استعمارگران
تعداد بازدید : 77
انگلیسیها در عهدنامه گلستان چه کاره بودند؟
برای ایرانیان، یادآوری عهدنامه «گلستان» دردآور و ناخوشایند است؛ عهدنامهای که بر اساس آن، بخشهای مهمی از خاک ایران، برای همیشه از آن جدا و به روسیه تزاری منضم شد؛ عهدنامهای که به خاطر آوردنش، باعث جریحهدار شدن غرور ملی ایرانیان میشود. درباره چگونگی انعقاد این عهدنامه، مطالب فراوانی در کتابهای تاریخی و درسی وجود دارد. اینکه چگونه دول استعمارگر توانستند با استفاده از بیکفایتی شاهان قاجار، مرزهای ایران را درنوردند و شکستی تلخ را به ملت ما تحمیل کنند، بر کسی پوشیده نیست؛ اما مسئلهای که کمتر از آن سخن به میان میآید، دخالت پنهان انگلیس در انعقاد این عهدنامه ننگین است. انگلیسیها، پیش از انعقاد این عهدنامه، بر اساس قرارداد «مفصل»، مکلف به حمایت از ایران در برابر هجوم دولتهای اروپایی شدهبودند؛ اما با تشکیل جبهه متحد روسیه تزاری و بریتانیا، علیه ناپلئون، انگلیس با بیتفاوتی از کنار تعهداتش عبور کرد و ترجیح داد که ایران را با مشکلاتش تنها بگذارد. با این حال، این رویکرد، تنها وجه خیانت انگلیس به ایران، در ماجرای انعقاد عهدنامه گلستان نبود. در جریان تنظیم مفاد عهدنامه گلستان نیز، انگلیس در لباس میانجی، کفه ترازو را به نفع روسیه تزاری برگرداند و تمام تلاش خود را برای رسیدن تزار به خواستههایش به کار بست. نقش «سرگور اوزلی» در تأمین خواستههای دشمنان ایران در این عهدنامه ننگین چنان بود که به نوشته «سر دنیس رایت»، وی بعدها، عالیترین نشان امپراتوری روسیه را، به همین مناسبت، دریافت کرد. انگلیس با خیانت به ایران در عهدنامه گلستان، در واقع زمینه را برای بسط نفوذ خود در مناطق جنوبی فراهم میکرد و ایران و منافع ملی آن را، وجهالمصالحه سیاستهای اروپایی و آسیایی خود قرار میداد.