خط تولید کودک؛ پیشرفت یا تراژدی؟
انتشار ویدئویی از اولین مرکز رحم مصنوعی در جهان که سالانه 30 هزار کودک را متولد می کند، بحث ملاحظات قانونی واخلاقی این شیوه را به میان کشیده است

شریف- در نگاه اول، به یاد فیلم های علمی- تخیلی می افتیم. اما، این داستان کاملا واقعی است.اولین مرکز رحم مصنوعی در جهان مدعی است برای زوجها امکانی را فراهم میکند که ویژگیهای مدنظر فرزندشان را از فهرست موارد در دسترس انتخاب کنند.پیشرفت علمی که اگرچه به گفته این مرکز می تواند به زوج های دارای مشکل باروری یا بیماری های دیگر در فرزند آوری کمک کند، از همین حالا نگرانی هایی را به وجود آورده مبنی بر این که زادولد ماشینی چالش های اخلاقی و روانی را درپی خواهد داشت و چنین اقدامی با از بین بردن پیوند میان مادر و نوزاد، تبعات سوئی به بار خواهد آورد .
رحم مصنوعی چیست؟
رحم مصنوعی ( artificial womb) دستگاهی است که با رشد جنین در خارج از بدن جاندار که بهطور معمول جنین در آن به سر میبرد، میتواند امکان حاملگی خارج از بدن را فراهم کند.رحم مصنوعی، به عنوان یک اندام جایگزین، کاربردهای زیادی خواهد داشت. برای نمونه میتواند به زوجها در رشد جنین کمک کند و به عنوان تغییر از رحم طبیعی به رحم مصنوعی انجام شود، در نتیجه آستانه زنده ماندن جنین را به مرحله خیلی زودتر از بارداری منتقل میکند. به این معنا، میتوان آن را یک انکوباتور نوزادی با کارکردهای بسیار گسترده در نظر گرفت که برای شروع رشد جنین استفاده می شود. علاوه بر فعالیت های امانوئل م. گرینبرگ و ثبت اختراعش در ۲۲ ژوئیه ۱۹۵۴ در این باره، یوشینوری کووابارا در سال ۱۹۹۶ در دانشگاه جونتندوی توکیو و در نهایت در سال ۲۰۱۷ محققان بیمارستان کودکان فیلادلفیا گام های مهمی را در این زمینه برداشتند .
در EctoLife چه خبراست؟
EctoLife نام مرکزی است که قرار است به عنوان اولین مرکز رحم مصنوعی جهان راه اندازی شود. اما کار این مرکز چیست؟!
مرکز رحم مصنوعی EctoLife، مرکزی برای نگهداری رحمهای مصنوعی است که از انرژیهای تجدید پذیر استفاده می کند. اما این مرکز چگونه کار می کند؟! اولین قدم این است که متخصصان تخمک ها و اسپرم های والدین را از طریق لقاح آزمایشگاهی ترکیب می کنند. این کار باعث می شود والدین بتوانند فقط جنینهایی را که از نظر ژنتیکی برتر یا فاقد مشکلات ژنتیکی و نقصهای مادرزادی هستند ، انتخاب کنند.EctoLife علاوه بر این، به والدین اجازه می دهد جنین خود را قبل از کاشت در رحم مصنوعی با استفاده از ابزار ویرایش ژن CRISPR-Cas9 مهندسی ژنتیک کنند. این ابزار به فرد امکان می دهد هر گونه بیماری ژنتیکی ارثی را که بخشی از سابقه خانوادگی شماست، برطرف کند تا فرزندان زندگی سالم و عاری از هرگونه بیماری ژنتیکی داشته باشند. این مرکز برای انجام این کار از هوش مصنوعی استفاده می کند تا به هر نوزاد مهندسی ژنتیک شده، مواد مغذی متناسب با آن را بدهد. علاوه بر این، هوش مصنوعی ویژگی های فیزیکی جنین را برای تشخیص هر گونه ناهنجاری احتمالی در دوران بارداری طبیعی ارزیابی می کند.در این مرکز می توان رشد و نمو جنین را به طور 24 ساعته زیر نظر داشت و در صورت بروز شرایط خطرناک، اقدامات لازم را برای جلوگیری از مرگ نوزاد انجام داد. همچنین احتمالاً شاهد پایان بستریشدن طولانیمدت نوزادان نارس در بیمارستان باشیم که این فرایند باعث صرفهجویی در هزینههای خدمات درمانی و مراقبتهای بهداشتی میشود. زایمان در این روش با سزارین متفاوت است. در سزارین، بدن خون زیادی از دست می دهد اما، در این روش جنین بدون خون ریزی به دنیا می آید. علاوه بر این، والدین به سادگی می توانند هنگام تولد، نوزاد خود را از طریق ابزارهایی مانند واقعیت مجازی، لمس یا با آن صحبت کنند. هم اکنون بازار فناوری ATR یا تولید مثل مصنوعی در حال گسترش است. طبق گزارش انجمن پزشکی باروری آمریکا، هزینه فعلی یک چرخه IVF حدود12400 دلار است که به طور میانگین هر زوج 19234 دلار هزینه می کنند. بر اساس گزارش Science and Stuff، اکنون بزرگ ترین بازار روش IVF اروپاست و پس از آن ایالات متحده در مقام دوم قرار دارد. با این حال،IVF می تواند در مناطق آسیا و اقیانوسیه بازار بهتری داشته باشد.
تولد یا تولید سالانه 30 هزار کودک ؟
به گزارش روزنامه دیلیمیل و سایت HIFANTEC ،اگرچه هنوز رسیدن به مرحله عملیاتی مرکز رحم مصنوعی دور از دسترس به نظر میرسد، گفته میشود این روش میتواند راه حل عالی برای زنانی باشد که رحم خود را بهدلیل سرطان یا دیگر بیماریها از دست دادهاند یا با خطر زایمان زودرس مواجهاند یا حتی از بارداری و زایمان میترسند.نخستین مرکز رحم مصنوعی جهان به نام اکتولایف (EctoLife) میتواند سالانه ۳۰ هزار نوزاد را در فضاهایی که به شکل رحم زنان طراحی شدهاند، رشد دهد. در این مرکز صدها جنین در غلافهای شفافی قرار میگیرند که دمای آنها کنترل میشود و ابزاری مانند بند ناف نیز برای دریافت اکسیژن و مواد مغذی تهیه شده است. این مرکز ۷۵ آزمایشگاه دارد که هریک ۴۰۰ غلاف شبیه رحم مصنوعی دارند. این دستگاهها شرایط واقعی رحم مادر را بازسازی می کنند و شامل حسگرهاییهستند که بر حیات نوزاد، ازجمله ضربان قلب و میزان اکسیژن، نظارت میکنند.
برای درک بیشتر آن چه دانشمندان مرکز رحم مصنوعی در نظر دارند، ویدئویی منتشر شده است که صدها رحم مصنوعی شفاف را با نوزادانی که در آنها قرار گرفتهاند،نشان میدهد. این ویدئوی مفهومی برای عدهای ترسناک بهنظر میرسد، اما برخی دیگر را که نگران ازدسترفتن جمعیت و انقراض نوع بشرند، امیدوار میکند.
این ویدئو را هاشم الغیلی، یک فیلم ساز و بیوتکنولوژیست ساخته است. او ادعا میکند این تسهیلات به افرادی که از ناباروری رنج میبرند، کمک میکند بچهای داشته باشند که از نظر ژنتیکی متعلق به آنهاست و به این طریق با کاهش جمعیت در سراسر جهان مقابله میشود.به گفته او، این ویدئو بر اساس بیش از 50 سال تحقیق علمی ساخته شده است؛ تحقیقاتی که در نظر دارد به زوجهای نابارور امکان بدهد که به شیوهای راحتتر باردار شوند و در عین حال، فرزندی را به دنیا بیاورند که ویژگیهایش را انتخاب کردهاند.
ملاحظات اخلاقی و قانونی
جدای از مباحث و ملاحظات بیولوژیکی و حقوقی توسعه رحم مصنوعی، موضوعاتی مانند حقوق باروری و بحث در باره سقط جنین از نکات مورد مناقشه در این عرصه است . نگرانیهای نظری نیز وجود دارد مبنی بر این که کودکانی که در رحم مصنوعی رشد میکنند ممکن است فاقد «برخی پیوندهای اساسی با مادران خود باشند که فرزندان دیگر دارند.» هم اکنون در 12 کشور ملاحظاتی مبنی بر ممنوعیت نگهداری بیش از 14 روز برای جنین های انسانی در رحم مصنوعی اجرا می شود اما واقعیت این است که گستره مسائل و موضوعات قانونی و اخلاقی دراین باره می تواند بسیار جدی باشد .
the conversation در مطلبی دراین باره می افزاید: همچنین ممکن است رحم مصنوعی شکاف بین فقیر و غنی را بیشتر کند. ممکن است والدین ثروتمند و آیندهنگر بخواهند برای رحم مصنوعی هزینه کنند، درحالیکه افراد فقیرتر برای فرزندداشتن، به بدن زنان وابسته باشند. نابرابریهای موجود در نوع تغذیه و قرارگرفتن در معرض عوامل بیماریزا نیز میتواند میان بارداریهای مختلف در سراسر شکافهای اجتماعی-اقتصادی تشدید شود.دیگر مسائل، مربوط به تبعیضهای احتمالی است که افراد متولدشده از طریق رحم مصنوعی ممکن است با آن مواجه شوند. چگونه جلوی تبعیض یا تبلیغات ناراحتکننده و تهاجمی را بگیریم و اطمینان حاصل کنیم که داستانهای مربوط به اصلونسب افراد با تمسخر عموم مواجه نمیشود؟برخی دیگر ممکن است رحم مصنوعی را نفرتانگیز و برخلاف نظم تولیدمثل طبیعی بدانند.بنابراین توسعه و عرضه رحم مصنوعی بدون ایجاد چارچوبهای نظارتی و اخلاقی- قانونی واضح، میتواند مشکلساز باشد.