محمدرضا شفیعی کدکنی

دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم

وین دردِ نهان سوز نهفتن نتوانم

تو گرمِ سخن گفتن و از جامِ نگاهت

من مست چنانم که شنفتن نتوانم

شادم به خیالِ تو چو مهتابِ شبانگاه

گر دامنِ وصلِ تو گرفتن نتوانم

با پرتوِ ماه آیم و چون سایه دیوار

گامی ز سرِ کوی تو رفتن نتوانم

دور از تو، منِ سوخته در دامنِ شب ها

چون شمعِ سَحَر یک مژه خفتن نتوانم

فریاد ز بی مهری ات ای گل که در این باغ

چون غنچه پاییز شکفتن نتوانم

ای چشمِ سخن گوی تو بشنو ز نگاهم

دارم سخنی با تو و گفتن نتوانم

 خواننده :محمد رضا شجریان

 ***

«حلاج»

در آینه دوباره نمایان شد

با ابر گیسوانش در باد

باز آن سرود سرخ اناالحق

ورد زبان اوست.

تو در نماز عشق چه خواندی؟

که سال‌هاست

بالای دار رفتی و این شحنه‌های پیر

از مرده‌ات هنوز

پرهیز می‌کنند.

نام تو را به رمز

رندان سینه‌چاک نشابور

در لحظه‌های مستی

ـ مستی و راستی ـ

آهسته زیر لب

تکرار می‌کنند.

وقتی تو روی چوبه‌ دارت

خموش و مات

بودی

ما

انبوه کرکسان تماشا

با شحنه‌های مامور

مامورهای معذور

همسان و هم‌سکوت

ماندیم.

خاکستر تو را

باد سحرگهان

هر جا که برد

مردی ز خاک رویید.

در کوچه باغ‌های نشابور

مستان نیم‌شب به ترنم

آوازهای سرخ تو را

باز

ترجیع‌وار زمزمه کردند.

نامت هنوز ورد زبان‌هاست.

 خواننده :شهرام ناظری

***

در روزهای آخر اسفند

کوچ بنفشه های مهاجر

زیباست.

در نیم روز روشن اسفند،

 وقتی بنفشه ها را از سایه های سرد

در اطلس شمیم بهاران

با خاک و ریشه

_میهن سیارشان_

در جعبه های کوچک چوبی

در گوشه خیابان، می آورند:

جوی هزار زمزمه در من

می جوشد:

ای کاش

ای کاش آدمی وطنش را

مثل بنفشه ها

در جعبه های خاک

یک روز می توانست

همراه خویشتن ببرد هر کجا که خواست.

در روشنای باران

در آفتاب پاک.

خواننده :حمید رضا نوربخش

 

دست‌فروش دوره‌گرد   اسباب‌بازی ،  سوزن‌بانی راه‌آهن، راهنمایی قطارها، نمایندگی بیمه، کارگری در ذوب‌آهن و کار در کارگاه پرس کاغذ باطله برخی از کارهایی است که «بهومیل هرابال» نویسنده اهل چکسلواکی باوجود داشتن مدرک دکترای حقوق تجربه کرده است. «میلان کوندرا» یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان جهان درباره «هرابال» گفته او بزرگ‌ترین نویسنده عصر حاضر است.

«تنهایی پرهیاهو» سومین کتاب «بهومیل هرابال» است. همان‌طور که از نام کتاب، پیداست داستان باید حکایت تنهایی انسان معاصر و متفکر باشد که هست. با این تفاوت که تنهایی در این کتاب، تنهایی آزاردهنده‌ای نبوده بلکه از نوع دلپذیر و آرام بخش است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم «هانتا» شخصیت اصلی داستان، آن‌قدر سرش را باکارش که مرتبط با کتاب‌های موردعلاقه اوست شلوغ کرده که حتی فرصت فکر کردن به رنج های ناشی از تنهایی را ندارد.«به مدت سی‌وپنج سال، میان کتاب‌ها و کاغذهای باطله کار و زندگی کردم. این داستان عاشقانه من است. سی‌وپنج سال آن‌قدر خود را میان کاغذها محصور کردم و به واژگان، خو گرفتم که اکنون به شکل یک دایرة‌المعارف موجود در بازار درآمده‌ام.»

شاید برای کسی که این نوع تنهایی پرهیاهو را تجربه نکرده هضم و باور داستان، کمی سخت باشد؛ اما تنهایی‌هایی هستند که روح را صیقل می دهند و ذهن را به سمت شکوفایی می‌برند.

تنها، اما پادشاه لحظه‌های خود

«هانتا» قهرمان داستان که کارش خمیر کردن کتاب‌ها و کاغذهای باطله است هر روز کتاب‌های باارزش را از تخمیر، نجات می دهد و با خود به خانه می‌برد و در تونلی از کتاب‌های نفیس تنفس می‌کند.

او پادشاه لحظه‌های خودش است و چنان در خلسه کتاب‌ها غرق‌شده که گاهی حتی چیزهای مشمئزکننده هم برایش حکم سرگرمی پیدا می‌کنند طوری که می‌تواند چشم‌اندازهای سیاه و خاکستری را هم سفید ببیند. نویسنده کتاب تنهایی پرهیاهو، سعی کرده همزمان با استفاده از نثری ساده و معمولی، رگه‌هایی از سوررئالیسم را چاشنی کار کند و توانایی‌اش در استفاده از عناصر داستان را به رخ مخاطب بکشد که تا حدودی موفق هم بوده است:

«دیروز لائوتسه را دیدم، از دیدن او در زیرزمین خانه اصلاً تعجب نکردم، چون پدربزرگ و مادربزرگم نیز او را دیده بودند، آن‌ها حتی شخصیت‌های قصه‌های شاه‌پریان را هم دیده بودند.»

نمادگرایی در داستان

نمادگرایی در این کتاب را می‌توان یکی از ویژگی‌های مهم آن دانست که داستان را از حالت یکنواخت و کسل‌کننده خارج می کند و روایت را به سمت غیرمستقیم گویی پیش می‌برد. آن جا که «هانتا» درپوش فاضلاب زیرزمین را برمی‌دارد. ناگهان با یک حقیقت تلخ مواجه می‌شود. او درمی‌یابد همان‌طور که بالای سرش انسان‌ها یکدیگر را تکه‌تکه می کنند و باهم می‌جنگند پایین پایش هم دسته موش‌های بزرگ باهم در جدال هستند و همدیگر را تکه‌پاره می‌کنند. طنز تلخ ماجرا آن جاست که دسته موش‌های پیروز دوباره به چند گروه تقسیم می شوند و علیه هم‌نبرد می‌کنند. این چرخه آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند که تعداد موش‌های پیروز، مثل آدم‌های ثروتمند کمتر شده و این موش‌ها هرروز فربه‌تر می‌شوند.

35 سال میان کاغذهای باطله

از ویژگی‌های دیگر کتاب می‌توان به تکرار آگاهانه برخی جملات اشاره کرد برای مثال هر فصل از کتاب با عبارت «به مدت سی‌وپنج سال میان کتاب‌ها و کاغذهای باطله کار و زندگی کردم» آغاز می‌شود که این جملات علاوه بر القای حس خستگی به مخاطب به پیچیدگی و کوتاه بودن زندگی اشاره دارد.

جمله دیگری که در کتاب، بارها تکرار می‌شود عبارت «من تحصیلات دانشگاهی ندارم» است که به نظر می‌رسد یک جمله اعتراضی باشد و نویسنده انگار می‌خواهد نقدی بر تحصیلات دانشگاهی و شیوه نه‌چندان ایده آل آن وارد کند. آن جا که از زبان شخصیت اصلی می‌گوید: «من تحصیلات دانشگاهی ندارم اما میان سه تُن کتاب زندگی می‌کنم.»

علاوه بر این‌ها رگه‌هایی از عشق هم در کتاب جریان دارد؛ اما از آن جا که همه‌چیز داستان باید به هم بیاید روایت این عاشقانه‌ها به‌گونه‌ای است که همیشه وصال را غیرممکن  می کند.

 

گروه ادب و هنر - مطالبه گری در شعر و همچنین نقد شرایط موجود باهدف اصلاح ضعف‌های جامعه را می‌توان یکی از مهم‌ترین رسالت‌های هر شاعر در طول زندگی هنری‌اش دانست. رسالتی که زنده‌یاد استاد حمید سبزواری از دوران جوانی تا پایان عمرش به آن توجه داشت . «حسین آقا ممتحنی» مشهور به حمید سبزواری در ۱۲۸۶ در شهر سبزوار زاده شد. پدرش، «عبدالوهاب» و پدربزرگش ملا محمدصادق ممتحنی نیز قریحه شعری داشتند و همین قریحه به او منتقل‌شده بود.حمید سبزواری که از کودکی در فضای شعر و حق‌طلبی رشد کرده بود، به جست‌وجوگری و بیان حق در سایه امیدواری به اصلاح امور پرداخت. صراحت او در گفتار و عملکردش کار را به‌جایی رساند که پیش از انقلاب، چندین بار تحت تعقیب قرار گرفت. استاد سبزواری تقریباً برای همه مناسبت های انقلاب شعر سروده و به همین دلیل او را شناسنامه زمان مند انقلاب نامیده‌اند. این شاعر گران مایه که با لقب «پدر شعر انقلاب» شناخته می‌شود در ۲۲ خرداد ۱۳۹۵ در ۹۱ سالگی درگذشت. برای آشنایی بیشتر با شعر و اندیشه او با دکتر محمود اکرامی فر، شاعر، کارشناس ادبیات و پژوهشگر ادبی گفت‌وگو کرده‌ایم.

زبان کلاسیک و حرف‌های تازه

دکتر اکرامی فر در این باره گفت: حمید سبزواری شاعر توانایی بود با زبان کلاسیک که بیشتر در قالب‌های قصیده، غزل و مثنوی شعر می‌سرود. او همیشه در آثارش تمایل داشت حرف‌های تازه‌تری را با استفاده از قالب‌های کهن ارائه دهد که در این مسیر موفق هم بوده است.

وی افزود: باید یادمان باشد وقتی درباره برد زبان و شعر یک شاعر صحبت می‌کنیم چهارچوب زمان، مکان و شرایط را مدنظر قرار دهیم. شعرهای استاد سبزواری در زمان انقلاب، دفاع مقدس و زمانی که دفاع از فلسطین اوج گرفته بود بیشتر از امروز، مخاطب داشت اما امروز به دلیل تغییر برخی دغدغه‌ها خوانش این شعرها میان مردم و حتی رسانه‌ها کمتر شده است. البته باید به این نکته اشاره کرد که زمان مندی شعر این شاعر، نقض‌کننده شعرهای قابل‌توجه او نیست.

 پیشگام در شعر مطالبه گر

اکرامی در ادامه، ضمن اشاره به اهمیت بالای مطالبه گری به‌وسیله شعر در هر زمانه‌ای، خاطرنشان کرد: استاد سبزواری با آگاهی از نیازهای زمانه خود ،چه پیش و چه پس از انقلاب به سراغ شعر می‌رفت و شعر در نگاه او ابزار و رسانه‌ای برای بیان حرف‌های جامعه بود. از این منظر، می‌توان این نوع سرایش شعر را مطالبه گری شاعر از طریق شعر دانست. برخی افراد از طریق سخنرانی، برخی از طریق ساختن فیلم و این شاعر معاصر  هم از طریق شعر به مطالبه گری می‌پرداخت. او هر زمان احساس می‌کرد باید به‌وسیله شعر به بیان مطالبات بپردازد بدون هیچ تردیدی وارد عمل می‌شد. درواقع، استاد سبزواری در مطالبه گری همواره پیشرو بوده است.

400 سرود در کارنامه شعری

این شاعر و ترانه‌سرا گفت: استاد حمید سبزواری به‌عنوان شاعر و همچنین استاد شاهنگیان به‌عنوان آهنگ ساز از روزهای ابتدایی انقلاب ،در تهران گروهی تشکیل داده بودند و سرودهایی را ضبط و ثبت می‌کردند. بسیاری از سرودهای زمان انقلاب و پس از انقلاب، توسط حمید سبزواری نوشته و توسط استاد پیشاهنگیان، آهنگ سازی شده است. استاد سبزواری پیش و پس از انقلاب در مقطع‌های زمانی مختلف، نوشتن سرود را جزو وظایف ذاتی خودش می‌دانست. به گواه بسیاری از کارشناسان تعداد سرودهایی که توسط او نوشته‌شده بیش از 400 اثر است، با توجه به همین کارنامه درخشان می‌توان او را از پیشگامان حوزه سرود و به‌ویژه سرود انقلابی دانست.

انعکاس آرمان های شاعر در شعر

دکتر اکرامی تصریح کرد: حمید سبزواری بیرق مخالفت با رژیم شاه را پیش از انقلاب برداشته بود. او از همان دوران جوانی تا پایان عمرش پای دیدگاهش ایستاد و تأثیر عمیق اعتقاداتش را در شعرهایش می‌بینیم. او بیش از این‌که قصد شعر گفتن داشته باشد قصد داشت نظراتش را در قالب شعر پیاده کند.

ایمان و امید در شعر استاد

وی افزود: استاد سبزواری یا هر شاعر دیگری وقتی شرایط موجود را نقد می‌کند به این معنی است که امیدی برای اصلاح و رسیدن به شرایط مطلوب در دلش دارد. با مرور آثار این شاعر همیشه رگه‌هایی از امید برای ایجاد تغییر را مشاهده می‌کنیم. این امیدواری تنها به موضوعات داخلی ایران محدود نمی‌شود. او در شعر «چاووش می‌گوید» موضوعاتی در راستای امید به پیروزی فلسطین را بیان می‌کند و این امید در حد ایمان داشتن به این پیروزی پیش می‌رود. درباره مسائل انقلاب هم، نوع بیان و به‌کارگیری کلمات او گواه همین موضوع است. اگر این شاعر، امید به موفقیت، بهروزی مردم و آینده مثبت جمهوری اسلامی نداشت آن    همه  سرود و شعر را برای انقلاب، دفاع مقدس و فلسطین نمی‌نوشت. با همین دیدگاه، استاد سبزواری را می‌توان شاعری امیدمند دانست که پس از انقلاب، به رغم نقدهایی که داشت، شرایط موجود را نامطلوب نمی‌دانست و  آینده نظام را نیز، آینده مثبتی می‌دید. او معتقد بود کشور ما حتی توانایی این را  دارد که وضعیت کشورهای عقب نگه‌داشته شده و کشورهای تحت ظلم را بهبود ببخشد.

اجرای جدیدترین اثر استاد فخرالدینی در کنسرت ارکستر ملی

کنسرت ارکستر ملی ایران در روزهای اول و دوم تیر ماه با اجرای جدیدترین اثر استاد فرهاد فخرالدینی روی صحنه می‌رود.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد رودکی، کنسرت ارکستر ملی ایران در روزهای پنج‌شنبه یکم تیر و جمعه دوم تیر ساعت 30: 21 با اجرای آثاری از بزرگان موسیقی ایران در تالار وحدت برگزار می‌شود. در این کنسرت، ضمن اجرای آثاری از آهنگ سازان ایرانی همچون مرتضی حنانه، جواد معروفی، حسن کسایی و بهزاد عبدی، نخستین اجرای «کنسرتو برای ویلن و ارکستر» آخرین ساخته استاد فرهاد فخرالدینی روی صحنه می‌رود.اجرای سوییت‌هایی برای تکنواز قانون، تکنواز قیچک، نی و ارکستر از دیگر بخش‌های این برنامه است.

 

 برگزاری کارگاه رایگان استادان موسیقی

اولین قسمت از کلاس‌های آموزشی «صفحه‌نو» با حضور استاد حسین علیزاده و به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مجتبی میرتهماسب از روز سه‌شنبه ۲۳ خردادماه ساعت ۱۲ ظهر به طور اختصاصی و رایگان در نمایش خانگی عرضه می‌شود.به گزارش ایرنا  «صفحه‌نو» (New Page) یک کلاس ویدئویی است که در آن استادان متخصص و صاحب‌سبک ایرانی در حوزه‌های مختلف، تجربیات خود را در ساختار  مستند_آموزشی در پلتفرم «تماشاخونه» ارائه می‌کنند.در قسمت اول این برنامه، حسین علیزاده آهنگ ساز و نوازنده تار و سه‌تار، ردیف‌دان و پژوهشگر موسیقی ایران از تجربیات خود در عرصه موسیقی سخن می‌گوید. او در این قسمت چگونگی آموزش موسیقی، انتخاب ساز، نوازندگی، بداهه‌نوازی، گروه‌نوازی و آداب آن، اجرای صحنه، پیوند شعر و موسیقی، آهنگ سازی، موسیقی سازی و موسیقی آوازی، آهنگ سازی برای فیلم، تنظیم موسیقی و بسیاری مباحث دیگر را آموزش می‌دهد.مخاطبان می‌توانند این برنامه را هر هفته، به‌طور رایگان در «تماشاخونه» ببینند، که مدت‌زمان هر برنامه بین ۴ تا ۶ ساعت است.

 

  اجرای «هفت‌خان اسفندیار» تا نهم تیرماه 

اجرای نمایش موزیکال «هفت‌خان اسفندیار» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی حسین پارسائی به دلیل استقبال مخاطبان تا نهم تیرماه تمدید شد.به گزارش ایرنا، نمایش موزیکال هفت‌خان اسفندیار، یکی از داستان‌های مشهور شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی است که حکایت سفر پرماجرای اسفندیار رویین‌تن به‌قصد رهاندن خواهرانش «همای» و «به‌آفرید» از چنگ تورانیان را روایت می‌کند. علاقه‌مندان می‌توانند بلیت اجراهای جدید این نمایش موزیکال را از سایت «ایران کنسرت» تهیه کنند.