مصاحبه 35 دقیقه‌ای محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با بریت بایر مجری سرشناس شبکه آمریکایی فاکس نیوز که پنج‌شنبه گذشته پخش شد، بازتاب جهانی گسترده‌ای پیدا کرد. این مصاحبه در حد خود می‌تواند به شناخت عربستان، رویکرد جدید آن در سیاست خارجی، برنامه توسعه و افکار و اندیشه‌های بن سلمان کمک خوبی کند. مصاحبه‌ حوزه‌های متعدد سیاسی، اقتصادی، ورزشی، دینی، حقوق بشر، منطقه‌ای و بین‌المللی را شامل می‌شود؛ از مسائل داخلی عربستان و علایق شخصی بن سلمان و افکارش گرفته تا پرونده‌های سیاست خارجی آن از یمن، روابط با ایران و عضویت در بریکس تا روابط با آمریکا، چین، روسیه و عادی‌سازی با اسرائیل. پرسش‌های بایر نیز که گفت‌وگوی خود را با تعریف و تمجیدهای غیرمستقیم آغاز می‌کند، گاه چالشی است و پاسخ‌های بن سلمان هم شفاف و بدون تکلف به نظر می‌رسد؛ اما آن‌جا که به برخی مسائل چون حقوق بشر و قتل فجیع جمال خاشقچی می‌رسد، پاسخ‌های دیپلماتیک و محافظه‌کارانه‌ای می‌دهد که اقناعی و واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد. در این مصاحبه بن سلمان خود را مشتاق تداوم و تقویت شراکت با آمریکا نشان می‌دهد و به نوعی هم غیرمستقیم تهدید می‌کند که اگر آمریکا بر مقتضای آن عمل نکند، ریاض به سمت شرکای جدید می‌رود. فکر نمی‌کنم که تا حالا یک پادشاه عربستان مصاحبه‌ای با این شمولیت و جامعیت انجام داده باشد و این هم خود نشانی دیگر از گذار این کشور پادشاهی از سیاست محافظه‌کاری در عصر بن سلمان است که می‌توان او را بنیان‌گذار عربستانی جدید نامید؛ عربستانی که امروز دیگر دست‌کم در بعد رسمی یک کشور محافظه‌کار نیست و در حال پوست‌اندازی اساسی است؛ هم در حوزه فرهنگ، اجتماع و مذهب البته به استثنای سیاست، هم در حوزه سیاست خارجی با فروکاست مولفه‌های ایدئولوژیک و مذهب در آن و برساختن سیاست خارجی «توسعه‌محور» که در این حوزه هم یک سنت شکنی سیاسی در حال وقوع است و آن هم عادی کردن روابط با اسرائیل است. بن سلمان در مصاحبه با فاکس نیوز برای توجیه این عادی‌سازی درباره کمک به فلسطینی‌ها مانور می‌دهد، اما بعید است که این امر در سایه سیاست‌های اسرائیل کمک خاصی به فلسطینی‌ها جز تسهیلاتی اقتصادی بکند. در کل می‌توان گفت که او علیه سنت، سیاست پیشینان خود، نهاد مذهب و متولیان آن که روزی دومین رکن تصمیم‌گیری و سیاست‌ورزی در این کشور بود، شوریده و به دنبال مدرنیته و مدرنیزه کردن عربستان بر اساس افکار و برنامه‌هایی است که در سر دارد. یقینا سیاست بن سلمان در حوزه اصلاحات فرهنگی و اجتماعی مخالفان زیادی به ویژه در میان قشر مذهبی سنتی دارد؛ اما کاربست اقتدارگرایی در ساختار غیردموکراتیک قدرت در کنار اقبال قشر جوان، میانه‌رو و تحصیل‌کرده باعث شده است که این تغییر بدون جنجال و بی‌سر و صدا پیش برود و حتی برای بیرون هم چندان ملموس نباشد. ناگفته هم نماند، در حالی بن سلمان در آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی بی‌سابقه‌ای را کلید زده است که خبری از آزادی‌های سیاسی نیست و دستگاه حاکمه انتقادی را بر نمی‌تابد. البته امر سیاست هم اولویت نخست جامعه عربستان نیست.  

 

میشل اوباما، بانوی اول سابق آمریکا در یک کنفرانس استارت‌آپی در حاشیه جشنواره آبجو معروف «اکتبرفست» در آلمان سخنرانی می‌کند. این رویداد جدیدی برای میشل نیست که با خروج از کاخ سفید سخنرانی‌های متعددی را انجام داده است. شگفت‌انگیز این است که او برای یک ساعت سخنرانی در کنفرانسی در جنوب آلمان ۷۴۱ هزار دلار دریافت می‌کند. به گزارش دیلی‌میل، یکی از اعضای نزدیک به تیم اجلاس Bits and Pretzels در مونیخ گفت که این بالاترین دستمزدی است که این اجلاس تاکنون به یک سخنران پرداخت کرده است. این رقم حدود دو برابر حقوق سالانه ریاست‌جمهوری جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکاست. اکسیوس نیز پیش‌تر گزارش‌هایی منتشر کرده بود که نشان می‌داد میشل اوباما برای سخنرانی‌ ۲۰۰ هزار دلار و باراک اوباما ۴۰۰ هزار دلار دریافت می‌کند. میشل اوباما از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ بانوی اول آمریکا بود. باراک اوباما هم سه سال پیش در کنفرانسی که میشل در آن سخنرانی می‌کند، سخنرانی کرده بود؛ اما دستمزد او هیچ‌گاه علنی نشد. البته باراک اوباما اوایل سال جاری میلادی برای دو سخنرانی در استرالیا ۷۰۰ هزار دلار دریافت کرد. باراک و میشل اوباما که در سال ۱۹۹۲ ازدواج کردند، پس از ترک کاخ سفید همواره روی تقویت توان مالی خود متمرکز بوده‌اند. آن‌ها جدا از دستمزدهای کلان بابت سخنرانی‌ها، قراردادی ۶۵ میلیون دلاری برای انتشار کتاب خاطراتشان با انتشاراتی پنگوئن منعقد کردند. این زوج شرکت Higher Ground را نیز بنیان‌گذاری کردند که در سال ۲۰۱۸ قراردادی 8 رقمی با نتفلیکس امضا کرد. میشل و باراک اوباما مانند دیگر روسای جمهوری و بانوهای اول آمریکا تا پایان عمر در هر لحظه تحت حفاظت سرویس مخفی قرار دارند که هزینه آن را مالیات‌دهندگان آمریکایی می‌پردازند. بخشی از این قانون در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما در سال ۲۰۱۳ به نفع حمایت مادام‌العمر از روسای جمهوری و همسر و فرزندانشان اصلاح شد. این اصلاح، بخشی از قانون مصوب سال ۱۹۹۴ را تغییر داد که مدت حفاظت سرویس مخفی برای روسای جمهوری را به ۱۰ سال محدود می‌کرد.

 

کامیار- ۱۵ کشور اروپایی عضو ناتو در واکنش به آنچه حملات هوایی روسیه به اوکراین می‌خوانند، تصمیم به تقویت سیستم دفاع هوایی خود گرفته‌‌اند و آلمان هماهنگی اجرای طرحی برای این منظور را بر عهده دارد که تفاهم‌نامه آن امضا شده است. «کریستینه لامبرشت» وزیر دفاع دولت فدرال آلمان و همتایان او از ۱۴ کشور اروپایی، در حاشیه اجلاس ناتو در بروکسل تفاهم‌نامه‌ای برای ایجاد یک سامانه دفاع هوایی مشترک امضا کردند.در مراسم امضای تفاهم‌نامه طرح «سپر آسمان اروپا» نمایندگان بریتانیا، هلند، بلژیک، اسلواکی، مجارستان، بلغارستان، جمهوری چک، لتونی، رومانی، فنلاند، نروژ، لیتوانی، اسلوونی و آلمان شرکت داشتند. استونی نیز قرار است به این جمع بپیوندد. رسانه‌های اروپایی نیز این روایت‌سازی را به صورتی گسترده انجام داده و هدف از هم‌افزایی اعضای اروپایی پیمان آتلانتیک شمالی را بازدارندگی و ایمن‌سازی جمعی در برابر اقدامات بالقوه و بالفعل روس‌ها تلقی می‌کنند. طرح موسوم به «سپر آسمان اروپا» با مشارکت ۱۵ کشور اروپایی عضو ناتو قرار است نقاط ضعف سامانه دفاع هوایی شماری از کشورهای اروپایی را شناسایی و تقویت کند. در حال حاضر چتر حفاظتی ناتو برای اروپا شکاف‌ها و نقاط آسیب‌پذیری دارد که باید با کمک یک سپر دفاعی مشترک برطرف شود. گفته می‌شود کاستی‌های کنونی از جمله برای مقابله با موشک‌های بالستیک با ارتفاع پرواز زیاد، موشک‌های کروز و پهپادهای تهاجمی مشهود است. سوال اصلی اما این‌جاست که آیا ابعاد فرامتنی این طرح، محدود به جنگ اوکراین بوده یا در ماورای آن باید انگیزه‌های دیگری را شناسایی کرد؟ نکته دیگر این که  سکوت واشنگتن در قبال این طرحِ تمام اروپایی را چگونه می‌توان تجزیه و تحلیل کرد؟ واقعیت امر این است که مقامات آمریکایی، به‌شدت از تصمیم جمعی اخیر در اروپا احساس نگرانی می‌کنند، زیرا عملیاتی‌سازی یک الگوی آفندی یا پدافندیِ تمام اروپایی در دل پیمان آتلانتیک شمالی، قطعا منجر به تضعیف موقعیت واشنگتن در این منظومه نظامی خواهد شد. فراتر از آن، با توجه به طرح ایده‌هایی مانند ارتش واحد اروپایی از سوی فرانسوی‌ها در سال‌های گذشته، این طرح دفاع جمعی می‌تواند به مثابه یک پیش درآمد یا حتی بازی تمرینی برای رسیدن به این هدف تلقی شود، لذا مقامات آمریکایی، کلیت تصمیم جمعی اعضای اروپایی ناتو را نوعی تهدید تلقی می‌کنند. نکته دیگری که منجر به نگرانی پشت پرده آمریکایی‌ها از تصمیم جمعی اخیر اروپایی‌ها شده، مربوط به ابعاد فرانظامی این همکاری است؛ چنانچه مقامات آلمانی می‌گویند با این پروژه کشورهای اروپایی، به اتفاق قادر خواهند بود مسئولیت مشترک خود برای حفظ امنیت قاره اروپا را بر عهده بگیرند. به عبارت بهتر، در این پروژه، مسئله بر سر دست‌یابی به هم‌افزایی در زمینه‌های سیاسی، مالی و فناوری بوده و نمی‌توان آن را محدود به ابعاد نظامی کرد.در هر حال، در ورای مواضع رسمی و ظاهری مقامات آمریکایی، احتمالا باید در انتظار سنگ‌اندازی‌های پشت پرده واشنگتن در اجرایی شدن هم‌افزایی نظامی جمعی اخیر در میان اعضای اروپایی ناتو ماند!

 

در بحبوحه افزایش نگرانی‌ها از جاه‌طلبی‌های پادشاهی سعودی برای ساخت سلاح هسته‌ای و در میان لفاظی‌های شدید محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، وزیر انرژی عربستان  درباره پیشبرد برنامه انرژی هسته‌ای این کشور گفت که سیاست‌های خود را به‌روز خواهد کرد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) دسترسی وسیع‌تری به تأسیسات خود برای بازرسی مواد هسته‌ای خواهد داد. به نوشته المانیتور، شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان آل سعود، در کنفرانس سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین گفت که پادشاهی مجموعه قوانین منسوخ‌شده‌ای را که مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور شده است کنار خواهد گذاشت. برنامه عربستان سعودی تحت «پروتکل مقادیر اندک» رصد می‌شود؛ این توافقی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که کشورهایی را که فاقد مواد هسته‌ای بوده یا مواد هسته‌ای کمی دارند از بسیاری از تعهدات گزارش‌دهی و بازرسی معاف می‌کند. وزیر انرژی سعودی در این کنفرانس گفت: «پادشاهی به‌تازگی تصمیم گرفته که پروتکل مقادیر کم خود را لغو و به سمت اجرای یک توافق‌نامه جامع پادمان حرکت کند. پادشاهی از طریق سیاست خود درباره انرژی اتمی به بالاترین استانداردهای شفافیت و اطمینان، متعهد است». شاهزاده عبدالعزیز افزود که پادشاهی به دنبال فعال‌کردن یک مرکز همکاری منطقه‌ای با مشارکت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است تا آمادگی خود برای شرایط اضطراری هسته‌ای را افزایش دهد. این کشور اکنون می‌تواند به مواد شکافت‌پذیر دسترسی پیدا کند و کار اولین رآکتور هسته‌ای خود در ریاض را آغاز کند. عربستان سعودی می‌خواهد در نهایت بتواند فعالیت‌هایی از جمله غنی‌سازی اورانیوم حساس به اشاعه را در خاک خود انجام دهد. بن سلمان در هفته گذشته در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز گفت که می‌خواهد از رویارویی هسته‌ای اجتناب کند، اما اگر ایران به گریز هسته‌ای برسد، عربستان سعودی نیز چاره‌ای جز انجام این کار نخواهد داشت. ولیعهد پنج سال پیش نیز در مصاحبه‌ای با تلویزیون سی‌بی‌اس هشداری مشابه داده بود. توانایی توسعه یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی شرط کلیدی عربستان برای توافق عادی‌سازی با اسرائیل است که دولت بایدن میانجی‌گری آن را بر عهده دارد. با این حال، منتقدان می‌گویند که چنین برنامه‌ای احتمال رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه را بیشتر کرده و دموکرات‌های سنا به بایدن هشدار داده‌اند که برای دستیابی به توافق عادی‌سازی که شامل همکاری هسته‌ای با ریاض است، با مشکل اساسی مواجه خواهد شد. علاوه بر این، تلاش‌های کاخ سفید برای احیای مذاکرات با ایران که مستلزم اعمال مجدد محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای تهران است، چندان مورد توجه قرار نگرفته است. با این حال، ایران به طور غیررسمی با کاهش غنی‌سازی اورانیوم موافقت کرده و ایالات متحده چشم خود را بر تحریم‌های صادرات نفت این کشور   بسته است. وال‌استریت ژورنال گزارش داد که عربستان سعودی در ماه آگوست در حال بررسی پیشنهاد چین برای ساخت نیروگاه هسته‌ای در این کشور است؛ اقدامی که احتمالاً واشنگتن را عصبانی می‌کند.

 

کنایه تند نشریه نیویورکر به سن و سال کاندیداهای رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا/ هنرمندی که این هفته نیویورکر طرحی از او را برای روی جلد خود انتخاب کرده، از سن بالای مقامات دولتی و مجلس نمایندگان این کشور انتقاد کرده است.

 

لی جائه میونگ، رهبر اپوزیسیون کره جنوبی پس از اعتصاب غذای ۲۴ روزه، در دادگاه حاضر شد تا به اتهامات او در خصوص فساد گسترده رسیدگی شود. این کاندیدای پیشین ریاست جمهوری که برای حضور در دادگاه به‌آرامی و با عصا راه می‌رفت به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ نداد. پیش از این دادستان‌های کره جنوبی لی را به فساد گسترده و دریافت رشوه متهم کرده و از پارلمان این کشور خواسته بودند مصونیت سیاسی او را لغو کنند تا زمینه برای دستگیری این سیاستمدار فراهم شود.

 

حمله نیروهای اسرائیلی به فلسطینی ها در شهر تولکرم در کرانه باختری/ رویترز   

 

یک شیرینی فروش در بازاری خیابانی در شهر قاهره مصر در آستانه جشن میلاد نبی اسلام (ص) بساط پهن کرده است./ رویترز