تحلیل روز
تعداد بازدید : 113
شکست اخوان مغرب و یک ملاحظه
نویسنده : محمدرضا عشوری international@khorasannews.com
حزب اخوانی «عدالت و توسعه» در انتخابات ٢٠١١ و ٢٠١٦ با کسب اکثریت کرسیهای پارلمان، برنده انتخابات مغرب شد و دو بار هم تشکیل دولت داد. اما این حزب در انتخابات اخیر، به طرزی چشمگیر و تاریخی شکست خورد.چنین شکستی در کارنامه اسلام سیاسی مغاربی، البته قابل پیش بینی بود. برخلاف موارد اخوان در مصر و تونس و... مورد مغرب اتفاقاً در فضایی آزاد و دموکراتیک صورت گرفت. ممکن است برخی، دلایل شکست اخوان مغرب را به انواع محدودیت های سیاسی، امنیتی و اقتصادی حاکمیتی یا انواع تبلیغات سوء ربط دهند که اتفاقا این طور نبود. حتی به لحاظ هویتی هم اخوان مغرب، یکی از لیبرالترین و عملگراترین احزاب اخوانی جهان عرب است و نمیتوان به راحتی از یک «تنفر عمومی ضد اسلامگرایی» در فضای اجتماعی مغرب سخن گفت.بهتر است صریح باشیم: شکست حزب اخوان به این دلیل بود که طی سالهای حضور در قدرت به شعارهای آرمان گرایانهاش عمل نکرد. از شعارهای اقتصادی و اوضاع نابسامان بیکاری در این کشور تا ماجرای پذیرش عادیسازی روابط با اسرائیل که با امضای شخص نخستوزیر اخوانی صورت گرفت و در تاریخ هم ماندگار شد. همه بحث همین است.قطعا میتوان درباره این اتفاق، ساعتها بحث کرد و مقاله نوشت و درباره عوامل مختلفی که چنین شکستی را برای اخوان رقم زد بحث کرد . چه بسا عملگرایی و تنازل بیش از حد اخوان آنان را از چشم افکار عمومی انداخت. شاید هم همان طور که درباره کارنامه و عملکرد حکومتی این گروه گفتم، مهم ترین دلیل این شکست، ناتوانی این حزب در حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم بوده که با هدف بهبود شرایط زندگی خود به این حزب رای دادند.فراتر از همه این موارد، میخواهم این جا یک ملاحظه جدی را مطرح کنم: دست کم درباره اخوان مغاربی میگویم که آن ها فراتر از آن چه میتوانستند، شعار دادند. البته در دیگر نمونه ها هم با همین مسئله مواجه هستیم. جریانهای اسلامگرا گاهی آن قدر درباره روی کار آمدن خود، آرمانی شعار میدهند که گویی قرار است چه تحول شگرفی با آمدن آنان روی دهد. شاید این، محور همان سیاست موسوم به ادغام (ادماج) است که برای کنترل یا حذف جریانهای اسلام سیاسی از آن استفاده میشود.آن چه در افغانستان با روی کار آمدن طالبان، روی داد البته در روند رویکردهای اسلام گرایی سیاسی موثر خواهد بودکه بحث مفصل خود را میطلبد. اما به طورمشخص اسلام گرایی اخوانی این بار روی ریل جدیدی قرار گرفته که از جنس صندوق رأی است و از این پس، بیش از گذشته با سوالاتی جدی و بازنگری اساسی مواجه خواهد شد.