریکا، اندکی قبل از باز شدن بازارهای آسیایی در روز دوشنبه، در توئیتر خود نوشت: امروز من با مدیران اجرایی ارشد شش بانک بزرگ کشور، شخصا تماس گرفتم. استیون منوچین، روز دوشنبه هم با اعضای کار گروه رئیس‌جمهور بر بازارهای مالی، که شامل استادان برجسته سیستم مالی آمریکاست، تماس خواهد گرفت. به این گروه گاهی «تیم جلوگیری از سقوط» هم می‌گویند.
این تماس‌ها در حالی انجام می‌شود که گزارش ها حاکی از آن است که ترامپ احتمال اخراج رئیس فدرال‌رزرو، جرومه پاول را در جلسات خصوصی بررسی کرده است.به تازگی ترامپ از افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا به شدت انتقاد کرده است چرا که این مسئله به سقوط بازارهای سهام و کاهش سود اوراق قرضه این کشور منجر شده و نگرانی‌ها درباره ورود اقتصاد آمریکا به رکود را شدت بخشیده است. پاول از ماه فوریه ریاست بانک مرکزی آمریکا را بر عهده داشت و طی ماه‌های اخیر ترامپ چندین بار به سیاست‌های وی حمله کرده است.
 

   برگ برنده ترامپ می سوزد؟
ترامپ با وعده های اقتصادی از جمله اولویت آمریکا در مسائل اقتصادی و تجاری و لغو قراردادهای تجاری به نفع ایجاد اشتغال برای تولید بیشتر محصولات آمریکایی رای آورد. برخی آمارها از جمله روند ایجاد اشتغال نیز نشان می دهد که ترامپ در ایجاد اشتغال عملکرد موفقی داشته و نرخ بیکاری این کشور به 4 درصد رسیده است که کمترین نرخ بیکاری 18 سال اخیر ایالات متحده آمریکاست. با این حال بورس آمریکا در پی تصمیم فدرال رزرو (بانک مرکزی) این کشور برای افزایش نرخ بهره، بیشترین سقوط ماهانه طی 10 سال اخیر را تجربه کرد. این تصمیم در پی تنش های سیاسی اخیر آمریکا اتخاذ شده است. تنش های سیاسی که تعطیلی دولت آمریکا در پی اختلاف با کنگره و تشدید اختلاف ترامپ با برخی اعضای کابینه خود و جنگ تجاری با کشورهایی نظیر چین از جمله آن هاست. به این ترتیب شرایط به گونه ای پیش می رود که تصمیمات سیاسی تند ترامپ در حال ضربه زدن به دستاوردهای اقتصادی وی است.
 

آیت ا... هاشمی شاهرودی رئیس مجمع تشخیص و رئیس سابق قوه قضاییه به لقاء ا... پیوست .
در حالی که از صبح روز گذشته به طور مکرر شایعاتی مبنی بر درگذشت آیت ا... هاشمی شاهرودی رئیس مجمع تشخیص منتشر می شد، نزدیکان وی با اذعان وخامت حال او تأکید کردند آیت ا... هاشمی شاهرودی هنوز در قید حیات است. اعلام نامساعد بودن حال رئیس سابق قوه قضاییه کشورمان از شامگاه یک شنبه آغاز شده بود. پرویز داوودی رئیس دفتر رئیس مجمع نیز ظهر روز گذشته در توضیح وضعیت هاشمی شاهرودی به صداوسیما گفته بود: «تا دو هفته قبل حال وی مساعد بوده و راجع به موضوعات گوناگون صحبت می کردیم و گاهی از تخت پایین می آمدنداما در هفته قبل به آی سی یو منتقل شدند و هم اکنون با دستگاه ها ،  مسائل پزشکی ایشان کنترل می‌شود.» به گزارش تابناک، صبح روز گذشته و پس از اعلام خبر درگذشت رئیس مجمع، یکی از اعضای تیم پزشکی آیت ا... هاشمی شاهرودی ضمن تکذیب این خبر گفت: از لحاظ پزشکی امکان حیات وجود ندارد اما خبر فوت را باید خانواده ایشان اعلام کنند، اما ساعتی بعد رئیس بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) با بیان این که حال آیت ا... هاشمی‌شاهرودی مثل روز گذشته است، افزود: بار اول‌شان نیست که در آی سی یو بستری می شوند، قبول داریم که این دفعه حال‌شان وخیم تر است؛ اما در قید حیات هستند .در عین حال شامگاه روز گذشته و در ساعت 30 : 22 شبکه خبر اعلام کرد: آیت ا... هاشمی شاهرودی پس از یک دوره طولانی بیماری دار فانی را وداع گفت .بیت آیت ا...  هاشمی شاهرودی شب  گذشته در اطلاعیه ای  اعلام کرد به رغم تلاش پزشکان ، رئیس فقید مجمع تشخیص در ساعت  03 : 22  دعوت حق را لبیک گفت. مرحوم آیت ا... شاهرودی خود چندی قبل با اشاره به این که از یک سال گذشته با مشکل وجود توده ای در روده و سپس عفونتی در کلیه سمت چپ مواجه شده، روند درمانی اش در ایران و اصرار نزدیکان برای سفر به خارج را تشریح کرده بود. به گزارش جماران، پیکر رئیس فقید مجمع  در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده خواهد شد.

   فراخبر
جوزدگی و «مرگ منبع خبر»
دیروز یکی از بدترین روزها برای رسانه های رسمی و غیررسمی بود. در حالی که صبح دیروز خبرگزاری مهر و برخی کانال های خبری از جمله تسنیم، خبر درگذشت آیت ‌ا... هاشمی شاهرودی را منتشر کردند، برخی خبرگزاری ها از جمله ایرنا و ایسنا با انتشار تکذیبیه این خبر نوشتند وی به کما رفته و همچنان در قید حیات است. این در حالی است که به نظر می رسد اعلام خبر درگذشت ایشان، از اظهارنظر یک فعال رسانه ای آغاز شد. کیان عبداللهی سردبیر خبرگزاری تسنیم، نخستین چهره رسانه ای  بود که حدود ساعت 10 صبح دیروز اعلام کرد آیت ا... شاهرودی درگذشته است. پس از این توئیت، شایعه گسترده ای در کانال های خبری پیچید و در ادامه خبرگزاری ها هم بدون ذکر منبع و تنها به این دلیل که از قافله عقب نمانند، اقدام به انتشار خبر کردند. عبد ا... گنجی مدیر مسئول روزنامه جوان در نقد این شیوه از خبررسانی توئیت زد: «رقابت خبری و سرعت اعلام خبر فوت شخصیت ها در رسانه های ایران بر همه اخبار دیگر ارجح است. سرعتی که بعضاً به مثابه لیز خوردن سنگ روی یخ است.» حسین دلیریان دبیر سرویس دفاعی خبرگزاری تسنیم هم دراین باره در توئیتی نوشت: مشکل از خبرگزاری‌ها و رسانه های رسمی کشور نیست؛ مشکل از این است که در کشور "سواد رسانه‌ای" وجود ندارد و طبعاً مسئولان مختلف کار رسانه ای بلد نیستند. کبری آسوپار دیگر فعال رسانه ای بود که در انتقاد از عملکرد رسانه ها نوشت: «شهوتِ مطلع نشان دادن خود از هر چیزی و ارضای حس "من اول از همه می‌دانستم" باید با افتخارِ "من خبر غیرموثق نقل نمی‌کنم" عوض شود. عمل کردن بر حسب چنین شهوتی، نه برای حرفه‌ای تلقی شدن رسانه و اهالی‌اش خوب است، نه برای اعتبار افراد؛ در باب گناه دینی‌اش هم فی‌الحال سکوت می‌کنم.» چند کاربر هم به پاک شدن خبرهای اولیه رسانه ها اشاره و از این موضوع انتقاد کردند.

 «مریم ایران دوست» سرمربی تیم فوتبال بانوان ملوان بندرانزلی است که توانسته این تیم را دوباره احیا کند. او دختر «نصرت ایران دوست» از چهره های شناخته شده فوتبال گیلان است و در یک خانواده فوتبالی بزرگ شده است. چندی پیش فیلمی از تمرین ملوان منتشر شد که کودک خردسالی با مادرش حضور داشت و به شیرین زبانی می پرداخت. در این کلیپ، پسر خردسال بارها و بارها وسط حرف های مهم «ایران دوست» سر تمرینات می پرید و با گفتن کلمه «مادر» توجه ها را به سمت خودش جلب می کرد. «ایران دوست» هم در عین ناباوری، صحبتش را قطع می کرد و با گفتن کلماتی چون «بله» و «جانم»، تمرین را برای لحظاتی رها می کرد! این کلیپ که از برنامه نود هم پخش شد، بازدید بالایی در شبکه های اجتماعی داشت. به همین بهانه، با «مریم ایران دوست» درباره این کلیپ و سختی ها و شیرینی های مادر بودن همکلام شدیم که در ادامه خواهید خواند.
 

    بگذارید که اولین سوال مان فوتبالی باشد! شما چطور توانستید با همه مشکلات، تیم ملوان را دوباره احیا کنید؟
ما یک خانواده بزرگ هستیم و بیشتر بازیکنان تیم ما بومی هستند. در این دو سالی که نبودیم همه دوست داشتند دوباره تیم ما برگردد که خدا را شکر این اتفاق افتاد و البته در این بین مدیرعامل باشگاه، مسئولان انزلی و صدالبته هواداران مان نقش خیلی زیادی داشتند.
   چندی پیش کلیپی از تمرین تیم شما سر از فضای  مجازی درآورد که در آن کودکی در کنار تیم حضور داشت. این کلیپ با استقبال زیادی در شبکه های اجتماعی روبه رو شد و حتی برنامه 90 هم آن را پخش کرد. درباره این کلیپ و ماجرایش توضیح می دهید؟
آن بچه «کارن» پسر خواهر من است که بعضی ها به اشتباه پسر من دانستند. البته فرقی هم نمی کند چون از وقتی به دنیا آمد، من کنارش بودم و به نوعی مادر خوانده اش هستم. اما درباره کلیپ که دیده شد، خیلی خوشحالم و به نظرم کمک بزرگی به فوتبال بانوان است. من وقتی فرزند خودم «راستین» به دنیا آمد، دو ماه بعد فوتبالم را شروع کردم. آن زمان خیلی سختی کشیدم و درکنار رشد فرزندم من هم رشد کردم. حالا «کارن» با شیرزبانی هایش همان دوران را برای من یادآوردی می کند. ما این کلیپ را برای دل خودمان گرفتیم اما دیده شدنش باعث شد سختی های کار یک مادر به تصویر کشیده شود یک مادر علاوه براین که بیرون کار می کند، امور خانه را هم باید رتق و فتق کند و مهم تر از همه یک مادر است و در واقع در سه جبهه تلاش می کند و مدیریت این ها بسیار سخت است. کار یک مادر فوتبالیست خیلی سخت تر است.
     راستین الان چند سالش است؟
پسرم الان 16 سال دارد و سرش به درس خواندن گرم است.
     فوتبال بازی کردن و فرزندداری جور در می آید؟
من از هشت سالگی علاقه وحشتناکی به فوتبال داشتم و یک عاشق واقعی بودم. البته آن زمان فوتبال بانوان وجود نداشت به همین خاطر من رفتم سراغ بسکتبال و در 2 المپیاد کشوری بسکتبال شرکت کردم اما زمانی که فوتبال شروع شد و به شهرستان ها رسید من یک بچه دو ماهه داشتم. بنابراین راهی نبود که با او به سراغ این عشق قدیمی بروم. من از سال 81 فوتبال را شروع کردم و تا همین حالا هم در کنار فوتبال هستم.
     پس راستین را هم سر تمرین می بردید؟
بله. راستین چون خیلی وابسته بود در مهدکودک یا کنار پرستار نمی ماند بنابراین من در تمام تمرینات و سفرهای داخلی او را با خودم می بردم و درکنار تر و خشک کردن بچه، بازی می کردم.
     شما به کار خانه هم می رسید؟
الان که سنم بالاتر رفته شاید یک مقدار سخت تر شده است اما وقتی شما عاشق باشی، چیزی برایت سخت نیست و غیرممکنی وجود ندارد. من در کنار کار خانه، فوتبال بازی کردم، مربیگری کردم و نمی گویم بنیان گذار فوتبال بانوان گیلان بودم اما فردی هستم که به سختی تیم را کنار هم تشکیل دادم. برای این موضوع شما باید سراغ خیلی از نهادها بروید گاهی من از صبح که بلند می شدم تا 10 شب درگیر کار بودم و خیلی شرایط سخت بود اما خدا را شکر می کنم که امروز ثمره اش را می بینم.
     بازیکنانی که در تیم شما هستند از این دست مشکلات خانوادگی دارند؟
ما یک خانواده ایم و با همسران بازیکنان هم در ارتباط هستیم. به عنوان مثال «سپیده نزهتی» همسر «هادی تامینی» فوتبالیست سابق ملوان، سپاهان و ذوب آهن است که در تیم ما حضور دارد. اتفاقا همین چند روز پیش آقا هادی سر تمرین آمده بود و می گفت کار ما بچه داری شده است. من به او گفتم که این همه سال شما فوتبال بازی کردی و سپیده امور خانه را در دست داشت، حالا دو- سه سالی هم شما بچه را نگه دار، سپیده بازی کند. البته بنده خدا آقای تامینی هم حرفی نداشت. به هرحال این تفاهم باید دوطرفه باشد و من خیلی خوشحالم که او می آید به همسرش روحیه و انرژی می دهد و از او حمایت می کند و از بچه دو سال و نیمه شان مراقبت می کند. برای من چنین اتفاقاتی باعث افتخار است. همه زن و شوهرها به طور قطع مشکلاتی دارند و اگر این ماجرا را سانسور کنیم، خلاف واقع گفته ایم اما این که دو نفر از پس مشکلات شان بربیایند و همدیگر را پشتیبانی کنند یک هنر است.
 

با اسکن این کد می توانید این کلیپ را تماشا کنید

 یکی از دستیاران دونالد ترامپ گفته است که تعطیلی بخشی از دولت آمریکا به دلیل اختلاف با کنگره بر سر بودجه، ممکن است تا روز سوم ژانویه که کنگره بعدی کارش را شروع خواهد کرد، ادامه یابد.ترامپ تصور می‌کرد می‌تواند با انداختن توپ در زمین دموکرات‌ها فرافکنی کند و محبوبیت خود را افزایش دهد بنابراین در مقابل دوربین‌های تلویزیونی باافتخار اعلام کرد که دولت را تعطیل خواهد کرد اما پس از آن که نتوانست کنگره را متقاعد کند و با افزایش فشار افکار عمومی، در چرخشی 180 درجه‌ای عملاً دموکرات‌ها را عامل این مسئله دانست. ترامپ در حال فاصله گرفتن از سیاست حزبی مرسوم بوده و با اتخاذ سیاست‌های جنجالی، حمایت جمهوری‌خواهان را از سیاست‌هایش به حداقل رسانده و به عامل مهم شکاف درون حزبی بدل شده است. وی هم اکنون صرفاً بر اساس غریزه و در جهت جلب نظر پایگاه رأی خود رفتار می‌کند مسئله‌ای که ساختار مستقر و حتی هم‌حزبی‌هایش را به‌شدت ناراحت کرده است. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد وی چندان نیز در این راه موفق نبوده چراکه 51 درصد مردم آمریکا، ترامپ و جمهوری‌خواهان را عامل تعطیلی دولت می‌دانند و 57 درصد نیز مخالف ساخت دیوار در مرز مکزیک هستند. ترامپ که ورود به عرصه انتخابات را پس از شکست در انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس نمایندگان با سرعت آغاز کرده، افزایش فشارهای رقبای داخلی را به‌خوبی حس می‌کند؛ شاید تنها گزینه وی افزایش اقدامات پوپولیستی در ماه های آینده باشد.
 

دیروز یکی از بدترین روزها برای رسانه های رسمی و غیررسمی بود. در حالی که صبح دیروز خبرگزاری مهر و برخی کانال های خبری از جمله تسنیم، خبر درگذشت آیت ‌ا... هاشمی شاهرودی را منتشر کردند، برخی خبرگزاری ها از جمله ایرنا و ایسنا با انتشار تکذیبیه این خبر نوشتند وی به کما رفته و همچنان در قید حیات است. این در حالی است که به نظر می رسد اعلام خبر درگذشت ایشان، از اظهارنظر یک فعال رسانه ای آغاز شد. کیان عبداللهی سردبیر خبرگزاری تسنیم، نخستین چهره رسانه ای  بود که حدود ساعت 10 صبح دیروز اعلام کرد آیت ا... شاهرودی درگذشته است. پس از این توئیت، شایعه گسترده ای در کانال های خبری پیچید و در ادامه خبرگزاری ها هم بدون ذکر منبع و تنها به این دلیل که از قافله عقب نمانند، اقدام به انتشار خبر کردند. عبد ا... گنجی مدیر مسئول روزنامه جوان در نقد این شیوه از خبررسانی توئیت زد: «رقابت خبری و سرعت اعلام خبر فوت شخصیت ها در رسانه های ایران بر همه اخبار دیگر ارجح است. سرعتی که بعضاً به مثابه لیز خوردن سنگ روی یخ است.» حسین دلیریان دبیر سرویس دفاعی خبرگزاری تسنیم هم دراین باره در توئیتی نوشت: مشکل از خبرگزاری‌ها و رسانه های رسمی کشور نیست؛ مشکل از این است که در کشور "سواد رسانه‌ای" وجود ندارد و طبعاً مسئولان مختلف کار رسانه ای بلد نیستند. کبری آسوپار دیگر فعال رسانه ای بود که در انتقاد از عملکرد رسانه ها نوشت: «شهوتِ مطلع نشان دادن خود از هر چیزی و ارضای حس "من اول از همه می‌دانستم" باید با افتخارِ "من خبر غیرموثق نقل نمی‌کنم" عوض شود. عمل کردن بر حسب چنین شهوتی، نه برای حرفه‌ای تلقی شدن رسانه و اهالی‌اش خوب است، نه برای اعتبار افراد؛ در باب گناه دینی‌اش هم فی‌الحال سکوت می‌کنم.» چند کاربر هم به پاک شدن خبرهای اولیه رسانه ها اشاره و از این موضوع انتقاد کردند.

صحبت از قاچاق پنهانی مقداری مواد مخدر نیست، حتی صحبت از قاچاق پوشاک و اسباب بازی و خودرو هم نیست که شاید بتوان در کانتینرهایی دور از چشم متولیان انجام داد. حتی به نوعی عیان تر از قاچاق سوخت است چون آن قدر رو است که نمی توان آن را مخفی کرد. صحبت از قاچاق خاک است؛ بحثی که قدمتی در حدود دو دهه دارد و هرگز هم به سرانجامی مشخص نرسیده است.
در واقع برخی شاهدان عینی و به خصوص کارشناسان محیط زیست به صراحت اعلام می کنند که قاچاق خاک به ویژه از استان های جنوبی به برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس در جریان است و در مقابل مسئولان وزارت جهاد کشاورزی هربار به صراحت این پدیده را تکذیب می کنند و می گویند شایعه است. حتی طی چند هفته اخیر که باز این بحث داغ شده تعداد تایید و تکذیب ها تقریبا برابر است. آن گونه که کارشناسان مطرح کشور در این خصوص اعلام نگرانی کرده اند، قاچاق خاک در حوزه خاک های زراعی و مرتعی که حاصلخیزی بالایی دارد، در حال انجام است اما مستنداتی برای قاچاق خاک های معدنی وجود ندارد.
قاچاق خاک خاص و قرمز جزیره هرمز نیز یکی از بحث های داغ هفته اخیر بوده که باز هم تایید و تکذیب شده است. در این بین عیسی کلانتری در یک برنامه رادیویی گفت: گزارشی به من دادند که از جزیره هرمز خاک صادر و برخی دست‌اندرکاران بخش غیر خصوصی در این کار فعالیت می‌کنند. به گفته وی صادرات خاک نباید اصلاً صورت بگیرد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: به دنبال این هستیم که اگر این اتفاق می‌افتد، جلوی آن گرفته شود.
جالب آن که بعد از این همه سال هنوز صحبت از اما و اگرهاست آن هم در عالی ترین سطح سازمانی که مستقیما متولی این قضیه است. در این بین اگر اخبار و ادعاها صحت داشته باشد و خاک مرغوب ایران تحت هر عنوانی مثل سیمان و خاک گلدان
و . . . در حال قاچاق به برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد، آن چه فاجعه بار است این واقعیت است که خاک خارج شده از کشور در واقع همان 30 سانتی متر سطح خاک است که حاصلخیز بوده و نقش حیاتی در اقتصاد، محیط زیست و اکولوژی کشور دارد. همان بخشی از خاک که بازسازی آن
ده ها و شاید صدها هزار سال زمان می برد.
از طرفی همان طور که مطرح شد انتقال خاک از کشور موضوع ساده‌ای نیست و به دلیل شرایط خاص خاک و حجم قابل‌توجهی که باید منتقل شود، قاچاق آن کار ساده‌ای نیست و به همین دلیل خواه ناخواه پای گمرک هم به میان می آید همچنان که برخی کارشناسان و مسئولان، گمرک را هم در این قضیه بی تقصیر نمی دانند. اتهامی که سعید احمدخانی، مدیرکل روابط‌عمومی گمرک به شدت آن را تکذیب می کند و می گوید به هیچ وجه قاچاق خاک از مبادی رسمی کشور تحت عنوان سیمان یا هر چیز دیگری امکان پذیر نیست.
آن چه مسلم است در طول تاریخ تمدن های بسیاری به واسطه تخریب خاک از بین رفته اند. هم اکنون چالش‌های منابع خاک کشور، تغییر کاربری اراضی کشاورزی، شوری خاک، پایین بودن منابع مغذی خاک، فرسایش و تخلیه بنیه خاک و به تازگی نیز قاچاق خاک است. 12 سال پیش دولت در پی اشراف به این معضلات لایحه حفاظت خاک را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد که پس از بارها رفت و برگشت و بررسی اظهارات موافقان و مخالفان، سرانجام در روز جهانی خاک یعنی 14 آذر ماه گذشته معاون وزیر کشاورزی اعلام کرد که لایحه حفاظت خاک در مجلس تصویب و پس از تایید شورای نگهبان برای اجرا ابلاغ خواهد شد.
در این مطلب بنا نداریم به بحث های موافقان و مخالفان این لایحه بپردازیم یا جانبداری طرفی را بکنیم بلکه فقط می خواهیم تاکیدی داشته باشیم بر این واقعیت که نقش خاک در زنجیره اقتصاد و تولید مواد غذایی و مسائل مهمی همچون محیط زیست، تغییر اقلیم و پالایش آلاینده‌ها بسیار اثرگذار است. خاک مهم‌ترین تامین کننده نیازهای انسان است و بدون خاک هرچه می شناسیم نابود خواهد شد. بنابراین حتی اگر لایحه حفاظت خاک به جایی نرسید باید هرچه زودتر و بدون اتلاف وقت در این خصوص یک فکر اساسی و اجرایی کرد.
شاید برای رفع مشکلات مربوط به حوزه خاک بهترین راه، تشکیل "شورای عالی خاک" همانند شورای عالی آب باشد تا خاک کشور نیز متولی مشخص و مسئولی داشته باشد و همه دستگاه‌ها و سازمان های مرتبط، با هماهنگی بهتری از این عنصر مطلوب و اثرگذار حمایت کنند.

سید علی علوی- حمید حسینی -هادی محمدی :«مصدق، امیرکبیر و آرش کمانگیر»(1) یا دیپلمات «ضعیف!» (2)، «مسئول رفع مشکل آمریکا »(3)«لیبرال  غرب زده» یا «وطن پرست و انقلابی ».این طیف گسترده و متناقض از قضاوت درباره دیپلماتی 59 ساله که چند سالی است سکان هدایت دستگاه سیاست خارجی کشور مان را در دست دارد، در نوع خود هم عجیب است و هم سوال برانگیز.چگونه چنین صفات متناقضی در یک نفرقابل جمع شدن است؟به نظر می رسد یافتن پاسخ به این سوال را بیش از آن که در خود ظریف جست وجو کنیم باید درنوع   نگاه دوستداران و موافقان او و منتقدانش جست. کدام یک قضاوت درست تری دارند؟ رسیدن به  پاسخ این سوال تا حد زیادی معطوف به توجه به  سیر حضور محمد جواد ظریف در عرصه سیاست عمومی کشور به ویژه در دوره جدید در سمت وزیر خارجه است. ظریف در زمانه ای سکان هدایت دستگاه دیپلماسی را به دست گرفت که جامعه به ویژه طبقه متوسط به عنوان موتور انتخاب دولت دهم رنجور از زخم تحریم ها و خسته از موضع گیری های شعاری و احساسی در سیاست خارجی  به دنبال شعار تدبیر روحانی و امیدوار به کاربلدی و دانش ظریف از قواعد روابط بین الملل در جست وجوی یک ناجی برای رهایی از این وضعیت بودند.احساسی که در تیتر خیلی از روزنامه ها نیز نمود می یافت. مذاکرات ماراتن گونه و جانفرسای هسته ای که از یک دهه قبل به درازا کشیده بود، به نظر می رسید در ایستگاه پایانی باشد. ظریف و همکارانش پس از چندین دور مذاکره شبانه روزی در نهایت در24 تیر ماه 94  از رسیدن به توافق موسوم به برجام خبردادند . بازگشت این دیپلمات کار کشته به کشور با استقبال پرشوری از او در فرودگاه همراه شد استقبالی که شعارهای مردم بغض را در گلوی وزیر خارجه نشاند. مذاکرات هسته ای به توافق رسیده بود و یکی شادمان از این توافق و دستاوردهای اقتصادی آن، آینده یک دلاری را با هزار تومانی گره می زد و دیگری از برباد رفتن تمام داشته های فنی صنعت هسته ای ایران انتقاد می کرد. قصه این «توافق قرن» اما با بد عهدی های یکی از دو طرف اصلی برجام یعنی آمریکا به فصل های تلخش رسید. بهره ایران از برجام  «تقریبا هیچ بوده است». سخنی که سیف رئیس کل وقت بانک مرکزی دراندیشکده  شورای روابط خارجی آمریکا کمتر از شش ماه بعد از برجام و در انتقاد از بدعهدی های آمریکا و با هدف مخاطب خارجی بیان کرد، رفته رفته  به درست یا غلط به قرائت غالب در فضای داخلی کشور بدل گشت.قرائتی که به جرئت می توان گفت همچنان پا برجاست.  ظریف اما همچنان از برجام و دستاوردهای آن دفاع  و در اظهار نظری جنجالی که به نظر تفسیر جدیدی  از مذاکره برای برجام است  تاکید می کند که « هدف برجام  اصلا اقتصادی نبود.  مذاکرات ما درباره برجام تا فروردین 94 (یعنی سه ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفا هسته ای و امنیتی بود... بحث های هسته ای، امنیتی و خارج شدن از شورای امنیت بحث های اصلی ما بود و این که کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود با واقعیات و خطوط قرمزی که برای ما ترسیم شده بود، نمی سازد... و در همه این اهداف به نتیجه رسیدیم. همه قطعنامه ها هم لغو شد.»گفت و گوی ما بااین دیپلمات شیک پوش و خوش رو در دومین روز فصل زمستان و همزمان با روزهایی که به نظر می رسد برجام هم فصل خزان خود را می گذراند، در ساختمان تاریخی وزارت خارجه انجام شد.
در حالی که روحانی به وضوح در رقابت های انتخاباتی این شعار را که «چرخ سانتریفیوژها باید بچرخد ، چرخ زندگی مردم هم باید بچرخد»  می داد و وعده رفع تحریم ها در صورت توافق پررنگ بود،وقتی تاکید می کنیم این دولت بود که برجام را با معیشت مردم گره زد و توقعات را بالا برد، او  این رفتار دولت رابه نوعی  واکنشی به انتقاد های منتقدان برمی شمارد  و تصریح می کند:«بعضی محافل داخلی بودند که برای برخی اهداف خود به دولت حمله می کردند و دولت ناگزیر بود پاسخ بدهد. خیلی از حرف هایی هم که دولت می گفت یا می گوید، منطقی است... اگر گفتیم برای صنایع آب کشور هم نیاز به رفع تحریم هاست به خاطر این بوده که تحریم ها مانع واردات تجهیزات صنعت آب کشور می شد.»این دفاع تمام قد ظریف از دستاوردهای برجام اما به نظر می رسد درباره آینده این توافق و پایداری آن چندان سفت و محکم نیست.به وضوح وقتی از اروپا سخن می گوید، از افعال ماضی استفاده می کند.گویی همه چیز تمام شده است، «متاسفانه اروپا یک فرصت جدی را از دست داد چون  آمادگی هزینه کردن را ندارد». اما این دیپلمات عمل گرا که در بحبوحه مذاکرات لوزان در مقاله ای در نیویورک تایمز از اصول اصلی خط مشی مذاکراتی خود رونمایی و تصریح کرده بود، "امکان ندارد هیچ کشوری به مصالح خود برسد بدون این که مصالح دیگران را لحاظ نکند " به طور کامل در را به روی اروپا نمی بندد و تاکید می کند:«کماکان معتقدیم اگر اروپایی ها می خواهند از منافع برجام استفاده کنند باید آمادگی هزینه کردن در این زمینه را داشته باشند.»
وقتی با ظریف مصاحبه می کنید باید حرکات و زبان بدن او را هم بخشی از پاسخ اش  به سوالات به حساب آورید. این مسئله  زمانی مشهود است که بحث به انتقادهای داخلی از عملکرد وزارت خارجه و برجام  می رسد.کمی تن صدایش بالاتر می رود و حرکات دستانش بیشتر می شود. شاید در یکی از تندترین موضع گیری ها درباره این  بخش، از منتقدان خود  می گوید:«... در هر حرکت خود برای تلاش جهانی که انجام می دهیم، بیشتر نگاهمان این است که از داخل تیر نخوریم... در طول مذاکرات برجام هم بیشتر نگران خنجرهای از پشت بودیم».  در پاسخ به انتقاد از این که برخی رفتارهای او مانند فیلم صحبت های خصوص اش با البرادعی، حضورش در سخنرانی تبلیغات انتخاباتی دکتر روحانی در اصفهان و حضور در کنگره حزب ندا جایگاه سیاست خارجی را  به حد رقابت جناحی تقلیل می دهد و همگرایی ملی درباره رویکردهای سیاست خارجی را به خطرمی اندازد می گوید :«چرا از سخنرانی برای مراسم شهدای موتلفه کسی چیزی نگفت؟»انتقاد از حضورش در سخنرانی تبلیغاتی روحانی را هم که «به عنوان عضو دولت و با هزینه شخصی به آن جا رفته» کم لطفی دوستان می داند ، اما پاسخی به سخنانش با البرادعی نمی دهد. در حالی که پیشتر حسین مرعشی، عضو هیئت رئیسه شورای عالی انتخاباتی اصلاح طلبان از ظریف در کنار جهانگیری،زنگنه،بی طرف و ملک زاده به عنوان پنج گزینه اولیه  اصلاح طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری  96 نام برده بود و درباره این که برخی معتقدند  این رفتارها شائبه نگاهش به انتخابات 1400 را تقویت کرده،با خنده پاسخ  می دهد: «آقایان به من بگویند چگونه این نگرانی را رفع کنم تا من همان کار را انجام دهم... دنبال 1400نیستم. چه کار کنم؟ در محضر تعهد بدهم؟»انتقادها از سخنانش درباره پول شویی را هم با حرارت رد می کند و معتقداست: «هیچ استفاده ای در خارج از این سخنان نمی شود...»چون پول شویی یک واقعیت در کشورهای غربی نیز هست. «معتقدم هیچ یک از نهادهای کشور طرفدار پول شویی نیستند »وحرف ما این است که باید برای مقابله با آن، قانون داشته باشیم.
این که مصاحبه طبق زمان بندی قبلی ، سر وقت تعیین شده و بدون معطلی در گیت ورودی برگزار می شد برای ما که خیلی جاها خبر لغو مصاحبه را در دقیقه 90 شنیده بودیم غریب و نا مانوس بود .گفت و گوی ما با دکتر محمد جواد ظریف در حالی برگزار شد که همراهان وزیرو همکاران ما تقریبا در جای خود میخکوب شده بودند هم به خاطر این که وقتی با شخصی مانند محمد جواد ظریف مصاحبه می کنید باید به تمام جزئیات گفتاری و رفتاریش در پاسخ به سوالات دقت کنید و هم آن که کفپوش چوبی اتاق مصاحبه که با کوچک ترین رفت وآمدی  به صدا در می آمد، عملا امکان هر حرکتی را  سلب کرده بود! متن مصاحبه ما رابا دکتر محمد جواد ظریف وزیر خارجه در ادامه بخوانید.
 

ما شاهد هستیم که در هفته های اخیر صحبت از یک سری ائتلاف های جدید در منطقه می شود و اسامی برخی کشورها هم مطرح است. اساسا چه ظرفیتی در شرایط فعلی منطقه برای تشکیل چنین ائتلاف هایی وجود دارد یا این که این مواضع و سخنان،  بیشتر به منظور استفاده از برگه ایران برای امتیاز گیری از آمریکاست؟
یکی از واقعیت های دوران انتقالی بین المللی که شاهدش هستیم، پایان ائتلاف های دایمی است و اگر به شرایط جهانی نگاه کنید بیشتر ائتلاف ها موضوعی یا مقطعی هستند. جمهوری اسلامی نیز به عنوان کشوری که استقلال عمل در سیاست خارجی دارد، امکان ائتلاف سازی را همیشه داشته است. ما این امکان را داریم که بدون ملاحظه روابط با دیگران، ائتلاف هایی داشته باشیم. ما توانستیم روابط خوبی با ترکیه و روسیه ایجاد کنیم و درباره سوریه همکاری خوبی داشته باشیم که تنها مدل موفق همکاری در سوریه به شمار می رود که توانسته حداقل از شدت تخاصمات در سوریه کاهش دهد. قبل از روند آستانه هیچ روند موفقی وجود نداشت ولی روند آستانه نشان داد که روند موفقی است. همکاری های ایران، ترکیه و قطر برای جلوگیری از فشار عربستان سعودی به قطر همکاری موفقی بود. اصولا اعتقاد داریم تغییر نقشه جغرافیایی منطقه به صلاح ما و هیچ کشور دیگری نیست. برای همین هم سیاست دایمی ما بوده که با این موارد مقابله کردیم. جمهوری اسلامی این امکان را دارد که بر حسب شرایط، ائتلاف های موضوعی را ایجاد کند و با کشورهای هم فکر خودش همکاری داشته باشد.
موردی هم از این ائتلاف ها وجود دارد که الان در دستور کار ایران باشد؟
بله وجود دارد. همکاری هایی در سطح منطقه با کشورهای مختلف هست که برخی وقت ها جنبه سازمان یافته تری می گیرد. ما این همکاری ها را بدون اعلام عمومی ادامه می دهیم تا زمانی که همه کشورها آمادگی اعلام کردنش را داشته باشند.
بحث هایی که درباره ائتلاف قطر، ایران، ترکیه و عراق و عمان می شود تا چه حد جدی است؟
ما بیش از این که در سیاست خارجی در دولت یازدهم و دوازدهم به تبلیغات توجه داشته باشیم به نتیجه معطوف هستیم و همکاری هایی را که شکل می دهیم، کمتر تبلیغاتی می کنیم بنابراین این گونه همکاری ها را با کشورهای منطقه پیش می بریم. لازم است اضافه کنم که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران حذف هیچ کشوری در منطقه نیست و ما سیاست همکاری با همه کشورهای منطقه را داریم.
آمریکا چقدر با روند سوریه کنار آمده است؟
آمریکا و غرب اصلا به روند آستانه روی خوشی نشان نداده و تاکنون چندبار تا اعلام مرگ زودهنگام روند آستانه پیش رفته اند. به تازگی هم شنیدیم که گفتند آستانه از بین رفته اما دیدیم روند آستانه روند مثبتی است و اگر کارشکنی غربی ها نبود شاید می توانستیم کمیته قانون اساسی را که مورد توافق دولت و معارضین سوریه بود نهایی کنیم. اما حالت حسادت استراتژیک و ملاحظات نامربوط آن ها تا به حال مانع رسیدن به راه حل در سوریه شده است. ما پنج سال قبل پیشنهادی را برای حل سیاسی بحران سوریه مطرح و چهار سال قبل نیز پیشنهادی را برای حل سیاسی یمن ارائه کردیم و الان می بینید که پس از مدت ها جنگ ناجوانمردانه، امروز فرمول های جمهوری اسلامی مطرح شده است. مشکل این است که غربی ها منطق و عقلانیت را فدای برخی ملاحظات و فشارهای متحدان خود می کنند.
اجازه بدهید وارد بحث برجام شویم.یک انتقاد به دستگاه دیپلماسی این است که واکنش ما به رفتار اروپا در خصوص ادامه برجام خیلی منفعلانه بوده است. اکنون شرایطی پیش آمده که انگار   همه راضی هستند، هم آمریکا راضی است چون بدون انجام تعهدات خود از برجام خارج شده، هم اروپا راضی است چون ما  همچنان تعهدات خود را اجرا می کنیم،  هم چین وروسیه راضی هستند چون امتیازات بیشتری در این شرایط می توانند از ایران بگیرند بنابراین کاری قرار نیست انجام دهند. برای همین برخی معتقدند باید یک اقدام جدی تری در این برهه انجام می دادیم تا تعلل اروپا ادامه پیدا نکند.هرچند حتی گفته می شود  ایران هم  به این شرایط راضی است چون آمریکا را منزوی کرده است. نظر شما چیست؟
ما سیاستمان را بر اساس واکنش به دیگران تعیین نمی کنیم. سیاست ما در خصوص برجام براساس منافع خودمان تبیین می شود و این طور نیست که ما انتخابی نداشته باشیم. آمریکایی ها شاید فکر دیگری می کردند و باور نمی کردند جمهوری اسلامی بتواند شرایط را کنترل کند. فکر می کردند در قالب چارچوبی که برای آن ها قابل پیش بینی بود، عمل می کنیم. اما این کار را نکردیم و باعث شدیم آمریکا منزوی شود. بعضی خیال می کنند این که آمریکا به رئیس یک بانک می گوید چه کاری بکند یا نکند یا مسئول مالی یک شرکت مثل هواوی را دستگیر می کند نشان از قوت آمریکاست در حالی که چنین نیست. نقطه قوت آمریکا این بود که می توانست با اهرم های بین المللی یک اجماع بین المللی علیه ایران ایجاد کند. البته کماکان معتقدیم اگر اروپایی ها می خواهند از منافع برجام استفاده کنند، باید آمادگی هزینه کردن در این زمینه را داشته باشند.
جمهوری اسلامی انتخاب های متعددی در داخل و خارج برجام دارد و ما از این انتخاب ها بنا به مصلحت خود استفاده می کنیم. طراحی داریم و به صورت مداوم در سطوح عالی کشور تصمیم گیری می شود. تصمیم گیری هم در ایران به صورت اجماع سازی است که انجام شده است. در دنیا همه احساس می کنند جمهوری اسلامی در این قضیه حالت ابتکار عمل را دارد اما برخی از دوستان ما در داخل وانمود می کنند ما ابتکار عمل نداریم. این که ما توانستیم میان آمریکا و متحدان نزدیکش در یکی از مسائل مهم امنیت جهانی فاصله بیندازیم و این که الان کشورهای مختلف حتی کشورهای نزدیک به آمریکا در حال فاصله گرفتن از دلار در روابط تجاری خود هستند، تحولات مهم و اساسی در صحنه بین المللی به شمار می روند. من نمی دانم چرا دوستان ما این تحولات را نمی بینند و می گویند ایران انفعالی عمل می کند؟ البته آن چه لازم است انجام دهیم این است که ابتکار عمل را حفظ کنیم و این که هیچ کس احساس نکند جمهوری اسلامی بی انتخاب است، جمهوری اسلامی انتخاب های متعدد دارد. کسی نباید این پیام را به خارجی ها بدهد که ما انتخاب نداریم. فکر می کنم این پیام را بیش از هر کس دیگری داخلی های ما به خاطر برخی ملاحظات بی معنی داخلی تولید می کنند و بعد از این که این سیگنال بر می گردد، وزارت خارجه را متهم می کنند به بی عملی.
ما در موضع گیری ها، به  خروج از ان پی تی تهدید کردیم تا بازکردن مرزها روی قاچاق مواد مخدر و پناهندگان به سمت اروپا  و... اما متاسفانه به نظر می رسد گویا وحدت رویه ای در این موضوع نیست. مثلا آقای عراقچی خیلی تند تهدید می کند و 24 ساعت بعد در مصاحبه می گوید که اروپا خوب همکاری می کند. این نوسان ها  پیام های متناقضی فرستاده وباعث انتقادهایی شده است.
این ها نوسان نیست و همه قسمت هایی از یک حرکت حساب شده است که دنبال می کنیم. اگر همراهی بیشتر داخلی داشتیم بهتر از این می توانستیم نهادینه کنیم اما همین الان با وجود همراهی داخلی و به رغم این‌که  در هر حرکت خود برای تلاش جهانی که انجام می دهیم  بیشتر نگاهمان این است که از داخل تیر نخوریم، کار را پیش برده ایم. البته موضوع جدیدی هم نیست و من و دکتر عراقچی و دکتر صالحی به این عادت کرده ایم. در طول مذاکرات برجام هم بیشتر نگران خنجرهای از پشت بودیم اما به هر حال این هم قسمتی از چالش است و این چالش ها فرصت می سازند و باعث می شوند حوصله شما از کار سیاسی سر نرود.
درباره موضوع SPV آیا قرار است ضرب الاجلی برای اروپا تعیین کنیم؟ تا چه مدت قرار است این تعلل ادامه یابد؟
اروپا یکی از انتخاب های ماست و تنها انتخاب ما نیست. ما روابط خود را با کشورهای مختلف گسترش می دهیم. حتما همسایگان اولویت بزرگ تری از اروپا هستند. روابط ما با روسیه، ترکیه، عراق و دیگر همسایگان و روابط با چین هم به لحاظ حجم و قابل اعتماد بودن از روابط با اروپا مهم تر هستند. البته اروپایی ها یک فرصت جدی داشتند در ایران و این فرصت را به خاطر بی عملی و انفعال در برابر آمریکا یا ناهماهنگی داخلی یا فرصت طلبی (که می خواستند هم از منافع استفاده کنند و هم هزینه ای ندهند) از دست دادند. متاسفانه اروپا آمادگی هزینه کردن را ندارد. این باعث می شود اروپایی ها نتوانند از شرایط بین المللی بیشترین استفاده را بکنند در شرایطی که می توانستند و دیگران استفاده کردند. کسی که در قضیه SPV  ضرر کرده اروپاست. اروپا برای ما یک روزنه است که این روزنه SPV  را هم داشته باشیم. همزمان روزنه ها با چین و دیگر کشورها را دنبال می کنیم. اروپایی ها اگر بخواهند از منافع برجام استفاده کنند، باید آمادگی هزینه دادن را داشته باشند و ما روش هایی را داریم و این روش ها را استفاده می کنیم که اروپایی ها این را متوجه شوند که اگر می خواهند از منافع برجام و روابط با جمهوری اسلامی استفاده کنند باید آمادگی هزینه کردن در این روابط را داشته باشند.
برجام و اتحادیه اروپا در هم تنیده نیستند و دو شخصیت جداگانه دارند و این واقعیت را به عنوان یک راهبرد کلان مدنظر داریم. هیچ وقت اجازه ندادیم ابتکار عمل دست اروپایی ها باشد. مشکل اساسی ما این است که برخی محافل داخلی، تصویری که از رفتار ما می سازند اولا غیرواقع بینانه است و ثانیا این پیام غلط را به طرف مقابل می دهد که جمهوری اسلامی انتخاب و گزینه ای ندارد در حالی که ما انتخاب ها و گزینه های متعددی داریم.
دوستان ما در داخل که ادعای ضدیت با آمریکا دارند به جای این که از آمریکا یک اسطوره شکست ناپذیر بسازند، شکست های آمریکا را که یکی بعد از دیگری اتفاق می افتد، نشان دهند.
نباید درباره سیاست ها و دیدگاه‌های ما یک ببر کاغذی بسازند و بعد آن را شکست دهند.
مثلا می گویند "اگر شما معتقد نیستید همه دنیا غرب است، چرا همه امیدتان را به غرب بسته‌اید؟ " چه کسی همه امیدش به غرب است؟ از روزی که برجام مذاکره می شد بیشترین سفرهای ما چه در سطح وزیرخارجه و چه رئیس جمهور، به کشورهای غیرغربی بوده و سفرهای من به اروپا انگشت شمار است. این نشان می دهد واقعا دوستان ما تصویر غلطی از سیاست خارجی برای اهداف داخلی و محفلی خود می سازند. اما عیب اصلی این کار این است که سیگنال غلط به خارج می دهد. جمهوری اسلامی انتخاب های متعدد دارد و به صورت منطقی این انتخاب ها را دنبال می کنیم و ان شاءا... نتایج را هم مردم خواهند دید.
با توجه به تعریفی که گفتید عملا مهم ترین هدف از برجام مسائل اقتصادی و رفع تحریم ها بود اما الان به دو شاخص می رسیم. درباره دستاوردهای برجام یکی به هم خوردن اجماع بین المللی و لغو قطعنامه هابود  ودیگری  رفع تحریم ها که الان داریم آن را  خارج از چارچوب برجام پیگیری می کنیم.
ما باید این دو موضوع را از هم جدا کنیم. یکی اهداف راهبردی ما از برجام و دیگری مابه ازاهای اقدامات ما و غرب. بله غربی ها باید هزینه می دادند که آن هزینه اقتصادی بود. آن زمان یک معادله ای درست شد بین اقدامات ما و اقدامات غربی ها، اقدامات ما هسته ای بود و اقدامات آن ها اقتصادی، بنابراین در این که غربی ها در انجام تعهدات خود کوتاهی کردند، شکی نیست.
اما این واقعیت به این معنی نیست که هدف از برجام اقتصادی بود. اصلا این طور نیست.  مذاکرات ما درباره برجام تا فروردین 94 (یعنی سه ماه قبل از توافق نهایی برجام) صرفا هسته ای و امنیتی بود. آقای دری اصفهانی که واقعا هم خدمات شایانی به برجام کرد در فروردین 94 در لوزان وارد مذاکرات شد یعنی تا آن زمان ما بحث تخصصی اقتصادی نمی کردیم. بحث های هسته ای، امنیتی و خارج شدن از شورای امنیت بحث های اصلی ما بود و این که کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود با واقعیات و خطوط قرمزی که برای ما ترسیم شده بود، نمی سازد.
بنابراین این دو موضوع را باید از هم جدا کنیم. اهداف برجام استراتژیک بود آن اهداف به دست آمده و قابل بازگشت هم نیست. اجماع جهانی علیه ایران شکسته و قطعنامه های شورای امنیت هم لغو شده است. درست است که قطعنامه ها می توانند برگردند اما ما هم می توانیم برنامه هسته ای خود را به شکل قوی تری شروع کنیم.
برنامه هسته ای ایران حفظ و تقویت شد. مدت زیادی روی تحقیق و توسعه سانتریفیوژها و آب سنگین و... بحث کردیم.
آمریکایی ها می خواستند روی راکتور اراک بولدوزر بیندازند و در  فردو را گل بگیرند. می خواستند فقط روی IR1 تحقیق و توسعه انجام شود.  ما می خواستیم همه امکانات را حفظ کنیم و تحقیق و توسعه روی بالاترین سانتریفیوژمان انجام شود. این ها اهداف راهبردی ما بود و در همه این اهداف به نتیجه رسیدیم. همه قطعنامه ها هم لغو شد.
البته اروپایی ها و آمریکایی ها باید مابه ازای اقتصادی می دادند که نقض کردند و باید جبران کنند. ما مدعی هستیم و آن ها باید خسارات جمهوری اسلامی را بدهند.
اما این که ما بیاییم صورت مسئله را عوض کنیم و بگوییم هدف برجام رفع تحریم ها بود و ما نرسیدیم درست نیست. هدف برجام چیز دیگری بود که حاصل شد. وظیفه اروپا و آمریکا رفع تحریم ها بود که به خصوص آمریکایی ها نشان دادند طرف مذاکراتی خوبی نیستند. این به آن معنا نیست که دوباره هدف برجام را بازتعریف کنیم.

اما اشکال این است که در داخل دولت برجام را با اقتصاد و معیشت مردم گره زدیم. شاید به دلیل فشارهای برخی محافل داخلی که می خواستند فرایند برجام طی شود دولت مجبور شد که سرنوشت برجام را با  اوضاع اقتصادی مردم گره بزند تا مطالبات را برای انعقاد توافق بالا ببرد. به نظر می رسد این نقطه انحراف باشد و الان ادبیاتی که تثبیت شده  این است که هدف برجام اقتصاد بوده و چون نرسیدیم برجام شکست خورده است.
ما هیچ وقت نباید سیاست خارجی را ابزار دعوای داخلی کنیم. این دولت نبود که سیاست خارجی را ابزار دعوای داخلی کرد. بعضی محافل داخلی بودند که برای برخی اهداف خود به دولت حمله می کردند و دولت ناگزیر بود پاسخ بدهد. خیلی از حرف هایی هم که دولت می گفت یا می گوید منطقی است.اگر کسی به آن حرف ها شک داشت الان دیگر نمی تواند شک داشته باشد. ما در زمینه نقدها نمی دانیم با چه کسی بحث کنیم. یک روز می نویسند "پرواز هواپیماهای کاغذی بر فراز آسمان انتخابات " وقتی هواپیمای واقعی به کشور می آید می گویند نیاز مردم هواپیما نیست. یک روز می گفتند کدام آدم عاقلی بعد برجام در ایران سرمایه گذاری می کند؟ بعد که آمریکا تحریم ها را شروع کرد هر روز تیتر می زنند که فلان شرکت رفت. یک جور حرف بزنید یا برجام هیچ دستاورد اقتصادی نداشته پس چرا امروز می‌گویید شرکت ها می روند؟ یا برجام دستاورد اقتصادی داشته که باید بگویید داشته است؟ ممکن است همان روزنامه را به شکل هواپیمای کاغذی درآورده باشند چون فایده دیگری نداشته. این ها تیترهای روزنامه بوده این‌ها حرف در هوا نیست. اگر گفتیم برای صنایع آب کشور هم نیاز به رفع تحریم هاست به خاطر این بوده که تحریم ها مانع واردات تجهیزات صنعت آب کشور می شده است.امروز نگاه کنید دیوان بین المللی دادگستری به آمریکا دستور داده اما آمریکا اجرا نمی کند. این که کشوری در دنیا کشور قانون شکن و یاغی است معنایش این نیست که قانون و توافق بد است معنایش این است که آن دولت بد و یاغی است. ما به جای این که روی قانون شکنی آمریکا تمرکز کنیم، به خاطر برخی منافع زودگذر داخلی روی هموطنان خودمان تمرکز می کنیم.
یکی از بحث های داغ این چند وقت اخیر درباره شما این است که دوستان منتقد می‌گویند ظریف سیاست داخلی را به سیاست خارجی گره می زند و مثال می‌آورند از فیلم گفت و گوی شما با البرادعی یا حضورتان همراه رئیس جمهور در اصفهان برای سخنرانی انتخاباتی، سخنرانی شما در کنگره حزب ندا و...
چرا از سخنرانی برای مراسم شهدای موتلفه کسی چیزی نگفت؟
خب این کنگره حزب بود.
آن هم کنگره حزب بود. من رفتم برای حزب موتلفه در مراسمی که موتلفه برگزار کرده بود سخنرانی کردم و کسی چیزی نگفت. در کنگره ندا که دوست چهل ساله من برگزار کرده سخنرانی کردم و یک کلمه حرف حزبی و جناحی نزدم و از اول تا آخر گفتم نباید سیاست خارجی جناحی باشد. برخی دوستان ما دنبال بهانه می گردند. از این که بنده به عنوان عضو دولت به هزینه خودم همراه رئیس جمهور به شهر خودم رفتم استفاده کردند که کار جناحی می کنم. این کم لطفی دوستان است.
دوستان منتقد به نظر می رسد  دو نگرانی دارند یک مورد نگرانی از لطمه زدن به سیاست خارجی و منافع ملی است با گره خوردن فعالیت های شما به سیاست داخلی  و شاید عده ای هم نگران زمینه سازی ظریف برای انتخابات ریاست جمهوری 1400 باشند.
آقایان به من بگویند چگونه این نگرانی را رفع کنم تا من همان کار را انجام دهم. بنده به چه زبانی بگویم که کارم سیاست خارجی است و سیاست داخلی نیست وعلاقه ای هم ندارم و دنبال 1400نیستم. چه کار کنم؟ (با خنده ) در محضر تعهد بدهم؟ چه کاری انجام بدهم که این نگرانی برطرف شود و بی خودی به خاطر یک نگرانی بی مورد در تنها کاری که ما بلدیم اختلال ایجاد نکنند؟ این فیلم را منتشر کنید که از سند محضری هم بهتر باشد.
صحبت های شما درباره پول شویی هم حاشیه ساز شد و انتقادی که به آن سخنان  وارد می کنند این است که به نوعی مورد سوءاستفاده دشمنان خارجی قرار گرفت. این انتقاد را وارد می دانید؟
خیر چون من الان پنج سال است که در داخل تحمل می کنم به این خاطر که یک کلمه حرف نزنم که کار خودم را توجیه کنم که ممکن است خدشه ای به پیگیری اهداف ایران در خارج ایجاد کند به همین خاطر هم هست که شاید کمتر از همه از من از منافع برجام شنیده باشید. چون وظیفه من این نیست که از جواد ظریف و همکارانم دفاع کنم وظیفه من دفاع از هشتاد میلیون ایرانی در برابر خارجی هاست و اگر دفاع از خودم و همکارانم در داخل باعث شود زبانم در دفاع از ایران در خارج کوتاه شود حتما این کار را انجام نمی دهم.
 اما این که من گفتم در ایران پول شویی است و این که گفتم یک پدیده نامناسب و ناهماهنگ با سیاست های جمهوری اسلامی است، هیچ استفاده ای در خارج نمی‌شود چون پول شویی های خیلی گسترده در کشورهای بزرگ دنیا انجام می شود و پول شویی یک واقعیت است. اما کاری که دولت باید انجام دهد این است که مقررات و سازوکارهای مبارزه با پول شویی داشته باشد. برخلاف صحبت هایی که می‌شود، سیاست جمهوری اسلامی مقابله با پول شویی است. سیاست هیچ کس در ایران حمایت از تروریسم نیست. اما برخی هستند که در کشور دروغ پخش می کنند و معتقدم هیچ یک از سازمان های کشور طرفدار پول شویی نیستند. ما الان افرادی را مجازات می کنیم که این ها یکی از مهم ترین تخلف هایی که مرتکب شدند داشتن شبکه پول شویی است. مشکل ما این است که باید مقررات خود را طوری درست کنیم که کشف شبکه پول شویی به کشف جرم منجر شود نه این که پس از کشف جرم به شبکه پول شویی برسیم.  یعنی ما یک نفر را که مرتکب جرم شده می گیریم و بعد می فهمیم یک شبکه پول شویی هم داشته در صورتی که باید به مجرد این که احتمال وجود شبکه پول شویی را دیدیم موضوع را به خودی خود به عنوان جرم دنبال کنیم و بعد از این حتما جرایم دیگر این شبکه را کشف می کنیم. پول شویی خودش در ابتدا باید جرم باشد نه این که اگر در جرم دیگری بود آن را جرم تلقی کنیم.
مشکل این بود که از صحبت شما این برداشت ایجاد شد که یک پول شویی سیستماتیک وجود دارد.
من آدمی هستم که خیلی بدون حساب حرف نمی زنم. شما مصاحبه من را بشنوید. عین آن را قبول دارم. این یعنی قوه قضاییه ما به دنبال مبارزه با پول شویی است اما قوانین ما در این حوزه باید تقویت شود همین ها می تواند به ما کمک کند تا در حوزه مبارزه با پول شویی و تروریسم بتوانیم بیشترین امتیاز را در عرصه جهانی بگیریم.
برای سوال آخر بفرمایید درباره حقابه هیرمند چه اقدامی انجام دادید؟
اولین بار در تاریخ است که فصل خشکسالی ایجاد شده اما مبنای حقوقی حقابه ما از هیرمند تغییر نکرده و حفظ شده است. همچنین ما در روابط با افغانستان بحث آب را به یکی از محورهای اصلی روابط استراتژیک تبدیل کردیم.
ما الان یک سند راهبردی را با افغانستان در پنج کمیته نهایی می کنیم که قسمت عمده هم نهایی شده و یکی از کمیته ها کمیته آب است. بحث آب یک قسمتی از کل روابط اقتصادی، مهاجران، پناهندگان، مرز، امنیت و فرهنگ می شود ضمن این که دکتر عراقچی نیز در چند روز آینده به افغانستان سفر می کند تا نتیجه کمیته های پنج گانه را جمع بندی کنند و احتمال این که ما این سند را در سال 97 حداقل به پاراف برسانیم زیاد است.
تشکر از وقتی که در اختیار روزنامه خراسان قرار دادید.
 

1-   تیتر یک آفتاب یزد (23 تیر 94 و 12 مهر 97 ) و تیتر ابتکار وعکس یک قانون (23 تیر 94 )
2- تیتر یک وطن امروز( 7 اردیبهشت ۹۵   )
3-کیهان(16 مهر ماه 97 )
 

تصمیم اخیر بانک مرکزی برای تغییر شیوه محاسبه نرخ سود سپرده های کوتاه مدت از روز شمار به ماه شمار، واکنش کارشناسان را در پی داشته که برایند آن، حمایت از این اقدام بوده است. معاون سابق نظارتی بانک مرکزی در این باره با بیان این که سپرده‌های کوتاه مدت اصولا منتظر ورود به یکی از بازارهاست و این سپرده‌ها عملاً در اختیار بانک‌ها برای استفاده قرار ندارد، تاکید کرد: با این سیاست بانک مرکزی تغییری در این سپرده‌ها برای خروج از بانک‌ها ایجاد نخواهد شد. 
بانک مرکزی به دنبال کاهش سیالیت سپرده های بانکی  
بر اساس مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار و ابلاغیه جدید بانک مرکزی، بنا بر این است که بانک ها از ابتدای بهمن ماه، سود سپرده های کوتاه مدت را بر اساس حداقل مانده در هر ماه محاسبه و پرداخت کنند. این در حالی است که پیش از این، بانک‌ها حتی در صورت واریز و برداشت به حساب‌های کوتاه‌مدت، سود را براساس حداقل مانده‌حساب در پایان روز محاسبه و در پایان ماه به حساب سپرده‌گذاران واریز می‌کردند. در نتیجه از این به بعد نمی‌توان از امکانات توام حساب‌های کوتاه‌مدت (امکان برداشت بدون جریمه و دریافت سود) بهره‌مند شد.آن گونه که بانک مرکزی اعلام کرده، دلیل این اقدام، مقابله با افزایش سیالیت سپرده های بانکی در سال اخیر است. مراجعه به گزیده آمارهای بانک مرکزی در مهرماه امسال نشان می دهد که از ابتدای سال تا انتهای مهرماه، نرخ رشد سپرده های بلندمدت منفی یک درصد بوده و از حجم این سپرده ها 8.5 هزار میلیارد تومان کم شده است. از سوی دیگر به حجم سپرده های کوتاه مدت، 113 هزار میلیارد تومان اضافه شده که رشد 28 درصدی را برای حجم این دسته از سپرده ها نشان می دهد.بانک مرکزی این وضعیت را موجب ایجاد نااطمینانی، افزایش ریسک نقدینگی برای بانک ها، افزایش هزینه بانک ها از طریق رقابت ناسالم برای حفظ منابع، بی ثباتی و ناپایداری در شبکه بانکی و عاملی برای فرار سپرده های کوتاه مدت به نفع فعالیت های سفته بازانه در دیگر بازارهای مالی و کالایی کشور دانسته است.
راه سفته بازی با سپرده های کوتاه مدت بسته شد
در این زمینه، بهاءالدین هاشمی در گفت وگو با ایبنا با بیان این که این اقدام، دو تاثیر در بازار مبادلات به ویژه بازار ارز دارد، اظهار کرد: سفته بازان ارزی، با خروج سپرده خود در اول صبح و در ارزان‌ترین نرخ، آن را به بازار ارز وارد می کردند و عصر در گران‌ترین قیمت نرخ را می بستند و پس از فروش ارزهای خود، دوباره سپرده را به بانک واریز می‌کردند. با این اقدام هم از فعالیت در بازار ارز سود دریافت می‌کردند و هم از سود روزشمار حساب خود در بانک بهره‌مند می‌شدند. وی ادامه داد: هنگامی که سپرده صبح از بانک خارج و پیش از بسته شدن حساب بانک‌ها به بانک بازگردانده می‌شد، لطمه‌ای به سود آن ها وارد نمی‌شد در عین حال، سپرده این مشتریان در اختیار بانک نبود و می‌توان گفت فقط سود یک طرفه برای صاحبان سپرده داشت.تهرانفر، مدیر عامل بانک کارآفرین نیز با حمایت از این اقدام بانک مرکزی اظهار کرد: در زمانی که قانون عملیات بانکی بدون ربا اعمال شد قرار بود سود سپرده‌های کوتاه‌مدت به حداقل مانده طی ماه تعلق بگیرد که بنابراین اقدام جدید بانک مرکزی بازگشت به اجرای قوانین بانکی به حساب می‌آید که تصمیم درستی است.وی در پاسخ به این سوال که امکان خروج سپرده‌ها از شبکه بانکی و بر هم زدن سایر بازارها چون ارز و سکه با این اقدام وجود دارد یا خیر؟ تصریح کرد: اثرگذاری بسیار کمی خواهد داشت، چرا که سپرده‌های کوتاه مدت اصولا منتظر ورود به یکی از بازارهاست و سپرده‌گذاران با پارک پول تصمیم به کار کردن با این پول دارند. بنابراین قانون ابتدایی برای تعلق نگرفتن سود تصمیم درستی بود چرا که این سپرده‌ها عملاً در اختیار بانک‌ها برای استفاده قرار ندارد. مروج کارشناس بانکی نیز در گفت وگو با خراسان، احتمال کاهش سپرده های مردم در بانک ها با توجه به وضع نامناسب بازارهای سرمایه گذاری موازی را بعید دانست و گفت: در وضعیت فعلی، بازارهای جایگزین سرمایه گذاری، اصلاً بازارهای مناسبی نیستند  چرا که سوددهی جالبی ندارند  و ریسک بالایی نیز دارند. درخصوص بورس نیز نگاه مثبتی حداقل در کوتاه مدت وجود ندارد. وی، تصمیم بر حفظ سپرده از سوی سپرده گذاران را در شرایط کنونی به نفع آن ها اعلام کرد.

عوض زاده-عملیات عمرانی تکمیل پروژه واحد 2 و 3 فاز بخار نیروگاه سیکل ترکیبی شیروان متوقف شده و معطل 200 میلیارد تومان نقدینگی است.فرماندار شیروان در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ما اعلام کرد: در صورت تکمیل واحد 2 و 3 فاز بخار این نیروگاه، 320 مگاوات برق که چیزی معادل مصرف کل استان است به ظرفیت تولید برق کشور افزوده خواهد شد.«امین رضا مرآتی» با بیان این که تا امروز برای ساخت سیکل بخار این نیروگاه 500 میلیون یورو اعتبار هزینه شده است، تصریح کرد: در صورت تامین اعتبار 200 میلیارد تومانی، هم 500 میلیون یورو به نتیجه خواهد رسید و هم به تولید برق کشور کمک ارزنده ای خواهد شد.وی درباره اقدامات انجام شده در این خصوص ابراز کرد: برای تامین اعتبار لازم با بانک های رفاه و تجارت مذاکره کردیم اما به نتیجه نرسیدیم و امیدوار هستیم با کمک استاندار خراسان شمالی بتوانیم با بانک دیگری به عنوان بانک عامل به تفاهم برسیم و قرارداد منعقد کنیم.وی با اشاره به برگزاری جلسات مختلف در سطوح ملی و استانی تصریح کرد: در صورت تامین منابع مالی این پروژه حداکثر تا هفته دولت سال آینده به بهره برداری خواهد رسید.به گزارش  خراسان ، نیروگاه سیکل ترکیبی شیروان شامل ۶ واحد گازی ۱۵۹ مگاواتی است که در سال 86 آخرین واحد آن سنکرون شد و 3 واحد بخار ۱۶۰ مگاواتی دارد که تاکنون فقط یک واحد آن به بهره برداری رسیده است. طبق اعلام شرکت مدیریت تولید نیروگاه های گازی خراسان با راه اندازی واحدهای بخار (هر 3 واحد) راندمان این نیروگاه از 34 به 48 درصد می رسد.
 

گروه حوادث- مرد 33 ساله ای که قرار بود حکم قصاص قطع دو بند انگشت جوان 29 ساله را در زندان مرکزی مشهد اجرا کند، صبح روز گذشته در آخرین لحظات اجرای حکم و زمانی که دو بند انگشت ضارب زیر تیغ قرار گرفته بود به طور ناگهانی و بدون دریافت هیچ دیه ای از قصاص گذشت.
به گزارش خراسان، بیست و چهارم شهریور سال 1394 نزاع خونینی در روستای میر بنگشت از توابع بخش رضویه مشهد به دلیل اختلافات قبلی بر سر یک پرونده جنایی رخ داد. در این درگیری هولناک که عاملان نزاع با چماق و شمشیر به جان یکدیگر افتادند، زخم های سطحی و عمیق بر پیکر افراد خودنمایی می کرد که در این میان مرد 30 ساله در حالی که خون از پیکرش جاری بود ناگهان دستش را مقابل شمشیر جوان 26 ساله ای به نام «د- ت» گرفت اما آن جوان خشمگین با قساوت تیغه شمشیر را فرود آورد و دو بند انگشت مرد 30ساله را قطع کرد. گزارش خراسان حاکی است: با پایان یافتن این نزاع خونین، پیکر بی رمق «م- گ» (مضروب) به مرکز درمانی منتقل شد و با تلاش کادر درمانی، این جوان از مرگ نجات یافت.
با گزارش این حادثه تاسف بار به نیروهای انتظامی، بلافاصله تحقیقات در این باره آغاز و مشخص شد که نزاع خونین به دلیل اختلافات قبلی بر سر یک پرونده جنایی رخ داده است بنابراین با اعلام شکایت مصدوم، پرونده مذکور در شعبه 408 دادسرای عمومی و انقلاب مشهد مورد رسیدگی قرار گرفت و پس از تکمیل تحقیقات و صدور کیفرخواست به شعبه سوم کیفری یک خراسان رضوی ارسال شد. به گزارش خراسان، قضات با تجربه دادگاه کیفری پس از برگزاری چندین جلسه محاکمه، در نهایت رای خود را درباره یکی از متهمان این پرونده که «د- ت» نام دارد صادر کردند. بنا به رای صادر شده از سوی دادگاه، متهم به خاطر شرکت در نزاع به تحمل یک سال زندان و به خاطر ایراد جراحات غیرکشنده به پرداخت میلیون ها تومان دیه و همچنین به دلیل قطع دو بند از انگشت دست راست مضروب به قصاص محکوم شد ولی این حکم با اعتراض متهم در شعبه 27 دیوان عالی کشور مورد رسیدگی دقیق قرار گرفت. با این حال قضات دیوان عالی نیز پس از مطالعه دقیق محتویات پرونده، گزارش پزشکی قانونی و نیروی انتظامی و همچنین دیگر اسناد و مدارک انکارناپذیر، رای صادرشده از سوی شعبه سوم دادگاه کیفری یک خراسان رضوی را تایید کردند. این گونه بود که بعد از قطعیت یافتن حکم صادر شده، این پرونده به اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب مشهد ارسال شد و بدین ترتیب قضات اجرای حکم در صدد فراهم کردن مقدمات قصاص برآمدند تا در صورت گذشت نکردن شاکی، حکم قصاص برابر مقررات شرعی و قانونی در زندان مرکزی مشهد اجرا شود. گزارش خراسان حاکی است: محکوم به قصاص دو بند انگشت که دیگر خود را در آستانه اجرای حکم می دید، همه تلاش خود را برای گرفتن رضایت از شاکی پرونده به کار گرفت و حتی حاضر شد فقط برای اجرانشدن این حکم وگذشت شاکی مبلغ 20 میلیون تومان بپردازد ولی مضروب حادثه که دو بند انگشت خود را با تیغ شمشیر ضارب از دست داده بود به هیچ وجه حاضر به گذشت نشد و تنها خواستار اجرای حکم قصاص شد بنابراین صبح روز گذشته مقدمات اجرای حکم فراهم شد و «د- ت» جوانی که اکنون 29 ساله است برای اجرای حکم قصاص در زندان مرکزی فراخوانده شد و دو بند از انگشت دست راست وی زیر تیغ قرار گرفت تا مضروب 33 ساله در حضور پزشک و قضات اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب مشهد این حکم را اجرا کند.
مضروب با همان دستی که انگشتش قطع شده بود، در صدد اجرای حکم برآمد که ناگهان با عذرخواهی و فریادهای اشتباه کردم ! اشتباه کردم! ضارب روبه رو شد و در یک لحظه از قصاص وی گذشت کرد بدون آن که وجهی از او دریافت کند یا شرطی قائل شود. گزارش خراسان حاکی است: در پی گذشت شاکی از قصاص، موضوع توسط قاضی زرگر (یکی از قضات با تجربه اجرای احکام دادسرای مشهد) صورت جلسه شد و در نهایت معاون دادستان مرکز خراسان رضوی در اجرای احکام دادسرای عمومی وانقلاب مشهد نیز با اشاره به گذشت شاکی گفت: طبق شرع و قانون جمهوری اسلامی، قصاص حق الناس است و در صورت درخواست شاکی حتما باید اجرا شود اما در دین مبین اسلام به گذشت نیز توصیه زیادی شده است به طوری که قبل از اجرای حکم قضات اجرای احکام در راستای وظیفه دینی و اخلاقی، شاکیان را توصیه به گذشت می کنند و این بار نیز خوشبختانه با گذشت شاکی پرونده یک حکم قصاص به اجرا درنیامد. قاضی مجتبی عندلیب با اشاره به فرمایش های ائمه اطهار (ع) درباره کظم غیظ افزود: شهروندان باید توجه داشته باشند که هنگام خشم و عصبانیت تصمیم نگیرند یا خدای ناکرده به سوی نزاع کشیده نشوند زیرا در پرونده های جنایی زیادی که حکم قصاص آن ها به اجرا درمی آید، جنایتی فقط به خاطر یک لحظه خشم آنی رخ داده است و خانواده هایی داغدار شده یا از هم گسیخته اند بنابراین باید از این گونه جرایم که عاقبتی جز پشیمانی ندارد، درس بگیریم و به هنگام بروزخشم خود را کنترل کنیم و حقوق خود را از طریق قانونی پیگیر باشیم.