گزارش تاریخی
تعداد بازدید : 99
به اسم خدمات اجتماعی به کام اشرف پهلوی!
هیئت وزیران، در جلسه مورخ ۱۷ اسفند ۱۳۲۵، بنا به پیشنهاد دکتر اقبال، وزیر بهداری، «انجمن خدمات اجتماعی» را تأسیس کرد؛ بعدها نام این انجمن، به «سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی» تغییر یافت. به گزارش پایگاه مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، با تأسیس این سازمان، اشرف پهلوی در رأس آن قرار گرفت و دربار، نقش اجرایی گستردهای در امور کشور پیدا کرد و برخلاف تصریح متمم قانون اساسی، بر بخش بزرگی از فعالیتهای اجتماعی دست گذاشت. اشرف از طریق سازمانی که قرار بود به بهبود بهداشت و درمان کشور کمک کند، کارتل بزرگ تجاری اجتماعی به وجود آورد که بیشتر مطبوعات را زیر نظر داشت و توانست در تمامی ارکان اجتماعی، نفوذ و با سازمانها و نهادهای دولتی ارتباط برقرار کند. ازجمله اقدامات این سازمان، ضمن گسترش فعالیتهای اجتماعی، گسترش فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری در بخشهای مختلف بود تا بتواند سود بیشتری کسب کند. به تدریج حوزه نفوذ سازمان گسترش پیدا کرد و به عرصه لاتاری و بختآزمایی نیز وارد شد. سود هنگفت ناشی از فعالیتهای اقتصادی قانونی و غیرقانونی سازمان که به طور مستقیم به جیب دربار می رفت و احدی نمیتوانست درباره آن اظهار نظر یا پرسوجو کند، باعث شد که اشرف پهلوی تا هنگام فروپاشی این سازمان در زمان انقلاب، مسئولیت آن را برعهده داشته باشد و دوستان او، بازیگران اصلی این مجموعه عریض و طویل باشند. سازمان خدمات اجتماعی، در تمام فعالیتهای اقتصادی مهم کشور حضور داشت و به تدریج، شبکهای گسترده از عوامل خود را در سراسر کشور ایجاد کرد؛ با این حال، این شبکه گسترده، به دلیل تمرکز بر سودآوری و چپاول ثروتهای ملی، مجال شناسایی ساختارهای اجتماعی جامعه ایران را نداشت و هنگامی که توفان انقلاب آغاز شد، کاملاً منفعلانه عمل کرد. رویکرد سودجویانه دربار در موضوع سازمان خدمات اجتماعی که ظاهراً برای رسیدگی به امور مربوط به مردم و در اصل برای سازمان دهی فعالیتهای اقتصادی غیرقانونی دربار به وجودآمده بود، یکی از دلایل نارضایتی عمده جامعه را رقم زد و فروپاشی رژیم شاه را تسهیل کرد. در هیئت مرکزی این سازمان، 40 نفر عضو بودند که تمام آن ها را شاه منصوب میکرد و هیچکس در تغییر و جایگزینی آن ها، نقشی نداشت. بدیهی بود که محمدرضاپهلوی نیز، اداره این کار را به اشرف واگذار کرده بود و او بود که این سازمان را اداره میکرد.