سید حمیدرضا برقعی

قصه را زودتر ای کاش بیان می‌کردم

قصه زیباتر از آن شد که گمان می‌کردم

برکه‌ای رود شد و موج شد و دریا شد

با جهاز شتران کوه اُحُد برپا شد

و از آن آینه با آینه بالا می‌رفت

دست در دست خودش یک‌تنه بالا می‌رفت

تا که بعثت به تکامل برسد آهسته

پیش چشم همه از دامنه بالا می‌رفت

تا شهادت بدهد عشق ولی ا... است

پله در پله از آن مأذنه بالا می‌رفت

پیش چشم همه دست پسر بنت اسد

بین دست پسر آمنه بالا می‌رفت

گفت: این‌بار به پایان سفر می‌گویم

بارها گفته‌ام و بار دگر می‌گویم

راز خلقت همه پنهان شده در عین علی ا‌ست

کهکشان‌ها نخی از وصله نعلین علی ا‌ست

گفت ساقیِ من این مرد و سبویم دستش

بگذارید که یک شمه بگویم؛ دستش ـ

هر چه در عالم بالاست تصرف کرده

شب معراج به من سیب تعارف کرده

گفتنی‌ها همگی گفته شد آن جا اما

واژه در واژه شنیدند صدا را اما

سوخت در آتش و بر آتش خود دامن زد

آن که فهمید و خودش را به نفهمیدن زد

می‌رود قصه ما سوی سرانجام آرام

دفتر قصه ورق می‌خورد آرام آرام...

 

خان محمد آدینه پور یکی از استادان برجسته موسیقی مقامی شمال خراسان، هفته پیش درگذشت و این خبر ناگهانی، جامعه موسیقی کشور را شوکه کرد. استاد آدینه پور، دارای نشان درجه ‌یک هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و متولد ۱۳۳۰ شهر خانلق (شهرستان شیروان) بود که حدود ۶۰ سال در عرصه موسیقی مقامی فعالیت داشت. با‌وجود این آدینه پور در دوران هنری خود مانند بسیاری از استادان موسیقی نواحی بارها مورد بی‌مهری قرار گرفت تا جایی که در مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود از ترس بیمار شدن از خانه‌اش بیرون نمی‌آید و دیگر حال و حوصله تربیت شاگرد، برایش باقی نمانده است. به‌منظور آگاهی بیشتر از ناشنیده‌های زندگی این هنرمند برجسته و مشکلات امروز موسیقی نواحی ایران با هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی نواحی و آیینی که در سال 1390، یونسکو به دلیل ثبت معنوی موسیقی بخشی‌های شمال خراسان از او تقدیر کرد،گفت‌وگو کرده‌ایم.

موسیقی‌هایی که به خاک سپرده می‌شود

هوشنگ جاوید پس از ابراز تاسف از درگذشت این نوازنده سرشناس موسیقی شمال خراسان گفت:با درگذشت پیش کسوتانی مانند خان محمد آدینه پور، بخش مهمی از موسیقی گذشته ایران که سینه‌به‌سینه به آن‌ها منتقل ‌شده و نزد آن‌ها به یادگار مانده بود، با آن‌ها برای همیشه به خاک سپرده می‌شود. خان محمد، میراث دار نسل گذشته قوشمه نوازان منطقه خانلق شیروان بود. خانواده آدینه پور جزو قوشمه نوازانی هستند که سینه‌به‌سینه این هنر را نزد خودشان حفظ کرده‌اند. خان محمد بیش از 60 آهنگ محلی را که از نیاکانش آموخته بود بنا به دلایل فراوان، نتوانست به‌صورت کامل به فرد یا افراد دیگری منتقل کند. حالا 60 آهنگ که در طول تاریخ گوشه‌ای از فرهنگ این سرزمین بوده با خان محمد به خاک سپرده می شود. این پژوهشگر برجسته افزود: خان محمد، علاوه بر قوشمه نوازی بسیاری از گوشه‌های موسیقی عاشق‌های خراسان شمالی را به نیکی می‌نواخت. عاشق‌های این منطقه از کشور، هنرمندانی چندوجهی هستند که موسیقی ترک‌ها، کردها و فارس‌های این منطقه را اجرا می‌کنند. آن‌ها بازیگران حرفه‌ای نمایش‌های سنتی منطقه خودشان نیز هستند. علاوه بر این‌ها او در طول عمرش و بر اساس تجربه، به شیوه‌ها و سبک‌های گران بهایی دست یافته بود که متاسفانه تمام این مهارت‌ها از چشم مسئولان فرهنگی ما دور ماند. وی خاطرنشان کرد: خان محمد از میان ما رفت و امروز ما هیچ آلبوم ضبط‌شده‌ای از هنرنمایی‌های این هنرمند نداریم. بی‌تردید برای ماندگاری موسیقی اقوام، سبک هنری و آثار بزرگان این رشته باید ثبت و ضبط شود که متاسفانه این کار انجام نمی‌شود. جاوید تصریح کرد: باوجود تمام تلاش‌هایی که بنده و همکارانم داشته‌ایم تا امروز نتوانسته‌ایم مکتب و کلاسی برای موسیقی اقوام هر استان تشکیل دهیم. درنتیجه هرروز شاهد از میان رفتن بسیاری از سبک و شیوه‌های موسیقی مقامی در گوشه و کنار کشورمان هستیم.

بوق و کرناهای جشنواره‌ای

نویسنده کتاب «آخرین خنیاگر» گفت: هم اکنون تمام جشنواره‌ها و سمینارهای موسیقی نواحی به محفلی برای صدور دستورهای مسئولان تبدیل شده است؛ شعارهای حمایتی که هیچ‌گاه اجرایی نمی‌شود. وی افزود: در موسیقی بومی هیچ متن و نتی روبه روی نوازنده نیست. تمام آهنگ‌ها گوشه به گوشه و جزءبه‌جزء، با ظرافت کامل از ذهن نوازنده نواخته می‌شود. ساز بومی، زبان خاصی دارد که باید ابتدا آن زبان را به‌خوبی فهمید و در ادامه واژگانش را در قالب موسیقی، پیاده‌ کرد. تسلط بر این موارد است که باعث ایجاد شور و حال در مخاطب می‌شود.

مستندی   که هیچ‌گاه پخش نشد

وی بیان کرد: دهه 90 برای تولید مجموعه مستندی از نوازندگان موسیقی شمال خراسان به منزل خان محمد آدینه پور رفته بودیم (که البته این مستند هیچ‌گاه پخش نشد و از سرنوشت آن بی‌خبرم) خان محمد، تازه چشمش را عمل کرده بود. پزشک‌ها به او توصیه کرده بودند که نباید تا یک سال،سازهای بادی از جمله قوشمه بنوازد. برای رعایت حالش از او خواستیم سازی به‌جز قوشمه بنوازد. او تبحر زیادی در کمانچه نوازی و چند ساز دیگر هم داشت. سازها را آورد و جلو دوربین چید و شروع به نواختن کمانچه کرد. هنوز چند لحظه نگذشته بود که اشک روی گونه‌هایش جاری شد. او به ساز قوشمه نگاه می‌کرد و اشک می‌ریخت. وقتی دلیل گریه کردنش را پرسیدیم، گفت: «ساز من قوشمه است. وقتی چشمم به این ساز می‌افتد و می‌دانم قرار است تا یک سال قوشمه ننوازم ناخودآگاه اشکم جاری می‌شود.» جاوید در ادامه ضمن گلایه از برخی مسئولان و رسانه‌ها گفت: زمانی که خان محمد آدینه پور دچار بیماری‌های سختی بود مسئولی به او سر نزد و رسانه‌ها از او غافل بودند، این در حالی است که اگر کوچک‌ترین مشکلی برای خواننده‌های پاپ و سلبریتی ها رخ دهد همه رسانه‌ها این اتفاق را پوشش می‌دهند و مسئولان هم توجهشان به آن‌سو جلب می‌شود. همان اندازه که تعداد زیادی از سلبریتی ها در خوشی مطلق زندگی می‌کنند، به همان اندازه خواننده‌ها و نوازندگان موسیقی نواحی درگیر زندگی و معیشت سختی هستند.

اوج بی‌توجهی و  نبود حمایت

وی افزود: «کارت هنر» که برخی مسئولان، دایم از آن سخن به میان می‌آورند تا چه اندازه توانسته است به هنرمندان کمک کند؟ برای حل مشکلات هنرمندان موسیقی نواحی ،رئیس‌جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد و میراث فرهنگی باید مستقیم وارد عمل شوند. در روزگار ما بی‌توجهی‌ها به این هنرمندان به اوج خودش رسیده است. گناه بسیاری از استادان موسیقی نواحی ما چیست که برای زنده نگه‌داشتن فرهنگ کشور، عمرشان را صرف کرده‌اند و در زمان پیری باید با درآمد یک‌میلیون یا دو میلیون تومان زندگی کنند؟ کمیسیون فرهنگی مجلس، سال‌هاست که کارش امضای طرح‌هاست و تمام. اعضای این کمیسیون اصلاً نمی‌دانند هنرمند کیست و کجاست. هنرمند در چشم سازمان‌ها و مسئولانی که نامی از آن‌ها برده شد، سلبریتی ها هستند نه هنرمندان موسیقی نواحی، وی افزود: بزرگ‌ترین مشکل هنرمندان موسیقی نواحی بحث درمان است که باید به این موضوع توجه ویژه‌ای شود. به رغم همه شعارها هیچ اقدامی برای این هنرمندان در دستور کار قرار نگرفته و مسئولان این بخش هم حال و حوصله پیگیری این موضوعات را ندارند. امروز هیچ مرکزی برای ثبت و ضبط موسیقی نواحی وجود ندارد. تهیه‌کننده‌های خصوصی هم سمت ضبط این آثار نمی‌روند. 

 معرفی برگزیدگان جایزه «قلم زرین»

بیست‌ویکمین جایزه «قلم زرین» با معرفی برگزیدگانش به ایستگاه پایانی رسید.به گزارش ایسنا، هیئت‌ داوران آثاری از جمله «بواران» نوشته محبوبه حاجیان نژاد، «گیسوان کابلی» سروده محمدحسین انصاری نژاد، «دیدار نخستین» سروده زهرا محدثی خراسانی، «گونه شناسی نثر فارسی در عصر قاجار» نوشته محمدرضا حاجی‌آقا بابایی، «من سنگ بودم» سروده طاهره شهابی، «هنگام باران بود» سروده سید حبیب نظاری و همچنین «من مهدی آذریزدی هستم» اثر هادی حکیمیان را به‌عنوان شایسته تقدیر معرفی کردند. 

 

 

 تخفیف ۲۰ درصدی کتاب به مناسبت روز ادبیات کودک

پایگاه فروش محصولات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به مناسبت روز ملی ادبیات کودک و نوجوان کتاب‌های خود را با تخفیف ۲۰ درصدی عرضه می‌کند. به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، ۶۱۳ عنوان کتاب از تولیدات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ۱۴ تا ۲۳ تیر ۱۴۰۲ با ۲۰ درصد تخفیف ارائه می‌شود. این کتاب‌ها بر اساس رده‌بندی برای گروه‌های سنی نوباوه، نوخوان، نونهال، نو نگاه و نوجوان مناسب است. علاقه‌مندان به خرید کتاب می‌توانند به پایگاه فروش محصولات کانون به نشانی digikanoon.ir مراجعه و کتاب‌های مدنظر خود را تهیه کنند.

 

کم‌رونق‌ترین فصل ادبی فرانسه در قرن اخیر 

فصل ادبی ۲۰۲۳ فرانسه با انتشار ۴۶۶ رمان، کم رونق ترین فصل قرن را تجربه می‌کند.به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اکتوالیته، فصل ادبی ۲۰۲۳ کم‌بارترین فصل قرن خواهد بود و ناشران در مواجهه با بازار کتاب کم رونق، ترجیح داده‌اند جنبه اعتدال را در پیش بگیرند. مجله تخصصی «لیور ابدو» در شماره ویژه ادبی آغاز فصل ادبی که یکم جولای منتشر شد از ۴۶۶ رمان نام‌ برده است که بین اواسط آگوست تا پایان اکتبر (اواخر مرداد تا اوایل آبان) در برنامه انتشار قرار دارند. این رقم تقریباً ۵ درصد کمتر از ۴۹۰ عنوانی است که سال گذشته منتشر شد و یک سوم کمتر از نقطه اوج (سال 2010) ثبت شده است.