گزینه محبوب سرمایه گذاری ایرانی ها
گزارش جدید بانک مرکزی نشان می دهد که حجم نقدینگی به عدد ۴ هزار هزار میلیارد نزدیک می شود؛ ایرانی ها بیشتر پول شان را کجا سرمایه گذاری کرده اند؟
میرجانیان- تازه ترین گزارش بانک مرکزی از اوضاع پولی و اعتباری کشور نکات جالبی از تمایل ایرانی ها در سرمایه گذاری دارد. طبق خبرهایی که دیروز منتشر شد حجم نقدینگی به ۳ هزار و ۹۲۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که در پایان سال گذشته حجم نقدینگی ۳ هزار و ۴۷۶ هزار میلیارد تومان اعلام شده بود و حالا در مرز ۴ هزار هزار میلیارد تومان، رشد 8/12 درصدی را نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ تجربه کرده است. حجم نقدینگی نسبت به مردادماه ۱۳۹۹ هم 1/39 درصد رشد داشته است؛ به طوری که در مرداد سال گذشته حجم نقدینگی به ۲ هزار و ۸۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده بود. مجموع سپردههای دیداری (سپردههای جاری) در اختیار شبکه بانکی کشور در مرداد امسال هم در مقایسه با پایان اسفندماه ۱۳۹۹ در حدود 8/14 درصد افزایش یافته است.به این ترتیب، مجموع سپردههای جاری سیستم بانکی که در پایان سال گذشته به ۶۱۷ هزار میلیارد تومان رسیده بود، پس از ۵ ماه از سال ۱۴۰۰، به ۷۰۸ هزار میلیارد تومان صعود کرده است. همچنین میزان رشد سپردههای دیداری نظام بانکی در پایان مرداد ۱۴۰۰ نسبت به پایان مرداد ۱۳۹۹ معادل ۳۸ درصد اعلام شده است. به عبارت دیگر مجموع سپردههای دیداری شبکه بانکی از رقم ۵۱۳ هزار میلیارد در پایان مرداد ۱۳۹۹ به ۷۰۸ هزار میلیارد تومان در پایان مردادماه سال ۱۴۰۰ رسیده است.
چقدر سکه و اسکناس در دست مردم است؟
گزارشهای رسمی نشان میدهد که میزان اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در طول یکسال 5/22 درصد رشد داشته است. این عدد براساس گزارشی است که بانک مرکزی از متغیرهای عمده پولی و اعتباری در پایان مردادماه ۱۴۰۰ منتشر کرده است. این در شرایطی است که این رقم افت ۱/۱ درصدی نسبت به اسفند سال ۱۳۹۹ داشته است. بر همین اساس، تا پایان مرداد امسال حدود 6/72 هزار میلیارد تومان اسکناس و مسکوک در دست مردم بوده و این در حالی است که این عدد در پایان مرداد ۱۳۹۹ در حدود ۵9.3 هزار میلیارد تومان اعلام شده بود. در این میان، تا پایان مرداد امسال، حدود 9/81 هزار میلیارد تومان اسکناس و مسکوک در گردش بوده که این رقم در قیاس با پایان سال قبل 1/2 درصد رشد دارد.
پول ایرانی ها در کجا سرمایه گذاری شده است؟
آمارهای پولی و اعتباری کشور که در گزارش بانک مرکزی آمده چند نکته جالب دارد. روند کاهشی و افزایش سپرده های کوتاه مدت، خروج پول از سپرده های یک ساله بانکی و رشد عجیب میزان سپرده های دو ساله با نرخ حداکثر ۱۸ درصد و... آن هم در شرایطی که نرخ بازدهی در بازار سرمایه حداقل ۲۱ درصد است و صندوق های درآمد ثابت و بازار اوراق هم بیشتر از ۲۳ درصد به سرمایه گذاران سود می دهند. حالا سوال این جاست که طرفداران سپرده های دو ساله از روش های کسب بازدهی بالاتر بی اطلاع هستند یا دلیل خاصی برای سرمایه گذاری در بانک دارند؟ این جا به همین موضوع پرداختیم.در گزارش ها آمده است که نسبت پول به «شبه پول» در پنج ماه گذشته روند افزایشی داشته است. «شبه پول» به پول نوعی از سپردههای مدتدار گفته می شود که امکان نقد شدن آن و هزینه کردن آن به آسانی مقدور نیست. از جمله مثالهای شبه پول میتوان به اوراق قرضه، سپردههای بلندمدت، اسناد خزانه یا هرگونه اوراقی که نقد شدن آن به صرف زمان نیازمند است، اشاره کرد. شبه پول در مقایسه با پول و حسابهای کوتاه مدت بانکی که فورا قابل خرج کردن هستند، بین مردم محبوبیت کمتری دارند. چون دسترسی به آن دشوار است اما از طرف دیگر، این مزیت را برای اقتصاد دارند که مانع افزایش نقدینگی در بازار و افزایش تورم میشوند. این یعنی پول از سمت سپرده های بلندمدت به سمت سپردههای جاری حرکت می کند. اگر دقیق تر به این موضوع نگاه کنید بین سپرده های مختلف هم تفاوت وجود دارد. در گزارش بانک مرکزی به حجم پول سپرده در 3 حساب کوتاه مدت، یک ساله و دوساله پرداخته شده که از تمایل ایرانیها در نوع سرمایه گذاری خبر می دهد.
مردم علاقه ای به سپرده کوتاه مدت نداشته اند!
در آمارها آمده است که سپرده های کوتاه مدت در پنج ماه ابتدای امسال نسبت به سال گذشته کاهش داشته است و مردم علاقه ای به سپرده های کوتاه مدت نداشته اند. یعنی با توجه به سودی که بانک ها به سپرده های کوتاه مدت می دهند احتمالا سرمایه گذاران پول خود را به سمت بازارهای دلالی مثل خودرو، دلار و... یا حتی بورس و ارز مجازی برده اند.
وضعیت متزلزل سپرده های یک ساله
سپرده های یک ساله اما شرایط متفاوتی داشته اند. در سه ماه ابتدای 1400 خروج سپردههای یک ساله افزایش چشمگیری داشته و در بقیه این مدت خروج سپرده های یک ساله کمتر شده و این پول در بانک مانده است.
تمایل شدید مردم به سپرده 2 ساله
سپرده های دوساله از تیر سال گذشته افزایش جدی داشته است. آن طور که گزارش اکوایران نشان می دهد از تیرماه 99 که افزایش نرخ بهره در سپرده های دوساله را داشتیم میزان سپرده های دوساله فقط در طول یک ماه از 4.6 به 34.6 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این نشان می دهد که افزایش نرخ بهره حداقل تا مدتی می تواند نقدینگی را به سوی خود بکشاند. بر اساس مصوبه بانک مرکزی، بانک ها برای سپرده دوساله باید حداکثر 18 درصد سود پرداخت کنند. در صورتی که با خرید اوراق می توانیم حدود 23-24 درصد سود کسب کنیم. شاید خیلی از افراد ترجیح می دهند پول شان را در بانک نگهداری کنند تا دردسری نداشته باشند.
چرا سرمایه گذاران به فکر سود بیشتر نیستند؟
نکته جالب گزارش بانک مرکزی اما آن جایی است که حجم نقدینگی جمع شده در حسابهای سپرده را حساب کنیم. اگر حساب های سپرده را به سه دسته تقسیم کنیم و اعداد آن را با هم جمع بزنیم 80 درصد نقدینگی کشور در همین سه سپرده بانکی انبار شده است! جالب این جاست که اگر این پول به بازار اوراق سرریز کند که مطمئن هم هستند، سرمایه گذاران سود بیشتری به دست میآورند. به طوری که در صندوق های درآمد ثابت یا با خرید اوراق میتوانید بیشتر از 23- 24 درصد سود کسب کنید، اما احتمالا سرمایه گذاران با راه های سرمایه گذاری و کسب سود آشنا نیستند یا می خواهند به راحت ترین و امن ترین شکل ممکن سود به دست آورند. البته اکنون حداکثر ظرفیتش 50 هزار میلیارد تومان است. اگر دولت به صندوق ها بیشتر بها بدهد صندوق های درآمد ثابت می تواند روزی به عنوان رقیب بانکی باشد.