غنی رئیس دولت یا تکه ای از کابل؟
در ادامه پیشروی های طالبان، این گروه پس از تصرف مرکز ولایت های نیمروز و جوزجان، باعث سقوط مراکز ولایت های قندوز و سرپل نیز شد
خادم- طالبان یکی پس از دیگری در حال تصرف مراکز ولایات افغانستان است و حالا سوال این است که اشرف غنی احمدزی بر کجا حکومت می کند، کشور افغانستان یا تنها منطقه ارگ ریاست جمهوری به عنوان تکه زمینی در کابل؟ صبح روز گذشته، مرکز ولایت سرپل در ۳۰۰ کیلومتری کابل، به دست گروه طالبان سقوط کرد. اسدا... خرم و محمد رحمانی، اعضای شورای ولایتی سرپل این خبر را تایید کرده اند. «محمد نور رحمانی» رئیس شورای ولایتی سرپل همچنین گفت که مقامات امنیتی و دولتی سرپل در مقر گردان ارتش در دو کیلومتری غرب سرپل عقبنشینی کردهاند و دیروز جنگ در این منطقه جریان داشت. ساعاتی از این رویداد نگذشته بود که گروه طالبان، با انتشار بیانیهای خبر داد شهر قندوز در ۴۰۰ کیلومتری پایتخت را تصرف کرده و کنترل مقر پلیس، استانداری و زندان این شهر را در دست گرفته است. خبرنگاران مستقر در قندوز در گفتوگو با الجزیره گفته اند: دولت افغانستان سقوط قندوز را انکار میکند اما این شهر «از همه جهت سقوط کرده است.» شهر قُندوز (کهندژ)، مرکز ولایت قندوز، با حدود ۳۷۰ هزار جمعیت از شهرهای مهم افغانستان است و در مسیر کابل به تاجیکستان قرار گرفته است. این شهر پیشتر در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی دو بار بین نیروهای دولتی و طالبان دست به دست شده بود. تصرف مراکز ولایات قندوز و سرپل به دست طالبان در حالی است که این گروه روز جمعه و شنبه (15 و 16 مرداد) توانست کنترل «زرنج» مرکز ولایت نیمروز و «شبرغان» مرکز ولایت (استان) جوزجان را به دست بگیرد. سقوط چهار ولایت در سه روز لکه ننگی بر پیکر دولت مستقر در کابل به ریاست اشرف غنی است. اشرف غنی در انتخابات مهر سال 1398 برای ادامه حضورش در ارگ ریاست جمهوری بسیار جنگید اما ادامه حضور او در صدر قدرت در افغانستان، ارمغانی جز ناامنی، ترور و فروپاشی اجتماعی برای مردم این کشور به همراه نیاورده است.
دستور بایدن ، واکنشی دیر هنگام
ازسوی دیگر،در پی پیشروی های اخیر طالبان و تصرف مراکز استان جوزجان در شمال و نیمروز در غرب افغانستان، جو بایدن رئیس جمهورآمریکا به ارتش این کشور دستور داد تا مواضع طالبان را با بمب افکنهای بی ۵۲ هدف قرار دهند.این بمب افکنها از پایگاه هوایی العدید قطر به افغانستان پرواز کرده و اطراف قندهار، هرات و لشکرگاه در استان هلمند را هدف قرار داده اند. بایدن همچنین دستور داده هواپیماهای تهاجمی ای سی-۱۳۰ مواضع طالبان در افغانستان را بمباران کنند اما دستور بایدن برای حملات هوایی علیه طالبان، در واقع واکنشی دیر هنگام به عملیات گسترده طالبان در نقاط مختلف افغانستان و پیشروی های آن محسوب می شود. بایدن بر خلاف مواضع اولیه خود مبنی بر باقی ماندن نیروهای آمریکایی در افغانستان ، در 8 ژوئیه 2021 در یک سخنرانی دستور خروج فوری و حتی عجولانه نیروهای آمریکایی از افغانستان برای رهایی از وضعیت بن بست آمریکا در افغانستان را صادر کرد.عجله آشکار بایدن درخروج نظامیان آمریکایی از افغانستان کاملا شبیه اتفاقی است که در زمان خروج نیروهای آمریکایی از ویتنام رخ داد. با این حال این اقدام آمریکا مانند اشغال افغانستان و حضور اشغالگرانه 20 ساله آن ، بدون در نظر گرفتن تبعات و عواقب آن صورت گرفت.با توجه به بن بست مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان در چارچوب توافق نامه دوحه ، خروج سریع و حتی زودهنگام نیروهای آمریکایی وناتو فرصتی مناسب برای طالبان فراهم آورد تا با استفاده از ضعف روحیه نیروهای نظامی و انتظامی افغانستان و هرج و مرج ناشی از خروج عجولانه آمریکا ، عملیات گسترده ای را در نقاط مختلف افغانستان آغاز کند.کارشناسان و برخی مقامات ارشد افغانستان پیش از این درباره ایجاد خلأ قدرت در این کشور پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو و سوءاستفاده طالبان برای گسترش جنگ در افغانستان هشدار داده بودند.ضمن این که این خلأ قدرت موجب افزایش فعالیت گروه های تروریستی مانند القاعده و داعش خواهد شد. «میررحمان رحمانی»رئیس پارلمان افغانستان هشدار داده بود که اگر نیروهای آمریکایی از کشورش خارج شوند، احتمال دارد این کشور یک بار دیگر شاهد جنگ داخلی باشد.پیرمحمد ملازهی کارشناس سیاسی می گوید: به نظر می رسد در پی توافق دوحه، طالبان به دنبال این است که با فشار بر دولت آن را مجبور به کناره گیری کند و دولت موقت با برتری طالبان شکل بگیرد. بایدن در دیدار اخیر خود با اشرف غنی در کاخ سفید قول داد که آمریکا بعد از خروج نیروهایش همچنان از افغانستان حمایت خواهد کرد اما «نه حمایت نظامی» این بدان معنی است که آمریکا در میانه وضعیت وخیم امنیتی کنونی قصدی برای پشتیبانی جدی نظامی از دولت افغانستان ندارد.این اظهارات حاکی ازماهیت واقعی نگاه دولت بایدن درباره وضعیت آینده افغانستان و نشانگر بی مسئولیتی کامل واشنگتن درباره اوضاع امنیتی آن پس ازخروج نیروهای آمریکایی و ناتو از این کشور است. البته بایدن برای توجیه تصمیم خود ضمن رد این موضوع که مأموریت آمریکا در افغانستان به شکست انجامیده، مدعی شد که از نظر سازمان های اطلاعاتی آمریکا سقوط دولت افغانستان بعید است و کنترل طالبان بر افغانستان حتمی نیست.با این حال به نظر می رسد اکنون فشار فزاینده داخلی به ویژه از جانب کنگره و نیز درخواست های دولت افغانستان ،بایدن را ناچار به واکنش و دستور بمباران مواضع نیروهای طالبان کرده است.