تاکسی های پـــــــرنـده از شوخی تا واقعیت
خبر راه اندازی تاکسی هوایی در کشورمان تا چه حد جدی است و تاثیرات اقتصادی آن چه خواهد بود؟
طی چند هفته گذشته خبرهای زیادی درباره راه اندازی تاکسی هوایی در فضای مجازی منتشر شد. از ابلاغ تعرفه تاکسی های هوایی توسط اسحاق جهانگیری به وزارت راه و شرکت فرودگاه ها تا خبر روز گذشته وزیر راه درباره امکان مسافرکشی مردم با هواپیمای شخصی همه نشان از عزمی جدی برای حضور در صنعت تاکسی های پرنده است که دنیا سال هاست آن را شروع کرده. امروز به همین دلیل می خواهیم نگاهی کلی به این تاکسی های پرنده و آینده این صنعت در ایران و جهان بیندازیم که در این مطلب آن را می خوانید.
تاریخچه تاکسی پرنده از ابتدا تا امروز
بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که ایده اولیه ساخت تاکسی پرنده همزمان با به خدمت گرفتن هواپیمای شخصی برای ثروتمندان شکل گرفت . فلسفه وجودی تاکسی های پرنده هم وام دار همین ایده است یعنی حمل و نقل سریع برای مسافت های کوتاه و پرترافیک برای همه . گفته می شود سازمان هوایی آمریکا، ناسا اولین بار شروع به مطالعات همه جانبه کرد تا در نهایت نسخه های اولیه از این طرح و نوع مدل هواپیما را سال ها پیش ارائه کرد، اما این نسخه های اولیه خیلی زود نظر بسیاری از غول های صنعت حمل و نقل را در جهان به خود جلب کرد تا جایی که شرکت ارائه خدمات تاکسی آنلاین «اوبر» هم اولین نسخه های تاکسی اینترنتی پرنده اش را در اروپا و آمریکا راه اندازی کرده است. البته مدل های مختلفی از این تاکسی ها وجود دارد از هواپیماهای جت کلاسیک که می شناسیم تا مدل های پهپادی مختلف مثل « ولوکوپتر» ها که قادر به تیک آف عمودی هستند. این برنامه در کل دنیا به شکل جدی دنبال میشود زیرا تاکسیهای هوایی و سایر تصدیهای عملیاتی غیر برنامهای تجاری و حتی غیر تجاری مکمل بخش ایرلاینها هستند. اورژانس هوایی، آتش نشانی هوایی، گردشگری هوایی برای توریسمها، پست، ارسال برخی محصولات، استفاده در کسب و کارهای جدید، اسکن خطوط نفت و ... از موارد مهم استفاده از این تاکسیهای هوایی یا پروازهای غیر برنامهای هستند البته بزرگ ترین چالشی که مقابل این صنعت قرار گرفته است مسلئه هزینه هاست که مستقیم به نوع سوخت کاربردی این وسایل برمی گردد.
تاکسی هوایی در ایران

استفاده از تاکسی های هوایی به دلیل ظرفیت بالای فرودگاه های کشور و نبود ترافیک هوایی از اهمیت بالایی برخوردار است سال 96 خبرهای خوبی درباره ظهور این فناوری در شمال شرق ایران به گوش رسید. خبر ترخیص دو هواپیمای ایتالیایی با ظرفیت 4 نفر و سوخت بنزینی اولین جرقه های ظهور ایرتاکسی ها را روشن کرد. از این خبر تا خبر بعد یعنی تا شروع به کار اولین ایرتاکسی در لامرد چند سالی فاصله افتاد. بر اساس گفته مدیر فرودگاه بین المللی شهرستان 2 تاکسی هوایی این فرودگاه با ظرفیت 6 نفر آماده ارائه خدمات هستند.
اولین پرواز تاکسی هوایی در بهمنماه
دبیر ستاد توسعه فناوریهای فضایی و حملونقل پیشرفته معاونت علمیوفناوری آماده نبودن برخی زیرساختهای لازم برای آغاز به کار تاکسیهای هوایی، مشکلات مالی و شیوع کرونا را دلیل به تاخیر افتادن شروع کار تاکسی های هوایی بیان کرده و در گفت و گو با فرهیختگان میگوید: «تا یکی، دوماه آینده کلیه آزمایشهای پروازها انجام و قوانین و مقررات بررسی میشود و با برنامهریزیهای انجامشده اولین تاکسی هوایی در بهمن ماه امسال در آسمان ایران به پرواز درخواهد آمد. طبیعتا استمرار و ادامه و گسترش پرواز تاکسیهای هوایی به استقبال عمومی بستگی دارد. درصورت استقبال از این طرح صنعت تاکسیهای هوایی به تیراژ صنعتی و با قیمت اقتصادی خواهد رسید و رفتهرفته گسترش مییابد.»
تاثیر ایرتاکسی ها بر اقتصاد
عبارت «تاکسی هوایی» این تصور را در ذهن ایجاد میکند که هواپیماهای کوچکی که در این طرح استفاده می شوند، صرفا برای جابهجایی مسافر کاربرد دارند، درحالیکه اکنون در کشورهای اروپایی که ایرتاکسیها فعالند، در بخشهای دیگر نیز استفاده می شوند. صادرات محصولات کشاورزی در زمان کم بدونتاثیر در کیفیت و ارزش آن ها، انتقال روزنامه و مجلات با هزینه کمتر و در زمان کوتاهتر، اورژانسهای هوایی، آتشنشانی هوایی، گردشگری هوایی، پست سریع مرسولات و موارد متعدد دیگر را میتوان از نمونههای قابل استناد کاربرد ایرتاکسی دانست. جدای آن چه گفتیم به گفته کارشناسان هم اکنون بیش از سههزار خلبان در کشور تحتآموزش و حدود ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر فارغالتحصیل رشته خلبانی داریم که می تواند فرصت شغلی خوبی برای آن ها باشد.
اما بر اساس گفته های آرمان بیات عضو کمیته توسعه هوانوردی در گفت و گو با مشرق مهم ترین چالش این صنعت رو به رشد مشکل تامین سوخت این تاکسی های پرنده است که صرفه ای اقتصادی برای استفاده تقریبا هیچ کس ندارد. اساس طرح های در دست تحقیق برخی شرکت های دانش بنیان تامین سوخت همین هواپیماهای کوچک بوده است.
تجربه تاکسی های پرنده در دیگر نقاط جهان
پیش از این در دیگر کشورها هم تاکسی پرنده شروع به کار کرده است که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم.

امارات: سال 1396 شمسی امارات متحده عربی استفاده از اولین تاکسی پرنده جهان را در دبی رسما آغاز کرد. این تاکسی پرنده که از نوع «ولوکوپتر» است، سرعتی حدود 100 کیلومتر در ساعت دارد و می تواند نیمساعت پرواز کند. گفته می شود این تاکسیهای پرنده نخستین بار توسط شرکتی در شهر «کارلسروهه» آلمان ساخته و تکمیل شد و اکنون در توسعه آن شرکت خودروسازی مرسدس بنز آلمان نیز سهیم است.

آمریکا و کمپانی اوبر: شرکت اوبر سال 2018 سرویس تاکسی هوایی خود را بین منطقه تجاری منهتن تا فرودگاه جان اف کندی راه اندازی کرد و روزانه حدود 10 پرواز بر فراز نیویورک توسط این شرکت انجام می شود. کرایه این تاکسی ها حدود 200 تا 225 دلار در نظر گرفته شده است. گفته می شود امسال هم شهر لس آنجلس صاحب تاکسی پرنده شده است.

آلمان: به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، تیم توسعه تاکسی پرنده «ولوکوپتر» یک پرواز آزمایشی را در سال 2018 اجرا کرد و برای نخستین بار پرواز نمایشی بر فراز شهر اشتوتگارت آلمان صورت گرفت. پرواز کوتاه این تاکسی هوایی ۱۸ موتوره با موفقیت بر فراز یک سیتی سنتر در شهر اشتوتگارت انجام شد.

چین و ژاپن : چین هم از قافله عقب نماند و با کمک دو شرکت اتریشی امسال از اولین نمونه پیشرفته تاکسی های پرنده بدون سرنشین در جهان رونمایی کرد. چین به تازگی به فکر احداث اولین پایانه تاکسی های پرنده جهان افتاده است.
در ژاپن هم شرکت میتسوبیشی به تازگی اسم هواپیمای خود را که با کد امآرجی شناخته میشد به «اسپیسجت» تغییر داده است. این کشور قرار است به زودی اولین تاکسی های مدل ام ۹۰ و ام ۱۰۰ با ظرفیت ۷۵ تا ۱۰۰ را ارائه کند.