
تحلیل روز
تعداد بازدید : 90
زمینی که زیر پای اردوغان لرزید!
صابر گل عنبری-حال و هوای ترکیه انتخاباتی بود. همه به تدریج خود را برای انتخابات سرنوشت ساز 14 می آماده میکردند و دعواهای انتخاباتی نیز کم کم در حال بالا گرفتن بود که ناگهان زلزله ویرانگری دوشنبه ترکیه را به شدت لرزاند و خرابی گستردهای را در 10 استان شرقی و جنوب شرقی آن به بار آورد. افزون بر تعداد زیاد قربانیان ،گویا گزارشی داخلی میزان خسارت را بین 50 تا 60 میلیارد دلار برآورد کرده است. فعلا موضوع زلزله وارد بازار انتخاباتی نشده است و رقبا در ساعات و روز نخست ابعاد انسانی این واقعه تلخ و همدردی و همبستگی را بر ابعاد سیاسی آن ترجیح دادند و بر آن متمرکز شدند اما به تدریج انتقادهای مخالفان شروع شده است. به احتمال زیاد توام با بالا رفتن آمار کشتهها و روشن شدن بیشتر عمق فاجعه، حملات اپوزیسیون نیز بالا گیرد.چه بسا پرسش کانونی که احتمالا در روزها و هفتههای پیشرو با قدرت طرح شود، درباره پیامدهای سیاسی این زلزله باشد. این که آیا همچون زلزله 1999 خواهد بود که برونداد آن خشم عمومی علیه دولت آن زمان و احزاب و گروهها و نخبگان سیاسی بود که زمینهساز پیروزی حزب تازه تاسیس عدالت و توسعه در انتخابات 2002 شد. اما اکنون آیا زلزله 2023 برخلاف زلزله 1999 حزب آک پارتی را متوقف خواهد کرد و به سلطه دو دههای این حزب و اردوغان پایان خواهد داد؟فعلا زود است که برآورد روشنی از تاثیر عامل زلزله بر سپهر سیاسی ترکیه در آستانه انتخابات می آینده داشت، اما این تاثیر بیشتر معطوف به عملکرد دولت در مدیریت این بحران و خروج از آن و به تبع آن بهرهبرداری اپوزیسیون از نقاط ضعف احتمالی است. زلزله در شرایط بد اقتصادی ترکیه اتفاق افتاد و همین موضوع با ابعاد گسترده فاجعه میتواند تهدیدی جدی برای آینده سیاسی اردوغان و حزبش باشد. رفتار دولت ترکیه و شخص اردوغان در مدیریت بحران بیانگر این است که نگران تبعات سیاسی آن است؛ از این رو میخواهد از تبدیل شدن این بحران به تهدیدی قدرتبرانداز در انتخابات پیشرو جلوگیری و حتی آن را به یک فرصت تبدیل کند و مانع بهرهبرداری مخالفان از وضعیت شود. این موضوع را میتوان در وعده اردوغان خطاب به مردم ترکیه مشاهده کرد. ناگفته نماند که باخت اردوغان معادلات منطقهای را دستخوش تغییر میکند و برای جلوگیری از آن، احتمالا متحدان ثروتمند عرب او برای جبران خسارتهای زلزله کمکهای مالی قابل توجهی به ترکیه می کنند. حال باید دید، اولا عملکرد دولت تا چه اندازه رضایت مردمی را به دنبال خواهد داشت و ثانیا مخالفان به چه شکلی از فاجعه زلزله به عنوان برگهای در کارزار انتخاباتی استفاده خواهند کرد؟برآوردی که تا قبل از زلزله داشتم، این بود که احتمال پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری در مقابل رقیب یا رقبای او بیشتر است، اما احتمالا حزب آک پارتی تعداد قابل توجهی از کرسیهای پارلمان را از دست بدهد.