حمید مصدق

مرا با سوز جان بگذار و بگذر

اسیر و ناتوان بگذار و بگذر

چو شمعی سوختم از آتش عشق

مرا آتش‌به‌جان بگذار و بگذر

دلی چون لاله بی‌داغ غمت نیست

بر این دل هم نشان بگذار و بگذر

 مرا با یک جهان اندوه جان‌سوز

تو ای نامهربان بگذار و بگذر

دو چشمی را که مفتون رخت بود

کنون گوهرفشان بگذار و بگذر

درافتادم به گرداب غم عشق

مرا در این میان بگذار و بگذر

***

 

مهدی حمیدی شیرازی

شنیدم که چون قوی زیبا بمیرد

 فریبنده زاد و فریبا بمیرد

شب مرگ تنها نشیند به موجی

 رود گوشه‌ای دور و تنها بمیرد

در آن گوشه چندان غزل خواند آن شب

 که خود در میان غزل‌ها بمیرد

گروهی بر آنند کاین مرغ شیدا

کجا عاشقی کرد؛ آن‌جا بمیرد

شب مرگ از بیم آن‌جا شتابد

که از مرگ غافل شود تا بمیرد

من این نکته گیرم که باور نکردم

 ندیدم که قویی به صحرا بمیرد

چو روزی ز آغوش دریا برآمد

شبی هم در آغوش دریا بمیرد

تو دریای من بودی آغوش واکن 

که می‌خواهد این قوی زیبا بمیرد

***

 

 

فاضل نظری

بی‌قرار توأم و در دل ‌تنگم گله‌هاست

آه! بی‌تاب شدن عادت کم‌حوصله‌هاست

مثل عکس رخ مهتاب که افتاده در آب

در دلم هستی و بین من و تو فاصله‌هاست

آسمان با قفس تنگ چه فرقی دارد

بال وقتی قفس پر زدن چلچله‌هاست

بی تو هرلحظه مرا بیم فروریختن است

مثل شهری که به روی گسل زلزله‌هاست

باز می‌پرسمت از مسئله دوری و عشق

و سکوت تو جواب همه مسئله‌هاست

ذلت/زلت

ذِلّت به معنی «خواری و زبونی» و «بیچارگی، درماندگی» است. زَلَّت به معنی «لغزش، اشتباه» و «گناه و عصیان» است

 

دوش گرفتن

این عبارت، گرته‌برداری از زبان انگلیسی است و بهتر است به جای آن از استحمام کردن، شست‌وشو کردن، به حمام رفتن و ... استفاده کنیم.

 

دو طفلان مسلم

«طفلان» تثنیه طفل و به معنی «دو طفل» است. بنابراین نیازی به آوردن «دو» بر سر آن نیست. در زبان معیار باید به جای آن از طفلان مسلم یا دو طفل مسلم استفاده کنیم.

 

برگرفته از کتاب «فرهنگ سخن»، تألیف استاد حسن انوری

 

 به‌تازگی، نمایشگاه آثار هنری «زنان بدون شناسنامه سیستان و بلوچستان» در گالری رادین مشهد برگزار شد. نمایشگاهی که در آن 70 هنرمند زن بدون شناسنامه سیستان و بلوچستانی 400 اثر از دست‌ساخته‌های خود را به نمایش گذاشتند. آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه از این منظر اهمیت ویژه‌ای دارد که این آثار هنری، نزد اهل هنر به‌عنوان بخشی از میراث ناملموس کشور به شمار می‌آید؛ آثاری که زنان بی شناسنامه سیستان و بلوچستان در آفرینش آن نقش داشته‌اند. از حدود 4 سال پیش، عادل اربابی به همراه چند تن از دوستان خود با راه‌اندازی شرکت تولید آثار هنری پای‌کار حمایت از این زنان آمده است؛ زنانی که آن‌ها را می‌توان «هویت‌سازان بدون شناسنامه» نامید.

دلسردی هنرمندان بدون شناسنامه

عادل اربابی می‌گوید: بنده و چند تن از دوستانم از چند سال پیش با تمرکز بر اشتغال‌زایی و حمایت از زنان هنرمند بدون شناسنامه استان سیستان و بلوچستان و همچنین زنده نگه‌داشتن هنر سوزن‌دوزی، فعالیت‌مان را آغاز کردیم. با همین هدف به سراغ هنرمندان سوزن‌دوزی رفتیم و با ترکیب هنر سوزن‌دوزی سنتی سیستان و بلوچستان و هنر مدرن شهری آثاری به دست این زنان هنرمند تولید شد.

وی درباره مشکلات زنان هنرمند بدون شناسنامه استان سیستان و بلوچستان خاطرنشان می‌کند: چه درگذشته و چه امروز، تعداد زیادی از زنان کشورمان به دلایل مختلف که یکی از آن‌ها تولد در روستاهای دورافتاده است، هنوز بدون شناسنامه‌اند. میان این زنان، هنرمندانی حضور دارند که آثار ماندگاری را تولید می‌کنند اما به دلیل نداشتن شناسنامه، برای برگزاری نمایشگاه هنری با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند. درنتیجه بعد از مدتی از ادامه مسیر ناامید می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از آثار تولیدی این زنان جزو میراث ناملموس و بکر کشور ما به شمار می‌آید. بی‌تردید با کاهش تعداد این هنرمندان، میراث ناملموس ما نیز هرروز ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود.

به فکر هنرمندان بی شناسنامه هم باشید

اربابی خاطرنشان می‌کند: ناگفته پیداست که حمایت‌های محدود بنده و دوستانم از این زنان درحد توان اندک خودمان است. به نظر می‌رسد مسئولان کشور جدی‌تر از پیش باید برای این زنان هنرمند چاره‌اندیشی کنند. تنها خواسته امروز ما این است که مسئولان میراث فرهنگی و هنری کشور با حمایت از شرکت‌های هنری که در این زمینه فعالیت می‌کنند، زمینه آسایش ذهنی بیشتر این زنان هنرمند را فراهم کنند.

سهم صفر درصدی از تسهیلات برگزاری نمایشگاه

وی می‌گوید: مسئولان با آسان‌سازی مراحل دریافت شناسنامه برای این هنرمندان می‌توانند مشکلات ناشی از نداشتن شناسنامه را از پیش پای آن‌ها بردارند تا با دلگرمی بیشتر به تولید آثار هنری‌شان که جزئی از فرهنگ و تمدن ماست بپردازند. اقدام دیگری که مسئولان این حوزه باید به آن توجه کنند، همکاری در زمینه ارائه تخفیف‌هایی در هزینه‌های نمایشگاه‌هاست. ما تا امروز چند بار از طریق مسئولان، پیگیری کرده‌ایم که شرایط مناسبی را برای برگزاری نمایشگاه‌های این‌چنینی فراهم کنند اما هر بار به دربسته خورده‌ایم.

 

 ناصر ارباب- ادبیات و موسیقی از روزگار دور تاکنون دو هنر جداناشدنی از یکدیگر به شمار می‌آیند. دو هنر مجزا و درعین‌حال درهم‌تنیده که به مخاطب خود کمک می‌کند تا با خوانش یا شنیدن این هنرها، علاوه بر لذت بردن به‌نوعی از تکامل روحی قدم بگذارد. به‌تازگی نمایش «دُردنوشان» به کارگردانی و بازیگری عمار تفتی از چهره‌های شناخته‌شده تئاتر، سینما و تلویزیون کشورمان در تهران روی صحنه رفته است. تفتی در این نمایش سعی دارد با بهره‌گیری از موسیقی و اجرای صحنه‌ای، شعرهایی از سعدی شیرازی را اجرا کند تا شاید برای لحظاتی ذهن مخاطبان دنیای پرهیاهوی امروز را به سمت درمانگری با شعر معطوف کند. برای آگاهی از محتوای این نمایش با او گفت‌وگو کرده‌ایم.

 

ایده ساخت نمایش «دُردنوشان» از چه زمانی به ذهنتان رسید؟

دی‌ماه سال گذشته، دکتر محمد معیری، تهیه‌کننده این نمایش، ایده ساخت نمایش «دُردنوشان» را مطرح کرد. ایده اولیه این بود که هر آن چیزی که در جهان هستی وجود دارد، دارای ارتعاش و بسامدی است پس کلمه و شعر نیز از این موضوع مستثنا نیست. از سویی، ایران‌زمین به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش همواره نقطه وصل اندیشه‌های شرق و غرب بوده و همه این اندیشه‌ها در کلام و شعر پیاده‌سازی شده است. در حقیقت، ادبیات فارسی گنجینه فرهنگی به شمار می‌آید که علاوه بر بهره گرفتن از آن برای درمانگری روح آدمی، می‌توان آن را به‌عنوان کالایی فرهنگی به جهان ارائه داد و سود مالی فراوانی برای کشور جذب کرد. کالای گران‌بهایی که نزد مردم جهان کاملاً شناخته‌شده است.

 

درمانگری با شعر تا چه حد امکان‌پذیر است؟

ما می‌توانیم از ارتعاشات موجود در هر کلمه در ادبیات به نفع درمانگری روح انسان‌ها کمک بگیریم. کلمات به کار گرفته‌شده در شعر فردوسی، سعدی، حافظ، جامی، خیام، عراقی، عین القضات همدانی و هر شاعری در تاریخ ادبیات فارسی فرکانس مخصوص خودش را دارد؛ پس شعر هر شاعر می‌تواند درمانگری‌های مختلفی را به همراه داشته باشد. بر اساس این ایده، تصمیم گرفتیم به سراغ شعر سعدی برویم و از فرکانس نهفته در کلمات شعر این شاعر نامدار، تئاتر موسیقی محور تولید کنیم. در اصل با این کار، خواستیم این ایده را بیازماییم که شعر شاعران بزرگ کشورمان تا چه حد قابلیت تبدیل‌شدن به تئاتری با این دیدگاه را دارند.

 

به نظر شما آثار بزرگانی مانند سعدی و حافظ تا چه حد، قابلیت تبدیل‌شدن به نمایش‌هایی دیدنی را دارند؟

تجربه شخصی بنده در مواجهه با ادبیات فارسی این بوده که تمام آثار شاعران ما قابلیت دراماتیزه و تجسم و تصور شدن را دارند. در غزلیات سعدی و حافظ و ... می‌توانیم فضاهای متفاوتی را روی صحنه طراحی کنیم. غزل‌های این شاعران به شکلی سروده شده که به‌راحتی می‌شود صحنه‌پردازی‌هایی را بر اساس آن‌ها انجام داد و آن را به شکل دراماتیک اجرا کرد. در ادبیات ما به‌وفور از این‌ دست آثار وجود دارد. البته چون هر شعر، از حکایت‌های کوتاهی تشکیل‌شده باید برای ایجاد خط سیر داستانی چند شعر را که در یک راستا هستند، کنار یکدیگر بگذاریم و محصولی مطلوب در قالب نمایش تولید کنیم. این کاری شدنی ولی اندکی دشوار است؛ اما بی‌گمان هیچ کار ارزشمندی آسان به دست نمی‌آید.

 

ساخت نمایش‌های این‌چنینی تا چه حد می‌تواند در معرفی فرهنگ و ادبیات ما به دیگر کشورها مؤثر باشد؟

 ارتباط با کشورهای دیگر نیاز به ملزوماتی دارد. ایران کشور صنعتی نیست و باید بپذیریم که از نظر رسیدن به فنّاوری‌های روز، هنوز دوره گذار را طی نکرده‌ایم، البته با ورود بسیاری از فنّاوری‌های وارداتی یک‌باره از دنیای ارباب‌رعیتی به زندگی پیچیده امروز پرتاب‌شده‌ایم. امروزه گسستگی‌های زیادی میان کشور ما و دیگر کشورها وجود دارد، بی‌گمان اگر مسئولان با جدیت بیشتری به رونق فرهنگ و رونق اخلاقیات بیندیشد حتی می‌توان همین آثار تولیدشده بر مبنای ادبیات را در قالب کالایی فرهنگی به دیگر کشورها ارائه کرد. برای انجام کاری مؤثر در زمینه فرهنگ و هنر و رونق آن باید همه ما فرض کنیم هیچ سرمایه‌ای مانند نفت، طلا و ... نداریم. به عبارتی باید فکر کنیم همه این‌ها تمام‌شده و برای درآمدزایی هیچ راهی به‌جز تولید آثار ادبی هنری فاخر نداریم. اگر با این دیدگاه پیش برویم اتفاقات خوشایندی خواهد افتاد هرچند متأسفانه ما از عظمت گنجینه‌های ادبی‌مان سال‌هاست غافل شده‌ایم.

 

وضعیت امروز نمایش‌های مبتنی بر شعر شاعران بزرگ فارسی‌زبان را چطور می‌بینید؟

 کم‌وبیش، کارهایی انجام می‌شود ولی به دلیل محدود بودن این نمایش‌ها، مخاطب حق انتخاب ندارد درصورتی‌که می‌توان به این فضا بیش‌ازپیش وسعت داد تا مخاطب، هر هفته قدرت انتخاب یک کنسرت نمایش محور را داشته باشد.

 

و سخن پایانی‌تان با مسئولان فرهنگ و هنر کشور.

من نمی‌دانم وزیر فرهنگ و ارشاد یا معاونان‌شان این مصاحبه را می‌خوانند یا خیر؛ اما درخواست بنده از مسئولان این حوزه این است که فکر اورژانسی برای وضعیت مطالعه در ایران بکنند. امروز مطالعه آثار فاخر کشورمان به حداقل رسیده و فضاهای مجازی هم به دلیل جذابیت بالا برای کاربران به بحران پایین آمدن درصد مطالعه آثار ادبی دامن زده است. ما حالا از دوره شبیخون فرهنگی گذر کرده‌ایم و وسط میدان جنگ و بمباران فرهنگی (چه داخل و چه از خارج کشور) قرار گرفته‌ایم که ریشه این جنگ نشئت گرفته از نادانی‌هاست. خلاصه این که وضعیت، بحرانی‌تر از چیزی است که فکر می‌کنیم و تا دیرتر نشده مسئولان این حوزه باید برنامه‌ای عملی را اجرا کنند؛ زیرا گنجینه‌های ادبی ما امروز در حال خاک خوردن هستند؛ گنجینه‌هایی که می‌تواند فرد را به معنای واقعی به مقام انسانیت برساند.

 

فراخوان چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر

فراخوان چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در بخش‌های نمایش‌های صحنه‌ای، تئاتر خیابانی، تئاتر ملل، تئاتر دانشجویی، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، نمایش‌های تلویزیونی، رادیو تئاتر، مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر، پژوهش و کارگاه‌های آموزشی برای برگزاری در بهمن ۱۴۰۲ منتشر شد. این دوره از تئاتر فجر به دبیری مهدی حامد سقایان برگزار می‌شود.

 

 

 

روایت موسیقایی آریا عظیمی نژاد در تلویزیون

پخش برنامه «مجلس واقعه» از نهم شهریور آغاز می‌شود. این برنامه با اجرای آریا عظیمی نژاد، روایتی موسیقایی از آیین تعزیه‌خوانی است که از ۹ شهریور هر شب ساعت ۲۳ از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود.برنامه‌ای که در هر قسمت از آن ‌یک قطعه موسیقی عاشورایی پخش می‌شود. آریا عظیمی نژاد مدتی پیش، ایده اولیه این برنامه را مطرح‌ کرده بود.در این برنامه، گفت‌وگوهایی با حضور گروه‌های تعزیه از سراسر کشور انجام می‌شود.

 

 

 

درگذشت پسر «پیکاسو»

«کلود روئیز پیکاسو»‌، کوچک‌ترین پسر «پابلو پیکاسو»‌ عکاس و فیلم‌سازی که مدیریت میراث ارزشمند این هنرمند نامدار اسپانیایی را بر عهده داشت، درگذشت. جولای سال گذشته بود که «کلود» این مسئولیت را به خواهر کوچک‌ترش، ‌«پالوما»‌ محول کرد. به گزارش ایسنا و به نقل از گاردین،‌ «کلود روئیز پیکاسو»‌ پسر «پابلو پیکاسو»، هنرمند اسپانیایی در ۷۶ سالگی در سوئیس درگذشت.وکیل «کلود» که خبر درگذشت او را روز پنج‌شنبه اعلام کرد، درباره علت درگذشت فرزند پیکاسو اطلاع‌رسانی نکرد.

 

 

 

معرفی نویسنده برتر رمان «اولی»

مسئولان برگزاری جایزه ادبی «واتراستونز» برنده نهایی بخش نویسندگان، رمان اولی را از بین شش نامزد انتخاب کردند.به گزارش ایسنا و به نقل از گاردین،‌ «آلیس وین»‌ برای نگارش رمان «در یادبود»‌، به‌عنوان برگزیده جایزه بهترین نویسنده رمان اولی «واتراستونز»‌ انتخاب شد.به ‌این ‌ترتیب «وین»‌ برای این رمان که در حال و هوای جنگ جهانی اول به نگارش درآمده است، جایزه 5 هزار پوندی را دریافت خواهد کرد.