محمد بهبودی نیا-وقتی با نسل جوان کشور درباره ادبیات کهن هم‌کلام می‌شویم، شاید تعداد کمی از آن‌ها به خواندن آثار شاعرانی که قرن‌ها پیش از ما زندگی کرده‌اند، علاقه‌مند باشند. زبان کهن، طولانی بودن شعرها و... برخی از مواردی است که این مخاطبان در گفت و گو با خبرنگاران روزنامه خراسان به آن اشاره کرده‎اند؛ مواردی ازاین‌دست را می‌توان جزو اصلی‎ترین  دلایل ‌رغبت کم  جوانان به خوانش این آثار ارزشمند دانست. شاهنامه فردوسی، یکی از شاهکارهای ادب فارسی، نیز از این موضوع مستثنا نیست.
یکی از راهکارهای جذاب و خلاقانه، برای جلب توجه جوانان به سمت و سوی خوانش شاهنامه فردوسی بهره‌گیری از موسیقی فیوژن (تلفیقی) است. تعدادی از خوانندگان مطرح امروز کشورمان با درک این موضوع مهم به تولید آثاری پرداخته‌اند. یکی از این هنرمندان، محسن مرعشی، آهنگ‎ساز و خواننده‌ای است که ابیاتی از شاهنامه را در قالب موسیقی تلفیقی آهنگ‎سازی کرده و عرفان پرقوه نیز با تنظیم‌های مثال‌زدنی خود، این آثار را شنیدنی‌تر کرده است.
حالا قرار است این خواننده و آهنگ‎ساز به همراه گروه «شهپر» به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی ، در تاریخ 25 اردیبهشت در برج آزادی تهران به اجرای برنامه بپردازد. این اجرا با پیام صوتی دکتر جلال خالقی مطلق از شاهنامه پژوهان شناخته شده کشور آغاز می‌شود. برای آگاهی از روند تولید این آلبوم موسیقی با محسن مرعشی گفت‌وگو کرده‌ایم.

لطفاً درباره مراحل تولید این پروژه توضیح دهید.
حدود ده سال پیش، تعدادی از داستان‌های شاهنامه را کنار هم قراردادم و به همراه پدرم که از گذشته‌های دور به شاهنامه‌خوانی مشغول بود، ابیاتی را از داستان‌های شاهنامه انتخاب کردیم .همان زمان موسیقی‌ای بانام «شهر آزادگان» ساختم. این اثر در چند کنسرت اجرا شد. پس‌ازآن، وقتی زنده‌یاد ابوالفضل خطیبی را برای رونمایی یکی از آلبوم های موسیقی  دعوت کردیم، بنده «شهر آزادگان» را با تنبور در آن برنامه اجرا کردم. دکتر خطیبی که خود از شاهنامه‌پژوهان نامدار ایران است، ما را به ادامه کار تشویق کرد. از آن تاریخ به بعد با اشتیاق  بیشتری به سراغ ضبط استودیویی آثار رفتیم. استاد جلال خالقی مطلق نیز بازخوردهای مثبتی به این اثر نشان داد و حتی حاضر به دکلمه کردن بخشی از ابیات در این اثر شد و در ادامه، دکتر ژاله آموزگار همراه ما شد. در تمام مراحل ساخت، استاد خالقی مطلق به‌صورت مستقیم بر تولید اثر نظارت داشتند. ایشان پیشنهادهایی برای اضافه یا کم کردن اشعار ارائه کردند و درزمینه خوانش اشعار نیز راهنمایی‌های سازنده‌ای به بنده دادند.

چرا موسیقی فیوژن(تلفیقی) را برای این آلبوم انتخاب کردید؟
وزن شاهنامه خاص است و فضای آن نیز حماسی است. برای برقراری ارتباط با این نوع کلام، به سراغ موسیقی فیوژن رفتیم تا دستمان بازتر باشد. به‌عنوان‌مثال، در بخش «رستم و سهراب» که فضای شعر حماسی و عرفانی است، از دستگاه‌های موسیقی ایرانی استفاده کردم و عرفان پرقوه هم تنظیم‌های قابل‌توجهی انجام داد. در برخی داستان ها مثل «فریدون و ضحاک»، به دلیل هم‎خوانی با فضای راک، از سازهای راک استفاده کردیم.
ما سعی کردیم برای جلب نظر بیشتر جوانان ، سلیقه آن‌ها را در موسیقی در نظر بگیریم و بخش‌هایی از شاهنامه را با این سازها اجرا کردیم.

در مسیر ساخت موسیقی، چه چالش‌هایی در زمینه تلفیق سازهای غربی با شعر فردوسی وجود داشت و چگونه این چالش‌ها برطرف شد؟
برای استفاده از هارمونی و فواصل متنوع‌تر، موسیقی ایرانی و غربی را باهم تلفیق کردیم و از آکوردهای گیتار شد. در این اثر، سازهای ایرانی مانند تار، تنبور و سنتور در کنار گیتار، هارمونی زیبایی ایجاد کرده‌اند .ما خواستیم فضاهای جدیدی را خلق کنیم که خوشبختانه موردتوجه استادانی مانند نادر مشایخی، کیوان ساکت و شاهین فرهت قرار گرفت.

استفاده از شعرهای شاهنامه در قالب موسیقی فیوژن تا چه حد می‌تواند به احیای علاقه‌مندی نسل جوان به حماسه‌های فردوسی کمک کند؟
شاهنامه حس حماسی را بااحساس شاعرانه خود درهم‌آمیخته و اثری جاودانه خلق کرده است. من معتقدم نباید این اثر گرانقدر را محدود به فضای خاص موسیقی کنیم و ما با همین دیدگاه به استفاده از سبک‌های مختلف وسعت داده‌ایم. همین تنوع سبک‌های موسیقی در این اثر و جمع‌کردن تعدادی از سبک‌ها در کنار هم توجه نسل جوان را جلب کرده و بنده معتقدم این اثر می‌تواند میان شاهنامه و جوانان امروز آشتی ایجاد کند.
خوشبختانه در اجراهای مختلف این اثر، گاهی با صحنه‌هایی مواجه می‌شویم که حس وطن‌دوستی مخاطبان جوان آن‌قدر برانگیخته می‌شود که در سالن اجرای کنسرت همراه با ما از این اثر که تلفیقی از سبک‌های مختلف است، لذت می‌برند و حس کنجکاوی در ذهنشان زنده می‌شود تا حدی که بروند و شاهنامه را بخوانند.

جذاب‌ترین خاطره‌ای که از این اجراها دارید، چیست؟
مدتی پیش، قطعه فیلمی  به دستم رسید که یک آموزگار برای آموزش شاهنامه  به دانش آموزانش از کلیپ‌ اجراهای ما استفاده کرده بود. این اتفاق برای من بسیار خوشایند بود، به طوری که هر بار یاد این خاطره می افتم هیجانی دوست داشتنی وجودم را فرا می گیرد. شعر فردوسی یک هنر فاخر است و من به این فکر می‌کنم که چطور می‌توان این هنر فاخر را در کنار موسیقی، شنیدنی‌تر و ماندگارتر کرد. بی تردید موسیقی می‌تواند باعث بهتر به خاطر سپردن شاهنامه شود.

استفاده از شعر شاهنامه در موسیقی فیوژن تا چه حد به جهانی‌شدن و معرفی فرهنگ ایرانی کمک می‌کند؟
عصر ما عصر هنر بینارشته‌ای است و اهل هنر به این شکل می‌توانند آنچه را در ذهن دارند بهتر منتقل کنند. فرهنگ‌ها نیز امروز به‌مانند هنر بینارشته‌ای درهم‌تنیده شده‌اند. به نظر من باید برای حفظ و ارتقای فرهنگ ایرانی از ابزارهای روز و سلیقه موسیقی امروز استفاده کنیم و ما با این دیدگاه، در این مسیر گام برداشته‌ایم.
یکی از آرزوهای بزرگ من این است که گروه «شهپر» در آینده بتواند با این نوع موسیقی که زبان مشترک بسیاری از مردم جهان است، در اماکن تاریخی به اجرای برنامه بپردازد و شاهنامه را به انسان‌های بیشتری در دیگر کشورها معرفی کند.

10 گروه سرود در نمایشگاه کتاب
مدیر دفتر سرود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: «10 گروه سرود در سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران، آثاری را در محورهای ملی و مذهبی اجرا می‌کنند». به گزارش ایرنا، حامد جلیلی با اعلام این خبر اظهار کرد: «با انجام هماهنگی های لازم بین دفتر سرود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، شرایطی برای اجرای گروه‌های سرود در نمایشگاه کتاب تهران فراهم شده است. قرار است این ۱۰ گروه که بعد از اعلام فراخوان توسط دفتر سرود برای حضور در نمایشگاه کتاب انتخاب شده‌اند، در محورهای ملی و مذهبی مانند وطن، پرچم، ایران، اقوام، مقاومت، دهه کرامت، حضرت معصومه(س)، امام رضا(ع) و همین طور مرتبط با کتاب و کتاب خوانی به اجرا بپردازند».
 
کتاب «کاروان صبا» به چاپ دهم رسید
چاپ دهم کتاب «کاروان صبا» که شامل هجده قطعه از آثار ابوالحسن صبا با گردآوری مسعود شعاری است،  به‌تازگی توسط انتشارات سروش منتشر شده است. به گزارش هنرآنلاین، ابوالحسن صبا موسیقی‌دان و نوازنده معاصر در نوازندگی چند ساز تبحر داشت. ازجمله تالیفات او می‌توان از جزوه آموزشی ویولن، چهار جزوه برای سنتور  و یک جزوه برای تار و سه‌تار نام برد. در جزوات آموزشی ویولن صبا، قطعاتی درج است که با انتقال برای سه‌تار می‌توان از آن ها استفاده کرد.

«سوینا» (سینمای ویژه نابینایان)نسخه صوتی بهترین داستان‌های کوتاه ایران و جهان را با عنوان «صد داستان» با خوانش هنرمندان منتشر می‌کند. در اولین قسمت از «صد داستان»، باران کوثری داستان‌های «در تاریکی» نوشته احمد محمود، «بیچارگان» اثر ویکتور هوگو و «عید ایرانی‌ها» نوشته سیمین دانشور را برای نابینایان روایت می‌کند. این برنامه به سردبیری کیوان کثیریان، در استودیو شهر صدای پارسیان ضبط شده و امیر تقوی صدابرداری و تدوین آن را برعهده داشته است. این قسمت از «صد داستان» پنج‎شنبه ۲۰ اردیبهشت ساعت ۱۹ در سایت سوینا منتشر می‌شود. سوینا (سینمای ویژه نابینایان)، «صد داستان» را با حمایت موسسه فرهنگی هنری دی تهیه و هر ماه یک قسمت از آن را منتشر می‌کند.

«دُرّ یتیم: خشکیدن آب دهان عنکبوت»، نوشته محمود دولت‌ آبادی به تازگی منتشر شده و در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود. به گزارش ایسنا، کتاب تازه دولت‌آبادی در ۸۶ صفحه با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه و بهای ۹۸ هزار تومان در نشر «چشمه» راهی بازار کتاب شده است. در نوشته پشت جلد کتاب آمده است: «می‌روم و داغم را به دل همه‌تان می‌گذارم. این را هدایت روی تکه کاغذی نوشت و قبل از آخرین سفرش به پاریس پشت در خانه‌ یکی از رفقا انداخت. دُرّ یتیم، یا خشکیدن آب دهان عنکبوت، روایت آن یک هفته نُه روزی است که هدایت خانه‌ای مطبخ‌دار در پاریس اجاره می‌کند و پول سه‌ماه اجاره را هم از پیش می‌پردازد. آدرسش را هم به احدی نمی‌دهد و سعی می‌کند کمتر بنی‌بشری را ببیند و خودش را از همه چیز و همه‌کس، حتی از داستان‌ها و کتاب‌ها، و حتی از یاران باوفایش فرزانه و شهید نورایی، خلاص کند؛ و بعدتر حتی از خودش».
 

حمیدرضا حلاجیان – وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی روز گذشته در آیین افتتاحیه سی و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران گفت: بنای دولت سیزدهم تمرکز جدی بر توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری است و در این راستا دوران پررونق فرهنگ و هنر را تجربه می‌کنیم. در سال گذشته بیش از ۱۲۰ هزار مجوز کتاب را صادر کردیم که آماری بی‌نظیر است.به گزارش خراسان، مراسم افتتاحیه سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چهارشنبه، ۱۹ اردیبهشت در کوشک کتاب، واقع در شبستان مصلای امام خمینی(ره) با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خسرو پناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و یاسر احمدوند، رئیس این دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.در این مراسم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن خیرمقدم به حاضران در آیین افتتاح سی و پنجمین نمایشگاه کتاب گفت: خدا را شاکریم که در این ایام زیبا، رویداد بزرگ سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را آغاز می‌کنیم و این نعمت بزرگ را به تمام اصحاب فرهنگ، هنر و ادب تبریک می‌گویم.وی بابیان این که تاکنون مجموعه معظمی از رویدادها را پشت سر گذاشتیم تا به ۱۹ اردیبهشت رسیدیم و جشن بزرگ کتاب را برگزار می‌کنیم، ادامه داد: در اردیبهشت با رویدادهای فرهنگی متنوع مثل بزرگداشت عطار، سعدی، فردوسی و خیام همراه هستیم و امسال با دهه کرامت و ولادت بانوی بزرگوار حضرت فاطمه معصومه(س) و پایان این دهه ولادت حضرت رضا(ع) قرین شده است.

صدور بیش از ۱۲۰ هزار مجوز کتاب
او در ادامه بیان کرد: بنای دولت سیزدهم تمرکز جدی بر توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری است و در این راستا دوران پررونق فرهنگ و هنر را تجربه می‌کنیم. در سال گذشته بیش از ۱۲۰ هزار مجوز کتاب را صادر کردیم که آماری بی‌نظیر است، در بسیاری از خانواده‌ها به دلیل مشکلات معیشتی انتظار می‌رود به حوزه کتاب توجه لازم به عمل نیاید؛ اما مردم کتاب‎دوست این حوزه را رها نکردند و در سال‌های اخیر در میزان مطالعه روند رو به رشد داریم.

بهره‌برداری  ازبزرگ‌ترین کتابخانه منطقه
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: توسعه کتابخانه‌های عمومی به فصل پرافتخار در دوره جدید تبدیل‌شده است و در ماه‌های آینده بزرگ‌ترین کتابخانه منطقه را دریکی از شهرهای مرکزی افتتاح خواهیم کرد.اسماعیلی با اشاره به آمار و ارقام تولید کاغذ گفت: در حوزه کاغذ با این که ابتدای دولت را با تولید ۵ هزار تنی شروع کردیم، سال گذشته به خودکفایی در کاغذ کتاب درسی برای ۱۵۵ میلیون جلد کتاب با ۸۰ هزار تن رسیدیم.
وی بیان کرد: امسال با افتتاح مجموعه جدید که نیازی به چوب ندارد، تولید کاغذ تحریر به ۱۳۰ هزار تُن خواهد رسید و در تابستان ۱۴۰۳ از ۵ هزار تن به ۱۳۰ هزار تن خواهیم رسید.
اسماعیلی بیان کرد: بنای دولت افزایش چتر حمایتی از مخاطبان کتاب است و در کنار تخصیص یارانه کتاب برای دانشجویان، طلاب و اساتید، موضوع اختصاص خرید یارانه‌ای کتاب برای تمام کارکنان دولت را به تصویب رساندیم که از نمایشگاه آغاز می‌شود و تا پایان سال ادامه دارد.

طرحی برای اجرای عدالت فرهنگی
وی گفت: عدالت فرهنگی در نمایشگاه امسال به نحو بارزی پیش‌بینی‌شده و هر فرد ایرانی با مراجعه به سامانه مجازی خرید کتاب در کمتر از چند دقیقه می‌تواند کتاب‌هایی بخرد تا کتاب‌ها را رایگان در محل سکونت خود تحویل بگیرد که این اتفاقی مبارک است.

حضور 2700 ناشر در بخش مجازی و فیزیکی و بیش از ۵۰ ناشر خارجی
در این مراسم، یاسر احمدوند، رئیس سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با اشاره به این که در این دوره از نمایشگاه حدود ۲۷۰۰ ناشر در بخش مجازی و فیزیکی نمایشگاه و بیش از ۵۰ ناشر خارجی حضور دارند گفت: تلاش ما این بوده که به همت دست‌اندرکاران، به پیشرفت نمایشگاه کمک کنیم. نمایشگاه کتاب نمونه‌ای از تجلی همگرایی و تجمع دیدگاه‌ها و سلایق مختلف در زیر سقف نظام مقدس جمهوری اسلامی است. استقبال خوب مردم در روز اول، نشان‌دهنده اشتیاق مردم برای نمایشگاه معظم در منطقه و جهان است.او بیان کرد: برنامه‌های فرهنگی متعدد در نقاط مختلف مصلا برگزار می‌شود تا خانواده‌ها از فضای مناسب و مساعد مصلا بهره‌مند شوند.

وسعت نمایشگاه در منطقه بی‌نظیر است
احمدوند در ادامه بابیان این‌که وسعت این دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب ۱۵۰ هزار مترمربع است، اظهار کرد: این میزان وسعت برای نمایشگاه در سطح منطقه بی‌نظیر است، نمایشگاه کتاب، تجلی عمل صالح، مبتنی بر سرمایه ایمانی مردم است. شناخت و عمل؛ دو رکن عملکرد ماست و شعار امسال یعنی «بخوانیم و بسازیم» نشان می‌دهد که مسیر ساختن کشور از خواندن می‌گذرد، امیدوارم اهتمام همه به اجرای این شعار در طی ایام سال به افزایش دانش و آگاهی مردم منجر شود.

کتاب، عامل اصلی تمدن‌ها
آخرین سخنران مراسم این افتتاحیه خسرو پناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که ضمن تشکر از دست‌اندرکاران برپایی نمایشگاه در این باره گفت: در هر تمدنی که نگاه می‌کنیم، از تمدن یونان باستان تا چین و ایران باستان و تمدن دوران مدرن و از همه مهم‌تر تمدن اسلامی که در کشورهای مختلف شکل گرفت، می‌بینیم که مهم‌ترین، اصلی‌ترین و اساسی‌ترین عامل این تمدن‌ها، کتاب بوده است.

هادی محمدی -  اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران اظهار کرد: از امروز آغاز نمایشگاه بین المللی کتاب تهران را داریم، این نمایشگاه در ۱۵۰ هزار متر برگزار می شود و بیش از ۲۵ کشور در آن حضور فعال دارند. هم ناشران اصلی در نمایشگاه حضور دارند و هم امکان تفرج فرهنگی برای خانواده ها را فراهم کرده‌ایم.
اسماعیلی با بیان این‌که عدالت فرهنگی موضوع مهمی است، افزود: هر فرد ایرانی در هر نقطه از کشور می تواند با ورود به سامانه مربوط، کتاب را با تخفیف خرید کند و به صورت رایگان در منزل تحویل بگیرد. سال گذشته بیش‌ از ۲ میلیون نفر از این طریق کتاب دریافت کردند، امسال هم این کار ادامه دارد که پیش بینی می‌کنیم با استقبال مردم مواجه شود.

در عربی طولا (طولی) افعل تفضیل است. «ید طولا» به معنی «دست بلند» است و ترکیب «ید طولا داشتن» به مجاز در معنی «توانمند بودن یا مهارت داشتن» به کار می‌رود. برخی به اشتباه در گفتار و گاهی در نوشتار آن را به صورت «ید طولانی» به کار می‌برند.
نمونه معیار: این نیز عادت و رسم اعیان ده بود که در سور دادن و تر و خشک کردن مأمورین ید طولایی داشتند. (ندوشن: روزها ۱۴۴/۱)
برگرفته از کتاب «فرهنگ درست نویسی سخن»،تالیف استاد حسن انوری

شعر اول
از داغ غمت هر که دلش سوختنی نیست
از شمع رخت محفلش افروختنی نیست
گرد آمده از نیستی این مزرعه را برگ
ای برق! مزن! خرمن ما سوختنی نیست
در طوف حریمش ز فنا جامه احرام
کردیم که این جامه به تن دوختنی نیست
یک دانه  اشک است روان بر رخ زرین
سیم و زر ما شکر که اندوختنی نیست
در مدرسه آموخته‌ای گرچه بسی علم
در میکده علمی‌ست که آموختنی نیست
خود را چه فروشی به دگر کس به خود، ای دل!
بفروش اگر چند که بفروختنی نیست
گویند که در خانه  دل هست چراغی
افروخته کاندر حرم افروختنی نیست
 
شعر دوم
من خرابم شش جهت آباد باشد یا خراب
آرد گشتم من بگردد یا نگردد آسیاب
خواهم ای چشم جهان بین از تو یک دریا سرشک
تا بشویم هر چه خواندم از همه علم و کتاب
بوالعجب خوابی که می دانم بخوابستم ولی
ره به بیداری نیارم بردن از این طرفه خواب
چون نپردازم حساب خویشتن با خویشتن
من که می بینم به‎چشم خویشتن یوم الحساب
داوری دارم بسی با خویش ای داود وقت
داوری کن چون ترا داده است حق فصل الخطاب
خویش را از خویش بشکن تا شوی ای قطره بحر
از تهی مغزی چرائی باد در سر چون حباب