معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار سیستان و بلوچستان گفت: سال 94 مقرر شد ۸۶ کیلومتر مربع  از معادن استان تحت اکتشاف قرار گیرد.«سکینه اشرفی» افزود: مطالعات معادن استان به سرانجام رسید و 143 محدوده امید بخش در این مطالعات معرفی شد، موضوع اصلی این است که به استخراج معادن و فراوری مواد معدنی دست پیدا کنیم که در این باره اقدام های ارزشمندی انجام شده است.

 یکی از نقاط قوت و ظرفیت های مغفول و بالقوه توسعه سیستان و بلوچستان، معادن است به ویژه پهنه های ارزشمندی که در قسمت سراوان، ایرانشهر، فنوج و اطراف زاهدان وجود دارد. مشکل اصلی که درباره معادن استان با آن مواجه هستیم این است که مطالعات آکادمیک زمین شناسی جامعی در این باره انجام نشده است، بلکه به شکل جزیره ای در بعضی نقاط اکتشافاتی شده است اما نقشه جامع علمی از منابع معدنی استان نداریم. ایمیدرو، باید راهکار مشخصی را در زمینه معادن استان داشته باشد که تا به امروز، تمرکز قابل توجهی نداشته است. هنگام پیگیری مجمع نمایندگان استان هم مسئولان جواب های کلی می دهند، ولی موضوعی که به نتایج عملی منجرشود کم دیده می شود. با توجه به بحران عمیق بیکاری که در استان وجود دارد ،یکی از راه های برون رفت از این وضعیت سرمایه گذاری در اکتشاف و فراوری محصولات معدنی است که باید مورد توجه استاندار، وزیر صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو قرار گیرد. دو نماینده مردم استان در مجلس شورای اسلامی در شورای معادن معرفی شده اند، اما از آن جا که شورای معادن به تازگی تشکیل شده است هنوز نمایندگان گزارشی ارائه نکرده اند، این شورا می تواند در تصمیم گیری های بعد مهم و تأثیرگذار باشد.با توجه به مشکلاتی که به دلیل نبود راه آهن برای حمل و نقل مواد معدنی وجود دارد، باید مزیت های نسبی را با شرایط سهل تری در اختیار افرادی که متقاضی اکتشاف و بهره برداری هستند قرار دهیم. موضوع بعد استفاده از ظرفیت های منطقه آزاد چابهار برای صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس و دیگر کشورهاست و موضوعی که مجمع نمایندگان هم باید پیگیر آن باشد این است که باید استراتژی و راهکار مشخصی داشته باشیم و خام فروشی صرف نداشته باشیم. اگر کارگاه ها و کارخانه هایی ایجاد و فراوری اولیه معادن انجام شود ارزش افزوده بیشتر و بهتری حاصل می‌شود که این امر عزم بیشتر و جدی تری را طلب می کند. استانداری، وزارت صنعت، معدن و تجارت، شورای معادن استان و ایمیدرو باید به فهم و زبان مشترک دست پیدا کنند و برنامه زمان بندی شده مشخصی را برای پهنه های معدنی مرغوب استان که با وجود شناسایی مورد غفلت واقع شده است داشته باشند و برای سرمایه گذاری اقدام کنند.دو سال است که یک شرکت چینی در زمینه معادن ایرانشهر قرارداد امضا کرده، اما حرکت قابل توجهی انجام نشده است. سند مشخصی برای معادن استان و توسعه آن و نقشه راه و استراتژی روشنی نیاز است تا به اشتغال آفرینی در این استان کمک کند.
 

سیستان و بلوچستان، سرزمین اسطوره ها و دیار نخل و آفتاب سرشار از ظرفیت ها و قابلیت هاست، ظرفیت های فراوانی مانند مرز، تجارت و بازرگانی، ترانزیت، کشاورزی، صنایع دستی، گردشگری، آثار باستانی و تاریخی، بزرگ ترین بندر اقیانوسی کشور،معادن غنی و قرار گرفتن روی کمربند فلزات معدنی جهان که از اروپای شرقی تا پاکستان ادامه دارد. مواد معدنی مکشوفه در سیستان و بلوچستان شامل کرومیت، مس، منگنز، آهن، طلا، تیتانیوم و کانی های فلزی نظیر تالک، منیزیت، گل سفید، آنتیموان، فلدسپات خاک صنعتی، نیکل، کائولن، سیلیس و سنگ های ساختمانی به ویژه گرانیت، این استان را به رنگین کمان معادن کشور و بهشت سرمایه گذاران تبدیل کرده است. آری، سیستان و بلوچستان رنگین کمان معادن ایران است، چرا که بیش از یک میلیارد‌ تن از ذخایر معدنی در این استان شناسایی شده است، اما این خطه قابلیت هایی برای صادرات ذخایر این معادن هم دارد که برجسته ترین آن، ظرفیت بندر چابهار است. سالانه بیش از 15 میلیون تن کالای معدنی از ایران به چین صادر می شود و از آن جایی که اکثر معادن در شرق کشور است، بهترین و کوتاه ترین مسیر برای ترانزیت آن چابهار است و به عبارتی می توان گفت که بزرگ ترین بندر اقیانوسی ایران می‌تواند به مرکز صادرات معدنی کشور تبدیل شود. به گفته مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان، در این زمینه ساخت پایانه کالاهای معدنی برای صادرات دو میلیون تن سنگ معدن در سال با سرمایه‌گذاری بیش از 280میلیارد تومانی بخش خصوصی برنامه ریزی شده است.
معادن؛ پیشران در اقتصاد استان
رئیس سازمان صنعت،  معدن و تجارت سیستان و بلوچستان درباره ظرفیت های معدنی استان می گوید: معدن می تواند یکی از بخش های پیشران در اقتصاد استان باشد و با متحول شدن این حوزه، دیگر بخش های صنعتی و اقتصادی استان فعال می شود، به طوری که اگر صنایع سیمان، واحدهای تولیدی شن و ماسه و خاک رس، کارخانه های مس، آنتیموان، منیزیت، گچ و نظایر آن در استان سودآور است به دلیل وجود معادن به عنوان تأمین کننده مواد اولیه این صنایع است، در غیر این صورت این صنایع معدنی هم در استان پا نمی گرفت و به دنبال آن اگر صنایع معدنی نبود بسیاری از ارزش های افزوده قسمت معدن ایجاد نمی شد.«نادر میرشکار» می‌افزاید: 348 فقره معدن که حدود 2.7 درصد از معادن کشور را تشکیل می دهد با سرمایه گذاری سه هزار و 26 میلیارد ریال در استان کشف شده است که 217 فقره از این معادن فعال و 9 معدن نیز در حال تجهیز و دیگر معادن به صورت نیمه فعال است.به گفته وی، 73.28 درصد از معادن استان را مصالح ساختمانی و سنگ های تزیینی و نما تشکیل می دهد و 8.61 درصد معادن غیر فلزی و 18.11  درصد فلزی است. معادن فلزی می تواند سهم بالایی در تولید مواد معدنی استان داشته باشد اما از نظر پشتوانه ضعیف است و انجام کار اکتشافی روی آن ها ضرورت بیشتری دارد که به همین منظور با حضور شرکت های تخصصی و مادر تخصصی دولتی و غیر دولتی در سال 93، فعالیت های اکتشافی وسیع در استان با مساحت 85 هزار کیلومتر مربع و معرفی محدوده های مستعد معدنی (فلزی) جدید توسط این شرکت ها آغاز شده است و در حال انجام اکتشاف عمومی و تفضیلی برای کشف ذخایر معدنی در استان هستند.وی ادامه می دهد: اشتغال مستقیم برای شش هزار و دو نفر در بخش معدن ایجاد شده است، طبق آمار سازمان جهانی کار به ازای هر شغل مستقیم در معدن، 17 شغل وابسته و تکمیلی ایجاد می شود.
نبود سرمایه گذاری مناسب در معادن استان
وی اذعان می کند: متاسفانه فرایند صنعتی شدن استان طی سال های گذشته عمدتاً بر اساس تأمین مواد اولیه از منابع خارجی تعریف و تجربه شده است در حالی که نقش معادن در توسعه و توجیه اقتصادی صنایع سیمان، واحدهای تولیدی شن و ماسه و خاک رس، کارخانه های مس، آنتیموان، منیزیت، گچ و نظایر آن بر اهمیت و جایگاه این حوزه در کسب ارزش افزوده بیشتر برای استان می افزاید، اما با وجود قابلیت های بالقوه نسبتاً خوب، شاهد سرمایه گذاری مناسب در این حوزه نبوده ایم.وی اظهار می کند: شاید تناسب زیادی میان حجم سرمایه گذاری و میزان ذخایر معدنی استان وجود نداشته باشد و برای این که شاهد رونق بیشتر سرمایه گذاری در معدن و صنایع معدنی استان باشیم باید تلاش کنیم اطلاعات زیادی را درباره این حوزه در جامعه انتشار دهیم.وی تصریح می کند: سهم معدن در اقتصاد استان به هر میزانی که باشد، نباید فراموش کرد که تأثیر رشد معدن بر رشد اقتصادی استان به طور مستقیم شاید بیشتر از تأثیر تجارت و حتی صنعت باشد به نوعی حتی حجم عظیم عملیات معدن کاری سبب رونق ترانزیت و ترابری نیز می شود، از طرف دیگر اشتغال ایجاد شده به واسطه معادن پایدارتر و با توجه به پراکندگی آن در سراسر استان و مناطق محروم از اهمیت خاصی برخوردار است.
معدن و صنایع آن نیازمند فناوری های روز
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان، اضافه می کند: معدن و صنایع معدنی نیازمند فناوری های خاص است و باید از فناوری های روز جهان برخوردار باشیم، متأسفانه از بیشتر معادن استان که عمده آن کوچک مقیاس است، به دلیل ضعف معدن کاری همچنان به صورت سنتی بهره برداری می‌شود و سیستم های استخراجی فقط در یک یا دو معدن استان تقریباً قابل سنجش با دانش روز دنیاست، در واقع توسعه معدن و صنایع معدنی به معنای اجرای اقتصاد مقاومتی است.وی ادامه می دهد: سیستان و بلوچستان در زمینه معدن در میان استان های نسبتاً خوب کشور جای گرفته است و یکی از استان های مناسب از نظر مواد معدنی محسوب می شود و در بسیاری از ذخایر مواد معدنی از جمله مصالح ساختمانی، سنگ های تزیینی و نما، منیزیت، آنتیموان و ... در کشور ثروتمند است.وی می‌گوید: بر اساس اطلاعات به دست آمده از بررسی ها می توان بخش معدن را به عنوان محور توسعه استان معرفی کرد، با وجود این شرکت های بزرگ دولتی، وابسته به دولت و نهادهای عمومی برای فعالیت های اقتصادی در این استان حضور ندارند که این مشکل را می توان مهم ترین عامل حضور نیافتن استان در جایگاه های صنعتی مطرح کشور دانست که باید برای رفع آن راهکار های کارشناسی اندیشید.وی تصریح می کند: شناسایی ظرفیت های معدنی استان، رونق صنایع و توسعه حمل و نقل و ترانزیت از مبادی مرزی استان نقش مهمی در رونق منطقه دارد و با تکمیل خطوط ریلی استان و ورود تجار کشورهای همسایه به بندر چابهار می توان امیدوار بود توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار در استان سرعت بیشتری پیدا کند.وی بیان می کند: واحدهای شن و ماسه، کوره، صنایع غذایی، مواد پتروشیمی، صنایع لاستیک، پلاستیک و صنایع شیلاتی بیشترین واحد های فعال در منطقه را تشکیل داده است، اما با وجود همه این ظرفیت های ناب، سیستان و بلوچستان نتوانسته از لحاظ صنعتی در کشور به جایگاه مطرحی برسد و این موضوع به بررسی کارشناسانه نیاز دارد تا بتوان استان را به جایگاه واقعی خود در کشور و منطقه رساند.وی می افزاید: با فعالیت کارخانه های در دست ساخت و گرم شدن خط تولید آن، میزان صادرات کشور از مبادی استان افزایش خواهد یافت که در کنار هم قرار گرفتن آن، سبب رونق گرفتن معادن استان نیز می شود، از این رو می توان گفت توسعه سیستان و بلوچستان از مزارع کشاورزی روی ریل اقتصاد سرعت خواهد گرفت که به پشتوانه آن در آینده تحولی عظیم در معیشت مردم منطقه رقم خواهد خورد.
شناسایی 9 محدوده امید بخش
میرشکار ادامه می دهد: یکی از برنامه های مهم برای توسعه مناطق مرزی کمتر توسعه یافته، شناسایی پهنه های معدنی در نوارهای مرزی است که در این زمینه، 9 محدوده امید بخش در استان شناسایی شده و احتمال افزایش آن نیز وجود دارد، در سراوان نیز چهار پهنه امید بخش مورد ارزیابی قرار گرفت که این پهنه ها به همراه پهنه املاح تبخیری چابهار در شرف صدور پروانه اکتشاف است و در صورت فعالیت مناسب می تواند این مناطق را متحول کند. علاوه بر این پهنه ها، چند پهنه امید بخش دیگر نیز در مناطق ریگان دلگان، اسکل آباد خاش و ایرانشهر شناسایی شده که شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران متقاضی دریافت آن است، پهنه های معدنی جدید نصرت آباد یک و دو، غرب زاهدان و نیکشهر هم آماده واگذاری به متقاضیان سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف است.وی بیان می کند: افزایش صادرات از مبادی مرزی یکی از ظرفیت های منطقه است که باید به آن توجه ویژه ای شود، چرا که افزایش استخراج معادن و تولیدات صنعتی استان علاوه بر تامین بازارهای داخلی به جذب بازارهای خارجی نیز نیاز دارد .

ذوالفقاری- سیستان و بلوچستان در کمربند فلززایی و معدنی جهان که از یوگسلاوی تا پاکستان ادامه دارد قرار گرفته است.مدیرکل دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری سیستان و بلوچستان با اشاره به ظرفیت های معدنی استان برای سرمایه گذاری به «خراسان» گفت: وجود معادن نسبتا غنی گشوده و ناگشوده فلزی و سهم بالای استان در برخورداری از این معادن با ذخایر معدنی نظیر کرومیت، مس، منگنز، سرب و روی، قلع، تنگستن، آنتیموان، طلا و کانسارهای غیر فلزی نظیر تالک، منیزیت، گل سفید، سیلیس، فلدسپات، کائولن و سنگ های ساختمانی به ویژه گرانیت و ظرفیت های معدنی تفتان و امکان استقرار کارخانجات پر عیارسازی، فراوری و صنایعی از جمله چینی، کاشی و سرامیک قسمتی از قابلیت ها و توانمندی های استان در حوزه معدن است.
«ماندانا زنگنه» افزود: در سال های گذشته با توجه به ظرفیت معدنی استان، 85 هزار کیلومتر مربع زیر پوشش مطالعات اکتشافی قرار گرفت و نتایج امید بخشی به دست آمد که با تکمیل شدن آن، زمینه سرمایه گذاری در حوزه معدن فراهم می شود.وی اظهار کرد: برای ایجاد معادن و صنایع معدنی، با توجه به ظرفیت های معدنی در استان 13 پهنه در مناطق مختلف با مساحت کلی 85 هزار کیلومتر مربع از سال 93 به شرکت های توانمند اکتشافی بخش خصوصی و دولتی واگذار شده است.وی ادامه داد: از این تعداد، دو پهنه خارستان خاش و جانجای نیمروز پس از انجام عملیات شناسایی، پی جویی مرحله اول و دوم و معرفی مناطق امید بخش معدنی به صدور پروانه اکتشاف برای انجام اکتشافات تکمیلی منجر شده است‌. وی اضافه کرد: چند پهنه دیگر از قبیل 9 محدوده امید بخش نوار مرز و چهار محدوده امید بخش سراوان به نام ایمیدرو و پهنه املاح تبخیری چابهار به نام شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، پس از انجام عملیات شناسایی و پی جویی و معرفی مناطق امید بخش معدنی در شرف صدور پروانه اکتشاف است.به گفته وی، علاوه بر آن، چند پهنه نیز با توجه به درخواست شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به این شرکت واگذار می شود و پهنه های نصرت آباد یک و دو، غرب زاهدان و نیکشهر هم آماده واگذاری به متقاضیان سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف استان است.زنگنه، ابراز امیدواری کرد: با انجام عملیات اکتشافی در این پهنه ها و شناسایی ذخایر پنهان معدنی جدید، زمینه رونق تولید، رشد، شکوفایی و ایجاد اشتغال پایدار در استان فراهم شود.