خوانندگان محترم! در صفحه 10 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: آیا دادگاه میتواند پس از رسیدن دختر به 9 سالگی که ظاهراً سن قانونی است، انتخاب زندگی با پدر یا مادر را به عهده خود او بگذارد؟
پاسخ: دادگاههای خانواده پس از بلوغ کودک، وارد مسئله حضانت نمیشوند و انتخاب زندگی با پدر یا مادر را بر عهده خود کودک میگذارند؛ زیرا «حضانت» مخصوص «اطفال» است و رویه قضایی «طفل» را شامل دختر تا پایان 9 سال قمری و پسر تا پایان 15 سال قمری میداند. ماده 1169 قانون مدنی بیان میکند:«برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن، [حضانت] با پدر است. تبصره- بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه میباشد.» تبصره یک ماده 1210 قانون مدنی، سن بلوغ را در پسر و دختر تعیین کرده است: «سن بلوغ در پسر 15 سال تمام قمری و در دختر 9 سال تمام قمری است.» رویه قضایی غالب، بلوغ را مترادف با خروج از کودکی میداند. به عبارت دیگر، در رویه قضایی دختر بعد از 9 سال و پسر بعد از 15 سال قمری از شمول حضانت خارج است و دادگاه خانواده در این باره ورود نمیکند. مصلحت کودک در حضانت وی پس از طلاق، عامل تعیین کننده است. در صورت وقوع اختلاف میان پدر و مادر، دادگاه با توجه به مصلحت کودک در این باره تصمیم میگیرد. طبق ماده 1173 قانون مدنی، «هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند. موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است: اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار؛ اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا؛ ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی؛ سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق؛ تکرار ضرب و جرح خارج از حدمتعارف.» بنابراین، در صورتی که مادر یا پدر که کودک قبل یا بعد از هفت سالگی در حضانت اوست، خلاف مصالح کودک رفتار کند، دادگاه پس از اثبات موضوع، حضانت را از مادر یا پدر سلب خواهد کرد و فرزند را به شخص دیگری خواهد سپرد.