استاد رسول جعفریان - طبری به نقل از امام صادق(ع) آورده است که آن حضرت فرمود: کنیه فاطمه زهرا(س)، «ام‌ابیها» بود. این نهایت ارتباط میان یک دختر را که در ضمن دختر کوچک خانواده است، با پدر نشان می‌دهد. کسی که در حکم مادر برای پدرش است. یک اصل در تشیع اصیل مهم است و آن اصل این که شیعه واقعی کسی است که سنت پیامبر(ص) را از روایت امام علی(ع) و امام صادق(ع) می‌گیرد. این تعریفی است که ابان بن تغلب، از تشیع کرده است. این منش، برگرفته از سیره اصیل امام علی(ع) است که خود، مطیع محض پیامبر(ص) بود و در برابر سخن و فعل او، اجتهاد نمی‌کرد. اکنون می‌خواهم یک نص تاریخی را بشناسانم که می‌رساند فاطمه(س) هم چنین بوده است؛ یعنی به هیچ رو، حاضر نبود در برابر پدر سخنی بگوید که می‌دانست او راضی به آن نیست. این حکایت را عبدالرزاق صنعانی و بسیاری دیگر از مورخان و سیره نگاران نقل کرده اند. روایت عبدالرزاق به مقسم نامی، ‌از موالی عبدا... بن عباس باز می‌گردد. او می‌گوید: پس از آن که میان مسلمانان و مشرکان در حدیبیه مصالحه شد که ده سال جنگ متوقف باشد و آن گاه که قریش با کمک به همپیمانانش، بر ضد خزاعه وارد جنگ شد، ابوسفیان دانست که قرارداد نقض شده است. با قریش مشورت کرد و آنان از او خواستند تا به مدینه برود دوباره رضایت رسول خدا(ص) را برای تداوم قرارداد صلح حدیبیه، جلب کند. ابوسفیان به مدینه آمد و نزد پیامبر(ص) رفت؛ اما آن حضرت نپذیرفت؛ به همین دلیل تصمیم گرفت واسطه‌ای پیدا کند. اولین شخصی که به ذهنش آمد، علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) بود. نزد وی رفت و خواسته‌اش را مطرح کرد. علی(ع) گفت که روی سخن پیامبر حرفی نمی‌زند. پس از آن، ابوسفیان سراغ فاطمه زهرا(س) رفت و از او خواهش کرد تا وساطت کند. اما آن حضرت هم به او فرمود: «ما کنت لافتات علی رسول ا... بامر»؛ من روی دستور و فرمایش پیامبر(ص) چیزی نمی‌گویم. ابوسفیان حتی سراغ حسن و حسین که کودک، اما نزد پیامبر(ص) عزیز بودند، رفت و آنان نیز در حالی که چشمشان به مادرشان بود، گفتند: نظر ما همان است که مادرمان گفت. تیر ابوسفیان در همه این موارد به سنگ خورد و دست خالی به مکه بازگشت.
منبع: پایگاه مجمع جهانی شیعه‌شناسی

کتاب «بزرگ‌ترین فیلسوفان زبان»، دربردارنده مهم‌ترین اندیشه‌ها در فلسفه زبان است و به اندیشه‌های فیلسوفانی می‌پردازد که با ارائه دیدگاه‌هایی بدیع در حوزه فلسفه زبان، جریان‌ساز شده‌اند. به گزارش ایبنا، این کتاب با گردآوری جمعی از نویسندگان و ویراستاری بری لی، مدخلی برای فلسفه زبان است؛ اما نه مدخلی که تنها گزارشی ساده از دیدگاه‌ها به دست دهد. فصل‌های مختلف کتاب، افزون بر شرح دیدگاه‌های فیلسوفان مورد بحث، مشتمل بر تقریرها و تفسیرها و نقدهایی از اندیشه‌های آنان نیز هست. به گفته بری لی (ویراستار کتاب)، هدف کتاب «بزرگ‌ترین فیلسوفان زبان» بررسی جامع و کاملی از فلسفه زبان نیست. این کتاب درآمدی به فلسفه زبان است، به این معنا که برخی اندیشه‌ها، رویکردها و استدلال‌های کلیدی را در این حوزه، به خوانندگان عرضه کند. محمد زندی نیز، در پیشگفتار کتاب، فلسفه زبان را مجموعه مطالعات فلسفی در باب زبان‌های طبیعی تعریف می‌کند که معطوف به تبیین و توضیح رابطه ذهن و زبان و جهان است و به‌ویژه، به دو مسئله معنای زبانی و استفاده از زبان توجه دارد. فیلسوفان مایل اند که ابزار زبانی را موضوع بررسی‌های دقیق و انتقادی قرار دهند و می‌کوشند مطمئن شوند که توان ادای این رسالت را دارند و خاطرشان آسوده شود که لغزشگاه‌های کم‌وبیش ظریفی که به واسطه زبان پدید می‌آید، به خطا در استدلال، فهم نادرست از امور یا پی‌جویی مسائل حقیقتاً بی‌معنا رهنمون نمی‌شود. کتاب «بزرگ‌ترین فیلسوفان زبان» با گردآوری جمعی از نویسندگان و ویراستاری بری لی، با ترجمه محمد زندی، در ۴۷۴ صفحه و شمارگان ۳۰۰ نسخه و به قیمت 65 هزار تومان، از سوی نشر نویسه پارسی منتشر شده است.
 

«کتاب‌سازی»، متون آکادمیک را «ناقص‌الخلقه» می‌کند
یک پژوهشگر و مصحح نسخ خطی گفت: کتاب‌سازی، روشمندی عرصه متون آکادمیک را مختل و ناقص‌الخلقه می‌کند. به گزارش ایبنا، جویا جهانبخش، نویسنده کتاب‌های «راهنمای تصحیح متون» و «سیره و سیمای امام حسین(ع)» تصریح کرد: مصححان پرکاری که تولید انبوه را پیشه کرده‌اند، آثار را عرضه می‌کنند و به نتایج آن توجهی ندارند. شیوه‌های قدیم و ریشه‌دار را در لوازم عرضه متن و تصحیح متون، درنظر نمی‌گیرند و روند کتاب‌سازی باعث شده است تا سوءاستفاده دوچندانی از این آشفتگی انجام بگیرد و همچنان آن بی‌مراعاتی‌ها ادامه داشته باشد و  به صورت روش مختار درآید.
 

انقلابی شدن حوزه، با تولید نرم‌افزار مورد نیاز جامعه
یک پژوهشگر حوزه دین با اشاره به مؤلفه‌های اصلی حوزه علمیه انقلابی گفت: حوزه انقلابی این نیست که طلبه‌های آن صرفاً به اردوی جهادی بروند و اگر برنامه‌ای صورت گرفت، به راهپیمایی بپردازند. این اقدامات یک طلبه انقلابی می‌سازد و نه حوزه انقلابی. حوزه انقلابی یعنی حوزه‌ای که نرم‌افزار مورد نیاز انقلاب را شناسایی و تولید می‌کند تا گرهی باز شود. به گزارش ایکنا، محمدرضا یقینی که در نشست نقد و بررسی کتاب «حاج آقا مجتهدی» سخن می‌گفت، افزود: البته این بخش بحث بنده، کلیت حوزه علمیه و حتی دانشگاه را فرا می‌گیرد و در حقیقت، نقدی به حوزه‌های سنتی ماست.

پیش‌ از این، تخفیف‌های 50 درصدی کتاب، محدود به بساط‌های خیابانی و برخی نمایشگاه‌های شهری بود؛ اما حالا شاهد گسترش این آسیب ضدصنفی در کتاب‌فروشی‌ها هستیم. به گزارش ایبنا، ارائه تخفیف‌های نامتعارف را می‌توان در کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی خیابان انقلاب، مانند خیابان فخررازی، خیابان منیری جاوید و کوچه‌های فرعی و پاساژ‌ها بیشتر دید؛ تخفیف‌هایی که رئیس کمیسیون بازرسی اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران، آن‌ها را مصداق جرم می‌داند و برخورد با متخلفان و پلمب واحدهای صنفی عامل را، وعده داده است. بابک کاشی‌چی، مدیرمسئول انتشارات گوتنبرگ، درباره ارائه تخفیف در برخی کتاب‌فروشی‌ها می‌گوید: کتاب‌فروشی‌هایی که با تخفیف‌های بالای 40 تا 50 درصدی کتاب می‌فروشند، قطعا به بازار نشر صدمه می‌زنند و به‌دلیل این‌که تعداد افرادی که درباره کتاب‌های افست و قاچاق اطلاعات دارند، کم است، مخاطبان بسیاری را به سمت خود جذب می‌کنند. از نظر این ناشر، مشتریان در شرایطی از تخفیف‌ها استقبال می‌کنند که نمی‌دانند فرایند فروش کتاب‌ها با 50 درصد تخفیف، چه تبعاتی را در اقتصاد نشر و کسب‌وکار ناشران و کتاب‌فروشان معتبر به دنبال دارد. مسئول کتاب‌فروشی بیدگل نیز، درباره فروش کتاب‌های تخفیف‌دار در کتاب‌فروشی‌ها می‌گوید: کتاب‌هایی که با این تخفیف‌های نامعقول به مخاطب ارائه می‌شوند، همگی کپی یا قاچاق‌ هستند و انتشار و فروش آن‌ها با حقوق مولفان، مترجمان و ناشران‌شان مغایر است؛ چراکه صاحبان واقعی این آثار، سهمی از فروش ندارند. ارائه تخفیف‌های نامتعارف در کتاب‌فروشی‌ها، ضمن این‌که قوانین صنفی را زیر سوال می‌برد، آسیب‌های جبران‌ناپذیر دیگری را هم به عرصه نشر وارد می‌کند؛ مثلا مشتری‌ها را به تخفیف‌های همیشگی عادت می‌دهد، نظم بین حلقه‌های نشر را از بین می‌برد و به طور عمده، به‌دلیل رابطه مستقیم ناشر با کتاب‌فروشان، شبکه توزیع را تضعیف می‌کند. همچنین مهم ترین آسیب توسعه این رویه، ایجاد بازاری ظاهرا قانونی برای رواج کتاب‌سازی‌ها و تعدد ناشرنماهاست. مدیر انتشارات گوتنبرگ درباره راهکار‌های مقابله با این آسیب‌ها، بیان می‌کند:‌ برای مقابله با این اقدام، نقش بازوهای اجرایی اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان، بسیار مهم و تاثیرگذار است. این اتحادیه به‌عنوان یک نهاد صنفی وظیفه دارد که مقابل این اتفاق بایستد، با ابزار جریمه و پلمب، با این ناشرنماها مقابله کند و نگذارد که این جریان در کتاب‌فروشی‌های معتبر نیز نفوذ کند. صنعت نشر کتاب این‌روزها، شرایط سختی را پشت‌سر می‌گذارد و عوامل مختلفی همچون فشارهای اقتصادی و کاهش قدرت خرید مشتریان، بازار‌های کتاب را با مشکل مواجه کرده است. حال در چنین شرایطی، توسعه‌یافتن بازارهای غیرمجاز و رفتارهای ضدصنفی، از نظر کارشناسان و دست‌اندرکاران این حوزه، معضل مضاعفی است که در صورت تداوم، تبعات سنگینی را به‌همراه خواهد داشت.
 

جواد نوائیان رودسری – یکی از بلایای هولناکی که ممکن است هر جامعه‌ای را به خود مبتلا کند، بلیه آقازادگی و ثروت‌زدگی است. این رویکرد، تأثیری به شدت منفی بر طبقات فرودست جامعه دارد و آن ها را از اجرای عدالت، ناامید می‌کند. در جامعه‌ای که مسئولان و فرزندانشان، همانند عامه مردم و بلکه بسان فقیرترین افراد، ساده‌زیست نباشند، خطر تجمل‌گرایی و جلوه‌گر شدن بدعت‌های خانمان برانداز، شدت می‌یابد و به تدریج به خطری جدی برای امنیت و آسایش همه مردم بدل می‌شود. یکی از دلایل محبوبیت اولیای الهی، ساده‌زیستی و مردمی بودن آن هاست؛ آن عزیزان پروردگار، از تبختر و تکبر به دور بوده و هستند و جز رضای الهی را طلب نمی‌کنند و «إِنَّ اللَّهَ یَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسانِ»(نحل-90) خداوند به نیکی و عدالت با مردم سفارش فرموده است. سیره رسول‌خدا(ص) و خاندان پاک و مطهرش، مشحون از چنین رویه‌ای است. آن برگزیدگان الهی، در همه حال، همچون محروم ترین افراد جامعه زندگی می‌کردند؛ حتی هنگامی که پیامبرخدا(ص)، حکومت تمام شبه جزیره عربستان را برعهده داشت نیز، خاندان او، در ساده‌ترین شکل ممکن روزگار می‌گذراندند. در زمانه‌ای که اشراف متمکن عرب، برای به رخ کشیدن ثروت و جایگاهشان در جامعه، هیچ فرصتی را از دست نمی‌دادند، فاطمه(س)، دختر رسول‌خدا(ص)، در ساده‌ترین شکل ممکن زیست؛ مانند زنان عادی جامعه روزگار گذراند؛ فرزندانش را پرورش داد؛ سختی‌های فقر را به جان خرید و در پیمودن راه پروردگار، همراه و هم‌طریق همسر بزرگوارش، امام علی(ع) بود. در این روز حزن‌انگیز، روز شهادت مظلومانه صدیقه کبری(س)، نیکوست درباره این بخش از سیره آن سرور بانوان عالم سخن گفتن و چه لازم است از طریق و شیوه زندگانی آن یگانه، درس آموختن. آن‌چه در پی می‌آید، فرازهایی از سیره اجتماعی فاطمه زهرا(س) است که در کتاب‌های روایی، انعکاسی تمام دارد. کلیدواژه مهم این روایات، «مردمی‌زیستن» است؛ گویی دختر گرامی پیامبر(ص) می‌کوشد تا در لحظه لحظه حیات مبارکش، آن‌گونه زندگی کند که آحاد جامعه، از دیدن او احساس آرامش کنند و توانگران نیز، به تبعیت از سیره الهی و معنوی او، به مراقبت و پشتیبانی از فقرا برخیزند. مروری بر این روایات نشان می‌دهد که چرا امام صادق(ع) در حدیثی که علامه مجلسی آن را در جلد 43 بحارالانوار (صفحه 65) نقل کرده، معرفت و شناخت فاطمه(س) را، هم عرض ادراک شب قدر دانسته است.
ساده‌زیست، مانند مردم عادی
شیخ صدوق، در کتاب ارجمند «علل‌الشرائع» (جلد دوم، صفحه 366)، روایتی تأثیرگذار را از حضرت امیرالمؤمنین(ع) درباره زندگی ساده فاطمه زهرا(س) نقل می‌کند. امام علی(ع) می‌فرماید: «إنّها استقت بالقربة حتّى أثّرت فی صدرها، و جرت بالرحى حتّى مجلت یداها، و کسحت البیت حتّى اغبرّت ثیابها، و أوقدت تحت القدر حتّى دکنت ثیابها؛ [ همسرم فاطمه(س)‌] آن‌قدر با مشک آب کشید که بر بدنش، اثر آن آشکار شد و چندان با دست خود [گندم و جو] آسیاب فرمود که دست‌هایش پینه زد و آن‌قدر خانه را جارو کرد که لباس‌هایش خاک‌آلود شد و چندان آتشِ زیرِ دیگ را برافروخت که لباس‌هایش رنگ دود به خود گرفت و از این کارها، رنج زیادی به او رسید.» بی‌تردید این سیره و سلوک عملی، بر جذابیت اسلام در میان مردم می‌افزود؛ دینی که در آن، دختر رهبر جامعه، همچون بانویی ساده زندگی می‌کند و در همه سختی‌های اقتصادی، شریک و همراه مردم است.
جدا از مردم؟ هرگز!
حضرت فاطمه(س)، خود را از مردم جدا نمی‌دانست. او در خانه‌ای مجلل و پشت پرده‌های زربفت پنهان نمی‌شد و با مردم بودن را به مراسم رسمی موکول نمی‌کرد. آن حضرت خود را یکی از مردم می‌دانست و می‌کوشید، همواره آن ها را بر خود مقدم بدارد و در غم و شادی‌شان شریک باشد. علامه مجلسی، در کتاب شریف بحارالانوار(جلد 10، صفحه 25)، روایتی را نقل کرده که بسیار مشهور است. وی از امام حسن مجتبی(ع)، نقل می‌کند که فرمود: شبی مادرم را بر سجاده عبادت نظاره می‌کردم که به راز و نیاز با معبود مشغول بود؛ چون از نماز فارغ شد به دعا پرداخت؛ همه همسایگان را یاد کرد، اما از ما حرفی به میان نیاورد. پرسیدم: مادرجان! چرا برای همه دعا کردی و ما را وانهادی؟! فرمود: «یابنی! الجارُ ثُمَّ الدّارُ؛ پسرم! اول همسایه، بعد اهل خانه». شیخ حر عاملی، در کتاب شریف «وسائل الشیعه» (جلد 2، صفحه 879)، از امیرمؤمنان(ع) نقل کرده‌است که فرمود: «إِنَّ فَاطِمَةَ (علیها السلام) کَانَتْ تَأْتِی قُبُورَ الشُّهَدَاءِ فِی کُلِّ غَدَاةِ سَبْت؛ همانا فاطمه که سلام خدا بر او باد، هر بامداد شنبه، بر سر مزار شهدا می‌رفت.» دیدار دختر پیامبر(ص) از مزار شهدا، برای خانواده‌هایی که در میدان‌های جهاد، عزیزی را تقدیم راه اسلام کرده بودند، بسیار آرامش‌بخش بود. فاطمه(س)، حتی در زیارت اهل قبور نیز، تنها به بستگان و خویشان نزدیکش مانند حضرت حمزه(ع)، توجه نمی‌کرد؛ سیره او، برای بسیاری از بانوان مسلمان، آموزنده و راهگشا بود.
عبور از انفاق و رسیدن به ایثار
حضرت فاطمه(س) در حیات اجتماعی خود، نمونه کامل انفاق و بخشش به دیگران بود. مرحوم محمدباقر ملبوبی، در کتاب «الوقایع و الحوادث»(جلد 4، صفحه 186) روایتی از شب ازدواج حضرت فاطمه(س) با امیرمؤمنان(ع) نقل کرده که خواندنی است. او بر اساس احادیث معتبر، نقل می‌کند که چگونه فاطمه زهرا(س)، هنگام عزیمت به خانه شوهر، با فقیری روبه‌رو می‌شود و پیراهن عروسی خود را به او می‌بخشد و با همان پیراهن معمولی و قدیمی‌اش، به منزل امیرمؤمنان(ع) می‌رود. گاه این بخشش‌ها، از مرز انفاق عبور می‌کرد و به حد ایثار می‌رسید. شیخ طبرسی در کتاب شریف «مجمع البیان»(جلد 10، ص 209)، از عبدا... بن عباس نقل می‌کند که گفت: امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بیمار شدند. پیامبر(ص) با جمعی از یاران به عیادتشان آمدند و به علی(ع) فرمودند: چه خوب است که برای بهبودی فرزندانت، نذری کنی. علی(ع)، فاطمه(س) و فضه،  نذر کردند که اگر کودکان بهبودی یابند، سه روز روزه بگیرند. بچه‌ها بهبودی یافتند و اثری از کسالت باقی نماند. حضرت علی(ع)، سه من جو قرض گرفت و فاطمه(س) آن را آرد و از آن نان درست کرد و سهم هر کس را جلویش گذاشت تا افطار کند. در همین حال، سائلی به در خانه آمد و گفت: سلام بر شما اهل‌بیت پیامبر(ص)، من مسکینم، مرا طعام دهید! خاندان پیامبر(ص) آن سائل را بر خود مقدم شمردند، افطار خود را به او دادند و آن شب چیزی جز آب نخوردند و با شکم گرسنه دوباره نیت روزه کردند. هنگام افطار روز دوم، یتیمی بر در خانه آمد و غذا خواست و آن‌ها غذای‌شان را به او دادند. در شب سوم اسیری آمد و همان عمل را نسبت به او روا داشتند. صبح روز چهارم، علی(ع)، دست امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را گرفت و نزد رسول خدا(ص) آمد. آن حضرت وقتی بچه‌ها را دید که از شدت گرسنگی ضعیف شده‌اند، گریه کرد. در این هنگام، جبرئیل با سوره دهر بر آن حضرت نازل شد.
نور دیده پدر
حضرت زهرا(س)، با مختصات آموزه‌های پیامبرخدا(ص)، کاملاً آشنایی داشت. او می‌دانست که پدرش می‌خواهد افراد وابسته به او، در شرایطی زندگی کنند که فقیرترین مسلمانان در آن به سر می‌برند. علامه مجلسی در کتاب «بحار الانوار»(جلد 43، صفحه 83)، نقل کرده است که وقتی حضرت رسول(ص) از سفری مراجعت می‌فرمود، اول به خانه حضرت فاطمه(س) تشریف می‌برد و مدتی می‌ماند و بعد از آن به منزل خود می‌رفت. در یکی از سفرهای پیامبر(ص)، حضرت زهرا(س) برای خود گلوبندی از جنس نقره تهیه کرد و پرده‌ای بر در خانه خود آویخت. هنگامی که رسول خدا(ص) از سفر مراجعت کرد و به خانه فاطمه زهرا(س) وارد شد، چون چشمش به زینت‌های مورد استفاده دخترش افتاد، با ناراحتی از خانه بیرون رفت و به مسجد وارد شد و در کنار منبر نشست. حضرت فاطمه(س) که معنای این رفتار پدر را می‌دانست، برای جلب خشنودی و رضایت او آن گلوبند و پرده را نزد پدر فرستاد و پیغام داد که دخترت سلام می‌رساند و می‌گوید این ها را در راه خدا انفاق کنید. هنگامی که آن‌ها را نزد پیامبر(ص) آوردند، سه مرتبه فرمود: «آن چه را می‌خواستم، فاطمه انجام داد. پدرش به فدای او باد!»زیبایی سلوک اجتماعی زهرای اطهر(س)، به این موارد محدود نمی‌شود؛ در منابع تاریخی نیز، نشانه‌های فراوانی از این سیره نورانی را می‌توان یافت. فاطمه(س)، اسوه عملی بانوان مدینه بود و در بسیاری از موارد، به نیازهای فکری و فرهنگی آن ها پاسخ می‌داد. او نسبت به خویشان خود، بسیار مهربان و دلسوز بود. نقل است که پس از شهادت جعفر بن ابی‌طالب، در جنگ موته، فاطمه زهرا(س) به منزل او رفت و سه روز در خانه اسماء بنت عمیس ماند و افزون بر دلداری دادن به وی، در امور منزل و نگهداری از فرزندان نیز، یاور او بود.
 

خوانندگان محترم! شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.

پرسش: مادربزرگم در حالی که وضعیت جسمی مناسبی نداشت، به رحمت خدا رفت. مستأجر منزل آن مرحوم، چند روز قبل از فوتش، با استفاده از وضعیت نامناسب جسمانی، قراردادی را به ایشان داده و او هم امضا کرده است. حال ورثه قصد فروختن خانه را دارند، اما مستأجر مذکور مدعی است که تا چهار سال دیگر، قرارداد دارد. این در حالی است که قراردادها معمولاً یک ساله بسته می‌شود. چاره چیست؟
پاسخ: در صورتی که پس از معامله هر یک از طرفین فوت کند، وارثان او برای اجرای تعهدات قرارداد یا استفاده از مزایای آن، جانشین یا در اصطلاح «قائم مقام» شخص متوفی محسوب می‌شوند. وارثان مادربزرگ شما نیز به عنوان قائم مقام ایشان، به قرارداد اجاره پایبند خواهند بود. ماده 231 قانون مدنی بیان می‌کند: «معاملات و عقود فقط درباره طرفین متعاملین و قائم مقام قانونی آن ها موثر است.» وقتی ملکی که در اجاره است فروخته می‌شود یا به ارث می‌رسد، مالک جدید در مقابل مستاجر، جانشین مالک قبلی خواهد شد. یعنی حقوق و تکالیف مالک اول در مقابل مستاجر، به مالک دوم منتقل خواهد شد، مگر این‌که طرفین قرارداد اجاره به شیوه دیگری توافق کرده باشند. در این صورت، توافق طرفین هر قرارداد در مقابل یکدیگر معتبر و لازم‌الاجراست. مثلاً اگر برای موجر یا مستاجر در قرارداد، آن‌گونه که معمول است، به شرط پرداخت یک ماه اجاره بها، شرط فسخ قرار داده شده باشد، می‌توان با پرداخت یک ماه اجاره‌بها، قرارداد اجاره را فسخ کرد. ماده 498 قانون مدنی مقرر می‌کند: «اگر عین مستاجره به دیگری منتقل شود، اجاره به حال خود باقی است؛ مگر این‌که موجر حق فسخ در صورت نقل را برای خود شرط کرده باشد.» هر شخصی می‌تواند در طول زندگی، با رعایت شرایط اساسی صحت و درستی معاملات و با استفاده از قالب‌های حقوقی مختلف از قبیل اجاره، بیع، صلح، هبه (یعنی بخشش) و ... تمام یا بخشی از اموال یا منافع اموال خود را به وسیله سند عادی یا رسمی، به اشخاص دیگر انتقال دهد، مثلاً ملک خود را برای مدت 4 سال به دیگری اجاره دهد. شرایط اساسی صحت و درستی معاملات در ماده 190 قانون مدنی آمده است: «برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است: 1- قصد طرفین و رضای آن ها [یعنی طرفین محجور، یا دیوانه یا مست یا در حالت اضطرار نباشند.]؛ 2- اهلیت طرفین [اهلیت یعنی شخص باید بالغ و عاقل و رشید باشد.]؛ 3- موضوع معین که مورد معامله باشد؛ 4-  مشروعیت جهت معامله [یعنی معامله با اهداف غیر قانونی انجام نشده باشد]» اصل بر این است که معاملات صحیح است. یعنی کسی که ادعا می‌کند معامله‌ای فاقد یکی از شرایط اساسی بوده و در نتیجه بی‌اعتبار است، باید این ادعا را با ارائه دلایل محکمه‌پسند، نزد دادگاه اثبات کند. در صورتی که هر یک از طرفین نسبت به اسناد ارائه شده از سوی طرف دیگر ادعای جعل کند، دادگاه اسناد را برای بررسی اعتبار آن ها به کارشناسان خبره ارجاع خواهد داد. این کارشناسان معمولاً جعلی بودن اسناد را به درستی تشخیص می دهند.

پرسش: فردی 500 میلیون از من کلاهبرداری کرده و گریخته است. فقط یک شماره تماس از او در اختیار دارم. می‌خواهم آدرس او را از طریق این شماره تلفن و با توجه به اطلاعات موجود در مخابرات، به دست بیاورم. چه کاری باید انجام دهم؟
پاسخ: معلوم نبودن اقامتگاه و نشانی متهم یا متواری بودن وی (مجهول المکان بودن وی) مانع رسیدگی و صدور حکم نخواهد بود. در چنین مواردی، وقت رسیدگی و ضرورت حضور متهم در دادگاه از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار به وی (متهم) اعلام می شود. ماده ۱۱۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در این زمینه، بیان می‌کند: «هرگاه در امر جزایی ابلاغ احضاریه به واسطه معلوم نبودن محل اقامت ممکن نشود و به طریق دیگری هم ابلاغ احضاریه ممکن نگردد با تعیین وقت رسیدگی، متهم یک نوبت [به] وسیله یکی از روزنامه های کثیرالانتشار یا محلی احضار و در صورت عدم حضور، قاضی، رسیدگی و... اظهار عقیده می نماید. تاریخ نشر آگهی تا روز دادرسی کمتر از یک ماه نباید باشد.» در دعاوی حقوقی نیز در صورتی که خواهان نشانی خوانده را در اختیار نداشته باشد، به همین ترتیب عمل خواهد شد. (ماده ۷۳ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی) اگر خوانده، متهم یا وکیل او در هیچ کدام از جلسات دادگاه حاضر نشوند و یا لایحه نفرستاده باشند، دادگاه رأی غیابی صادر می کند.