جواد نوائیان رودسری – توجه به تداوم رونق زبان فارسی در عرصه‌های گوناگون، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های فرهنگی رهبرانقلاب است. ایشان از دوران جوانی و حتی نوجوانی، ارتباطی مستمر با محافل ادبی شهر مشهد داشتند و این ارتباط از آیت‌ا... خامنه‌ای یک ادیب و شعرشناس توانمند ساخت. مروری بر بیانات معظم‌له، طی سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تأییدکننده این ادعاست. افزون بر این‌ها، آیت‌ا... خامنه‌ای فعالیت‌های مداومی در عرصه شعر و ترجمه داشته‌اند و حاصل بخشی از آن، در قالب کتاب‌هایی چند، در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. رهبرانقلاب با اهالی شعر و ادب و سنگربانان پاسداری از حریم زبان فارسی، دوستی و همنشینی مداومی داشته و دارند؛ ارتباطی عمیق و کارشناسانه که از سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شده و تا امروز ادامه داشته است. این ارتباطات و نیز، توجه به جایگاه زبان و ادبیات فارسی در بیانات ایشان، نشان می‌دهد که رهبرانقلاب این مقوله را به عنوان مقوله‌ای بسیار مهم برای حفظ ساختار فرهنگی کشور تلقی می‌کنند.

پیشرفت‌ها قابل قبول است، اما ...

آیت‌ا... خامنه‌ای در دیدارهایشان با اهالی شعر و ادب، همواره بر این موضوع تأکید داشته‌اند که فرایند تکامل شعر و نثر فارسی، در دوره انقلاب اسلامی، شتابی قابل قبول داشته‌است: «من البتّه از پیشرفت شعر در کشور در دوران بعد از انقلاب خیلی راضی‌ام و واقعاً خیلی خوب شده. این جوان‌هایی که امروز شعر می‌خوانند، با جوان‌هایی که حالا ده سال قبل شعر می‌خواندند، خیلی تفاوت‌های آشکار و بیّنی دارند، یعنی واقعاً پیشرفت شده، شعر خیلی خوب است.»(بیانات در جمع شاعران: 10/4/94) با این حال، این رضایتمندی از پیشرفت در یکی از نمادهای برجسته و عینی زبان و ادبیات فارسی، یعنی شعر، مانع از آن نبوده‌است که آیت‌ا... خامنه‌ای برخی ضعف‌ها را نبینند و نسبت به آن‏ها نگران نباشند: «من خیلی نگران زبان فارسی‌ام؛ خیلی نگرانم. سال‌ها پیش ما در این زمینه کار کردیم، اقدام کردیم، جمع کردیم کسانی را دُور هم بنشینند. من می‌بینم کار درستی در این زمینه انجام نمی‌گیرد و تهاجم به زبان زیاد است. همین‌طور دارند اصطلاحات خارجی [به‌کار می‌برند]. ننگش می‌کند کسی که فلان تعبیر فرنگی را به کار نبرد و به جایش یک تعبیر فارسی یا عربی به کار ببرد؛ ننگشان می‌کند. این خیلی چیز بدی است؛ این جزو اجزای فرهنگ عمومی است که باید با این مبارزه کرد.»(بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی – 19/9/92)

طرح مسئله با ارائه راهکار

ایشان طی 30 سال گذشته، بارها درباره یکی از مهم‎ترین عوامل پاسداشت زبان‌فارسی در جامعه، یعنی درست‌نویسی در مطبوعات تذکر داده‌اند؛ در دیدار مدیران و مسئولان مطبوعات کشور که در 13 اردیبهشت 1375 اتفاق افتاد، رهبرانقلاب «ضعف زبان فارسی» را یکی از مشکلات جاری مطبوعات کشور به عنوان پرچمدار حفاظت از زبان فارسی در جامعه بیان کردند؛ مقوله‌ای که توجه به آن، بسیار ضروری است؛ این واقعیت که اطلاعات و آگاهی‌ها، هرچند جذاب و آموزنده، اگر در ظرف مناسب و پاکیزه ریخته نشود، نمی‌تواند مورد استفاده همگان قرار گیرد و تأثیر ذاتی خود را بگذارد، همان نکته‌ای است که آیت‌ا... خامنه‌ای مدنظر قرار داده و نسبت به آن دغدغه دارند. ایشان خطاب به رئیس رسانه ملی می‌نویسند: «زبان صدا و سیما باید فارسی درست و به راستی زبان معیار باشد. غلط‌گویی و غلط‌خوانی یکسره از بین برود و صدا و سیما آموزنده‌ زبان شیرین و رسا و پُرتوان فارسی باشد.» (حکم انتصاب آقای لاریجانی به عنوان رئیس صدا و سیما – 24/11/72) با این حال، این طرح مسئله‌ها بدون ارائه راهکار نبوده‌است. در صدها ساعت سخنرانی معظم‌له، نکته‌های پرشماری می‌توان یافت که هر کدام راهکار و راهبردی اساسی برای رفع این دغدغه‌هاست. آیت‌ا... خامنه‌ای زبان فارسی را نماد ملیت ایرانی می‌دانند؛ شاخصی که می‌تواند باعث جلوه بیشتر ایرانیان در جهان باشد. شاید بیانات معظم‌له در دیدار اعضای هیئت دولت، به تاریخ ششم شهریور 1390، بتواند نوع نگاه ایشان را به مقوله زبان و ادب فارسی بهتر نشان دهد: «توصیه‌ من  این است که در زمینه علاقه‌ به ایران، علاقه‌ به کشور و گرایش به ایران، چند نکته را توجه داشته باشید. یکی این‌که مهم‌ترین بخش مربوط به کشور، زبان و ادبیات است. علاقه‌ به ایران، این‌جوری تحقق پیدا می‌کند. ما در کشور زبان‌های مختلفی داریم؛ اما زبان ملی، فارسی است. آن کسانی که زبان‌های مختلف دارند، خودشان جزو مروّجین درجه‌ یک زبان فارسی هستند. بهترین مقالات را در زمینه‌ زبان فارسی، تُرک‌زبان‌ها نوشتند؛ این را من از روی اطلاع دارم عرض می‌کنم ... بنابراین نباید تصور شود که زبان فارسی نماد ملیت ایران نیست؛ چرا، هست. روی این موضوع تکیه شود.» امروز، پاسداری از زبان و ادبیات فارسی، برای همه ما، یک دغدغه ملی است، دغدغه‌ای که در بیانات رهبرانقلاب بازتاب گسترده‌ای دارد و برای رفع آن راهکارهایی ارائه شده که برخی از آن‏ها از این قرار است: