6ویژگی فنی که تلگرام را خانه امن تبهکاران و تروریست ها کرد
گروه دانش وفناوری - علاقه گروه های تروریستی و تبهکاری به تلگرام از ویژگی های فنی آن ناشی می شود. وقتی پای تلگرام در حملات تروریستی سن پترزبورگ، حرم امام و مجلس در تهران دیده می شود، باید برای حفظ امنیت کشور در برابر تهدیدهای تلگرام تدبیری اندیشید.به گزارش فارس تاکنون سخنان زیادی درباره امنیت تلگرام و برقراری تماس های رمزنگاری شده و ایمن در این پیام رسان مطرح شده است اما این ویژگی ها چاقوی دولبهای هستند که اتفاقا تلگرام را به خانه امن تبهکاران و تروریست ها تبدیل کرده است.
6 ویژگی فنی که تلگرام را خانه امن تبهکاران و تروریست ها کرده است
در سال 2017 یک مقاله پژوهشی با نام «بررسی پلتفرم برگزیده داعش، تلگرام» ( s'ISIS Navigating Telegram: Platform Preferred)در زمینه جذابیت تلگرام برای گروه تروریستی داعش در مجله «تروریسم و خشونت سیاسی» یا «Violence Political and Terrorism» منتشر شد. این مقاله که تا این تاریخ بیش از 1400 بار دیده شده، توسط محققان دانشگاه ایالتی جورجیا ضمن پژوهشی با حمایت مالی و تحت نظارت وزارت دفاع آمریکا نوشته شده است. نظریه طرح شده در مقاله آن است که تلگرام امنیت و حریم خصوصی را به گونه ای فراهم ساخته است که گروه های تروریستی به آن مهاجرت کرده اند.
تلگرام علاوه بر کانال ها، امکان گفت وگوی اختصاصی را نیز فراهم می آورد. امنیت و رمزنگاری پیشرفته ویژگی اختصاصی تلگرام است که به خصوص در چت مخفی یا secret chat خود را نشان می دهد.
1 | چت مخفی یا secret chat
تلگرام به خودی خود یک نرم افزار ایمن در زمینه پیام رسانی محسوب می شود و به سادگی نمی توان بدون دسترسی به گوشی ها، به طور مستقیم آن را هک کرد. با وجود این، تلگرام برای اطمینان از امن بودن ارتباطات کاربران خود، قابلیتی را در خود به نام چت مخفی گنجانده است که با استفاده از آن می توان امنیت داده های خود را چند برابر معمول کرد. جذابیت تلگرام برای گروه های تروریستی و تبهکاری به ویژگی های فنی آن بازمی گردد.سکرت چت با چت معمولی تلگرام تفاوت بسیاری دارد و بستری فوق امن برای رد و بدل اطلاعات فراهم می کند. گفت وگوی مخفی تلگرام، پنجره چتی را ایجاد می کند که امنیت بسیار بیشتری نسبت به چت های معمولی تلگرام دارد. بنابراین از چت مخفی در مواقعی استفاده می شود که نیاز به انجام یک گفت وگوی مخفی و فوق امن وجود داشته باشد.
2 | رمزگذاری سرتاسری (End to End Encryption)
رمزگذاری سرتاسری به آن معناست که تمام پیام های ارسالی کاربر با کدهای خاصی رد و بدل می شوند که فقط دستگاه گیرنده و فرستنده قادر به استفاده و شناسایی آن ها هستند. به این صورت هیچ شخص یا ابزار دیگری نمی تواند به پیام های رد و بدل شده بین دو دستگاه تحت رمزگذاری سرتاسری دسترسی یابد. تلگرام مدعی است حتی سرورهای خود تلگرام هم ماهیت پیام های رد و بدل شده را درک نخواهند کرد و امکان مشاهده پیام کاربران از این طریق هم وجود ندارد. بنابراین رمزگذاری سرتاسری منجر می شود تا پیام های کاربر به امن ترین شکل ممکن رد و بدل شوند و به هیچ وجه قابل شنود نباشند.
3 | قابلیت متلاشی کردن خودکار گفت وگو (Destruct-Self)
این قابلیت در سکرت چت سبب می شود تا کاربر بتواند برای پیام های ارسالی خود و گفت وگوی مخفی تلگرام حالت از بین رونده اتوماتیکی را ایجاد کند. برای مثال کاربر می تواند تنظیمات گفت وگوی مخفی تلگرام را به گونه ای بهینه سازی کند که پس از گذشت یک دقیقه به طور خودکار از بین برود. تنظیمات اعمالی برای حالت Destruct-Self به طور همزمان در دستگاه مقصد و مبدا اعمال می شوند.
4 | نبود امکان همگام سازی با دیگر دستگاه های در تعامل با اکانت
یکی دیگر از ویژگی های جالب سکرت چت یا گفت وگوی مخفی تلگرام مربوط به نبود امکان همگام سازی آن با دیگر دستگاه های در تعامل با اکانت کاربر می شود. این موضوع به آن معناست که اگر کاربر یک سکرت چت را از طریق گوشی ایجاد کند، این سکرت چت در دسکتاپ تلگرامی که همان اکانت کاربر در آن فعال است، نمایش داده نمی شود.
5 | نبود امکان فورواردکردن پیام ها در سکرت چت
ویژگی بعدی سکرت چت یا گفت وگوی مخفی تلگرام مربوط به جلوگیری از فوروارد کردن پیام ها می شود. هیچ یک از دو طرف مکالمه در سکرت چت تلگرام قادر نخواهند بود تا پیام دریافتی طرف مقابل را فوروارد کنند. این موضوع هم از دیگر مزیت ها و ویژگی های امنیتی سکرت چت تلگرام محسوب می شود. این ویژگی یکی از اصلی ترین ویژگی هایی است که سکرت چت را از چت های معمولی تلگرام متمایز می کند. با رمزگذاری فایل های مدیا در سکرت چت امکان رد و بدل عکس، ویدئو و صدا وجود دارد، اما تلگرام اشاره می کند، اطلاعاتی که از طریق گفت وگوی مخفی تلگرام آپلود و ارسال می شوند به شکل سرتاسری رمزگذاری خواهند شد. بنابراین هیچ فرد یا دستگاه واسطی قادر به شناسایی ماهیت این فایل های مدیا نخواهد بود.
6 | مشخص شدن ضبط اسکرین شات
اگر هر یک از دو طرف گفت وگو در سکرت چت یا گفت وگوی مخفی تلگرام از صفحه چت اسکرین شات بگیرند، طرف مقابل از این موضوع مطلع می شود. چرا که تلگرام ضبط اسکرین شات توسط هر یک از دوطرف را با نمایش عبارت Took a Screen Shot مشخص می کند. به طور خاصه باید متذکر شد که سکرت چت تلگرام قابلیتی است که توسط آن کاربران می توانند پیام هایی را به صورت رمزنگاری برای دیگران ارسال کنند. در این روش پیام ها به صورت End to End (رمزنگاری سرتاسری) رمزنگاری می شوند و تنها فرد فرستنده و گیرنده قادر به خواندن و بازگشایی آن هستند. نکته قابل توجه در سکرت چت تلگرام این است که به ادعای تلگرام، این پیام ها حتی در سرورهای تلگرام نیز ذخیره نمی شوند و فقط در دستگاه مبدا و مقصد قابل بازیابی هستند. در این روش پیام ارسالی ابتدا در طرف فرستنده با یک کلید از پیش تعیین شده، تبدیل به رمز سپس ارسال می شود. طرف گیرنده نیز با همان کلید آن را بازگشایی می کند و می تواند محتوای آن را مشاهده کند.
مثالی واضح از تفاوت تلگرام و واتساپ در اقدام تروریستی پل وست مینستر انگلستان
برای واضح شدن کاربرد چنین امکانی برای اقدامات تروریستی، یک مثال ارائه می شود. در ماه مارس 2017 راننده ای به نام خالد مسعود خودروی خود را به پیاده روی پل وست مینستر در انگلستان هدایت کرد و موجب کشته و زخمی شدن تعدادی از عابران شد. با اقدام پلیس، او در همان صحنه کشته شد. سپس پلیس به دنبال این بود که تشخیص دهد آیا این اقدام خالد مسعود اقدامی انفرادی بوده یا این که با تشویق، حمایت یا هدایت گروه های تروریستی انجام شده است. در این خصوص پلیس از اپلیکیشن WhatsApp خواست تا سابقه ارتباطات خالد مسعود را در ساعات منتهی به عملیات خرابکارانه او در اختیار پلیس قرار دهد. حال فرض کنید خالد مسعود از اپلیکیشن تلگرام و به خصوص گفت و گوی مخفی آن استفاده می کرد. در این صورت تلگرام هرگونه سرنخی را کاملا کور می کند و امکان تحقیقات پلیسی را برای شناسایی عوامل و پیشگیری از وقایع مشابه از میان می برد.البته بستر مهیای تلگرام تنها محدود به اقدامات تروریستی نیست. بلکه تلگرام محیط مناسبی را برای عموم اقدامات مجرمانه و تبهکارانه فراهم آورده است که در گزارش های بعدی به تفصیل به این موضوع می پردازیم. تبهکاران جز در بستر امنی مانند تلگرام نمی توانند این چنین آزادانه و به دور از چشم نیروهای امنیتی و انتظامی کشور به تبادل اسلحه و مشروبات الکلی و مواد مخدر بپردازند.
ضرورت چارهاندیشی در برابر تهدیدات تلگرام برای حفظ امنیت کشور
تلگرام هم اکنون بسیار فراتر از جایگاه یک پیام رسان عمل می کند. این پیام رسان در مواردی در سطح جهان و از جمله ایران، بستر مناسبی را برای برهم زدن امنیت عمومی و ایجادآشوب و اغتشاش فراهم کرده است. این موضوع تنها به کشور ما محدود نشده و دامان غرب را نیز گرفته است؛ تا بدان جا که حتی نخست وزیر انگلستان تلگرام را «خانه امن تبهکاران و تروریست ها» دانسته و در این باره ابراز نگرانی کرده است.جذابیت تلگرام برای گروه های تروریستی به ویژگی های فنی آن برمی گردد. تلگرام امکان رمزگذاری سرتاسری را برای کاربران خود فراهم می کند، بدین معنا که تمام پیام های ارسالی با کدهای خاصی رد و بدل می شوند که فقط دستگاه گیرنده و فرستنده قادر به استفاده و شناسایی آن ها هستند. به این صورت هیچ شخص یا ابزار دیگری نمی تواند به پیام های رد و بدل شده بین دو دستگاه تحت رمزگذاری سرتاسری دسترسی یابد. تلگرام مدعی است حتی سرورهای خود تلگرام هم ماهیت پیام های رد و بدل شده را درک نخواهند کرد و امکان مشاهده پیام کاربران از این طریق هم وجود ندارد.امنیت تلگرام در ابتدا جالب توجه به نظر می رسد، اما وقتی ارتباطات تلگرامی حتی برای نهادهای امنیتی قانونی نیز در دسترس یا قابل شنود نباشد، آن گاه تلگرام به محیط امن تروریست ها و تبهکاران تبدیل می شود. هم اکنون این اتفاق رخ داده و پای تلگرام در حملات تروریستی سن پترزبورگ روسیه تا حمله به حرم امام و مجلس شورای اسلامی در تهران در میان است. حفظ امنیت کشور اقتضا می کند که در برابر تهدیدات تلگرام برای امنیت ملی تدبیری مناسب اندیشیده شود.