خوانندگان محترم! در صفحه 12 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: برای ارثی که از پدر مرحومم به دست ما رسیده است، تقسیمنامهای تنظیم و امضا کردهایم. اما به دلیل ابهاماتی که در متن وجود دارد، بین ما اختلاف به وجود آمده است. میخواهیم به مراجع قضایی مراجعه و رفع اختلاف کنیم. باید به کجا مراجعه و خواسته را با چه عنوانی تقدیم کنیم؟
پاسخ: با توجه به اینکه اختلاف بین وارثان چیست و خواسته اصلی شما کدام است مثلاً خواسته شما تنظیم سند رسمی یا تحویل ملک است یا خواسته دیگری دارید؛ همچنین با توجه به اینکه وارثان، تقسیمنامه را به صورت سند عادی تنظیم کردهاند یا تقسیمنامه در دفتر اسناد رسمی به ثبت رسیده است یا اینکه تقسیمنامه در دادگاه یا قسمت اجرای احکام از سوی قاضی به شکل گزارش اصلاحی صادر شده است،شکل و روش طرح دعوا یا درخواست و نیز مرجع صالح رسیدگی به آن، متفاوت خواهد بود. با توجه به پیچیدگی موضوع، پیشنهاد میکنم از مشاوره و راهنمایی وکلای دادگستری بهره بگیرید. در ادامه به یکی از موارد احتمالی این موضوع اشاره میکنیم:
درخواست از دادگاه یا شورای حل اختلاف برای دعوت از سایر وارثان و میانجی گری بین آن ها به این ترتیب است که ،دادگاه از وارثان دعوت میکند تا در جلسهای حاضر شوند. در صورت حصول توافق بین طرفین، گزارش اصلاحی صادر خواهد شد. گزارش اصلاحی که از سوی دادگاه و با توجه به توافقات طرفین صادر میشود، برای آن ها لازمالاجراست. یعنی اگر هر یک از طرفین از اجرای مفاد آن خودداری کند، طرف دیگر میتواند از دادگاه درخواست کند که اجراییه صادر و پرونده را برای اجرا به قسمت اجرای احکام ارسال کند. البته، پذیرش این ترتیبات اجباری نیست، یعنی طرفین میتوانند دعوت دادگاه به سازش را نپذیرند یا اصلاً در دادگاه حاضر نشوند. در این صورت، دادگاه درخواست کننده را به طرح دعوا، طبق مقررات قانونی، هدایت میکند. طبق ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی مدنی، «هرکس میتواند در باره هر ادعایی از دادگاه نخستین به طور کتبی درخواست کند که طرف او را برای سازش دعوت کند.» در باره تقسیم ترکه نیز، وارثان میتوانند از دادگاه درخواست کنند که تلاش کند بین آن ها سازش برقرار شود. در صورت حصول سازش و رفع اختلاف، موضوع سازش و شرایط آن به ترتیبی که واقع شده است، در صورتجلسه نوشته میشود و حسب مورد، به امضای دادرس یا دادرسان و طرفین میرسد. (ماده ۱۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی) پس از آن، دادگاه ختم رسیدگی به سازش را اعلام و گزارش اصلاحی صادر میکند. (ماده ۱۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی) مفاد گزارش اصلاحی، مانند احکام دادگاهها اجرا میشود و نسبت به طرفین، وارثان و قائممقام قانونی آن ها، نافذ و معتبر است. برای تلاش به منظور ایجاد سازش و صدور گزارش اصلاحی، علاوه بر دادگاه عمومی حقوقی، میتوان به شورای حل اختلاف نیز مراجعه کرد؛ ماده ۸ قانون شوراهای حل اختلاف بیان میکند: «در موارد زیر شوراها با تراضی طرفین برای صلح و سازش اقدام مینمایند: الف- کلیه امور مدنی و حقوقی؛ ب- کلیه جرایم قابل گذشت؛ پ- جنبه خصوصی جرایم غیرقابل گذشت؛ تبصره- در صورتیکه رسیدگی شورا با درخواست یکی از طرفین صورت پذیرد و طرف دیگر تا پایان جلسه اول عدم تمایل خود را برای رسیدگی در شورا اعلام نماید، شورا درخواست را بایگانی و طرفین را به مرجع صالح راهنمایی می نماید.» گاهی سازش خارج از دادگاه به وجود میآید، ممکن است سازش در حین اجرای قرار، مانند قرار تحقیق محلی، معاینه محل، تامین دلیل و ... واقع شود؛ در این حالت، هرگاه سازشنامه توسط قاضی مجری قرار تنظیم شود، در حکم سازش به عمل آمده در دادگاه است (تبصره ماده ۱۸۲ قانون آیین دادرسی مدنی)