چابهار در تسخیر هندی ها؟!
ناصری- بیش از شش سال از حضور هندی ها در بندر شهید بهشتی چابهار می گذرد کامل اما همچنان این کشور به تعهداتش برای تجهیز بندر چابهار عمل نکرده و تنها بندر اقیانوسی کشور به یک نقطه ارتباطی با جهان تبدیل نشده است. تازه بر اساس آخرین گزارش ها، هند بدون آن که به تعهدات خود در بندر چابهار عمل کند، ۹۹ درصد از درآمد تخلیه و بارگیری کالا و کانتینرهای این بندر را صاحب شده است. در این گزارش ضمن مرور بدعهدی هندی ها، از کاهش میزان درآمد این بندر در سال های اخیر نوشته ایم.
قرارداد هند با بندر چابهار در یک نگاه
موضوع همکاری ایران و هند در بندر چابهار، از سال 92 جدی و مذاکرات برای رسیدن به یک قرارداد 10 ساله شروع شد تا این که در خرداد سال 95 بعد از هشت دور مذاکره، با حضور نخست وزیر هند در تهران متن قرارداد تقریباً نهایی شد. در همان زمان قرارداد موقتی برای شروع کار نوشته شد که حدود شش سال است به طور سالانه تمدید می شود. وزیر سابق راه و شهرسازی سال گذشته درباره مبلغ این تفاهم نامه به خراسان گفته بود: «مبلغ تفاهم نامه 150 میلیون دلار است. آنها برای دو بسته تعهد دادهاند که در یک مرحله سرمایه گذاری کنند.» او همان زمان درباره دلایل کندی انجام تعهد هندیها در بندر چابهار هم گفته بود: «از زمانی که دولت آمریکا برای چابهار معافیت تحریم وضع کرد، مقداری طول کشید تا هندیها بتوانند مجوزهای مربوط را بگیرند و از اواخر سال 99 شروع به انجام تعهدات شان کردند.» با این حال، کندی هند در سرمایهگذاریهایی که متعهد شده بود، باعث شد زمزمههایی درباره حذف آن از ادامه همکاری در این بندر مهم به گوش برسد.
درآمد بندر شهید بهشتی چابهار در سال های اخیر
آمارهای رسمی سازمان بنادر نشان میدهد که اساسا از ۱۹ ماه گذشته، بندر شهید بهشتی چابهار ۸۰ درصد از فعالیتهای کانتینری و ترانزیتی خود را از دست داده، به طوری که مجموع عملیات کانتینری این بندر بین سالهای ٢٠١٩ تا ٢٠٢٠ از ۴٨۴۶ تیئییو (واحدی برای اندازه گیری معادل 6.1 متر کانتینر) به ٨٣٠۶ تیئییو رسید یعنی رشد حدود ٧٠ درصد داشت اما در سالهای ٢٠٢٠ تا ٢٠٢١ علمیات کانتینری با افت ٨٠ درصد به ١۴۵٠ تیئییو کاهش پیدا کرده است. البته به گزارش ایلنا همین میزان عملیات هم به تخلیه کالاهای اساسی وارداتی و بارگیری مواد معدنی و ساختمانی صادراتی محدود شده و 99 درصد از درآمد آن به طرف هندی تعلق می گیرد.
چابهار میلیارد ریالی؛ جبلعلی میلیارد دلاری!
خیلی ها از منطقه آزاد چابهار به عنوان رقیبی برای منطقه آزاد جبلعلی امارات یاد می کنند اما تفاوت نگاه به این دو بندر باعث شده شرایط آن ها با هم بسیار متفاوت باشد. براساس گزارش شرق، منطقه آزاد جبلعلی امارات حالا بهتنهایی حدود 3.5 برابر نفت ایران درآمد دارد و اقتصاد امارات را از نفت بینیاز کرده است اما در ایران منطقه آزاد چابهار، عنوان حاشیهنشینترین منطقه ایران را یدک میکشد و نهتنها فرودگاه و راهآهن مناسبی ندارد بلکه حتی از راه آسفالته مناسبی برای عبور کامیونهای ترانزیتی برخوردار نیست. نکته قابل تامل دیگر این که از بهمن سال گذشته منطقه آزاد چابهار مدیرعامل ندارد و با سرپرست اداره می شود.