حفظ پزشک یا اعزام بیمار ؟
رئیس کمیسیون بهداشت و رئیس سازمان نظام پزشکی درباره کاهش اقبال پزشکان به ادامه تحصیل در رشته های تخصص و فوق تخصص هشدار داده و درباره احتمال مواجهه با شرایط اعزام بیمار به خارج از کشور ابراز نگرانی کرده اند. به گفته نایب رئیس کمیسیون بهداشت، حمایت از دستیاران و متخصصان ضروری است اما نباید بار تامین اعتبار آن روی دوش بیماران بیفتد

مصطفی عبدالهی- بعد از هشدارهای متعدد ازجمله دغدغه اخیر رئیس کمیسیون بهداشت درباره نگرانیها از افزایش مهاجرت پزشکان، حالا رئیس سازمان نظام پزشکی هم درباره احتمال مهاجرت پزشکان متخصص هشدار داده است؛ موضوعی که برخی کارشناسان راهکار آن را افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاهها میدانند و برخی دیگر معتقدند این راهش نیست.در عین حال دیروز احسان قاضی زاده نماینده مجلس از مهاجرت حدود ۴ هزار پزشک طی ۳ سال اخیر خبر داد .
سرانه پزشک عمومی و متخصص
طبق آمار جهانی، سرانه پزشک در ایران 118 نفر به ازای هر 100 هزار نفر است که قرار است تا سال 1408 به حدود 180 پزشک برسد و به آمار برخی کشورهای منطقه نزدیک شود. البته برخی هم معتقدند اجرای کامل نظام ارجاع و پزشک خانواده، مشکل کمبود پزشک در برخی مناطق کشور را حل خواهد کرد.
یک مخالف و یک موافق اسم و رسم دار

هفته قبل بود که دکتر «سید علیرضا مرندی»، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی، در نامهای به رئیسجمهور، به مصوبه ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برای افزایش ظرفیت رشته پزشکی واکنش نشان داد و با رد استدلالهای اعضای این ستاد نوشت: «خواهشمند است دستور فرمایید این موضوع از دستورکار شورای عالی انقلاب فرهنگی خارج شده و به مراکز تخصصی اصلی متولی نظام سلامت، یعنی وزارت بهداشت محول گردد». اما همین دیروز، ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی باردیگر بر مصوبه افزایش 3 تا 5 هزارنفری ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی به مدت 5 سال، تاکید و نکاتی همچون توجه به مطالبه منطقی نخبگان و دلسوزان کشور، سرخوردگی قشر وسیعی از نخبگان شرکتکننده در کنکور تجربی، جلوگیری از مهاجرت نخبگان علاقهمند به رشته پزشکی و همچنین توجه به نیازهای آتی کشور را از جمله دلایل مصوبه اخیر اعلام کرده است.
اما در کنار اختلافنظرها بر سر افزایش ظرفیت پذیرش رشته پزشکی در کنکور سراسری، آنچه بر آن اتفاق نظر وجود دارد، پایینبودن سرانه پزشک متخصص در کشور است که طبق آمار، 59 پزشک به ازای هر 100 هزار نفر اعلام شده است. این نگرانی را «حسینعلی شهریاری»، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، آبانماه امسال در نامهای به رهبر انقلاب مطرح کرد و نوشت: «در کنار خروج پزشکان از کسوت هیئت علمی، متاسفانه با افزایش درخواست مهاجرت پزشکان هم مواجهایم که سبب شده حفظ همه دستاوردهای خارقالعاده بخش سلامت طی 40 سال اخیر دچار مخاطره شده و با اقبال ضعیف پزشکان عمومی به ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی، خدایناکرده موضوعاتی مانند اعزام بیماران به خارج از کشور و همچنین جذب پزشکان خارجی احیا شود».
رئیس نظام پزشکی: شاید ناچار شویم بیمارانمان را به کشورهای دیگر بفرستیم
«محمد رئیسزاده» رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور هم دیروز در نشست خبری خود به این موضوع اشاره کرد و گفت: «به دلیل عدم استقبال پزشکان از ادامه تحصیل، ممکن است در سالهای آینده با بحران کمبود متخصص مواجه و ناچار شویم بیماران را برای ادامه درمان به کشورهای دیگر بفرستیم». البته رئیسزاده این را هم گفت که: «میزان مهاجرت پزشکان نسبت به کل جامعه پزشکی آمار معناداری نیست اما حتی مهاجرت یک پزشک هم برای ما سنگین است؛ زیرا هزینههای زیادی برای تربیت آنها شده است».
آمار پذیرش کم نشده، صندلیها خالی مانده
شاید این تصور وجود داشته باشد که کمبودن آمار جذب در آزمون دستیاری عامل این مشکل باشد، اما دکتر «امامی رضوی» نماینده فرهنگستان علوم پزشکی در این باره گفته است: «طی دو سال اخیر با وجود افزایش ظرفیت آزمونهای دستیاری، صندلی این رشتهها خالی ماند». دبیر شورای آموزش پزشکی و تخصصی هم مردادماه امسال گفته بود: «ظرفیتها نسبت به متوسط سالهای قبل افزایش داشته اما متاسفانه در بعضی رشتهها درصد استقبال بسیار اندک بوده و به عنوان مثال 91درصد رشته طب اورژانس، 69 درصد رشته بیهوشی و 68 درصد رشته عفونی خالی مانده، ضمن آنکه بعد از انتخاب رشته و ورود به بخش نیز در این رشتهها ریزش داشتهایم یا تقاضا برای تغییر رشته زیاد بوده است».
پیشنهادها و راهکارها چیست؟
در این بین راهکارهایی هم برای جلوگیری از این مشکل پیشنهاد شده است. «اصلاح دریافتی دستیاران»، «حذف روش پرداخت پلکانی و تعیین سقف کارانه پزشکان» و همچنین «تبدیل مالیات پلکانی از ۳۵ درصد به ۱۰ درصد به شرط تمام وقت جغرافیایی»، از جمله پیشنهادهای رئیس کمیسیون بهداشت در این خصوص بوده است. رئیس سازمان نظام پزشکی هم معتقد است معیوب بودن سیستم ارجاع و غیرواقعی بودن تعرفهها دلیل بیرغبتی پزشکان برای ادامه تحصیل است. دبیر شورای آموزش پزشکی هم پیشنهادهایی همچون «تعیین مکانیسمهای نگهدارنده و تشویقکننده برای حضور متخصصان در مناطق محروم» و «افزایش مدت خدمت در مناطق محروم از 2 به 4 سال به شرط اقناع و نه اجبار» را ارائه کرده است.
حقوق دستیاران پزشکی افزایش مییابد
البته وزارت بهداشت هم گامهایی برای اصلاح ساختار دستیاری پزشکی برداشته است که به گفته معاون وزیر، افزایش حقوق دستیاران به 6 و 8 میلیون تومان (به ترتیب برای مجردان و متاهلان) اولین گام آن است و با اقداماتی همچون تجدیدنظر در میزان کارانه دریافتی آنها ادامه خواهد یافت.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت در گفت وگو با خراسان:
اعتبارات حمایت از دستیاران از جیب بیماران تامین نشود

اگرچه لازم است ساز و کار لازم برای انگیزهبخشی به منظور شرکت در دوره دستیاری پزشکی و افزایش سرانه پزشک متخصص در دستور کار قرار بگیرد، اما نکته مهم این است که اعتبارات و هزینههای این ساز و کار نباید روی دوش مردم باشد؛ کما اینکه طبق گزارش رسمی مرکز آمار، هماکنون 11 درصد از سبد هزینههای خانوار، صرف بهداشت و درمان میشود و طبق چشمانداز تعیینشده، این درصد باید کاهش یابد نه افزایش. دکتر «سیدمحمد پاکمهر» نایب رئیس کمیسیون بهداشت هم دراینباره به خراسان میگوید: بر ضرورت حمایت از دستیاران تاکید داریم و آن را پیگیری میکنیم اما به هیچوجه نباید اعتبارات مورد نیاز این کار از جیب مردم تامین شود و روی دوش بیماران بیفتد. پاکمهر میافزاید: شرایط اقتصادی مردم مساعد نیست و نباید کاری کنیم که هزینههای درمان و سلامت خانوار افزایش یابد؛ بلکه باید دولت، بیمهها و بیمارستانها آن را تامین کنند. وی تصریح میکند: «ممنوعیت فعالیت پزشکان عضو هیئت علمی در بخش خصوصی و تعیین سقف حقوقی برای آنها نیز منجر به کاهش رغبت پزشکان برای ادامه تحصیل در رشتههای تخصصی شده که باید برای حل این مشکل نیز برنامهریزی کرد».