گروه سیاسی - یکی از مختصات انحصاری ملت ایران حضور در صحنه‌های مختلف و میدان‌های سیاسی است که نمونه‌های بارز آن را می‌توان در پیاده روی اربعین، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، روز قدس، مناسبت‌های مذهبی، نمازجمعه‌ها، سایر فراخوان‌های سیاسی و اجتماعی به ویژه انتخابات‌های مختلف مشاهده کرد، چراکه از منظر ملت ایران حضور در میدان‌های سیاسی، به ویژه انتخابات‌ها به علت کمیت‌پذیری و امکان محاسبه دقیق بیشترین تأثیر را بر نقشه‌های شوم دشمنان انقلاب اسلامی دارد. اکنون نیز  هرچه به انتخابات ۱۱ اسفند نزدیک می‌شویم فضای انتخاباتی پرشورتر و تحرکات انتخاباتی احزاب هم بیشتر و جدی‌تر می‌شود. خصوصا که با انتشار اسامی تأیید صلاحیت‌شدگان جدید از سوی شورای نگهبان تکلیف احزاب نیز برای آرایش نیروها و کنش‌گری رسمی‌تر در عرصه انتخابات روشن‌تر می‌شود.

 

از میان برداشتن فاصله میان حکومت و ملت با انتخابات

برگزاری انتخابات در ایران عمری طولانی‌تر از انقلاب اسلامی دارد اما با پیروزی انقلاب، انتخابات از حالت نمایشی خارج و به عرصه رقابت جدی نیروهای سیاسی و اجتماعی برای جابه‌جایی مسالمت آمیز قدرت تبدیل شد. واقعیت این است که برای وقوع هر انقلابی علل و دلایل گوناگونی برشمرده می‌شود. توسعه نامتوازن، فساد و دزدی، فقدان آزادی‌های سیاسی، حکومت فردی شاه و... به احتمال زیاد همه این‌ها در شکل‌گیری انقلاب نقش داشته‌اند. ولی عامل فقدان انتخابات به معنای دقیق از یک حیث مهم‌ترین علت انقلاب در آن رژیم یا علت فروپاشی در رژیمی چون اتحاد جماهیر شوروی یا درگیری و خشونت در رژیمی چون لیبی بوده است. همه این اتفاقات اعم از انقلاب، فروپاشی یا جنگ داخلی، علل و عوامل گوناگونی دارند ولی در نهایت همه این علل و عوامل هنگامی منجر به این رویدادها می‌شوند که شکافی جدی میان حکومت و مردم شکل بگیرد. به‌عبارت دیگر اگر شکاف میان حکومت و مردم وجود نداشته باشد، هیچ‌کدام از عوامل و علل فوق منجر به انقلاب یا فروپاشی یا جنگ داخلی نخواهد شد. در غیاب شکاف دولت و ملت این مشکلات قابل تحمل و سپس قابل حل است. منظور از شکاف دولت ـ ملت این است که حکومت و عناصر تشکیل‌دهنده آن معرف میانگین و غالب مردم نباشند. در حقیقت مردم هنگامی که به حکومت‌کنندگان خود نگاه می‌کنند، اغلب آنان نماینده‌ای از خود را درون ساختار حکومتی مشاهده کنند. انتخابات سالم و کارآمد، وظیفه از میان برداشتن فاصله میان حکومت و ملت را دارد. در حقیقت از طریق انتخابات می‌توان نشان داد که آیا مردم می‌توانند کارگزاران خود را انتخاب کنند یا خیر؟ یکی از عللی که در جوامع غربی انتخابات پیش از موعد برگزار می‌کنند همین است. هنگامی که جامعه به این نتیجه می‌رسد که به هر دلیلی حکومت و دولت نماینده مردم نیستند، یا میان آنان اختلاف به وجود آمده است، منتظر زمان انتخابات بعدی نمی‌نشینند و پیش از سر رسیدن زمان مقرر قبلی، انتخابات زودرس را برگزار می‌کنند تا اگر مردم دولت و کارگزاران آن را قبول دارند رأی اعتماد مجدد دهند و اگر قبول ندارند، گروه یا حزب دیگری را به قدرت برسانند و شکاف میان دولت و مردم برطرف شود.

 

رژیم پهلوی و فقدان رقابت در انتخابات

یکی از علل اصلی و مهم وقوع انقلاب فقدان نهاد انتخاباتی قابل قبول در رژیم پهلوی بود. اگر به اسناد آن دوره از تاریخ ایران مراجعه کنید، کمتر مطلب مهمی درباره رویداد انتخابات می‌بینیم. نگاه مردم به آن شبیه یک بازی مسخره بود. خیلی صریح پیشاپیش نامزدهای پیروز را انتخاب می‌کردند. مجلس نقش حتی اندکی نیز در تعیین وزرا یا نخست‌وزیر یا حتی قانون‌گذاری نداشت. همه کاره شاه بود. مردم نیز با فرایندی به‌نام رقابت انتخاباتی آشنا نبودند. چراکه رقابتی وجود نداشت. اصولاً پدیده‌ای به‌عنوان رقابت و فضای انتخاباتی شکل نمی‌گرفت. نه در دانشگاه و نه در رسانه‌ها و نه در هیچ جای دیگر. در تاریخ آن دوره مقاطعی که به‌عنوان انتخابات شناخته شود ثبت و ضبط نشده است. برای مثال اکنون حافظه تاریخی ما با مقاطع انتخاباتی عجین شده است. 1376، 1384، 1388، 1392، 1396 و... همه این‌ها یادآور خاطراتی هستند که حداقل در حدی از انتظار، رقابت و مفهوم انتخابات شکل می‌گرفت. درباره برخی از مجالس همچنین خاطراتی وجود دارد. هنگامی که نهادی به ‌نام انتخابات و رقابت نبود، در نتیجه حکومت نیز قادر نشد که فاصله شکل گرفته میان خود و مردم را ترمیم کند و این فاصله به مرور زیاد و زیادتر شد. هر حکومتی که نهاد انتخابات خود را از دو جهت حفظ کند، بدون تردید با خطر مهمی در آینده مواجه نخواهد شد و تمامی مشکلات را در پرتو این نهاد می‌تواند حل کند. اول از حیث سلامت و اعتبار و درستی انجام و نتایجش و دوم از حیث گستره در برگیری. به‌عبارت دیگر به میزانی که قشرها و گروه‌های جامعه بتوانند نامزدهای مطلوب خود را در انتخابات داشته باشند. این دو ویژگی تضمین‌کننده بقای هر حکومتی است. موضوعی که در رژیم گذشته سراب و خیالی بیش نبود.

 

انتخابات ؛شاخص اصلی برای مردمی بودن نظام

اما در طول عمر 45 ساله جمهوری اسلامی، یکی از عوامل اصالت دهنده به انتخابات در ایران اسلامی، قانون اساسی جمهوری اسلامی به‌عنوان اصلی‌ترین سند تضمین حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی است که به طور صریح نقش مشارکت سیاسی مردم را به عنوان یک حق برای آن‌ها برمی‌شمرد و حدود آن را تعیین می‌کند. فصولی از قانون اساسی جمهوری اسلامی در برگیرنده حق ملت در اداره امور کشور است. اصل اول از فصل اول، نوع حکومت ایران را «جمهوری اسلامی» اعلام کرده که ملت ایران با رأی خود آن را تحقق بخشیده‌اند؛ بنابراین به لحاظ حقوقی این نظام مبتنی بر اراده، حضور و انتخاب ملت است. علاوه بر تعیین الگو و مدل حکومتی، تثبیت و تداوم ارکان مختلف آن در روند حیات جمهوری اسلامی نیز بر عهده مردم است. در اصل ششم فصل اول قانون اساسی آمده است که: «در جمهوری اسلامی، امور کشور باید به اتکا آرای عمومی اداره شود از راه انتخابات، مثل انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورا‌ها و نظایر آن‌ها.» این اصل بیانگر آن است که رأی مردم در همه ارکان مهم نظام نافذ است. در اصل ۵۶ فصل پنجم همین قانون با عنوان حق حاکمیت ملت و قوای ناشی از آن چنین آمده است: حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او، انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است و هیچ‌کس نمی‌تواند این حق الهی را از انسان سلب کند و ملت این حق خداداد را از طرقی که در اصول بعد می‌آید (یعنی انتخابات مختلف) اعمال می‌کند. بر اساس اصل ۶۲، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌گردد و اصل ۱۱۴ نیز درباره رئیس‌جمهور است که با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود.از این نظر باید گفت که قانون اساسی به عنوان یک میثاق ملی، در اصل ششم در این خصوص چنین بیان داشته است: در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید با اتکای آرای عمومی اداره شود. از راه انتخابات، انتخاب رئیس‌جمهور، انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورا‌ها و نظایر آن..؛ و اصول دیگری مثل اصل شصت و سوم و شصت و هفتم و... که در ارتباط با انتخابات و نحوه آن، تبیینات دقیقی داشته‌اند. بنابراین از نظر اسناد بالا دستی انتخابات یک اصل مهم در جمهوری اسلامی ایران و حق و تکلیف مردم است. از طرف دیگر، بر همگان آشکار است که انقلاب اسلامی و الگوی حکومتی بر آمده از آن حاصل اراده یک ملت بود و این اراده، کماکان از طریق مشارکت در انتخابات اعمال می‌شود. به عبارت دیگر انتخابات در نظام جمهوری اسلامی یک شاخص اصلی برای مردمی بودن نظام است و مشارکت سیاسی حقی بنیادین برای احیای بسیاری از حقوق اساسی ملت محسوب می‌شود در بعد داخلی، انتخابات اراده ملی را به معرض نمایش گذاشته و نشان می‌دهد که مردم از اتحاد، یکپارچگی و عزم ملی برخوردارند و در بعد خارجی نیز اقتدار ملی و شوکت سیاسی آن‌ها را به جهانیان نشان می‌دهد. به همین جهت، کشور‌های دیگر بر اساس میزان آرا و حضور مردم و حساسیت‌های آن‌ها در اموری که قوام دهنده یک نظام مدنی است، روابط خود را با آن‌ها تنظیم می‌کنند.

 

  انتخابات، تجلیگاه ظهور اراده جمعی

از جنبه ملی نیز انتخابات مهم است؛ اگر ملتی خواهان عزت و سربلندی است، ناگزیر باید در اموری که به کشور مربوط می‌شود، اراده ملی و روح جمعی خود را به نمایش بگذارند و از هویت ملی خویش حراست کند. بی‌شک انتخابات تجلیگاه ظهور این اراده جمعی است و یکی از فصول مهم میثاق ملی جمهوری اسلامی ایران یعنی قانون اساسی، «انتخابات» است که ما را به حضور در آن ملزم می‌کند. علاوه بر این موارد، در جامعه ما که جامعه‌ای اسلامی است، مسئولیت و تکلیفی مهم‌تر و بالاتر نیز بر عهده مردم قرار دارد که عبارت است از تکلیف شهروندان مسلمان در برابر خدا، احکام و مقررات دینی. از این‌رو، با آن‌که شرکت مردم در انتخابات طبق قانون اساسی، یک حق قانونی، سیاسی و ملی است، اما از جامعه دینی یک وظیفه دینی محسوب می‌شود که سرنوشت جامعه اسلامی با آن رقم می‌خورد و زمامداران و کارگزاران شایسته برای تصدی مسئولیت‌ها از این طریق برگزیده می‌شوند.انتخابات نشان‌دهنده حساسیت مردم به سرنوشت کشوری است که در آن زندگی می‌کنند و به آن به عنوان مام وطن تعلق خاطر دارند و به جهت هویتی خود را با متعلق به کشور خود می‌دانند و اراده ملی را با حضور در انتخابات به معرض نمایش می‌گذارند و نشان می‌دهد که از اتحاد، یکپارچگی و عزم ملی برخوردارند و در نگاه دیگران، شرکت در انتخابات، اقتدار ملی و شوکت سیاسی آن‌ها را به جهانیان نشان می‌دهد. اما باید توجه داشت که همیشه مردم به یک میزان از حق انتخاب خود بهره نمی‌برند، بلکه غالبا وقتی از انتخاب خود راضی می‌شوند که احساس کنند حضور آنان به عنوان یک حق و اعمال آن باعث تغییر در سرنوشت و روی کار آمدن مسئولان کارآمد و مردمی می‌شود. این‌جاست که شورای نگهبان به عنوان امین مردم در تعیین صلاحیت انتخاب شوندگان دارای اهمیت مضاعفی می‌گردد و رهبری انقلاب در سخنانی با اشاره به انتخابات پیش روی مجلس تأکید کردند که «اگر مشارکت در انتخابات ضعیف باشد، مجلس هم ضعیف خواهد شد.»

زنان؛ گمشدگان قصه‌های عامیانه

بهبودی نیا- تعداد زیادی از ما زمانی که قصه‌های عامیانه را از زبان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایمان می‌شنویم، از خود پرسیده‌ایم چرا در قصه‎های عامیانه ما، زنان همواره نقش کمرنگی دارند؟ مدتی پیش کتابی با نام «زن در قصه‌های عامیانه» اثر دکتر فهیمه حسین‎زاوه دانش آموخته رشته دکتری زبان و ادبیات فارسی منتشر شد؛ کتابی که در مدت کوتاهی توانست نظر تعداد زیادی از صاحب‎نظران حوزه ادبیات و جامعه‎شناسی را به خود جلب کند. به منظور بررسی وضعیت زنان در ادبیات عامه با مؤلف این کتاب گفت و گو کرده‌ایم.

 

لطفاً مختصری درباره کتاب «زن در قصه‌های عامیانه دوره قاجار» توضیح دهید.

این کتاب، در اصل پژوهشی بینارشته‎ای میان رشته‌های ادبیات، جامعه‎شناسی و روان‎شناسی است. بنده در دوران تحصیل در مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسی با هدف بررسی نقش زنان در داستان‌های ایرانی ابتدا به سراغ بررسی این نقش زنان در داستان‌های معاصر رفتم و هدفم بررسی و آسیب‎شناسی چرایی برخی نگاه‌های نادرست به نقش آفرینی زنان در جامعه بود. بعد از بررسی‌های مختلف درنهایت به این نتیجه رسیدم که همین موضوع را در حوزه قصه‌های عامیانه مکتبخانه در دوران قاجار بررسی کنم. درنتیجه هفتاد قصه از ادبیات مکتبخانه‌ای را بررسی کردم و نقش سیاسی، فرهنگی، خانوادگی و حقوقی زنان در ادبیات عامه را را مورد پژوهش قرار دادم.

 

با توجه به این پژوهش، نقش زنان در ادبیات عامه مکتبخانه‌ای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در ادبیات عامه اگرچه زنان حضور داشته‌اند و حتی در برخی موارد نقش قصه گو پیدا می‌کنند، درصد حضور این زنان بسیار کم و ناچیز است و این زنان هم که نامی از آن‌ها به میان آمده، همواره یا به عنوان زن پادشاه، دختر پادشاه در قصه‌ها حضور دارند یا در نقش‌های دون پایه‌ای مانند دایگی و جادوگری.

 

درخشان ترین نقطه کتاب به نظر خودتان کدام بخش‌هاست؟

من بخش پژوهش درنقش های فرهنگی زنان را بیشتر پسندیدم؛ زیرا آسیب شناسی فرهنگی در بازترجمه داستان‌های عامیانه بسیار مؤثر است. اگر به داستان‌های عامیانه با دقت نگاه کنیم متوجه این واقعیت می‌شویم که در داستان‌های عامیانه وقتی زن زیرکی تدبیری می‌کند، از این تدبیر به عنوان مکر زنانه یاد می‌شود؛ در حالی که اگر همین زیرکی را در ادبیات عامه مردی به کار برد، می‎گویند مرد زیرکی بود. نگاه آسیب شناسانه به این موضوعات و پرداختن به تأثیرگذاری زنان، در ادبیات معاصر باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

 

هم‎اکنون مشغول انجام چه فعالیتی هستید؟

من معمولاً به سفرهای زیادی می‌روم و هم‎اکنون در حال جمع آوری قصه‌ها و لالایی‌های عامیانه هستم و قصد دارم با استناد به این قصه‌ها به نقش هویتی مؤثر زنان بپردازم.

 

و سخن پایانی؟

 وقتی شروع به نوشتن این کتاب کردم، بسیاری از روشنفکران و دانشگاهیان این موضوع را موضوعی تکراری می‌دانستند ولی خوشبختانه بازخوردهای خوبی از مخاطبان کتاب دریافت کردم. به نظر من نویسندگان معاصر ما باید به سمت و سوی به روزرسانی بسیاری از جذابیت‌های ادبیات عامه بروند؛ البته با این نگاه آسیب‎شناسه که نکات منفی را که در ادبیات عامه ما درباره حضور زنان وجود داشته، از میان بردارند و واقعیت‌های موجود و تاثیرگذاری زنان را روایت کنند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جلوگیری از اتلاف گرما و صرفه‌جویی در مصرف انرژی، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های خانواده‌ها در فصل‌های سرد سال محسوب می‌شود. ما با رعایت نکاتی ساده می‌توانیم باعث شویم که وضعیت گاز در سراسر کشور با ثبات باشد. در ادامه به چند مورد از ترفندهای کاهش مصرف گاز که این روزها بیش از هر زمان دیگری ضروری است، اشاره خواهد شد.

1- پوشیدن لباس مناسب  

شاید خیلی از ما عادت داشته باشیم همان‌طور که در فصل گرم لباس کمی در منزل می‌پوشیم، در فصل سرما هم همان طور در خانه باشیم و برای‌مان فرقی نداشته باشد که گرمایش خانه را زیاد کنیم اما امسال بیاییم کمی بیشتر رعایت کنیم و یک لباس گرم مثل یک ژاکت گرم با شلوار گرمکن هم در خانه بپوشیم و تن بچه‌ها هم لباس گرم کنیم. به عوض آن درجه سیستم گرمایشی خانه را کمی کمتر کنیم و با این حال حدود 5 تا 40 درصد هم هزینه‌ها کمتر می‌شود و هم به مصرف انرژی در کشور کمک می‌کنیم. یک پاپوش ساده،‌ یک جوراب گرم و ژاکت معمولی می‌تواند به ما کمک کند تا احساس گرما در دمای 20 تا 21 درجه در منزل داشته باشیم.

2- استفاده بهینه از شعله‌های گاز 

شاید ما هم از دسته افرادی هستیم که هنوز نمی‌دانیم زیاد کردن بیش از حد شعله گاز و قراردادن ظروف کوچک بر روی آن چه اتلاف سوختی انجام می‌دهد و از اشتباهات رایج خیلی از افراد خانه است وحتی به گفته مهندسان تا 40 درصد اتلاف انرژی برایمان دارد.

 3- بستن در اتاق‌های اضافی  

برخی افراد که در منازل‌شان چندین اتاق وجود دارد، می‌توانند برای کم کردن اتلاف انرژی مثلا در یک فصلی که مثل الان برودت هوا زیاد است، از یکی دو اتاق اصلا استفاده نکنند و درب آن را اگر لازم ندارند، ببندند و در یک اتاق یا دو اتاق نهایت انرژی گاز استفاده کنند و این طور هم منزل همیشه گرم می‌ماند و هم این که لازم نیست انرژی گاز تمام اتاق‌ها را هم گرم نگه دارد.

4- استفاده نکردن از شومینه  

به‌رغم ظاهر زیبا، شومینه بازدهی انرژی کمی دارد و تنها محیط اطراف خودش را گرم می‌کند. چون بیشتر گرمای تولید شده توسط آن از طریق دودکش بیرون می‌رود. چنان‌چه شومینه شما بدون استفاده است بهتر است با استفاده از عایق‌ها و بالن‌های مخصوص دودکش شومینه، مسیر دودکش آن را بپوشانید و از هدررفت گرمای داخل خانه جلوگیری کنید.

5- نپوشاندن اطراف‌رادیاتور  

اطراف رادیاتور خود را با مبل و وسایل زیاد نپوشانید. این وسایل گرمای شوفاژ را می‌گیرد و خانه همچنان سرد می‌ماند. تا حد امکان اطراف شوفاژ و رادیاتور را خالی نگه ‌دارید تا گرما به راحتی در محیط خانه پخش ‌شود.

 

 

 

 

 

 

6- کمک گرفتن از قالیچه  

فرش و قالیچه‌ها نه تنها خانه شما را زیباتر می‌کنند، بلکه باعث حفظ گرما در کف منزل می‌شوند که روی گرم‌شدن هوای کلی خانه بسیار موثر است پس اگر فضای قابل توجهی از خانه  شما سرامیکی است که رویش را چیزی نپوشانده، با قالیچه آن را بپوشانید.

7- مراقبت از گرمای آشپزخانه 

وقتی که در آشپزخانه مشغول ‌کارید می‌توانید درجه سیستم گرمایشی‌تان را کاهش دهید، زیرا فعالیت کنار اجاق گاز به خودی خود دمای بدن را بالا می‌برد و گرمای اجاق گاز هم می‌تواند در دمای خانه تاثیر داشته باشد. همچنین باید مراقب باشید که این گرما با باز کردن پنجره یا ... هدر نرود.

8- عایق پنجره‌ها و در 

اگر هنوز هم تا این جا زمستان پنجره‌ها را درز گیری نکردیم و در منزل هم عایق نیست هنوز فرصت داریم که از ورود هوای سرد به منزل از طریق پنجره و درب خانه یا درب حیاط جلوگیری کنیم. کار دشواری نیست، یک چسب مایع به همراه درز گیر آماده یا حتی ساختنی در منزل این جا به کارمان می‌آید که تا 30 درصد تلفات حرارتی را کاهش بدهد. حتی کشیدن نایلون روی پنجره‌ها هم می‌تواند از ورود سرما جلوگیری کند و این کار به ویژه برای کسانی که منازل ویلایی و حیاط دارند می‌تواند خیلی کاربردی باشد که دورتا دور پنجره را با نایلون پوشانده و چسب کاری کنند.

 

 

 

 

 

 

 

صادق غفوریان-هرچه از کشورهای حوزه خلیج فارس و همسایه های ایران در گذشته در ذهن داشتیم، باید همه آن ها را فراموش کنیم و درباره این کشورها به گونه ای دیگر بیندیشیم؛ کشورهایی که حالا در عرصه های گوناگون همچون فناوری، گردشگری و ورزش با گذشته ها تفاوت های اساسی کرده اند و امروز در صحنه های مهم توانسته اند توجه جهان را به خود جلب کنند. آن ها در مسیر توسعه بر حوزه گردشگری حساب ویژه تری باز کرده اند و توانسته اند آن را با ظرفیتی همچون «ورزش» و ستاره های ورزشی درآمیزند و سودهای فراوانی را برای آینده نزدیک این صنعت نصیب کشورهای خود کنند.

این را هم باید بدانیم که صنعت گردشگری، در دنیای امروز یک واقعیت مسلم در درآمدزایی و تجارت پرسود کشورهاست، به طوری که توسعه این بخش، درآمد بیش از 10 تا 12 درصدی برخی کشورها را رقم زده است.

 

عربستان، قطر و ترکیه در مسابقه منطقه ای

جدا از کشور قطر که از سال 2000 میلادی، با جذب مشاوران بین المللی در سازمان گردشگری خود، طرحی کلان را درانداختند که میزبانی جام جهانی 2022 در مسیر همان پروژه پیش بینی شده بود، امروز عربستان و پیش از این کشورها، ترکیه نیز پا به عرصه مسابقه منطقه ای توسعه گردشگری نهاده اند. امروز ترکیه را باید پیشگام جذب توریسم متنوعی از نقاط مختلف دنیا خواند و از آمارهای اقتصاد گردشگری این کشور درس گرفت. موسسه آمار ترکیه TurkStat همین هفته اعلام کرده است که درآمد گردشگری ترکیه در سال 2023 به 54.3 میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 16.9 درصد افزایش داشته است. اگر بخواهیم این ارقام را در جدول مقایسه ای قرار بدهیم که وضعیت ایران در این بخش چگونه است، توضیحات چندی قبل علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ما را با نمایی کلی آشنا می کند: «بر اساس گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، ایران در سال گذشته ۶.۲ میلیارد دلار از جذب گردشگر ورودی درآمد کسب کرده است.»

 

خداحافظی با اقتصاد نفتی

اما آن چه سیستم های کلان و سیاست گذاری یک و دو دهه اخیر کشورهای عربی همسایه را به تکاپو انداخته، تلاش در جهت توسعه کشورهایشان با نگاه جدا شدن از اقتصاد نفتی است. در این زمینه طرح ها و اقدامات کلان در حوزه فناوری، گردشگری و ورزش از جایگاه ویژه تری برخوردار است؛ البته که تغییر در نگرش های فرهنگی و اجتماعی به ویژه درباره زنان و اصلاح چهره نه چندان جالبشان در حوزه حقوق بشر هم بسیار مورد توجه است.

عربستان، قطر و امارات در مسیر توسعه، سال 2030 میلادی را اولین مرحله تحقق چشم انداز و توسعه یافتگی خود پیش بینی کرده اند. برای نمونه کشور عربستان در سال 2016 طرح بلندپروازانه خود یعنی «چشم انداز2030» را در گستره وسیعی از تحول در این کشور رونمایی کرد و آن چه امروز از شهر رویایی 500 میلیارد دلاری «نئوم» می شنویم و تبلیغات گسترده آن را در همین مسابقات جام آسیا می بینیم، قرار است عربستان را به قطب گردشگری جهانی تبدیل کند. نئوم با مساحتی در حدود ۲۶۵۰۰ کیلومتر مربع با هدف تحول عربستان به یک اقتصاد دانش‌بنیان و زیرساخت‌های پایدار و طولانی‌مدت، به عنوان یک شهر هوشمند و کربن صفر پیشرفته در حوزه‌های فناوری، صنعت، انرژی و گردشگری شناخته شده است.

 

بلندپروازی و ماجراجویی

عربستانی ها، مسیر چشم انداز2030 خود را بلندپروازانه و رویایی در پیش گرفته اند. آن ها خاص ترین  ورزشگاه جهان را فقط در 90 روز احداث کردند و  لیونل مسی ستاره ناتمام فوتبال جهان و تیم آمریکایی اش را برای افتتاحیه آن به این ورزشگاه فراخواندند و حتی سبک جدیدی در فیلم برداری فوتبالی را که به بازی‌های رایانه‌ای PES و فیفا شبیه بود، تجربه کردند. آن ها از همین حالا برای تحقق رویای میزبانی جام جهانی در 2034 میلادی، بلندپروازی هایشان را آغاز کردند و بنا دارند، جذاب ترین رویداد ورزشی را به متفاوت ترین میزبانی تاریخ تبدیل کنند.

 

جذب  27.5 میلیون گردشگر در یک سال

 بر اساس جدیدترین داده‌های رسمی منتشرشده از سوی سازمان جهانی گردشگری، عربستان که در سال ۲۰۲۲ با جذب ۱۶.۵ میلیون گردشگر سریع‌ترین رشد را در عرصه گردشگری جهان به خود اختصاص داده بود، بر اساس گزارش 6 بهمن ایسنا، در سال ۲۰۲۳ نیز همچنان به این روند نجومی ادامه داد و توانست با ثبت رشد ۶۶ درصدی، شمار گردشگران خارجی خود را به حدود ۲۷.۵ میلیون نفر برساند.

این اعداد و ارقام در کنار آن چه همین سازمان بین المللی از وضعیت گردشگری خارجی ایران گزارش کرده، می گوید: «در 11 ‌ماهه نخست سال 2022 بالغ بر 3 میلیون و 740 هزار گردشگر خارجی از ایران دیدن کرده بودند، اما در مدت مشابه 2023 جمعیت گردشگران خارجی که به ایران سفر کردند به 5 میلیون و 320 هزار نفر افزایش یافته است.»(خبرگزاری تسنیم/ 11بهمن) تمامی این اعداد و برای یک سال، هرچه باشد احتمالا به 6 میلیون نفر هم نمی رسد و این نشان می دهد، ما با وجود ظرفیت های گسترده در آثار طبیعی، تاریخی و تمدنی در مسابقه منطقه ای در گردشگری از آنان عقب افتاده ایم.

 

مسی، رونالدو و بزرگان

بلندپروازی ها از سوی شاهزادگان سعودی همچنان ادامه دارد و آن ها تا 2034 بنا دارند هر ازگاهی لنز دوربین رسانه های جهان را به سمت و سوی خود بکشانند. نشریه تایمز، حواشی حضور مسی ستاره آرژانتینی در عربستان و تبلیغ توریسم این کشور را دو روز قبل این طور توصیف کرد: فوق ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال در سال ۲۰۲۱ قراردادی ۲۵ میلیون دلاری برای تبلیغ گردشگری عربستان امضا کرد و حالا در کنار بازی در لیگ فوتبال آمریکا و دریافت قراردادهای هنگفت تبلیغاتی، هر از چند گاهی با سفر به عربستان و تبلیغ گردشگری این کشور در شبکه‌های اجتماعی، پایبندی به قرارداد خود را نشان می‌دهد. او در صفحه اینستاگرام خود که 498 میلیون دنبال کننده دارد، نوشته است: «قصد دارد ‌دیوارهای سوءتفاهم درباره عربستان را در هم شکسته و این کشور را به دنیا بشناساند.» آقای «مسی» قبلا پیشنهاد نجومی ۴۰۰ میلیون دلاری برای پیوستن به تیم الهلال عربستان را رد کرده بود، اما بنا دارد با قراردادهایی از این قبیل به مهم ترین عنصر تبلیغاتی «چشم انداز2030» این کشور تبدیل شود تا رویای عرب ها محقق شود. البته سعودی ها پیش از مسی، کریستیانو رونالدو فوق ستاره پرتغالی را با قراردادی 200 میلیون یورویی به ریاض آورده بودند و این گونه خود را در تیررس رسانه های جهان قرار دادند.

آن ها در این مسابقه منطقه ای و جهانی بیکار ننشسته اند و نشان می دهند که در این رقابت به هیچ کس رحم نخواهند کرد، حال این پرسش مطرح است که ایران با دارابودن رتبه های 5 و 12 جهان در میراث طبیعی و تاریخی اکنون و آینده چه جایگاهی در «صنعت توریسم» دارد؟

  مهدی حسن زاده - economic@khorasannews.com

 

 آخرین آمارهای بانک مرکزی از رسیدن رشد نقدینگی به 25 درصد حکایت دارد که پایین ترین درصد سالانه رشد نقدینگی در 55 ماه اخیر است. اتفاق خوبی که می تواند مسیر تورم را به سمت نزولی تغییر دهد. در همین حال بیانات رهبر انقلاب در جمع فعالان اقتصادی نیز بر لزوم مهار رشد نقدینگی تاکید داشت، اما این بیانات یک سویه دیگری داشت که در فضای رسانه ای کمتر به آن پرداخته شد و عمدتا مهار رشد نقدینگی مورد توجه قرار گرفت. آن سویه کمتر دیده شده، ضرورت اصلاح روند توزیع اعتبارات بانکی همزمان با سیاست محدود کردن رشد نقدینگی است. این مسئله به اندازه مهار رشد نقدینگی مهم است. در حقیقت سیاست مطلوب درباره نقدینگی حاوی دو بعد سلبی و ایجابی است. بعد سلبی ماجرا، محدود کردن رشد نقدینگی است و بعد ایجابی چگونگی توزیع اعتبارات بانکی به ویژه در شرایطی است که رشد نقدینگی محدود می شود.

در حقیقت برخلاف نگاه یک سویه ای که صرفا رشد نقدینگی را متغیر مستقل و تورم را متغیر وابسته می داند، نگاه بسیاری از اقتصاددانان در سال های اخیر، نگاهی دوسویه و تعاملی بین این دو متغیر است. به این معنی که تورم نیز موجب افزایش هزینه های تولید و تشدید نیاز بنگاه های اقتصادی به منابع مالی می شود و در نتیجه از ناحیه فشار بخش های مختلف اقتصادی به نظام بانکی و دولت برای تامین مالی، نقدینگی افزایش می یابد. اگر بانک مرکزی سیاست انقباضی در پیش گیرد و رشد نقدینگی را به مراتب کمتر از تورم هدف گذاری کند، کاهش ظرفیت تسهیلات دهی بانک ها و کمبود سرمایه در گردش واحدهای اقتصادی، امری محتوم خواهد بود و این مسئله تبعات خود را در کاهش سطح تولید و تعدیل نیرو نشان خواهد داد.

با این توضیحات، ضرورت پایش و اصلاح روند توزیع اعتبارات بانکی ضروری است. به عبارتی ما نیاز به بهره وری بیشتر در توزیع اعتبارات بانکی داریم تا اثر منفی کاهش تسهیلات دهی بانک ها را جبران کند. خوشبختانه، ارتقای شفافیت در نظام بانکی و بانک مرکزی و انتشار گزارش های متعدد درباره تسهیلات کلان بانکی، بدهکاران کلان به تفکیک هر بانک و تسهیلات پرداخت شده بانک ها به زیرمجموعه خود و بخش های دولتی و عمومی، موجب شده است تا برداشت روشنی از نحوه توزیع اعتبارات بانکی داشته باشیم.

براساس این اطلاعات و گزارش ها روشن است که نظام بانکی نه برمبنای رسالت اصلی خود در تامین مالی بخش های مولد اقتصاد که برمبنای دو قاعده مشخص عمل می کند؛ بنگاه داری بانک و پوشش ناترازی های بخش های دولتی و عمومی. تا زمانی که نظام بانکی برمبنای این دو قاعده عمل می کند و از تامین مالی بخش های مولد اقتصاد دور است، این خطر وجود دارد که با محدود شدن رشد نقدینگی و کاهش واقعی اعتبارات بانکی (رشد کمتر از تورم اعتبارات بانکی) سهم بخش های مولد و بخش خصوصی واقعی از تسهیلات کاهش یابد و بخش های شبه دولتی و زیرمجموعه های بانک ها، همچنان برخوردار از تسهیلات بانکی باشند.

لذا انتظار می رود که بانک مرکزی همزمان با سیاست مهار رشد نقدینگی به سمت سیاست های «هدایت اعتبار» بیاید و در تعامل با سایر بخش های دولتی با تکمیل نقشه توسعه صنعتی کشور، صنایع هدف و فعالیت هایی را که باید در اولویت دریافت تسهیلات بانکی باشند،مشخص کند. این که چه بخش هایی باید در اولویت باشند براساس نقشه توسعه صنعتی مشخص می شود و فعلا مجال پرداختن به آن نیست، اما در هر حال باید پذیرفت که همزمان با سیاست محدود شدن رشد نقدینگی باید تامین مالی بخش های غیرمولد و فعالیت هایی را  که اثر مهمی در رشد اقتصادی ندارند،کنار بگذاریم و اعتبارات محدود شده را به بخش های مولدتر اختصاص دهیم.

هادی محمدی – حدود ده سال پس از اولین تولید برق از نیروگاه هزار مگاواتی اتمی بوشهر و در حالی که واحدهای دو و سه نیروگاه بوشهر با مشارکت روسیه در حال ساخت است، به دستور رئیس‌جمهور و با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، عملیات احداث جدیدترین نیروگاه اتمی ایران با نام  «ایران هرمز»  با 5 هزار مگاوات ظرفیت تولید برق و با اتکا به توان داخلی در سواحل مکران در منطقه بندر سیریک کلنگ‎زنی شد. این پروژه براساس برناaمه‌های بلندمدت جمهوری اسلامی ایران و همچنین مصوبات مجلس شورای اسلامی به‌منظور افزایش میزان تولید برق‌ هسته‌ای به ۲۰ هزار مگاوات اجرا خواهد شد.  ایران در سال‎های گذشته نیروگاه هزار مگاواتی بوشهر را راه اندازی کرده و واحد دو و سه این نیروگاه نیز هرکدام با تولید هزار مگاوات برق در میانه ساخت هستند؛ همچنین نیروگاه اتمی دارخوین در استان خوزستان با ظرفیت 350 مگاوات برق اتمی در حال ساخت است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و با توجه به این‎که هرمزگان یکی از استان‌های مهم و دارای ظرفیت‌ فراوان از نظر صنعتی، کشاورزی و اقتصادی بوده و در سال‌های اخیر به سمت صنعتی شدن نیز پیش رفته و هم‌اکنون صنایع بزرگ از جمله فولاد هرمزگان، کشتی‌سازی، پالایشگاه و نیز سایر مراکز مهم صنعتی در این منطقه فعال هستند، مقرر شد تا در سواحل سیریک مجتمع نیروگاه‌های اتمی احداث شود. تامین برق این صنایع یکی از بزرگ‎ترین وظایف مسئولان و در راس آن وزارت نیرو محسوب می‌شود که در این زمینه سازمان انرژی اتمی ایران به عنوان متولی تولید و توسعه برق هسته‌ای کشور، بخشی از اجرای این طرح مهم را برعهده گرفته و با احداث و بهره‌برداری از چهار واحد نیروگاه اتمی با مجموع ظرفیت تولید حدود ۵ هزارمگاوات از میزان تولید نهایی ۲۰ هزار مگاواتی برق هسته‌ای در افق ۲۰ ساله را در استان هرمزگان و در ۴۵ کیلومتری مسیر میناب - سیریک برنامه‌ریزی کرده است. رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان این‎که اَبَرپروژه نیروگاه ایران هرمز با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد دلاری اجرا خواهد شد، تصریح کرد: هیچ کشور خارجی در این پروژه دخیل نیست و کاملا با توان و به دست متخصصان داخلی این نیروگاه ساخته می‌شود. معاون رئیس‌جمهور درباره ساخت نیروگاه‌های اتمی ایران هرمز اظهار کرد: «این پروژه به عنوان یکی از طرح‌های مورد تاکید مقام معظم رهبری، در سند راهبردی توسعه صنعت هسته‌ای در افق ۱۴۲۰ مورد توجه قرار گرفته است. امروز شاهد آغاز عملیات اجرایی ساخت نیروگاه‌های اتمی ایران هرمز با ظرفیت پنج هزار مگاوات (چهار نیروگاه ۱۲۵۰ مگاواتی) در شهرستان سیریک و در راستای اجرای طرح توسعه سواحل مکران بودیم». اسلامی افزود: «در سال ۱۴۲۰ باید به ظرفیت تولید ۲۰هزار مگاوات برق هسته‌ای در کشور برسیم که عملیات اجرایی تحقق بخشی از این هدف در سواحل مکران در استان هرمزگان مورد توجه قرار گرفته و امید است با توجه به هماهنگی‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته و نیز بر اساس زمان‌بندی‌های درنظر گرفته شده، این طرح اجرایی شود». معان رئیس‌جمهور گفت: «این اَبَرپروژه با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد دلار اجرایی خواهد شد؛ بنابراین ایجاد زیرساخت‌ها، امکانات و درنظر گرفتن ظرفیت‌های آموزشی تخصصی برای نیروی انسانی در دوره احداث و نیر دوره بهره‌برداری جزو موارد مهمی است که باید به آن توجه جدی شود». او ادامه داد: «بر اساس جانمایی ۲۰هزار مگاوات برق هسته‌ای که در کشور پیش‌بینی شده است، برای این بخش از منطقه کشور در سواحل مکران ظرفیت پنج هزار مگاوات پیش بینی شده و اولین نیروگاهی که در این منطقه ساخته خواهد شد ۱۲۰۰ مگاوات برق تولید می‌کند». اسلامی ادامه داد: «منابع مالی برای این نیروگاه هم فاینانس خارجی و هم سرمایه‌گذار داخلی دارد».

محمد حقگو - بررسی های دقیق نشان می دهند بر خلاف برخی تصورات، مهم ترین عامل تشدید تورم در بلندمدت، تنها رشد نقدینگی است. از همین رو در اقتصاد تورم زده ایران، کاهش رشد نقدینگی جزو اهداف اصلی بانک مرکزی در دولت سیزدهم قرار گرفته است. بانک مرکزی در این دوره به مجموعه اقداماتی برای مهار رشد نقدینگی پرداخته که تا حد قابل قبولی تاکنون موفق بوده است و همین موضوع نوید مهار تورم در سطوح پایین تر در سال آتی را می دهد. با این حال در ماه های اخیر، بنگاه های اقتصادی از مضیقه تامین مالی توسط بانک ها گلایه مند بوده اند و همین موضوع می تواند یکی از بسترهای ایجاد رکود اقتصادی در ماه های آتی باشد.

 

مهار نقدینگی، تنها راه مهار تورم 

تورم مزمن و بالا، یک بیماری مهم و خطرناک اقتصاد ایران در یک دهه اخیر بوده است. در میان عواملی که موجب بروز این وضعیت تورمی در اقتصاد ایران شده اند، تحلیل های زیادی انجام شده، اما شاید بتوان گفت یکی از مطالعات دقیقی که درباره این مسئله انجام شده، بررسی مرکز پژوهش های مجلس است که در گزارش شماره 18918 تحت عنوان «راهکارهای کوتاه مدت و بلندمدت مهار تورم» در اردیبهشت ماه امسال منتشر شد. طبق این بررسی، چکیده مطالعات مختلف و داده های مورد بررسی نشان می دهد همبستگی بالایی در حد 99 درصد بین نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم برای همه کشورها در بازه زمانی بلندمدت وجود دارد و به نظر می رسد عامل اصلی ایجاد تورم در بازه بلندمدت همین «رشد بالای نقدینگی مازاد بر رشد تولید» است.

 

کوه نقدینگی و رشد اندک اقتصادی

«نقدینگی مازاد بر رشد تولید» کلیدواژه بسیار مهمی در توصیف بن مایه بسیاری از ناترازی ها در اقتصاد ایران است. به آمارهایی که دکتر حسین زاده بحرینی اقتصاددان مجلس سال گذشته در همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی ارائه کرد، دقت کنید. به گزارش ایبنا، وی با بیان این که تاکنون هدایت اعتبار در اقتصاد ما تبیین درستی نداشته است، تصریح کرد: «در ۲۰ سال گذشته کل تولید ناخالص داخلی 0.36 درصد رشد داشته است؛ (رشد تجمیعی) نقدینگی هم ۱۰ هزار و ۲۵۰درصد رشد کرده است. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: این‌محصول بی توجهی و غفلت از مفهوم هدایت اعتبار است. یعنی اقتصاد ما خالق پول بود اما به دلیل این که این پول در مسیری که باید قرار می گرفت، نگرفت،  تولیدی حاصل نشد. بلکه پول خلق کردیم برای تورم. به گفته بحرینی، حرکت نقدینگی معلول اراده صاحب آن نقدینگی است.»

 

گوشه ای از انحرافات در رشد نقدینگی

در سایه ضعف نظارت بانک مرکزی بر نظام پولی کشور در سال های گذشته که خود ریشه در به روز نشدن قانون پولی و بانکی کشور دارد، شاهد انواع و اقسام رفتارهای خلاف منافع اقتصادی کشور از سوی برخی بانک ها بوده ایم که موجب شده، رشد نقدینگی به شکلی عجیب و غریب اتفاق بیفتد. خلاصه این موارد را می توان انحراف در  ارائه تسهیلات بی ضابطه به اشخاص مرتبط و همچنین انحراف در ارائه تسهیلات کلان دانست. گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس در 23 اسفند سال گذشته در این باره تصریح کرده است: «بررسی اطلاعات منتشر شدۀ بانک‌ها حاکی از وقوع تخلفات گسترده در زمینه پرداخت تسهیلات کلان ده‌ها برابر بیشتر از سقف مجاز تعیین شده، تخصیص غیربهینه و ناعادلانه این تسهیلات و افزایش ریسک اعتباری بانک‌هاست.» در این گزارش، به سه عامل در خصوص انحرافات ایجاد شده اشاره شده است:

1- بخش عمده ای از تسهیلات کلان پرداختی به مشتریان بزرگ، ناشی از ناترازی در بخش‌های رفاهی، تامین اجتماعی، ایجاد زیرساخت‌های انرژی، تامین امنیت غذایی و فشارهای سمت عرضه اقتصاد در اثر افزایش نرخ ارز است.

2- سهم قابل توجهی از تسهیلات پرداختی ناشی از رانت‌جویی بانک‌های خصوصی است. در سال‌های اخیر، مجموعه‌های خصوصی وابسته به موسسات اعتباری، به واسطه ارتباط با بانک‌ها از مزیت تامین مالی ترجیحی استفاده کردند. 

3- با بررسی اطلاعات تسهیلات کلان منتشر شده در دوره های مختلف فصلی و پرداخت نشدن فقرات متعددی از تسهیلات در دوره‌های متمادی، به الگویی می توان دست یافت که بر اساس آن، بخشی از مجموعه تسهیلات پرداختی در شبکه بانکی با عملیات حسابداری، استمهال شده و به تاخیر انداختن پرداخت این تسهیلات توسط مشتریان و نبود انگیزه بانک برای تسویه مطالبات، باعث شده است که به صورت توأمان بخش زیادی از ظرفیت وام دهی شبکه بانکی اشغال شود.

 

عملکرد مثبت بانک مرکزی در مهار کمیت رشد نقدینگی و بروز یک تناقض

با توجه به این موارد، بانک مرکزی در دوره جدید مدیریت خود، مهار رشد نقدینگی را هدف گذاری کرده است. اساس این سیاست بر مواردی همچون اصلاح نظام بانکی از مسیر مقابله با اضافه برداشت بانک ها، کنترل ترازنامه بانک ها (از طرقی نظیر مهار تسهیلات دهی بی رویه بانک ها و خلق پول) و همچنین مقابله با بانک های بسیار ناتراز (و کلیدزدن انحلال این موسسات) استوار است. آمارهای منتشر شده در این زمینه نیز به روشنی گویای این است که به عنوان مثال در دی امسال، نرخ رشد نقدینگی با رسیدن به رقم 25.2 درصدی، به کمترین میزان خود از خرداد 98 (پس از 55 ماه) رسیده است.

اما در این حال، باید به نگرانی مهمی که ایجاد شده، اشاره کرد. به رغم کنترل رفتارهای خلاف قاعده بانک ها و به خصوص بانک های خصوصی، هم اینک این نگرانی ایجاد شده که الگوهای ناسالم در رفتار بانک ها موجب شود «هدایت اعتبار به بخش های مولد» مانند آن چه در دو بخش قبل به آن اشاره شد، اصلاح نشود. به عبارت دیگر بخش مولد اقتصاد همچنان از اعتبارات و نقدینگی محروم بماند. رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیر فعالان اقتصادی با ایشان به صراحت فرمودند: «... ما روی رشد نقدینگی تکیه می کنیم؛ یعنی رشد نقدینگی باید متوقّف بشود، کما این که تلاش کرده‌اند، یک مقداری هم تأثیر داشته و رشد نقدینگی کم شده. یکی از مشکلات کشور رشد نقدینگی است. خب وقتی که ما در این زمینه به سیاست های انقباضی رو می‌آوریم، طبیعتاً منابعی که بانک‌ها در اختیار فعّالان اقتصادی می گذارند محدود می شود؛ ما این محدودیّت را چه کار کنیم که به بنگاه‌های کوچک و متوسّط که اساس کار دست این هاست ــ یعنی گسترده‌ترین بخش فعّالیّت مال بنگاه‌های متوسّط و کوچک است ــ ضربه نخورد؟ این مدیریّت لازم دارد؛ این یکی از کارهای مهمّی است که البتّه متولّی اصلی‌اش بانک مرکزی است؛ کار را باید جوری مدیریّت کنند که این‌جور نباشد که حالا همین سهم محدود منابعی را که بناست بانک‌ها بدهند، شرکت های دولتی بیایند بردارند ببرند یا شرکت های خاص ــ شرکت هایی که افرادش زرنگ‌ترند، دست‌وپادارترند، ارتباطات بیشتری دارند ــ بردارند ببرند.»

 کیفیت توزیع نقدینگی مهم است

سخنان رهبر انقلاب در واقع بیان دیگری از لزوم کیفیت توزیع نقدینگی و رشد آن متناسب با رشد اقتصادی است که در گزارش های کارشناسی تاکنون به آن اشاره شده است. به عنوان مثال در هفته های اخیر، شاهد انتقاد تند اصناف لوازم خانگی از حمایت های برخی توزیع کنندگان این لوازم هستیم، به طوری که شائبه انحصارطلبی و رفتارهای خلاف رقابت در این زمینه به وجود آمده و شورای رقابت به این مسئله ورود کرده است. برای همین به نظر می رسد در صورت عبور بانک مرکزی از این گلوگاه نقدینگی می توان به بهبود سلامت نظام پولی کشور از این منظر امید داشت.

حمیدی- «بوت هایش را در برف کرد و زمزمه کرد؛ خدایا شکر، خدایا بیشترش کن، روسفیدمان کن... پرسیدم چرا عمق برف را می‎سنجی؟ برویم برف‎بازی کنیم بعد از سالی برف آمده... سرش را بالا آورد و با نگرانی گفت: دارم محاسبه می‎کنم عمق برف چقدر باید باشد تا تابستان آینده بتوانیم بدون قطعی آب سر کنیم... من هم نگران شدم و به جای خوشحالی برای بارش برف گفتم ان شاء ا... سه چهار برف دیگر خواهد بارید» نقطه سر خط.

مشهد برف آمد اما این برف با همه برف‎های دیگر متفاوت است؛ اگر می‎شد تک تک دانه‎های برف را در مشک کرد تا آن را برای روز مبادا ذخیره کنیم بیراه نگفته‎ایم. آری وضعیت آب مشهد فوق بحرانی است و پیش‎بینی می‎شود تابستان داغ و بی‎آبی خواهیم داشت، سدها خشک شده‎اند و چشمه‌ها کم آب، چاه‎ها و قنات هم آن‎قدر افت کرده‎اند که باید مدام مجوز عمیق‎تر کردن چاه‎ها را بدهند.

البته تاریخ نشان داده وقتی مردم سکاندار باشند خروجی مثبت خواهد بود، وقتی 70 سال پیش، حکومت آب را ملی کرد و میراب‎ها را کنار گذاشت عملاً میخ مدیریت و صرفه‏جویی را به تابوت آبخوان‎های کشور زد.

 60 سال است که بدمدیریتی و بی‎تدبیری باعث شده آبخوان‎ها و دشت‎های خراسان خشک و خشک تر شوند، دیرزمانی مردم این خطه می‎دانستند چگونه در اوج بحران مصارف آبی را مدیریت کنند تا با بی‎آبی روبه‎رو نشوند. میراب‎ها کشت و کارها را مدیریت می‎کردند ولی امروز بخش کشاورزی که 85 درصد مصارف آبی استان را به خود اختصاص داده و بار امنیت غذایی را به دوش می‎کشد، اگر هم بخواهد مصارفش را بهینه کند، حامی چندانی ندارد و انگیزه‎ای برای مدیریت آب ندارد. امروز که دانه‎های برف را مانند دانه‎های یاقوت می‎شماریم دلیلش نگرانی از تشنه‎لبی است، نگرانی از بحران‎های آتی خشکسالی است، از رانش و فرونشست‎ها، از جنگ آب روستاییانی که تنها منبع درآمدشان چند رأس دام و یک قطعه زمین 500 متری است، از بحران اجتماعی در کلان‎شهر مشهد است.

خدا کند عمق برف به نیم متر هم برسد، سرمایش را به جان خواهیم خرید.

نظرسنجی اخیر بلومبرگ نشان می دهد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، در همه ایالت های کلیدی و تعیین کننده در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴، از بایدن رئیس جمهور فعلی جلوتر است. ایالات کلیدی به ایالت هایی گفته می‌شود که رای‌دهندگان ثابت کرده‌اند معیاری قابل اعتماد برای پیش‌بینی نتیجه آرا در سراسر کشور هستند. معمولا هر نامزدی که در این ایالت‌ها اکثریت آرا را بیاورد، پیروز نهایی انتخابات خواهد شد. براساس نظرسنجی بلومبرگ، ترامپ در ایالت های آریزونا، جورجیا، میشیگان، نوادا، کارولینای شمالی، پنسیلوانیا و ویسکانسین، به طور میانگین 3 تا 8 درصد از رقیب دموکرات خود، جو بایدن، پیش است. موفقیت ترامپ در نظرسنجی برای انتخابات سراسری درحالی است که تلاش های قضایی برای جلوگیری از حضور ترامپ در انتخابات مقدماتی درون حزبی چند ایالت بی نتیجه مانده است. در تازه ترین رویداد، کمیته انتخاباتی ایالت ایلینویز  درخواستی مبنی بر حذف نام دونالد ترامپ از میان نامزدهای انتخابات مقدماتی ریاست‌جمهوری در این ایالت را رد کرد. مخالفان نامزدی ترامپ در انتخابات مقدماتی حزب جمهوری‌خواهان، مدعی‌اند که نقش او در انتخابات ششم ژانویه ۲۰۲۰ «کلیدی» بوده و بر این اساس اصل ۱۴ قانون اساسی این کشور  شامل او می‌شود. این اصل، افرادی را که دارای سابقه تلاش برای براندازی حاکمیت جمهوری فدرال آمریکا باشند،از نامزدی در انتخابات منع می‌کند. بازگشت ترامپ اما فقط زنگ خطر را در جبهه دموکرات ها به صدا در نیاورده است. هدر کانلی، رئیس اندیشکده جی‌ام‌اف آمریکا می‌گوید اروپا همان گونه که برای وقوع توفانی آماده می‌شود، باید خود را برای بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده آماده کند. نتایج انتخابات درون حزبی در آیووا و نیوهمپشایر، چشم انداز دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا را به عنوان نامزد حزب جمهوری خواه تقریباً اجتناب ناپذیر کرده و تصور بازگشت او به کاخ سفید دیگر اصلاً دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. از نظر کانلی، یک گام اساسی در این مسیر آن است که «اروپا هزینه‌های دفاعی خود و میزان خودکفایی اش در زمینه امنیت را افزایش دهد». اما چگونه می‌توان در کمتر از 9 ماه به چیزی دست یافت که در دهه‌های گذشته محقق نشده است؟ کانلی در پاسخ به این پرسش به روزنامه «ال‌پائیس» می‌گوید: «یک دانش‌آموز نمی‌تواند تنها چند ساعت مانده به امتحان آماده بشود، بلکه باید درس خواندن را به‌طور مداوم انجام دهد». او تاکید دارد که اروپا امنیت خود را برای خشنود کردن ایالات متحده تقویت نمی‌کند، بلکه به دلیل نیاز خودش است: «ما اکنون این مسئله را در درگیری‌های اوکراین و خاورمیانه می‌بینیم. دنیای بسیار بی‌ثباتی شده است، تلاش‌هایی (که باید انجام شود) برای منافع عمومی است.»

 

 

 

 

--------------------------------------------------------------------------------

 

 

 

وزارت اطلاعات در اطلاعیه ای از شناسایی تعداد قابل توجهی از جاسوسان موساد در 28 کشور جهان خبر داد.این وزارتخانه دراطلاعیه خود آورده است: در آستانه‌  چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی(ره) و با عرض تبریک و تهنیت به مناسبت فرا رسیدن دهه‌  خجسته  فجر انقلاب اسلامی، به استحضار ملت عظیم‌الشأن ایران می‌رساند که در بزرگ‎ترین عملیاتِ ترکیبیِ اطلاعاتی و ضداطلاعاتی علیه سازمان‌های جاسوسی و امنیتی رژیم اشغالگر قدس، مجموعه‌  بی‌نظیر و بی‌سابقه‌ای از اطلاعات آن سرویس‌ها به‌دست آمد و بلافاصله بررسی و بهره‌برداری از آن‌ها آغاز شد.سلسله عملیات متهوّرانه سربازان گمنام امام زمان(عج) در قالب مجموعه کنش‌های اطلاعاتی - ضداطلاعاتی، آفندی - پدافندی و بهره‌گیری از شیوه‌های متنوع جمع‌آوری اطلاعات، منجر به حصول اطلاعات حساسی از سرویس‌های دشمن صهیونیست شد. علاوه بر یافته‌های اطلاعاتی و امنیتی، دستیابی به اطلاعات ویژه‌ مرتبط با برخی از مهم‎ترین تأسیسات پنهان نظامی، کارخانجات تسلیحاتی و صنایع استراتژیک غیرنظامی رژیم غاصب صهیونیست نیز از جمله دستاوردهای سلسله عملیات بزرگ و چند مرحله‌ای این وزارتخانه می‌باشد. بدیهی است که آشکارسازی جزئیات اطلاعاتِ حاصله، مشمول قواعد مختلف حفاظتی و صیانتی، به‌ویژه پیرامون عوامل انسانی دخیل در این پروژه، در داخل و خارج از سرزمین‌های اشغالی می‌باشد. علاوه بر آن، حجم قابل توجهی از یافته‌ها، امکان بهره‌برداری‌های اطلاعاتی و عملیاتی دارند که این ملاحظه نیز در تصمیم‌گیری پیرامون اطلاعات موجود، تعیین کننده خواهد بود.اینک با دعایی متضرعانه به درگاه الهی برای پیروزی نهایی مدافعین قهرمان فلسطین که عملیات عظیم و تاریخی «طوفان الاقصی» را رقم زدند و ضربات «ترمیم ناپذیر» نظامی و اطلاعاتی را بر رژیم محتضر وارد کردند، به اجمال اعلام می‌شود که یکی از دستاوردهای بزرگ پروژه‌ ترکیبی یادشده، شناسایی ده‌ها جاسوس و عناصر تروریست وابسته به رژیم نژادپرست صهیونیست در ۲۸ کشور جهان و در سه قاره‌ آسیا، آفریقا و اروپا بوده است. پیرامون جواسیس اشاره شده متذکر می‌گردد:

۱. تعدادی جاسوس در تهران و چند استان کشور نیز شناسایی و مورد برخورد قانونی واقع شده یا تحت مراقبت‌های امنیتی قرار گرفتند. همچنین چند جاسوس ایرانی مقیم خارج از کشور شناسایی شدند که متناسب با وضعیت هر یک از آن‌ها و سطح روابط این وزارتخانه با سازمان‌های اطلاعاتی کشورهای محل اقامت جواسیس، تصمیم‌گیری خواهد شد.

۲. مشخصات جاسوس‌های بیگانه‌ فعال در کشورهایی که با جمهوری اسلامی ایران روابطِ تبادل اطلاعات مؤثر و کاربردی دارند، به آن کشورها ارائه شده و سرویس‌های امنیتی ذی‌ربط پس از اعمال مراقبت‌های مقتضی، با تأیید صحت اطلاعات ارائه شده، متناسب با راهبردهای ضداطلاعاتی مورد نظر خویش، جواسیس مورد بحث را بازداشت یا مورد بهره‌برداری مضاعف اطلاعاتی قرار داده‌اند. بدیهی است ارائه اطلاعات جواسیس مرتبط به سایر کشورها، تابع شرایط خاصی خواهد بود.

۳. در بررسی سوابق جاسوس‌های مرتبط با ۲۸ کشور مورد بحث، مشاهده می‌شود که برخی افراد فرومایه به‌صورت داوطلبانه برای همکاری اطلاعاتی با موساد و خیانت علیه کشورهای خویش اقدام کرده‌اند. تأسف‌بارتر آن‎که دیده می‌شود سرویس جهنّمی موساد برای راستی‌آزمایی انگیزه‌ همکاری مدعیان، آن‌ها را وادار به انجام انواع عملیات خائنانه علیه منافع کشورهای متبوع و امنیت هموطنان خود کرده است!

۴. علاوه بر شیوه‌ پیش‌گفته، سرویس‌های جاسوسی رژیم با طراحی روش‌های شیطانی متنوع و با سوءاستفاده از بسترهای مورد بهره‌برداری عمومی مردم از قبیل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های مهاجرت و کاریابی، نشان افراد در سفرهای خارجی، با شناسایی نقاط ضعف مترددین، مبادرت به برقراری ارتباط با طعمه‌ها تحت پوشش‌های مختلف نموده و در مراحل بعدی به جمع‌آوری اطلاعات از آن‌ها یا محوّل کردن مأموریت‌های خرابکارانه به قربانیان پرداخته‌اند. در همین راستا و بین اسناد به‌دست آمده، برخی از اراذل و اوباش دخیل در چند عملیات تروریستی در ایران نیز شناسایی و بازداشت شدند که در این مورد متعاقباً اطلاع رسانی خواهد شد.

۵. با توجه به این‎که بررسی اطلاعات به‌دست آمده همچنان ادامه دارد، وزارت اطلاعات با هماهنگی مرجع محترم قضایی، برای معدود افرادی که به هر صورت و به هر دلیل به دام سازمان جاسوسی رژیم نامشروع صهیونیست افتاده‌اند، در صورت معرفی پیش‌دستانه خود به ستاد خبری وزارت اطلاعات (سامانه ۱۱۳) حداکثر مساعدت را اعمال و نهایت ارفاقات قانونی را درخواست خواهد نمود.

 

استان هرمزگان سیزدهمین مقصد از دور دوم سفرهای استانی رئیس‌جمهور بود که از صبح پنج‎شنبه گذشته شروع شد و تا دیشب ادامه داشت. در این سفر دوروزه که با هدف پیگیری روند اجرای مصوبات دور اول سفر هیئت دولت به این استان و بهره‌برداری از 1032 طرح  انجام شد، سیدابراهیم رئیسی از نقاط مختلف این استان بازدید کرد همچنین علاوه بر افتتاح‌ صدها پروژه، کلنگ ساخت ده‌ها پروژه هم به زمین زده شد. رئیس‌جمهور با حضور در شرکت کشتی‌سازی احیا‌شده «سپهر دریا جنوب» از بخش‌های مختلف این مجموعه دیدن کرد و در جریان روند احیای آن قرار گرفت. تعداد کارگران این شرکت در 2.5‌سال گذشته به 400نفر افزایش یافته و اکنون حدود 20فروند کشتی در حال ساخت، تجهیز و تعمیر قرار دارند. شرکت در جشن احیای 610واحد راکد تولیدی و صنعتی استان از دیگر برنامه های رئیسی بود. با احیای این واحدهای تولیدی و صنعتی در بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی، کشاورزی و خدماتی علاوه بر ایجاد 17هزارو800 فرصت شغلی، بیش از 21هزار میلیارد تومان سرمایه هم احیا شد.با حضور دکتر رئیسی، جشن اهدای ۱۴ هزار واحد مسکونی و ۱۱ هزار قطعه زمین به متقاضیان هرمزگانی نیز برگزار شد. سید ابراهیم رئیسی صبح جمعه در روز دوم سفر استانی دولت مردمی به استان هرمزگان با حضور در منطقه یکم دریایی صاحب الزمان(عج) در بندرعباس، از نمایشگاه راهیان پیشرفت نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازدید کرد. رئیسی در اجتماع پرشور مردم بندرعباس تاکید کرد که جزایر سه‌گانه جزء لاینفک جمهوری اسلامی ایران است. او با حضور در اجتماع پرشور مردم میناب نیز با تاکید بر این که در گذشته با ایران اسلامی با زبان تهدید سخن می‌گفتند و به گزینه‌های نظامی اشاره می‌کردند، گفت: امروز دیگر این سخن را نمی‌شنوید که «همه گزینه‌ها روی میز است» بلکه آن‌ها می‌گویند ما قصد درگیری با جمهوری اسلامی نداریم. رئیس جمهور مهم‎ترین مولفه قدرت کشور را قدرت مردم و سپس قدرت نیرو‌های مسلح دانست و گفت: ما جنگی را آغاز نخواهیم کرد، اما اگر کشور و نیروی ظالمی بخواهد برای ما قلدری کند، جمهوری اسلامی ایران جواب محکمی به او خواهد داد.

 

وزیر دفاع آمریکا: ما با ایران در جنگ نیستیم

به هر حال،منطقه در روزهای ملتهبی به سر می‌برد. پس از حمایت‌های پی در پی آمریکا از نسل‌کشی اسرائیلی‌ها در غزه و جلوگیری از پایان جنگ، حالا ایالات متحده با پیامدهای تصمیم خود روبه‌رو شده است. بعد از حمله اخیر به پایگاه آمریکایی‌ها در اردن و کشته شدن 3 نظامی ایالات متحده و زخمی شدن 40 نفر در این حمله، واشنگتن پیام‌های زیادی برای ایران فرستاده است.حالا اما در موضعی رسمی،لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا گفت:« به تلاش برای عدم گسترش دامنه جنگ ادامه می‌دهیم اما اقدامات اجرایی لازم را برای دفاع از خود اتخاذ می‌کنیم.رئیس جمهور بایدن هیچ حمله‌ای به نیروهای آمریکایی را نمی‌پذیرد. حمله به سربازان ما توسط یک گروه تحت حمایت ایران انجام شد. ما تمام اقدامات را برای دفاع از منافع آمریکا و مردم آمریکا انجام خواهیم داد و در مکان و زمان مناسب پاسخ خواهیم داد.ما با ایران در جنگ نیستیم. آن‎چه در دو هفته گذشته رخ داد، ما را به خروج نیروهای خود از سوریه ترغیب نمی‌کند و ما در حال ارتباط با رهبری عراق هستیم تا وضعیت آن‎جا را بررسی کنیم و با آن‎ها دیدار خواهیم داشت. هر هفته با همتای اسرائیلی خود صحبت می کنم و همیشه به آن‎ها بر لزوم حفاظت از غیرنظامیان تاکید می‌کنم». همچنین مقامات ایالات متحده درگفت‏وگو با CBS News تایید کرده اند که طرح‌هایی برای یک سری حملات در طی چند روز علیه اهداف - از جمله پرسنل و تاسیسات ایرانی - در داخل عراق و سوریه تایید شده است. مقامات آمریکایی به سی بی اس نیوز گفتند که آب و هوا عامل اصلی در زمان حملات خواهد بود! همزمان،کانال محلل نوشت:«در خبرها آمده که آمریکا تصمیم خود را گرفته و قصد دارد از جمعه تا یک‎شنبه(با توجه به وضعیت آب و هوا) افراد و تاسیسات مقاومت را در عراق و سوریه هدف قرار داده و در درون ایران نیز حمله سایبری داشته باشد تا بورس آمریکا آسیب ندیده و در اول هفته آینده به بازار ارز و بورس ایران آسیب وارد شود. اما کسی که به دنبال حمله موثر است، از ساعت‌ها پیش خبر از اهداف در رسانه‌ها نمی‌دهد؛ آن هم اهدافی که اکنون هیچ ارزشی ندارند چون وجود ندارند.در صورت صحت این اخبار، به نظر می‌رسد که آمریکا نیز از درخت پایین آمده است هر چند که احتیاط هم این است که همواره چند درصد برای فریب بودن این اخبار در نظر بگیریم».برخی از اکانت‌های توئیتری نیز ادعا کردند که سپاه پاسداران برای جلوگیری از خسارت‌های وارده از حمله احتمالی آمریکا، پایگاه T4 را خالی از هرگونه سلاح ارزشمند کرده است.

 

پنج‎شنبه 12 بهمن‌ماه، چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر آغاز شد و چهار فیلم در خانه جشنواره رونمایی شدند. از میان این آثار یعنی «دروغ‌های زیبا»، «شکار حلزون»، «دو روز دیرتر» و «ظاهر»، دو فیلم «دروغ‌های زیبا» ساخته مرتضی آتش زمزم و «دو روز دیرتر» به کارگردانی اصغر نعیمی در بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر حاضر بودند. «دروغ‌های زیبا» به عنوان فیلمی که جشنواره را افتتاح کرد، چندان مورد استقبال قرار نگرفت و واکنش‌ها به سه فیلم دیگر هم تحسین‌آمیز نبود. اولین روز جشنواره فجر با حاشیه‌ها و جنجال‌هایی نیز همراه بود. پرویز شیخ‌طادی، اصغر نعیمی و الناز شاکردوست سه چهره‌ای بودند که در افتتاحیه و اولین روز جشنواره فجر جنجال‌هایی به پا کردند. تاخیر در نمایش فیلم‌ها نیز از حواشی برگزاری جشنواره در سالن همایش‌های برج میلاد، به عنوان خانه جشنواره بود.

 

واکنش‌های منفی به «دروغ‌های زیبا»

فیلم «دروغ‌های زیبا» به کارگردانی مرتضی آتش زمزم، محصول مشترک ایران و بنگلادش است و بازیگران آن بنگلادشی هستند. این فیلم قصه یک خانواده فقیر را به تصویر کشیده است. کمال پورکاوه منتقد سینما درباره این فیلم نوشته:

 « «دروغ‌های زیبا» علی‎رغم تعلق خاطری که به ملودرام‌های هندی از خود نشان می‌دهد، متاسفانه در اجرای همان کلیشه‌های مورد علاقه‌اش هم ناموفق عمل کرده و حتی در صحنه‌های به اصطلاح دراماتیک و احساسی هم، توانایی تحت تاثیر قراردادن تماشاگرش را پیدا نمی‌کند.» او این فیلم را فاقد درامی درگیرکننده دانسته است. آرش فهیم منتقد سینما نیز در برنامه «نقد سینما» درباره «دروغ‌های زیبا» گفت این فیلم ارتباطی منسجمی بین موضوعاتش برقرار نکرده و شاهد روایت منسجم و هماهنگی نیستیم. فهیم ساخته آتش‌زمزم را اثری حاصل دو فیلم کوتاه و چند مستند دانست.

 

نمایش نه چندان موفق «دو روز دیرتر»

فیلم «دو روز دیرتر» ساخته اصغر نعیمی نیز سومین اثری بود که در اولین روز جشنواره فجر به نمایش درآمد. نشست خبری فیلم در غیبت بازیگران آن و با حضور سازندگان برگزار شد. نعیمی درباره غیبت سینا مهراد و پردیس احمدیه توضیح داد که خارج از ایران هستند. کمدی «دو روز دیرتر» درباره  زوجی است که قصد دارند مهاجرت کنند. آن‌ها برای فراهم کردن سرمایه، تصمیم می‌گیرند صاحب فرزند شوند تا از ارثیه‌ای که به نوه‌ها تعلق می‌گیرد سهمی ببرند، اما فوت ناگهانی پدر دختر محاسبات را برهم می‌ریزد. افشین علی‌یار منتقد در برنامه «نقد سینما» گفت: ««دو روز دیرتر» فیلم دغدغه‌مندی است، اما  متاسفانه در بطن و مضمون باید گفت که فیلم روایت درستی ندارد و دچار دوپارگی شده است.» محمد تقی‌زاده روزنامه‌نگار، با اشاره به ضعف‌های فیلم‎نامه ساخته نعیمی نوشت: «فیلم ضربه اساسی را از فیلم‎نامه لاغر و ادعاهای زیادش می‌خورد، از نقد اجتماعی سیاسی داشتن تا کمدی موقعیت ساختن!! فیلم اساسا منطق درستی برای روایت ندارد و به مثابه فیلمفارسی‌ها بدون رعایت انگیزه کاراکترها و روابط علی و معلولی بین رخدادها پیش می‌رود.» او بازی‌ بازیگران را نیز تکراری و کلیشه‌ای دانست. رامین مارالی فعال رسانه‌ای هم در صبح سینما نوشت: «قصه شبیه فیلم‌های تجاری دهه 80 است با چاشنی یک سوژه استراتژیک (فرزندآوری).»

 

2فیلم ناامیدکننده نگاه نو

دو فیلم «شکار حلزون» ساخته محسن جسور و «ظاهر» به کارگردانی حسین عامری از آثار بخش نگاه نو بودند که در اولین روز جشنواره فجر رونمایی شدند. فیلم جسور با بازی مرحوم حسام محمودی و حسین پاکدل، با واکنش‌های منفی منتقدان و اهالی رسانه مواجه شد و حتی راه پیدا کردن آن به جشنواره سوال‌برانگیز شد. فیلم «ظاهر» با بازی روح‌ا... زمانی و یدا... شادمانی، ویژه مخاطب کودک و نوجوان دیگر اثر حاضر در بخش نگاه نو، نسبت به «شکار حلزون» نمایش موفق‌تری داشت و توانست اثر نسبتا متوسط و قابل قبولی باشد.

 

ساخته سرگرم‌کننده و خوش‌ریتم جواد عزتی

اولین ساخته جواد عزتی با نام «تمساح خونی» دیروز ساعت 13 در خانه جشنواره رونمایی شد. نشست خبری این فیلم با حضور بازیگران آن مانند الناز حبیبی، عباس جمشیدی‌فر، بهزاد خلج و شبنم قربانی برگزار شد. بعضی واکنش‌های اولیه به فیلم عزتی نشان می‌دهد «تمساح خونی» یک کمدی سرگرم‌کننده و خوش‌ریتم بوده است. محمد تقی‌زاده روزنامه‌نگار و منتقد درباره این فیلم نوشت: « اولین تجربه کارگردانی جواد عزتی فیلم مفرح، سرگرم‌کننده و قصه‌گویی از آب درآمده. مزیت پرفروش شدن و پرمخاطب‌شدن فیلم، نگاه محترمی است که سازندگان برای مردم قائل بودند که هم وجوه هنری حفظ شود هم سرگرم‌کننده باشد.» کمال پورکاوه منتقد نیز در فیلیموشات نوشت: «فیلم‎ساز با اتکا به فضای این روزهای سینمای ایران که آثار کمدی را مهم‎ترین درگاه ارتباط با مخاطب می‌داند، به سراغ گونه کمتر تجربه شده کمدی-اکشن رفته و در این مسیر با تسلطی که از ریتم روایی و جادوی تدوین از خود نشان می‌دهد، فیلمی خوش‌ریتم ساخته که مخاطب را علی‎رغم همه فراز و فرودهایش تا انتها با خود همراه می‌کند.» مسعود کارگر روزنامه نگا‌ر نیز در اظهارنظری مشابه نوشته: « «تمساح خونی» یک کمدی - اکشن سرپا و جذاب است که عزتی در بازی، عالی و بدون تکرار، بروز و ظهور دارد.» او در ادامه به ویژگی سرگرم‌کننده بودن آن اشاره کرده و نوشته: «هم دو ساعت می‌خنداند و سرگرم می‌کند و هم حرفش را درست، بجا و بدون شعار و ادا می‌زند.»

 

حضور پرسروصدای 2 فیلم‌ساز

آن‎چه در ابتدای جشنواره فجر سروصدای فراوانی به پا کرد، حاشیه‌ها بودند! اولین جنجال در افتتاحیه جشنواره فجر رقم خورد. پرویز شیخ‌طادی که در افتتاحیه این دوره مورد تجلیل قرار گرفت، با یک کراوات در دستانش روی صحنه حاضر شد و با صحبت‌های جنجالی‌اش همه را غافلگیر کرد.  ایسنا درباره صحبت‌های شیخ‌طادی نوشته: «یک هدیه آورده‌ام برای آقای وزیر که یک کراوات است، عده‌ای که الان نیستند خسارت‌های زیادی را برای این کراوات وارد کردند، بدون آن‌که بدانند این چیست. همان‌ها بعدا این خسارت را به ویدئو رساندند که۱۰ سال طول کشید تا مشکل آن حل شود و همین‌طور برای ماهواره!» شیخ طادی در ادامه تصریح کرد: «الان فقط این خواهش را دارم که بیش از این خسارت نزنید. این چهره حزب اللهی نیست. چهره ما، ایران و تمدن هشت هزار ساله نیست.»

اصغر نعیمی دومین چهره حاشیه‌ساز جشنواره بود که ویدئویی کوتاه از فریادها و عصبانیت او در فضای مجازی دست به دست شد. ظاهرا ماموران تشریفات جشنواره مانع از ورود او به خانه جشنواره شده بودند و همین موضوع باعث درگیری نعیمی با آن‌ها شده بود.

 

خشم، اعتراض و گریه الناز شاکردوست

اما مهم‌ترین جنجال را الناز شاکردوست به راه انداخت. پس از پایان روز اول جشنواره فجر، ویدئویی از خشم و اعتراض الناز شاکردوست در پردیس کوروش منتشر شد. ماجرا از این قرار بود که او پس از پایان نمایش فیلم «بی‌بدن» در پردیس کوروش که یکی از سینماهای مردمی جشنواره فجر است، با خشم و بغض نسبت به غیبت این فیلم در بخش سودای سیمرغ، به تندی اعتراض کرد. الناز شاکردوست گفت این فیلم با نمایش در بخش نگاه نو در بخش‌های فنی و بازیگری داوری نمی‌شود بنابراین آن را «زنده به گور» کرده‌اند. این بازیگر همچنین با گلایه و اعتراض گفت در یک جشنواره حضور نداریم، بلکه در جنگ فرهنگی به سر می‌بریم. او در نهایت با گریه و ناراحتی از سالن بیرون رفت. شاکردوست مدعی شد که به او اجازه داده نشده در جشنواره فجر تریبونی داشته باشد، به همین دلیل مجبور شده بلیت فیلم را بخرد و به سینما بیاید.

 

نمایش «بهشت تبهکاران» با پرده سبز!

یکی دیگر از حواشی پرسروصدای جشنواره فجر، مربوط به اکران عجیب «بهشت تبهکاران» در پردیس هدیش مال و کوروش بود. تماشاگران تصاویری از این فیلم روی پرده سینما منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد نسخه بازبینی فیلم مسعود جعفری‌جوزانی در این سینماها به نمایش درآمده است. وجود پرده سبز در بعضی از سکانس‌ها، نداشتن موسیقی و همچنین تیتراژ، انتقادهای مخاطبان را برانگیخته است. اکران نسخه‌ای از فیلم که مراحل فنی آن تکمیل نشده، بازتاب فراوانی در فضای مجازی داشت و باعث تعجب کاربران و مخاطبان شد.