نقدینگی معادل خرید تویوتا در قرعه کشی ایران خودرو!
ثبت نام 9 میلیون نفر برای قرعهکشی ۲۰ هزار خودرو این سوال را پیش میآورد که با این حجم از نقدینگی، چه برندهای معروف خودرویی را میتوان خرید و اساساً مشکل کجاست؟

اصفهانی| در شرایطی که این روزها دعوا بر سر عرضه خودرو در بورس کالا بالا گرفته است و از یک سو وزارت اقتصاد و بورس بر عرضه خودرو به این روش اعتقاد دارند و از سوی دیگر برخی از نهادها به این روش انتقاد دارند، آمار اخیر رئیس سازمان بورس در انتقاد از عرضه خودرو به صورت قرعهکشی نکات جالبی داشت. مجید عشقی اعلام کرد: «براساس آخرین آمار ثبت نامی 9 میلیون و 200 هزار نفر برای ۲۰ هزار خودرو ثبت نام کردند. طبق محاسبات از ۸۵ میلیون نفر جمعیت کشور ۷۳ میلیون نفر به دلایل مختلف از جمله این که صاحب خودرو یا زیر ۱۸ سال هستند، نمیتوانستند شرکت کنند. از ۱۲ میلیون نفر باقی مانده ۱۰ میلیون نفر شرکت کردند. این یک لاتاری ملی به تمام معناست».
رکوردی که شکسته شد!
ایران خودرو از یک شنبه هفته گذشته تازهترین ثبتنام برای قرعهکشی خود را آغاز کرد. ثبتنام برای شرکت در این طرح تا روز یک شنبه 25 دی ماه ادامه داشت. طبق آمار منتشر شده توسط فارس، در این دوره از قرعهکشی ایران خودرو، بیش از ۹ میلیون و ۲۵۰ هزار نفر برای عرضه ۲۰ هزار دستگاه ثبتنام کردند که رکورد ثبت تقاضا در قرعهکشی خودرو را شکست. این درحالی است که رکورد قبلی تعداد شرکتکنندگان، با احتساب کل متقاضیان سه طرح عادی، جوانی جمعیت و خودروهای فرسوده، کمتر از ۷ میلیون نفر بود. در این طرح ۴محصول شامل سورنپلاس دوگانهسوز، پژو پارس سال سفارشی (ELX)، پژو پارس سال سفارشی با موتور XU7P و راناپلاس عرضه شد. ۳دسته از متقاضیان شامل متقاضیان عادی، مادران دارای ۲فرزند و دارندگان خودروهای فرسوده میتوانستند در این قرعهکشی شرکت کنند. ثبت نام ۹میلیونو۲۰۰هزار متقاضی درحالی بود که تعداد خودروهای قابل عرضه فقط ۲۰هزار دستگاه است. پیش از این در آبانماه امسال ۶میلیون و ۵۰۰هزار نفر در یکی از قرعهکشیهای خودروسازان ثبتنام کرده بودند که در نهایت فقط ۳۹هزار خودروی تولید شده در ایران خودرو عرضه شد. شدت تقاضا در قرعهکشی تازه ایران خودرو به حدی بود که سایت ثبتنام ایران خودرو در هفته گذشته به دلیل افزایش شدید تقاضا با اختلال مواجه و به همین دلیل زمان ثبتنام طی ۲مرحله تمدید شد. این رقم چنان عجیب و غریب بود که عشقی مدیر کل سازمان بورس به طعنه از آن به عنوان لاتاری ملی یاد کرد و گفت: «صنعت خودرو حدود 4 درصد ارزش بازار را در دست دارد، اما ۲۰ درصد ارزش معاملات را به خود اختصاص داده و این نشان از علاقهمندی سرمایهگذاران به این صنعت است». وی با بیان این که این صنعت شبیه بیماری است که عارضههای مختلفی دارد، تصریح کرد: «از قیمتگذاری دستوری تا مقیاس تولید، چالشهای مالی، مدیریت و مالکیت دولتی این صنعت را طی سالهای متمادی ضعیف کرده است، انباشت زیان ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی یقینا قابل ادامه نبود و این صنعت در صورت ادامه روند قبل، حتما با یک توقف تلخ مواجه میشد». رئیس سازمان بورس اظهار کرد: «در طرح اخیر فروش ایران خودرو یک لاتاری ملی رخ داد؛ از جمعیت ۸۵ میلیونی کشور، حدود ۷۲ میلیون نفر نتوانستند در قرعه کشی شرکت کنند و از ۱۳ میلیون نفری که میتوانستند شرکت کنند بیش از ۹ میلیون نفر در یک لاتاری بی هدف شرکت کردند! ۹ میلیون نفر برای ۲۰ هزار خودرو»!
به گزارش فارس، رانت قیمت کارخانه و بازار برای 4 محصول ایران خودرو که از ۱۷ دی ماه در قرعهکشی جدید عرضه شدند، بین ۲۰۰ تا۲۷۵ میلیون تومان بود. با توجه به اختلاف قیمت چشمگیر قیمت کارخانه و بازار آزاد، قرعهکشی خودرو طی سالهای اخیر جولانگاه دلالان خودرو بوده است که به دنبال کسب سود از این رانت قیمتی هستند. هرچند تعدادی از این افراد مصرف کننده واقعی هستند، اما نیاز آنها هم دراین فرایند پاسخ داده نمیشود.
10 میلیون نفر و هر کدام 200 میلیون تومان!
بررسی های خراسان نشان می دهد که برای ثبت نام خودرو در صورت برنده شدن، فردی که ثبت نام کرده است باید در فرصتی 3 روزه مبلغ را واریز کند. اگر میانگین مبلغ واریزی را 200 میلیون تومان در نظر بگیریم به این معناست که فرد برنده شده یا باید 200 میلیون تومان وجه نقد در حساب داشته باشد یا در فرصتی کوتاه با فروش دارایی هایی نظیر خودرو، طلا، ارز، سهام یا حتی زمین و مسکن پول نقد را جور کند. به این معنا با توجه به این که خریدار خودرو از طریق قرعهکشی یا برای استفاده شخصی یا برای استفاده از مابه التفاوت قیمت کارخانه و بازار وارد این عرصه شده است، میتوان گفت که به طور رُند 10 میلیون نفر 200 میلیون تومان پول آماده برای خرید یا سرمایه گذاری دارند. به این ترتیب کل این رقم یا به عبارتی مجموع پول آماده برای سرمایه گذاری، 2 هزار هزار میلیارد تومان است.
البته باید توجه داشت که افراد ثبت نامی لزوما همگی دارای این مبلغ یا دارایی قابل تبدیل به این مبلغ نیستند چرا که به دلیل رانت ناشی از تفاوت قیمت، تعداد قابل توجهی از دلالان یا افراد عادی با انگیزه دلالی وارد این ثبت نامها میشوند و از طریق دوستان و اقوام خود اقدام به ثبت نام میکنند و در صورت برنده شدن هر یک از ثبت نامی های مربوط به فرد دلال، پول خرید خودرو توسط آن دلال تامین می شود، بنابراین در عمل همه این 10 میلیون نفر پول نقد یا دارایی قابل تبدیل به نقد ندارند، اما با نادیده گرفتن این واقعیت، رقم به دست آمده را می توان با اعداد جالبی مقایسه کرد. اگر این رقم را با حجم کل نقدینگی کشور که براساس آخرین آمار بانک مرکزی در پایان مهر ماه 5.6 هزار هزار میلیارد تومان است، مقایسه کنیم ،میبینیم که رقمی معادل 35 درصد نقدینگی کشور و رقمی معادل سقف بودجه عمومی کشور را که در لایحه بودجه 1402 آمده است ، شامل میشود.
همچنین با تبدیل این رقم به دلار (با نرخ 40 هزار تومان) شاهد رقمی معادل 50 میلیارد دلار هستیم که بالاتر از ارزش شرکتهایی نظیر فولکس واگن، بی ام و، تویوتا، پورشه، هوندا، فورد، ولوو، آئودی و هیوندای است. میتوان فرض کرد که با جمعآوری این مبلغ از تمام متقاضیان می شود یکی از خودروسازان مطرح جهان را خریداری و آن را جایگزین خودروسازان ناکارآمد فعلی کشور کرد.
ارزش برخی برند های معروف خودروسازی جهان
نگاهی به ارزش برخی برندهای شرکت های معروف خودروسازی جهان براساس قیمت گذاری سال 2022 طبق سایت مرجع آماری statista.com به خوبی حجم این نقدینگی را نشان می دهد :
* برند تویوتای ژاپن: 33 میلیارد و110 میلیون دلار
* برند مرسدس بنز آلمان: 30 میلیارد و 350 میلیون دلار
* برند بی ام و (دبلیو) آلمان: 27 میلیارد و 590 میلیون دلار
* برند فولکس واگن آلمان: 9 میلیارد و 250 میلیون دلار
* برند فورد آمریکا: 13 میلیارد و 210 میلیون دلار
* برند هوندای ژاپن: 11 میلیارد و 120 میلیون دلار
* برند آئودی آلمان : 10 میلیارد و 196 میلیون دلار
* برند پورشه آلمان: 8 میلیارد و 610 میلیون دلار