گردش به راست اروپا با وجود مقاومت میانهروها
همزمان با شکست سنگین حزب حاکم فرانسه در انتخابات اروپا؛ ماکرون پارلمان را منحل کرد.قدرتگیری راست گرایان چه تاثیری بر سیاستهای قاره سبز دارد؟
کامیار-حدود ۱۸۵ میلیون رای دهنده در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در انتخابات پارلمان این اتحادیه شرکت کردند.میزان مشارکت در این انتخابات به ۵۱.۵۹ درصد رسید که نسبت به انتخابات گذشته افزایش داشته است. هر چند احزاب راست افراطی در گوشه و کنار اتحادیه با اقبال عمومی مواجه شدند ولی آرای جلب شده توسط آن ها چندان با پیشبینیها منطبق نبوده چنان که اگر اراده سیاسی کافی در میان احزاب میانهرو وجود داشته باشد، ائتلاف حامی اروپای واحد همچنان اکثریت کرسیهای پارلمان را در پنج سال آینده در اختیار خواهد داشت.با این حال شکست سنگین حزب رئیسجمهور فرانسه در انتخابات پارلمان اروپا در برابر راستگرایان، امانوئل ماکرون را وادار به انحلال پارلمان کرد؛ تصمیمی که به اعتقاد بسیاری ممکن است قدرت را از دست ماکرون بیرون آورد.رهبر حزب اجتماع ملی پس از اعلام نتایج اولیه انتخابات پارلمان اروپا از ماکرون خواسته بود که پارلمان فرانسه را منحل کند و تاکید کرده بود «این شکست دولت فعلی نمایانگر پایان چرخه و روز اول دوران پساماکرون است».رئیسجمهور فرانسه پس از شکست حزب «رنسانس» در برابر حزب راستافراطی «اجتماع ملی» در انتخابات پارلمان اروپا گفت: تصمیم گرفتم تعیین آینده پارلمان را به رأی شما بازگردانم. بنابراین ، مجمع ملی را منحل میکنم. تصمیم جدی و سنگینی است اما مهمتر از همه، مسئله اعتماد به شماست.در صورتیکه حزب اجتماع ملی در انتخابات زودهنگام پارلمان فرانسه اکثریت کرسیها را به دست آورد، ماکرون قدرت خود را به طور چشمگیری از دست خواهد داد و دیگر نمیتواند تاثیر چندانی بر امور کشور فرانسه بگذارد. در ایتالیا نیز جورجا ملونی، نخستوزیر راستگرای این کشور قدرت خود را در پارلمان اروپا با حدود ۲۸ درصد آرا تقویت کرده است، اگر به طور خلاصه بخواهیم برندگان و بازندگان این انتخابات را نام ببریم، این اسامی مطرح هستند:
برندگان:
*حزب «اجتماع ملی» فرانسه: گروه راست افراطی که با پیروزی در انتخابات این کشور باعث انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام شد.
*حزب مردم اروپا: به دلیل باقی ماندن به عنوان بزرگترین گروه در پارلمان و کسب ۱۳ کرسی بیشتر در مقایسه با سال ۲۰۱۹.
*جورجا ملونی در ایتالیا: به عنوان تقویت قدرت خود و مطرح شدن به عنوان پیروز بلامانع انتخابات.
بازندگان:
*گروه سبزها در اتریش و آلمان: به دلیل عملکرد بسیار بدتر از آن چه انتظار میرفت.
*گروه لیبرال «نوسازی اروپا» در کشورهای مختلف: به دلیل این که نسبت به سال ۲۰۱۹ تعداد ۲۰ کرسی از کرسیهای خود را از دست داد.
*سوسیال دموکراتها در آلمان: حزب صدر اعظم اولاف شولتس که پس از حزب دموکرات مسیحی به طور مشترک با حزب آلترناتیو برای آلمان در جایگاه دوم قرار گرفت.
به طور کلی نیز بر پایه برآوردهای اولیه ائتلاف بزرگ بین حزب راست میانه مردم اروپا (EPP)، سوسیالیستها و دموکراتهای چپ میانه (S&D) و گروه لیبرالِ تجدید اروپا (Renew Europe) با کسب ۴۰۳ کرسی حدود ۵۶ درصد پارلمان اروپا را در اختیار خود خواهند داشت.این احزاب سالهاست که در سطح اتحادیه اروپا با یکدیگر همکاری کرده و دیوار مستحکمی در برابر ورود راست رادیکال به جریان اصلی سیاست در اتحادیه اروپا بنا کردهاند.
وظایف پیش روی نمایندگان پارلمان
از جمله اولین وظایف پارلمان اروپا تصویب نامزد رهبری کمیسیون اروپا خواهد بود، جایی که اورزولا فندرلاین، رئیس فعلی امیدوار است برای دوره دوم در این سمت ابقا شود.هیچ حزب واحدی در پارلمان اروپا اکثریت ندارد و طرحها اغلب با یافتن ائتلافی که اکثریت مورد نیاز را به دست میآورد، رای میآورند.این مجلس همواره تحت سلطه دو گروه بزرگ خود، حزب راست میانه مردم اروپا و سوسیالیستهای چپ میانه بوده است.این دو گروه بزرگ در انتخابات ۲۰۱۹ اکثریت خود را در پارلمان از دست دادند و از آن زمان مجبور شدند با احزابی نظیر سبزها و لیبرالها وارد ائتلافهایی غیررسمی شوند. پیشبینیها نشان میدهد که بعید است آنها در سال ۲۰۲۴ بتوانند بار دیگر اکثریت پیش از سال ۲۰۱۹ را دوباره به دست آورند.آنها اکنون با ۱۸۴ و ۱۳۹ کرسی پیشتاز نتایج انتخابات ۲۰۲۴ هستند.نمایندگان پارلمان اتحادیه اروپا همچنین میتوانند پیشنهادهای قانونی جدید را اصلاح کنند، با آنها مخالفت کنند ویا طرحهایی جدید را مطرح سازند.به هر کشوری در اتحادیه اروپا به ازای جمعیتش تعداد مشخصی نماینده اختصاص داده شده است. برای مثال آلمان می تواند ۹۶ نماینده داشته باشد، در حالی که تعداد کرسیها برای قبرس، مالت و لوکزامبورگ تنها ۶ نفر است.برای اولین بار از زمان آغاز انتخابات عمومی در سال ۱۹۷۹، پارلمان اتحادیه اروپا نمایندگان بریتانیا را در خود ندارد. پیش از این ۷۳ نماینده پارلمان اروپا از بریتانیا میآمدند که با تصویب برگزیت در فوریه ۲۰۲۰ آنها این نهاد را ترک کردند.
چالش جدی«فن درلاین»برای بقا
اورزولا فن در لاین، نامزد اصلی احراز مقام ریاست کمیسیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپا به شمار میرود، با وجود آن که پیشتر از اعلام آمادگی خود با راست گرایان محافظه کار و رفرمیست اروپا(ECR) خبر داده بود ولی همزمان با انتقاد متحدان سنتیاش و نیز انتشار نتایج اولیه انتخابات پارلمان اروپا گفت که با وجود افزایش حمایتهایی از چپها و راستهای افراطی در برخی کشورها، میانهروها همچنان قدرت را در اختیار خواهند داشت اما در حالی که همزمان با قدرتگیری چپ و راستهای افراطی، قدرت مانور خانم فن درلاین در دور دوم ریاست احتمالیاش بر کمیسیون اروپا کاهش خواهد یافت، خیزش راستهای افراطی در فرانسه و آلمان نیز حامیان اصلی او و اروپایی واحد یعنی امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان را هم درگیر چالشهای داخلی خواهد کرد.خانم فن درلاین در ۲۸ ژوئیه و در جریان نشست سران اتحادیه اروپا در بروکسل به طور رسمی به عنوان نامزد سمت ریاست کمیسیون اروپا معرفی خواهد شد. این نشست در شرایطی برگزار خواهد شد که فرانسویها برای برگزاری انتخابات پارلمانی پیش از موعد آماده میشوند، کشوری که خانم فن درلاین در میان هیئت پارلمانی آن به شدت نامحبوب است.اگر او از این مانع عبور کند و از سوی رهبران اتحادیه اروپا نامزد شود، پس از آن باید حمایت اکثریت ۳۶۱ نفری منتخبان تازه پارلمان اروپا را در یک رأی گیری مخفی به دست آورد.این رای گیری ابتدا برای اواسط سپتامبر برنامه ریزی شده بود، اما ممکن است در ۱۸ ژوئیه و در جلسه افتتاحیه پارلمان جدید در استراسبورگ برگزار شود.خانم فن درلاین در سال ۲۰۱۹ این آزمون را با اختلاف ۹ رای پشت سر گذاشت. بنابراین، همچنان این احتمال وجود دارد که با بروز اختلاف نظری کوچک در میان متحدان سنتی خانم فن درلاین، او ناگزیر به جلب نظر رهبران راست گرا و منتقد اتحادیه اروپا همچون جورجا ملونی، نخست وزیر ایتالیا یا مارین لوپن، از رهبران حزب راست گرای فرانسه، اجتماع ملی، ویکتور اروبان، نخست وزیر مجارستان شود. رخدادی که باعث ریزش بخشی از حمایت احزاب میانهرو چپ و راست از او خواهد شد و در عمل بازوی اجرایی اتحادیه اروپا را نیز بیش از پیش ناچار به گردش به راست خواهد کرد.با افزایش نفوذ احزاب راست افراطی، آینده سیاستهای اروپا در حوزههای مختلف با تغییرات قابل توجهی مواجه خواهد شد.مسائل حساس مانند برخورد با روسیه، رقابت صنعتی و اقتصادی با قدرتهایی مانند چین و آمریکا و همچنین سیاستهای مهاجرتی و امنیتی از جمله مواردی هستند که تحت تاثیر این تغییرات قرار خواهند گرفت.پراکندگی و ازهم گسیختگی بیشتر در پارلمان اروپا ممکن است فرایند تصمیمگیری درباره این موضوعات را پیچیدهتر و کندتر کند.در نهایت، نتایج انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۲۴ نشاندهنده تحولی بزرگ در صحنه سیاسی این قاره است که میتواند پیامدهای گستردهای برای آینده اتحادیه اروپا داشته باشد.