گروه ادب و هنر - احمد کمال‌پور، متخلص به «کمال» (۱۲۹۷-۱۳۷۹ مشهد)، از شاعران و خوشنویسان معاصر است. در کودکی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی دایی‌اش قرار گرفت. بعضی از شاعران هم‌دوره‌اش نقل می‌کنند در زمان کودکی برای امرارمعاش، به شاهنامه‌خوانی می‌پرداخت و خوشنویسی می‌کرد. کارشناسان از او به‌عنوان شاعری که قصیده خراسانی را به کمال رسانده، یاد می‌کنند. دوستی و همنشینی‌های او با غلامرضا قدسی، ذبیح‌ا... صاحبکار، علی باقرزاده، محمد قهرمان، اخوان‌ثالث و محمدرضا شفیعی کدکنی و... نشان‌دهنده قدرت این شاعر در عرصه سرودن است.

ازجمله ویژگی‌های شعر او می‌توان به استواری، پختگی زبان و استفاده از ظرفیت‌های موسیقایی در تناسب‌ها، موازنه‌ها و تصویرها اشاره کرد. استاد کمال چهارشنبه ۲۳ شهریور ۱۳۷۹، در بیمارستان امام رضا(ع) مشهد، براثر عارضه قلبی دارفانی را وداع گفت.

شعری از استاد کمال

ای شمع فروزان! به شبستان که بودی؟

دیشب به کجا رفتی و مهمان که بودی؟

از دوری تو رفت ز جان‌ودلم آرام

ای جان من! آرام دل‌وجان که بودی؟

من دیده چو یعقوب به در دوخته بودم

ای یوسف گم‌گشته! به زندان که بودی؟

 بردند به یغما سروسامان تو را دوش

تو در پی آرایش سامان که بودی؟

خون شد دلم و ریخت ز هجر تو به دامن

ای گوهر یک‌دانه! به دامان که بودی؟

 صد خار غم از دوری تو در دل من بود

ای نوگل بی‌خار! به بُستان که بودی؟

دیشب ز پریشانی من سوخت، دل‌ سنگ

ای شمع! تو در جمع پریشان که بودی؟

شب رفت و «کمال» از غم هجران تو گوید

ای شمع فروزان! به شبستان که بودی؟

ناصر ارباب_ نشست نقد و بررسی تئاتر سوسمار، به نویسندگی حمید جبلی و کارگردانی رحمت امینی، عصر روز دوشنبه در سالن مشاهیر تئاتر شهر تهران برگزار شد.

به گزارش خراسان، نمایشنامه سوسمار را می‌توان در دسته نمایشنامه‌های «سوررئال، درام» جای داد؛ نمایش پرفروشی که این روزها در تئاتر شهر، سالن چهارسو در حال اجراست. این نمایش، داستان یک زوج جوان است که دقایقی باقی‌مانده تا تحویل سال، در حال آماده‌سازی سفره هفت‌سین هستند، تخم‌مرغ بزرگ و عجیب‌وغریبی را برای رنگ کردن تهیه می‌کنند؛ ولی چند ساعت بعد که تخم‌مرغ، ترک می‌خورد تازه متوجه می‌شوند که آن‌ها تخم یک سوسمار را به خانه‌شان آورده‌اند. زن و مرد جوان چاره‌ای جز نگهداری سوسمار نمی‌بینند. سوسمار هر روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و وسایل خانه را (که هر یک نمادی از یک عامل بیرونی است) یکی پس از دیگری می‌بلعد، از کتاب (نماد آگاهی) و میز گرفته تا سفره هفت‌سین (نماد فرهنگ و رسوم) و... . کارگردان این اثر برای انتقال بهتر مفهوم به مخاطب از موسیقی و پویانمایی نیز کمک گرفته است. پیدایش سؤالات متعدد در ذهن مخاطبان بعد از تماشای این نمایش تمثیلی ازجمله ویژگی‌های بارز این اثر است. سؤالاتی که یافتن پاسخش به مخاطب واگذارشده است.

 

حمید جبلی به‌عنوان نویسنده اثر و رحمت امینی که کارگردانی این نمایش را برعهده دارد، با ترفندهایی تیزهوشانه، ذهن مخاطب را نه‌تنها در طول اجرا بلکه تا ساعت‌ها و شاید چند روز با نمایش سوسمار، همراه نگه می‌دارند.

نمادگرایی در نمایشنامه‌های ایران و جهان

رحمت امینی، کارگردان این نمایش، در نشست نقد و بررسی این نمایش گفت: در ادبیات ما داستان‌های تمثیلی زیادی وجود دارد که محوریت آن‌ها حول یک حیوان یا موجود (غیر از انسان) می‌گردد. نمایش سوسمار نیز دارای همین ویژگی یعنی بهره‌گیری از یک حیوان به‌عنوان سوژه محوری اثر است. ما با بهره‌گیری از نماد و تمثیل، روایت‌هایی را حول محور یک سوسمار، ایجاد کرده‌ایم. تعدادی از مخاطبان و منتقدان با دیدن این اثر شاید یاد نمایشنامه «کرگدن» اثر اوژن یونسکو یا نمونه‌های خارجی دیگر بیفتند اما رویکردهایی که ما درنمایشنامه سوسمار پی گرفته‌ایم، با نمایشنامه کرگدن و دیگر آثار مشابه متفاوت است.

وی افزود: در این نمایش، از طنز موقعیت که همیشه برای من مهم بوده، بهره برده‌ام و سعی می‌کنیم این تفکر را در ذهن مخاطب ایجاد کنیم که اگر سوسمارها به شهر بیایند و با مردم صحبت کنند، چه اتفاقی می‌افتد؟

این کارگردان تئاتر در تشریح دلایل بهره‌گیری از پویانمایی در این نمایش و همچنین دلیل ارائه نقش سوسمار به‌صورت فانتزی بیان کرد: یکی از منتقدان می‌گفت که جنبه فانتزی شخصیت سوسمار می‌توانست پررنگ‌تر باشد. در پاسخ به این نقد باید بگویم من قصد داشتم به متن وفادار باشم. درباره تاثیر بهره‌گیری از پویانمایی هم باید بگویم ما با استفاده از پویانمایی توانستیم جنبه فانتزی شخصیت سوسمار را به‌خوبی ارائه دهیم و علاوه بر این نمایشی روان‌تر را برای مخاطب اجرا کنیم. هرچند من معتقدم در بخش کیفیت پویانمایی می‌توانستیم قوی‌تر ظاهر شویم.

او همه‌چیز را می‌بلعد

وی در تشریح این پرسش که سوسمار در این نمایش نماد چیست، خاطرنشان کرد: برخی تماشاگران سوسمار را نماد نیروی غریبه بیرونی یا درونی می‌دانند که سرمایه‌های خانواده و اجتماع را می‌بلعد.

امینی گفت: ما در این تئاتر با طرح یک وضعیت، نمادهایی را ارائه می‌دهیم؛ اما نتیجه‌گیری را به عهده مخاطب می‌گذاریم. این نمایش را حمید جبلی به شکلی نوشته‌ که وقتی مخاطبان از کودک گرفته تا بزرگ‌سال و فیلسوف در یک سالن به تماشای نمایش می‌نشینند هرکدام به‌اندازه ظرف ذهن خود از این اثر، دریافت‌هایی داشته باشند.

وی افزود: ما در این اثر فانتزی، سعی کرده‌ایم وجه هولناک حیوانی سوسمار را کمتر به نمایش بگذاریم. در عوض، بیشتر تمرکزمان را برای انتقال هر چه‌بهتر مفاهیم گذاشتیم.

کارگردان تئاتر سوسمار تصریح کرد: این نمایش همواره سعی می‌کند چالش‌های آسیب‌شناسانه متفاوتی را در ذهن مخاطب مطرح کند. پس از پایان نمایش ما معمولاً با واکنش‌های مفهومی زیادی از سوی مخاطبان روبه‌رو می‌شویم. گاهی مخاطبان به نکاتی اشاره می‌کنند که ما حتی به آن فکر نکرده‌ایم. با شنیدن نظرات مخاطبان به این نتیجه می‌رسیم که نمایش سوسمار از چندین زاویه قابل تفکر است.

لزوم تجربه زیسته بازیگران

امینی در ادامه به لزوم توجه به اصل مهم تجربه زیسته بازیگران در زمان انتخاب بازیگر اشاره کرد و گفت: در این نمایش به دنبال بازیگرهایی بودم که نقش‌ها را زیسته باشند؛ به‌عنوان‌مثال یکی از بازیگران که نقش مدیر ساختمانی را بازی می‌کند، اهل موسیقی است. این بازیگر در زندگی واقعی‌اش نیز درزمینه موسیقی فعالیت می‌کند. به نظر من این اصلی مهم در هنرهای نمایشی است که حتماً باید به آن دقت کنیم.

مشکلات اقتصادی، بازهم گریبانگیر تئاتر

رحمت امینی در ادامه ضمن انتقاد از شرایط واگذاری سالن‌های تئاتر و هزینه‌های آن تصریح کرد: اگر قرار باشد تئاتر، به حیات خود ادامه دهد باید اقتصاد این هنر به شکلی جدی‌تر تأمین شود. ما برای ساخت این نمایش، گاهی حتی برای خرید پارچه، ساخت دکور و... و هزینه‌های آن دغدغه‌های زیادی داشتیم. هزینه بالای اجاره سالن تئاتر هم موضوع قابل‌تأملی است. البته در این نمایش هیچ‌کدام از بازیگران صرفه اقتصادی را مدنظر نداشتند وگرنه شرایط برای ما سخت‌تر می‌شد. دست‌وپنجه نرم کردن با این مشکلات تا شب سوم اجرای نمایش ادامه داشت. بی‌تردید این مشکلات تمرکز فعالان عرصه تئاتر را به هم می‌ریزد و از کیفیت کارها کاسته می‌شود. اقتصاد تئاتر، موضوعی است که باید با جدیت درباره آن چاره‌اندیشی شود.

انتشار 2 کتاب فاخر درزمینه زبان و ادبیات فارسی

«زبان فارسی را چگونه باید آموخت؟» نوشته محمدجعفر محجوب و چاپ جدید «از شهر خدا تا شهر انسان؛ در نقد و بررسی ادبیات کلاسیک و معاصر» نوشته محمد دهقانی منتشر شد.«زبان فارسی را چگونه باید آموخت؟» مجموعه‌ای از مقاله‌ها و نوشته‌های دکتر محمدجعفر محجوب، درزمینه‌های خط، زبان و ادب فارسی و نحوه صحیح آموزش آن‌هاست و همچنین چاپ چهارم کتاب از شهر خدا تا شهر انسان؛ در نقد و بررسی ادبیات کلاسیک و معاصر نوشته‌شده است.

 

 

 

500نقاشی از کودکان ایرانی در رقابت جهانی

رئیس هیئت‌مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان از مشارکت این انجمن در سی‌ویکمین دوره مسابقه جهانی نقاشی کودکان 2023 ژاپن و ارسال 500 نقاشی به این مسابقات خبر داد.

 

 

تمدید دومین جشنواره میراث 

دومین دوره جشنواره ملی چندرسانه‌ای میراث فرهنگی تا 15 مهر 1402 تمدید شد. این جشنواره در پنج بخش رادیویی و تلویزیونی، سینمایی، هنرهای رایانه‌ای ترکیبی، هنرهای اجرایی و نمایشی و کتاب و تولیدات مکتوب تنظیم‌شده است. 

تورّق

این کلمه که امروز در معنی «ورق زدن کتاب، مجله و مانند آن‌ها معمولاً از سر تفنن یا برای آشنایی اولیه» به کار می‌رود، در عربی و متون قدیم فارسی به کار نرفته است.

 

 

تنوین عربی با واژه‌های فارسی و غیرعربی

تنوین مخصوص کلمه‌های عربی است و افزودن آن بر واژه‌های فارسی یا غیرعربی جایز نیست، بنابراین باید از به کاربردن کلمه‌هایی مانند: تلفناً، جاناً، خواهشاً، دوماً، سوماً، زباناً، گاهاً، ناچاراً و... پرهیز کنیم.