گروه اجتماعی - تهرانیها از امروز وارد مرحله جدیدی از مبارزه با کرونا میشوند؛ مرحلهای که اگر در آن ماسک بر صورت نداشته باشند یا بیماری خود را کتمان کنند، نتیجهاش جریمه نقدی توسط ضابطان انتظامی و بهداشتی است.با شدتگرفتن موج کرونا در ایران و جهان، تلاشهای همهجانبه برای پیشگیری از این بیماری هم تشدید شده است. آنطور که اعلام شده، هماکنون پیشگیری از ابتلا، بهترین راه مبارزه با کروناست و نبود چشمانداز روشن درباره واکسن کرونا هم اقدامات پیشگیرانه را ضروریتر میکند.
در مرز رسیدن به500 هزار مبتلا
ظهر دیروز تعدادکل مبتلایان کرونا در کشور 496 هزار و 253 نفر اعلام شد و تعداد جانباختگان هم به عدد 28 هزار و 293 نفر رسید. بسیاری از استانهای کشور نیز همچنان در وضعیت قرمز یا هشدار هستند و روند افزایشی آمار مبتلایان و جانباختگان نگرانکننده است. بحرانیبودن شرایط در برخی شهرها از جمله تهران بزرگ سبب شد تا ستاد ملی مقابله با کرونا ساز و کار جدیدی را برای برخورد با تخلفات بهداشتی و عدم رعایت پروتکلها اتخاذ کند.
فعلا تهران...
رئیسجمهور در جلسه صبح دیروز ستاد ملی مقابله با کرونا، جزئیات جرایم نقدی عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی در تهران بزرگ را اعلام کرد؛ جرایمی که به گفته دکتر روحانی، ممکن است در صورت لزوم به دیگر استانهای کشور هم تعمیم داده شود. علاوه بر رئیسجمهور، «علی ربیعی» سخنگوی دولت، «محسنی بندپی» استاندار تهران و «محسن فرهادی» معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم در گفتوگو با رسانهها جزئیات بیشتری را درباره میزان جریمهها و نحوه اجرای این طرح اعلام کردند که در ادامه میخوانید.
جریمه خروج از قرنطینه: 200 هزار تومان
* به محض اینکه کسی فهمید مبتلا شده است، باید بلافاصله به محل کار و خانوادهاش اطلاع دهد و 2 هفته در قرنطینه بماند. بیمار حق ندارد از قرنطینه خارج شود و اگر تخلف کند 200 هزار تومان برای هر نوبت تخلف جریمه میشود.
جریمه بدون ماسکها: 50 هزار تومان
* همه افراد باید در همان لحظه که از منزل خارج میشوند، از ماسک استفاده کنند و اگر کسی استفاده نکرد، 50 هزار تومان جریمه خواهد شد.
جریمه اصناف: از تذکر تا پلمب
* صاحبان اصناف موظفاند ضمن رعایت دستورالعملهای بهداشتی، تنها به افرادی خدمت ارائه کنند که این دستورالعملها را رعایت کرده باشند. اصنافی که این دستورالعملها را رعایت نکنند در مرحله نخست تذکر دریافت میکنند، در مرحله بعد 300 هزار تومان جریمه، در مرحله سوم یکمیلیون تومان جریمه و در مرحله چهارم پلمب خواهند شد.
جریمه رانندگان تاکسی و اتوبوس:
20 هزار تومان به ازای هر مسافر بدون ماسک
* در تاکسی و اتوبوس اگر خود رانندگان رعایت نکنند 100 هزار تومان و اگر مسافران رعایت نکنند به ازای هر مسافر 20 هزار تومان جریمه خواهند شد.
* در ادارات، مسئولان حراست و بخشهای نگهبانی موظف شدهاند از ورود افراد بدون ماسک جلوگیری کنند و چنانچه تخلفی دیده شود، نگهبان و رئیس بخش مربوط، جریمه خواهند شد.
* روسای بخشها و ادارات که وظیفه نظارت دارند، اگر به دقت به وظایفشان عمل نکنند، خود آنها هم مشمول این مجازاتها میشوند.
* در صورتیکه روسای بخشها و ادارات رعایت نکردند، مسئولان حراست اداره موظفاند به قسمت مربوط اطلاع دهند، تا آنها را مشمول مجازاتهایی کند.
شیوه جریمه متخلفان چگونه است؟
* سخنگوی دولت گفته است: نمیخواهیم در قبال اجرای این طرح درگیری فیزیکی رخ دهد و شیوههایی اتخاذ خواهد شد که افرادی که رعایت نمیکنند، جریمه شوند.
* نیروی انتظامی، بسیج، ناظران و بازرسان وزارت بهداشت وظیفه دارند مشخصات افراد متخلف را ثبت و به خودش اعلام کنند.
* ممکن است کسی ماسک نداشته باشد و کسی هم با او مواجه نشود اما در عین حال به او ابلاغ و اعلام خواهد شد که فلان روز در فلان خیابان شما بدون ماسک بودی و 50 هزار تومان موظفی پرداخت کنید.
* هر فردی که در آزمایشگاه به او اعلام شده مبتلا به کروناست، از شیوههایی مانند ردیابی موبایل کنترل میشود و در صورت خروج از خانه، جرایم سنگینی متوجهاش خواهد شد.
* آزمایشگاههای دولتی و خصوصی باید همه اطلاعات را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند که وزارت بهداشت نیز آنها را به صورت آنلاین در اختیار نیروی انتظامی، بسیج و سایر بازرسان قرار میدهد.
* در شبکه حمل و نقل عمومی، مراکز پرجمعیت، پاساژها و بازار، تیمهایی حضور دارند و موظفاند بر استفاده مردم از ماسک نظارت کنند.
* درباره تخلفات در وسایل حمل و نقل عمومی، ضابطان و بهویژه پلیس راهنمایی و رانندگی میتوانند مثل بقیه تخلفات راهنمایی و رانندگی، شماره آن خودرو را یادداشت کنند تا به پلیس ابلاغ شود و طبق آن کد، خاطیان در حمل و نقل عمومی جریمه شوند.
* معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت: میتوان با عکسگرفتن توسط دوربینها، افراد را شناسایی کرد و هویت این افراد، شناسایی و برای آنها پیام جریمه ارسال خواهد شد.
2 هفته مهلت برای پرداخت جریمه
* فرد جریمهشده باید ظرف 2 هفته مبلغ جریمه را به حسابی که وزارت بهداشت اعلام میکند، واریز کند؛ اگر واریز نکرد بدهکار است و از طرق مختلف از حساب او کسر خواهد شد.
یک نکته درباره طرح
در ضروریبودن اجرای این طرح پیشگیرانه تردیدی نیست و به نظر میرسد راه دیگری برای مجبورکردن مردم به استفاده از ماسک وجود ندارد. با این حال به نظر میرسد لازم است به نکاتی درباره آن توجه بیشتری کرد. مهمترین نکته، نحوه شناسایی متخلفان است. ممکن است ناظران انتظامی و بهداشتی، با مشاهده کارت شناسایی، یک فرد را جریمه کنند که طبیعتا هیچ نقدی به این شیوه وارد نیست و کاملا قابلدفاع است. اما در حالت دیگر، اگر قرار به جریمه افراد بر اساس پلاک خودرو، تصاویر دوربینهای نظارتی یا شماره تلفن همراه باشد، باید تجربههای قبلی در این زمینه را مرور کرد و مانع از تکرار برخی اشتباهات شد؛ اشتباهاتی مثل متفاوتبودن راننده خودرو با مالک خودرو یا متفاوتبودن مالک خط تلفن با فرد مبتلا به کرونا.
جریمه جهانی ماســک نـــزن ها
قرار است افرادی که ماسک نمیزنند در تهران هم مانند دیگر کشورها جریمه شوند میزان و مکانیزم جریمه در دیگر کشورها چگونه است؟
رعیت نواز- نیمه تیرماه امسال بود که به دلیل شیوع کرونا استفاده از ماسک در اماکن عمومی برای همگان اجباری شد. هر چند در اوایل اجباری شدن بنابر گزارش ها حدود 80 درصد از ماسک استفاده می کردند اما رفته رفته مردم یا خسته شدند یا اجباری برای ماسک زدن نمی دیدند که ماسک ها کنار گذاشته شد و حالا میزان استفاده کننده های ماسک به مراتب از کسانی که ماسک نمی زنند کمتر شده است. نمونه اش را در حمل و نقل عمومی کشور، در بیشتر اتوبوسها، تاکسیها و واگنهای مترو میتوان دید که کسانی بیترس از واکنشهای قهری، سوار میشوند، بهراحتی از گیتهای ورودی عبور میکنند و از جلوی چشم راننده و مامور ایستگاه میگذرند و در مسیر قرار میگیرند. نمونه بدترش هم در برخی مراکز تجاری و تفریحی است که افراد بدون ماسک و بیپروا در آنها تردد میکنند و مانعی برایشان وجود ندارد و در آن بین ویروس کرونا چرخ میخورد و این جا و آن جا لانه گزینی میکند. این افراد بی ملاحظه و بی خیال که به دلایل واهی ماسک نمیزنند، نه تنها هزینههای زیادی را بر دوش وزارت بهداشت و بیت المال میگذارند بلکه باعث جان باختن بسیاری از هموطنان مان میشوند که این آمارها از ابتلای چند هزار نفری و جان باختن حدود ۲۰۰ نفر در روز خبر میدهد. با این حال به تازگی قرار است با خاطیانی که به فکر سلامت خود و مردم نیستند برخورد شود. ما هم امروز در این گزارش سعی داریم جدا از بررسی مکانیزم جریمه در ایران و جهان از مجازات دیگر کشورها برای افرادی که ماسک نمی زنند بنویسیم.
چگونگی جریمه
اولین سوالی که بعد از تصویب جریمه ناقضان ماسک زدن به ذهن خطور می کند این است که چگونه قرار است افراد جریمه شوند. معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در این خصوص گفته: «افرادی که در خیابان ماسک نمیزنند با روشهای نیروی انتظامی شناسایی و جریمه میشوند. برای مثال میتوان با عکس گرفتن توسط دوربینها، افراد را شناسایی کرد و هویت این افراد، شناسایی و برای آنها پیام جریمه ارسال خواهد شد. صاحبان مشاغل و راننده تاکسی ها هم توسط نیروهای انتظامی و نیروهای بهداشتی جریمه می شوند.»با توجه به این گفته این مقام وزارت بهداشت این سوال پیش می آید که در دیگر کشورها چگونه خاطیان را جریمه می کنند.
شناسایی و جریمه در دیگر کشورها
مکانیزم جریمه در دیگر کشورها هم معمولا با نظارت میدانی توسط پلیس و نیروهای بهداشتی که دولت ها در این زمینه دارند، صورت می گیرد. دویچه وله در گزارشی درباره چگونگی جریمه افرادی که در آلمان ماسک نمی زنند نوشته: «در آلمان پلیس و ماموران بهداشت در اماکن شلوغ و متروها حضور دارند و افرادی را که ماسک نمی زنند بر اساس کد شناسایی (شبیه کد ملی خودمان) هر فرد جریمه می کنند و در صورت تکرار در مرحله بعد این جریمه دو برابر می شود.» در ضمن نپرداختن جریمه باعث می شود که به دلیل اتصال شبکه ای که در زیر ساخت های این کشور وجود دارد شهروند خاطی از استفاده از امکانات شهری منع شود.
تجربه جهانی برخورد با ماسک نزنها
با نگاهی به تجربه کشورهای جهان میبینیم که از اوایل تیرماه بسیاری از کشورها روشهای متفاوتی برای مجازات کسانی که به ماسک زدن اهمیتی نمیدهند، در نظر گرفته اند. پیش از این هم درباره مقدار جریمه و نحوه مقابله با ماسک نزنها در برخی کشورها نوشته بودیم که به مرور آن می پردازیم.
آلمان - جریمه کارفرما: در بیشتر ایالتهای آلمان همه افراد بالای ۶ سال باید ماسک محافظتی بزنند و دهان و بینی شان را بپوشانند. برای مثال ایالت بایرن برای کسانی که چندین بار از این تدابیر تخطی کنند و در مراکز عمومی مانند مغازهها از ماسک استفاده نکنند، جریمه نقدی ۱۵۰ یورویی و برای تکرار این کار تا ۳۰۰ یورو تعیین کرده است. این ایالت، مراکزی را که برای کارگران خود ماسک تهیه نکنند نیز تا ۵۰۰۰ یورو جریمه میکند.
هند - ۵ هزار روپیه: میزان جریمه استفاده نکردن از ماسک در برخی ایالتها صد روپیه، در برخی ۵۰۰ و در تعدادی از مناطق دو هزار تا پنج هزار روپیه تعیین شده است. هر روپیه حدود ۲۵۰تومان است.
پاکستان - زندان و جریمه: مقامات پاکستان اعلام کردند شهروندان این کشور اگر هنگام تردد در خیابان و اماکن عمومی از ماسک استفاده نکنند، بر اساس نظر قاضی جریمه یا حتی زندانی میشوند.
ترکیه - ۲ ماه تا یک سال زندان: در پی تصمیمگیری استانداریها و فرمانداریهای شهرهای بزرگ ترکیه، به منظور کاستن از شیوع ویروس کرونا، مردم ۴۲ استان از ۸۱ استان ترکیه به زدن ماسک در معابر و اماکن عمومی ملزم شدهاند. جریمه ماسک نزدن از دو ماه تا یک سال حبس و بدل آن از ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ لیره ترک جریمه مالی به تشخیص قاضی پرونده تعیین شده است.
کویت - ۳ ماه زندان: وزارت بهداشت کویت ٢٧ اردیبهشت ماه طی بخشنامهای اعلام کرد: هر یک از افراد در صورت استفاده نکردن از ماسک یا نپوشاندن دهان و بینی با هر وسیله دیگری، به سه ماه زندان یا پنج هزاردینار جریمه خواهند شد.
قطر - ۳ سال حبس:طبق مقررات و محدودیتهای اجتماعی قطر افرادی که در اماکن عمومی از ماسک استفاده نکنند، با مجازات تا سه سال حبس روبه رو خواهند شد. علاوه بر حبس برای متخلفان مجازات مالی ۲۰۰ هزار ریالی (۵۵ هزار دلار) در نظر گرفته شده است.
به جز آن چه نوشتیم در کشورهایی مانند فرانسه: 135 یورو، ایتالیا: 206 یورو، استرالیا: تا سقف 50 هزار دلار، امارات 10 هزار درهم و همچنین برخی ایالتهای آمریکا هم جریمههای سنگینی در نظر گرفته شده است.
پیش نیازهای جریمه
قطعا مجبور کردن برخی از مردم که با هیچ ادلهای قانع نشده اند از ماسک استفاده کنند تا جان خودشان و دیگران را نجات دهند، کار سختی است. با این حال برخی کشورها با توجه به هزینه های بالای مداوای بیماران کرونایی با در اختیار قرار دادن ماسک های رایگان و ارزان قیمت و همچنین ملزم کردن کارفرماها برای در اختیار قرار دادن ماسک به کارمندان شان زمینه را برای بهانه هایی چون در دسترس نبودن ماسک منتفی کرده اند. در ضمن این نکته را هم باید در نظر گرفت که باید راه های اخاذی به بهانه جریمه ماسک نزدن مسدود شود و از مقابله با اخاذانی که ممکن است از این طریق به اخاذی اقدام کنند نیز نباید غافل شد. این موضوع مهم است که هرچند مجازات قانون گریزان و ماسک نزنها در این شرایط قرمز کرونایی نیاز است، اما در صورت بد اجرا شدن میتواند لطمات زیادی از جمله نارضایتیهای بیشتر را به همراه داشته باشد و باید مراقب بود که برای درست کردن ابرو، چشمش را کور نکنیم.
جریمه در کنار آموزش!
اما با آن که اعمال قانون و جریمه کردن شهروندان خاطی که پروتکل های بهداشتی را رعایت نمی کنند، می تواند تاثیری بر کاهش شیوع کرونا داشته باشد، اما فرهنگ سازی و آموزش مناسب به شهروندان تاثیری به مراتب بیشتر و ماندگارتر در اصلاح رفتارهای شهروندی دارد. موضوعی که بسیار مورد بی مهری و کم توجهی دستگاههای مختلف قرار گرفته و آموزش های شهروندی، در زمره کم اولویتترین برنامههای دستگاهها قرار دارد. با این حال شایسته است در کنار جریمه ای که در نظر گرفته شده پس از این شاهد استفاده صحیح از ماسک توسط مسئولان در جامعه و تلویزیون باشیم نه این که مردم فکر کنند که رعایت پروتکل ها فقط برای آن ها دیده شده و مسئولان هم در کنار مردم در زمینه رعایت پروتکل های بهداشتی مانند ماسک زدن باید کوشا باشند و احساس مسئولیت کنند تا بتوان به اصلاح رفتارهای غلط شهروندی در جامعه امیدوار بود.