امید به تز ریق عدالت در پیکر سلامت
طرح «سلامت بخش» با هدف رایگان شدن هزینه بستری و درمان بیماران در روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر سه استان آغاز شد.
جزئیات این طرح را بررسی کردیم و الزامات موفقیت آن برای اجرا در سراسر کشور را از رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس جویا شدیم
مصطفی عبدالهی – اینکه بیماران به جز درد بیماری، دغدغه و رنج دیگری نداشته باشند، آرزو و مطالبهای بود که از دیروز و با اجرای طرح «سلامت بخش» تحققش آغاز شده است؛ طرحی که البته باید امیدوار بود به سرنوشت دیگر طرح های مشابه حوزه سلامت مانند« دارویار» دچار نشود.
مطالبه دیرینه رهبر انقلاب
این که بیماران به جز رنج بیماری نباید دغدغه دیگری داشته باشند، مطالبه دیرینه رهبر معظم انقلاب از دولتهای مختلف بوده و حتی در سیاست های کلی سلامت هم بر آن تاکید شده است. بند 2-9 این سیاست ها که در فروردین ماه سال 1393 ابلاغ شد، بر این مهم تاکید دارد که پوشش کامل نیازهای پایه درمان توسط بیمهها برای آحاد جامعه باید به گونهای باشد که سهم مردم از هزینه های درمان را کاهش دهد، تا آنجا که بیمار جز رنج بیماری، دغدغه و رنج دیگری نداشته باشد.
سهم 60 تا 70 درصدی مردم!
با وجود این تاکیدات، هرچند طی سال های گذشته تلاش هایی برای تحقق این سیاست کلان سلامت انجام شده، اما آنچه عموم مردم با آن مواجه بوده اند، افزایش سرسامآور هزینه های دارو و درمان و بیشتر شدن سهمشان از این هزینه ها بوده است؛ تا جایی که در اوایل امسال ، دکتر مهدی رضایی معاون سازمان بیمه سلامت به ایسنا اعلام کرد که «سهم پرداختی از جیب مردم در هزینههای سلامت به حدود ۶۰ درصد رسیده است». تلختر اینکه، سه ماه بعد از آمار دکتر رضایی، دکتر محمد رئیسزاده رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در گفتوگو با ایسنا، اعلام کرد: «هماکنون ۷۰ درصد هزینههای درمانی را مردم میپردازند و ۳۰ درصد را بیمهها تقبل میکنند، در حالی که در قانون برعکس است و باید ۷۰ درصد هزینه تحت پوشش بیمهای باشد و پرداخت از جیب مردم هم ۳۰ درصد باشد». بماند که طبق آنچه در برنامه ششم توسعه آمده بود، باید سهم مردم به 25 درصد می رسید اما نرسید که نرسید!
بستری و درمان رایگان بیماران به یک شرط
حالا اما گویا دولت سیزدهم عزمش را جزم کرده است که رختی نو بر تن این طرح کهنه بپوشاند و با قدرت آن را اجرایی کند. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، با طرح «سلامت بخش» که اجرای آن از دیروز آغاز شد، قرار است هزینه درمان و بستری بیماران رایگان شود؛ البته به این شرط که بیمار از برنامه پزشک خانواده استفاده و از کانال نظام ارجاع به مراکز درمانی مراجعه کرده باشد. این طرح در واقع آغازی دوباره برای اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع است که در گذشته کارنامه چندان موفقی نداشت؛ اما طبق وعده ها قرار است اینبار با جدیت اجرایی شود و به گفته دکتر حسین فرشیدی، معاون وزیر بهداشت و دبیر قرارگاه کشوری برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، قرار است «انقلابی در حوزه سلامت ایجاد کند». طرح پزشک خانواده که از سال 1382 مطرح شده بود، در سال 1390 در دو استان فارس و مازندران اجرایی شد، اما ناقص ماند و دردی از بیماران دوا نکرد و حالا یک دهه پس از تجربه ناموفق در آن دو استان، سه استان دیگر میزبان اولین مرحله «سلامت بخش» شدهاند.
روستاها و شهرهای زیر20 هزار نفر خراسان جنوبی، بوشهر و کردستان
«سلامت بخش»، در گام اول، شهرهای زیر 20هزار نفر و روستاهای استان های بوشهر، خراسان جنوبی و کردستان را پوشش میدهد و طبق برنامه قرار است در سال آینده، دامنه اجرای آن گستردهتر شود. دولت سیزدهم که اجرای مجدد طرح پزشک خانواده را از دی ماه امسال آغاز کرده بود، حالا با ارتقای سطح خدمات آن، قدرت خدمترسانی این طرح را بیشتر کرده و طبق گفته دیروز وزیر بهداشت، در سال آینده با پوشش کامل طرح پزشک خانواده، تمامی مردم کشور از مزیت های آن بهرهمند خواهند شد.
چشم انتظار مجلس و سازمان
برنامه و بودجه
با این حال بررسی اظهارنظرهای کارشناسی نشان می دهد که پاشنه آشیل اجرای این گونه طرح ها، تامین بودجه و حمایت مالی از آن است که فقدانش، می تواند طرح حیاتی دیگری را به ممات بکشاند. این دغدغه در مراسم رونمایی از طرح «سلامت بخش» هم مطرح شد و دکتر عیناللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره گفت: «امیدواریم مجلس و سازمان برنامه و بودجه ، بودجه برنامه پزشکی خانواده را افزایش دهند تا اجرای آن گسترش یابد». دکتر شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت هم با تاکید بر اینکه «رایگان شدن بستری و درمان بیماران که در این طرح پیشبینی شده، از آرزوهای دیرینه تمام نظام و دستاندرکاران نظام سلامت است»، تاکید کرد: «این طرح به اعتبار قابل توجهی نیاز دارد که باید توسط سازمان برنامه و بودجه تامین شود تا هم به طور کامل در سراسر کشور اجرایی شود و هم در آینده اجرای آن با مشکل تامین اعتبار مواجه نشود.» البته او این خبر را هم داد که: «در جریان بررسی بودجه 1402 سقف تخصیص مالیات ارزش افزوده به نظام سلامت توسط مجلس برداشته شد و به امید خدا سال آینده بودجه خوبی برای اجرای برنامه های حوزه سلامت و پزشکی خانواده و نظام ارجاع اختصاص خواهد یافت».
بهترین راه اجرای عدالت در حوزه سلامت
رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در گفت و گو با خراسان می گوید: طرح پزشک خانواده که دولت سیزدهم درصدد اجرایی کردن آن است، بهترین راه برای اجرای عدالت در حوزه سلامت، پاسخ به مطالبه رهبر معظم انقلاب و تحقق سیاست های کلان این حوزه است که امیدواریم موفق باشد. دکتر حسینعلی شهریاری می افزاید: طرح «سلامت بخش» به عنوان مشوقی برای رجوع مردم به پزشک خانواده و نظام ارجاع است که فعلا در روستاها و شهرهای زیر20 هزار نفر سه استان آغاز شده و قرار است بیمارانی که از طریق نظام ارجاع بستری و درمان می شوند، 5 درصد فرانشیز قبلی طرح پزشک خانواده را هم نپردازند و خدمات رایگان دریافت کنند. او درباره الزامات موفقیت این طرح اظهار می کند: این طرح فعلا به صورت آزمایشی آغاز شده است و باید در عمل ببینیم چطور پیش خواهد رفت؛ اگر اجرای آزمایشی آن موفق باشد و دولت هم منابع مالی آن را تامین کند، می شود به اجرای کامل آن در کل کشور امیدوار بود که این آرزوی همه ماست... .