گویندگی محمود دولت‌آبادی در «جای خالی سلوچ»

 آخرین روزهای اسفند 1401 بود که کتابخوانِ فیدیبو به مخاطبانش نسخه صوتی «کلیدر»، نوشته محمود دولت‌آبادی و از شاخص‌ترین رمان‌های فارسی را هدیه کرد؛ نسخه مکتوب این رمان مهم معاصر در 10 جلد به چاپ رسیده و در نسخه صوتی آن بیش از 100 گوینده حضور دارند. سال گذشته، نسخه صوتی کتاب کلیدر که می‌توان آن را بزرگ ترین پروژه تاریخ ادبیات شنیداری ایران دانست، با مشارکت نشر صوتی آوانامه و رادیو گوشه و هنرمندی کیهان کلهر و فضاسازی‌های ویژه صوتی، تولید و منتشر شد که استقبال کم‌نظیر مخاطبان کتاب‌های صوتی را در پی داشت. حالا پس از انتشار موفق نسخه صوتی «کلیدر»، سازندگان آن به فکر تولید نسخه صوتی دیگر رمان مهم محمود دولت‌آبادی، یعنی «جای خالی سلوچ» افتاده‌اند. پیش‌فروش این کتاب صوتی آغاز شده و قرار است 26 خرداد به کتابخانه علاقه‌مندان اضافه شود. «جای خالی سلوچ»، روایت زندگی پر از رنج و درد زنی به نام «مرگان» است که روزی همسرش، «سلوچ» ناپدید می‌شود و هیچ خبری از او نیست. «جای خالی سلوچ» در سال 1357 برای اولین بار منتشر شد و هنوز هم جزو پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین رمان‌های فارسی است. دولت‌آبادی در این رمان با نثر شاعرانه و استوار خود داستان خانواده بی‌پناه‌مانده سلوچ را روایت می‌کند که مجبور هستند با فقر و ستم دست‌وپنجه نرم کنند. در ادامه، گفت‌وگوی ما را با دامون آذری، تهیه‌کننده کتاب صوتی «جای خالی سلوچ» می‌خوانید.

 

این کتاب صوتی با چه ساختاری و با حضور چند گوینده تولید شده‌است؟

بیش از 30 گوینده در این پروژه حضور دارند. سبک و شیوه اجرا مشابه نسخه صوتی «کلیدر» است. راوی اصلی نسخه صوتی، آرمان سلطان‌زاده است و به تعداد هر شخصیت کتاب، یک گوینده وجود دارد.

 

فضاسازی‌های کتاب به چه شکل است؟

این کتاب صوتی مانند «کلیدر»، فضاسازی‌های گسترده دارد و در آن از انواع افکت‌ها به تناسب روایت استفاده شده‌است. تدوین آن هم بر عهده سید زکریا موسوی بوده‌است.

 

چه گوینده‌هایی در نسخه صوتی «جای خالی سلوچ» ایفای نقش کرده‌اند؟

علاوه بر آرمان سلطان‌زاده که راوی اصلی و سرپرست گویندگان است، معصومه عزیز‌محمدی، مهبد قناعت‌پیشه، محمد رضا قلمبر، مهدی خلیلی، مهیار ستاری، مهدی صفری و کرامت رودساز تعدادی از گویندگان نام‌آشنای این پروژه بزرگ صوتی هستند. استاد محمود دولت‌آبادی هم به عنوان گوینده افتخاری بخش‌هایی را از کتاب خوانده‌اند. ایشان مشاور پروژه هم بودند.

 

حضور استاد دولت‌آبادی در جایگاه مشاور چه کمکی به شما کرد؟

راهنمایی‌های ایشان قطعاً در پیشبرد کار تاثیر داشت. ایشان در نوع بیان و تلفظ اصطلاحات و واژه‌های خاص خراسانی خیلی به ما کمک کردند. اگرچه «جای خالی سلوچ» در جایی خیالی به «زمینج» روایت می‌شود، اما سرشار از واژه‌ها و اصطلاحات خراسانی است. تلاش کردیم این اصطلاحات به شکل درست ادا بشود.

 

برای «جای خالی سلوچ» هم موسیقی خاص ساخته شده‌است؟

خیر. موسیقی این کار انتخابی است.

 

از بازخوردهای انتشار نسخه صوتی «کلیدر» بگویید.

«کلیدر» بازخوردهای خیلی خیلی خوبی داشت. آمار دقیق ندارم، ولی به من اعلام شده که رکوردهای فروش را شکسته‌است و عوام و خواص از آن راضی بوده‌اند. کسانی که هیچ‌وقت به سمت کتاب چاپی «کلیدر» نمی‌رفتند، نسخه صوتی آن را شنیده‌اند. نابینایان هم توانستند نسخه صوتی را گوش کنند. هر روز پیام‌هایی داریم از شنوندگان و مخاطبان «کلیدر» که از تجربیات خوبشان می‌گویند. امیدوارم برای «جای خالی سلوچ» هم این اتفاق بیفتد.

 

در آینده قرار است نسخه صوتی چه کتاب‌هایی را تولید کنید؟

در حال حاضر «جنگ و صلح»، نوشته تولستوی را در دست تولید داریم که آخر تابستان منتشر می‌شود.

---------------------------------------------------

اعلام جرم علیه هانتر

دادگاه آمریکا هانتر بایدن، پسر رئیس‌جمهور آمریکا را در تمام ۱۲ فقره از اتهاماتش مجرم شناخت

دادگاه فدرال ویلمینگتون هانتر بایدن، پسر جو بایدن، را در هر 12 مورد اتهام مرتبط با خرید، حمل و نگهداری اسلحه در حین استفاده از مواد مخدر مجرم شناخت. دو مورد از این اتهام‌ها حداکثر ۱۰ سال حبس دارند و بابت یکی از این اتهام ها نیز ممکن است به پنج سال زندان محکوم شود.سپتامبر سال گذشته، دیوید وایس بازرس ویژه، اتهاماتی را علیه هانتر بایدن پسر رئیس جمهور آمریکا مبنی بر دروغگویی درباره استفاده از مواد مخدر در زمان خرید یک قبضه اسلحه در اکتبر سال 2018 و مالکیت غیرقانونی آن سلاح، مطرح کرد.هفته گذشته دادستان‌های پرونده هانتر بایدن پسر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، خطاب به هیئت منصفه اظهار کردند مدارکی گسترده وجود دارد که نشان می‌دهد هانتر بایدن اعتیاد خود به مواد مخدر را پنهان کرده و در نتیجه به‌طور غیرقانونی اسلحه خریداری کرده است.در این جلسه، دادستان‌ها پیام‌هایی را به هیئت منصفه نشان دادند که در آن هانتر معامله مواد مخدر انجام داده است و در مورد استعمال کوکائین در روزهای اکتبر 2018 که در آن زمان یک قبضه اسلحه خریداری کرده، صحبت کرده است.آن ها در این جلسه همچنین بخشی منتخب از نسخه یک کتاب صوتی درباره بیوگرافی وی را پخش کردند که در آن از «غریزه سگ خانگی» خود برای یافتن کراک در زمان خرید اسلحه، صحبت کرده است.یکی از وکلای مدافع خطاب به قضات گفت: هیچ کس دراین‌باره بحثی ندارد که هانتر بایدن پیش و پس از خرید اسلحه به مواد مخدر اعتیاد داشته است اما در فرم خرید اسلحه تنها از هانتر درباره این که آیا در زمان حاضر اعتیاد دارد، پرسیده شده بود و درباره این که آیا در گذشته مواد مخدر مصرف کرده، هیچ سؤالی نشده بود. وی تأکید کرد که موکلش هیچ قصدی برای فریب دادن قانون نداشته است.     این امر نخستین بار در تاریخ آمریکاست که فرزند یک رئیس جمهور در حال خدمت به ارتکاب جرم محکوم می‌شود. با اثبات اتهامات و گناهکار شناخته‌شدن هانتر، وی می تواند  به تحمل بیش از 20 سال زندان محکوم ‌شود. چندی قبل قاضی مریلین نوریکا، حکم داد که درخواست هانتر بایدن برای مختومه اعلام شدن دو مورد اتهام علیه وی مربوط به دروغگویی درباره استفاده از مواد مخدر هنگام خرید یک قبضه اسلحه در سال 2018، و اتهام سوم درباره مالکیت غیرقانونی آن سلاح، در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه نوامبر مورد قبول نیست. وکلای هانتر اظهار کرده بودند اتهامات مربوط به حمل سلاح علیه پسر رئیس جمهور باید به‌دلایل مختلفی صرف‌نظر شود از جمله این که قانونی که براساس آن هانتر متهم شده بود، احتمالاً پس از آنکه دیوان عالی آمریکا حقوق مربوط به حمل سلاح را در سال 2022 گسترش داد، دیگر غیرقانونی است و اعتباری ندارد.پیشتر هانتر بایدن در جریان یک مصاحبه اظهار کرد منتقدان پدرش تلاش می‌کنند با حملات بی‌امان به او، ریاست‌جمهوری را از بین ببرند و سعی می‌کنند او را بکشند.

---------------------------------------------

درخواست تاج از رئیس دادگستری کرمان

احتمال تکرار سرنوشت یوونتوس  برای مس

سیدخلیل سجادپور-پلیس با دستگیری 7 تن از عاملان اصلی دو گروه از اوباش  که به خاطر تصاحب زمین های بدون صاحب یا رها شده درگیر می شدند درحالی به نزاع‌های مسلحانه شرق مشهد پایان داد که چندین قبضه اسلحه و انواع سلاح سرد از آنان کشف شد.جانشین فرمانده انتظامی خراسان رضوی روز گذشته در حاشیه عملیات ضربتی و مقتدرانه پلیس اطلاعات و امنیت عمومی مشهد برای دستگیری اوباش مسلح، به خبرنگار روزنامه خراسان گفت:از ابتدای اردیبهشت ماه، دو گروه از اوباش و مخلان نظم و امنیت عمومی که به خاطر اختلافات قبلی اقدام به عده کشی و درگیری مسلحانه می کردند، همزمان با آغاز طرح مقابله با شرارت و اوباشگری در حالی تحت تعقیب پلیس قرارگرفتند که بار دیگر در نیمه های شب قرار دعوا گذاشته بودند.سرتیپ دوم احمد نگهبان افزود:این درگیری وحشتناک در شرق مشهد هنگامی رخ داد که دو گروه از هنجارشکنان و اوباش به همراه نوچه های خود مقابل یکدیگر صف آرایی کردند و نزاع مسلحانه وحشتناکی را رقم زدند. شدت این درگیری به حدی بود که گاهی آن ها همدستان و طرفداران خودشان را نیز هدف ضربات قمه و شمشیر و حتی گلوله قرارمی دادند. وی اضافه کرد: در این وضعیت در پی تماس تلفنی مردم با پلیس 110،بلافاصله عوامل گشت کلانتری مصلی عازم محل درگیری در منطقه محمدآباد شدند  اما عاملان شرارت و مخلان نظم و امنیت مردم با استفاده از تاریکی شب از محل متواری شدند. با وجود این، امدادگران اورژانس دو تن از سرکردگان مجروح و یکی از نوچه های آنان را به مراکز درمانی انتقال دادند ولی به خاطر احتمال یورش مسلحانه دیگر اوباش به مرکز درمانی،هر کدام از سردسته ها در دو بیمارستان جداگانه(سینا و شهید کامیاب)در حالی بستری شدند که یکی از آن ها هدف اصابت 6 گلوله قرارگرفته بود.این فرمانده حافظان امنیت تصریح کرد:از سوی دیگر نیروهای پوششی پلیس برای حفاظت از جان مصدومان وارد عمل شدند و به مراقبت از متهمان در مراکز درمانی پرداختند اما نوچه های اوباش یکی از طرفین که قداره بندهای تازه به دوران رسیده هستند، ناگهان در ساعات اولیه بامداد به منظور انتقام از سردسته گروه رقیب به طرف بیمارستان سینا هجوم آوردند اما نرسیده به مرکز درمانی با نوچه های طرف مقابل روبه رو شدند و درگیری مسلحانه دیگری در خیابان روبه روی بیمارستان سینا رخ داد اما آن ها قبل از حضور عوامل انتظامی دوباره از صحنه درگیری فرارکردند. سردار احمد نگهبان با تاکید بر حساسیت و اهمیت ماجرا خاطرنشان کرد:با توجه به این که همزمان با آغاز طرح مقابله با شرارت در مشهد،عملیات گسترده ای برای شناسایی و دستگیری قمه کش های سابقه دار و نوچه های آنان ادامه داشت، گروه ورزیده ای از نیروهای پلیس اطلاعات و امنیت به سرپرستی سرهنگ کسرویی(رئیس مرکز عملیات پلیس امنیت عمومی مشهد)وارد عمل شدند و با کسب دستورات قاطع قضایی و با انجام یک‎سری رصدهای اطلاعاتی شبانه روزی،مخفیگاه اراذل و اوباش مسلح را در شرق مشهد شناسایی کردند اما آن ها مدام مخفیگاه خود را تغییر  می دادند تا این که عملیات به صورت ضربتی و در چند شاخه اطلاعاتی به مرحله جدیدی رسید و نیروهای انتظامی در عملیات های غافلگیرانه موفق شدند 7تن از سرکردگان و عوامل اصلی شرارت های مسلحانه را دستگیر و در بازرسی از مخفیگاه آنان 2قبضه اسلحه و تعدادی سلاح سرد کشف کنند.جانشین فرمانده انتظامی خراسان رضوی با اشاره به سوابق متعدد متهمان افزود:همه دستگیرشدگان دارای سابقه نزاع و شرارت هستند و برخی از آنان حتی سابقه قتل عمد دارند. وی گفت:تحقیقات پلیس با هماهنگی  قضایی برای دستگیری دیگر افرادی که در نزاع های مسلحانه نقش داشتند همچنان ادامه دارد. سرتیپ دوم نگهبان همچنین به قداره بندها و هنجارشکنان اجتماعی هشدار داد:این آخرین توصیه پلیس به اراذل و اوباش و گردنکشانی است که تصور می کنند هنوز می توانند با قدرت نمایی و قمه کشی به شهرت برسند یا در تبهکاری نام آور شوند. وی اضافه کرد:پلیس با دستورات قاطع قضایی،عملیات گسترده ای را برای مقابله با اوباشگری آغاز کرده است و در صورتی که برخی مدعیان قدرت نمایی دست از تبهکاری  وخلافکاری برندارند،یقین داشته باشند طولی نخواهد کشید که پلیس را حتی در خواب بالای سرخودشان خواهند دید و حلقه های قانون بر دستانشان گره می خورد که در این صورت دیگر ندامت و پشیمانی و گریه های ملتمسانه سودی نخواهد داشت وعاملان شرارت و مزاحمان مردم به اشد مجازات های قانونی محکوم می شوند.

 یکی از تلخ‌ترین لحظات برای هر انسانی، دیدن کودکان‌کار در کوچه، خیابان و سر چهارراه‌هاست. خواهش و گاهی التماس آن‌ها برای کمک مالی یا خرید چیزی، بد جور روح‌مان را زخمی می‌کند. امروز یعنی 12 ژوئن روز جهانی مبارزه با کار کودکان است. چند روز پیش هم، جشن تولد 9سالگی مدرسه کودکان‌کار صبح‌رویش با حضور تعداد زیادی از دانش‌آموزان و نیکوکاران آن مجموعه برگزار شد. به همین بهانه و در پرونده امروز زندگی‌سلام با «محمدصادق محکی»، عضو روابط‌عمومی و مسئول تیم تولیدمحتوای این مجموعه مردم نهاد که تمام تمرکز و تلاش خود را روی حل مشکلات کودکان کار گذاشته است، گفت‌و‌گو کردیم.

در جست‌و‌جوی برخورد اصولی با کودکان کار

صبح رویش از سال 94 متولد شد

«محکی» درباره نحوه شکل‌گیری این سازمان مردم نهاد می‌گوید: «مدرسه کودکان‌کار صبح رویش به عنوان یک ان‌جی‌او یا همان سازمان مردم‌نهاد فعالیت می‌کند. درباره «ان‌جی‌او»ها باید بدانیم که بیشتر از هر چیزی به‌دنبال حل ریشه‌ای یک معضل یا مسئله یا مشکل هستند. یعنی جدای از این که خدماتی به مخاطب‌شان می‌دهند، مثلا آموزش، توانمندسازی یا حمایت دارویی و ...، در کنارش دنبال حل مسائل و مشکلات ریشه‌ای آن‌ها هم هستند. صبح رویش به عنوان یک سازمان مردم نهاد از سال 94 شروع به فعالیت کرده است. گروه اولیه هم که بانیان تشکیل این‌جا شدند، حاصل اتحاد دو گروه بوده است. یک تیم جهادی مدرسه‌ساز و یک گروه همیار و نیروهای داوطلب بهزیستی با یک دغدغه مشترک یعنی پاسخ به نیازهای کودکان‌کار با هم تصمیم به مشارکت می‌گیرند.»

 

جذب کودکان‌کار به مدارس  کار راحتی نیست 

او درباره نحوه جذب کودکان‌کار به این مدرسه و مجموعه آموزشی می‌گوید: «بعد از شکل‌گیری مدرسه و در ابتدا، یک ارتباطی با بچه‌های دروازه غار تهران گرفته می‌شود و سپس این جا به عنوان مدرسه‌ای که خدمات آموزشی و توانمندسازی بچه‌ها را برعهده دارد، شناخته می‌شود. سال 94 تعداد دخترها و پسرها در مقطع دبستان، حدود 150 نفر بوده است. البته جذب کودکان‌کار به مدارس هم کار راحتی نیست. دانه به دانه، با خانواده آن‌ها، سر چهارراه‌ها با خودشان و ... ارتباط گرفته می‌شود و کم‌کم بچه‌ها از ایده این مدرسه استقبال می‌کنند که تا سال 98، این تعداد به هزار نفر می‌رسد و مقطع متوسطه پسرانه و دخترانه هم به آن اضافه می‌شود.»

 

از جابزی تا جوانکده، همیم و ...

«در این سال‌ها، علاوه بر دبستان، دبیرستان و هنرستان مراکز دیگری هم به ما اضافه شده است». او با این مقدمه می‌افزاید: «مثلا سال 98 جابزی به ما اضافه شد. جابزی یک مینی‌بوس و مدرسه سیار است که به سرچهاررراه‌ها می‌رود تا به بچه‌های کار آموزش دهد. سپس جوانکده راه‌اندازی شد که یک مرکز مهارت‌آموزی است و بچه‌ها می‌توانند به صورت رایگان از کارگاه‌های مهارت‌آموزی آن‌جا مثل برق‌کشی، سفال، چوب، تعمیر گوشی و ...  استفاده کنند و یاد بگیرند. اضافه‌شدن مرکز رشد به مجموعه برای بچه‌هایی است که دانش آموخته می‌شوند و مهارت‌هایی را یاد گرفته‌اند. آن‌ها را با تفاهم‌نامه‌هایی با سازمان‌های مختلف برای اشتغال به آن‌جاها معرفی می‌کنیم. خدمت بعدی ما، مرکز پرگار است که یک جور مددکاری سیار و حرفه‌ای به حساب می‌آید که در مناطق حاشیه‌ای شهر به سراغ خانواده‌هایی که مشکلات اضطراری دارند که باعث می‌شود فرزندشان تبدیل به کودک‌کار شود، می‌رود و آن‌ها را پیگیری می‌کند. مرکز پیشگام هم مربوط به خانواده‌ها و کودکانی است که بازمانده از تحصیل هستند».

 

زنگ زیستکده  در مدرسه صبح رویش

یکی از خدمات اصلی مدرسه صبح رویش، آموزش و بحث تحصیل دانش‌آموزان و کودکان کار است. «محکی» در این باره می‌گوید: «بله، در کنار خدماتی که مدرسه به بچه‌ها و خانواده‌ها‌ی‌شان برای تحصیل می‌دهد، ما مرکزی هم داریم که مشکلات خانوادگی و معیشتی دانش‌آموزها را پیگیری می‌کند. همچنین واحد خدمات درمانی هم داریم. یک کلینیک دندان پزشکی هم داریم که پزشکان همیار داوطلب در طول سال به ما کمک می‌کنند. علاوه بر این‌ها به‌واسطه شرایط و مشکلات بچه‌ها، کلینیک روان‌شناسی هم داریم. همچنین یک زنگ داریم به نام زیستکده. بچه‌ها سر این کلاس زیر نظر یک روان‌شناس، مهارت‌های زندگی را یاد می‌گیرند. ما می‌دانیم که اگر قرار است بچه‌ها آموزشی که در این مدرسه می‌بینند، برای آینده‌شان مفید باشد، نباید به یادگیری ریاضی و علوم و فارسی اکتفا کنند بلکه بچه‌ها باید مهارت‌های زندگی مانند نه گفتن، تصمیم‌گیری، کنترل خشم و ... را هم یاد بگیرند».

 

کمک‌های 10هزار حامی به‌همراه رامبد، رشیدپور، مهدوی‌کیا و ...

از عضو روابط عمومی مجموعه مردم نهاد صبح رویش درباره نیکوکارانی که به آن‌ها کمک می‌کنند، به‌خصوص اگر آدم معروفی بین آن‌هاست هم می پرسم که می‌گوید: «اولا باید اشاره کنم که صبح رویش هیچ وابستگی دولتی ندارد و تمام هزینه‌هایش توسط حمایت‌های مردمی تامین می‌شود. یکی از افتخارات صبح رویش این است که حیات آن با حمایت‌های خرد مردمی ادامه‌دار شده است. یعنی ما بیش از 10 هزار نفر حامی داریم که مبالغی از حدود 50 هزار تومان به بالا را به صورت مستمر و ماهانه برای ما واریز می کنند. چهره‌های مختلفی بودند که از ما در این سال‌ها حمایت کردند و می‌ترسم که اسامی بعضی‌هایشان یادم نباشد اما از رامبد جوان بگیرید تا رضا رشیدپور، پرویز پرستویی، بهاره رهنما، مهدی مهدوی‌کیا و ... به ما کمک‌هایی داشتند. دکتر علی صاحبی هم عضو هیئت‌علمی ما هستند و خیلی چهره های دیگر در این سال‌ها در کنار ما بودند».

 

بچه‌های این جا از تعطیل‌شدن مدارس ناراحت می‌شوند

«خدماتی که ما در مدرسه صبح رویش به دانش‌آموزان‌مان ارائه می‌دهیم از لحاظ سبک آموزشی با بهترین مدارس غیرانتفاعی برابری می‌کند». او ادامه می‌دهد: «علاوه بر آن، خدماتی که ما داریم مثلا صبحانه، ناهار و میان وعده‌ای که به بچه‌ها می دهیم و ارتباط دوستانه و با کیفیتی که بین اعضا و دانش‌آموزان هست، برای بچه‌ها خیلی جذاب است. شرایط طوری است که آن‌ها از تعطیلی مدرسه به خاطر سرما، آلودگی هوا و ... ناراحت می‌شوند. البته ما در این مدرسه، خیلی مراقب هستیم که به آن‌ها برچسبی زده نشود. هیچ جایی در این مدرسه، شما تابلوی کودکان‌کار را نمی‌بینید. ما معتقدیم کودکان کار مثل بقیه کودکان هستند که فقط شرایط متفاوتی دارند».

 

روزی که با یک کودک‌کار همراه شدم

او یک خاطره هم درباره یکی از دانش‌آموزان این مدرسه دارد و می‌گوید: «چند سال پیش، من یکی از بچه‌های این مدرسه را به واسطه پژوهشی که برای شیوه ثبت‌نام داشتم، زیر نظر گرفتم. بعد از چند روز متوجه شدم که پدرش اعتیاد شدید دارد و اصلا خانه نمی‌آید و همه مخارج خانه بر روی دوش او بود. اما او بسیار بچه شوخ‌طبع و اهل بگو و بخندی بود. یک روز در مدرسه دیدم دستش شکسته است. متوجه شدم که او در حال چرخ‌کشی بوده که این اتفاق برایش افتاده است. یک مقدار بیشتر با او دوست شدم و قرار شد یک روز با هم سر کار برویم. ساعت 7 صبح نگهبان مدرسه به من زنگ زد که آن دانش‌آموز منتظر من است! خودم را به مدرسه رساندم و با هم رفتیم از کوچه زغالی‌ها، 2 بسته بیسکویت گرفت. یکی برای خودش که 10 ساله بود و یکی هم برادرش که 5 ساله بود. هر سه تا رفتیم بیسکویت فروشی. داداش کوچک‌تر که بیشتر به مردم التماس می‌کرد، زودتر جنس‌هایش فروخته شد ولی این دانش‌آموز دیرتر فروخت. نزدیک‌ ظهر شد و دیدم که چقدر کار سختی دارند، به خصوص لحظه‌ای که یک نفر برخورد بسیار تندی با برادر کوچک‌ترش داشت که من خیلی منقلب شدم و حتی به آن فرد اعتراض هم کردم».

 

دلسوزی، ترحم بی جا و رفتار خشمگینانه اشتباه است

«محکی» درباره اهمیت رفتار درست با کودکان کار در سطح جامعه می‌گوید: «بچه‌هایی که در سطح شهر به عنوان کودک کار فعالیت می‌کنند، یکی از بیشترین آسیب‌هایی که می‌بینند، به خاطر رفتارهای مردم است. بچه‌ای که فال می‌فروشد یا دستمال یا ... در روز با هزاران نفر در ارتباط است و هر رفتاری که با او بشود، قطعا بر شخصیت او و اخلاقش در آینده تاثیر خواهد گذاشت. معمولا مردم وقتی با کودکان‌کار مواجه می‌شوند، نمی‌دانند باید چه کنند. یک دلیلش این است که با برادر، خواهر یا فرزند کوچک خودمان مقایسه می‌کنیم که از یک رفاه نسبی برخوردار هستند بنابراین بعد از دیدن کودکان کار، حال‌مان منقلب می‌شود و به هم می‌ریزیم. به همین دلیل گاهی رفتاری از سر خشم یا از سر ترحم خواهیم داشت که هر دو اشتباه است. نکته مهم این است که بچه‌ها خیلی زود متوجه این به هم‌ریختگی ذهنی ما می‌شوند. مثلا وقتی یک بچه‌ای که فروشنده فال است، به یک شهروند می‌گوید از من فال بخر و آن فرد می‌گوید که من الان پول نقد ندارم که به تو کمک کنم، این جمله رایج در ذهن کودک این مفهوم را شکل می‌دهد که من متوجه شدم که تو یک بچه‌ای هستی که مشکلات و آسیب‌هایی داری و من باید به تو کمک کنم. این‌طور می‌شود که این بچه‌ها خودشان را سزاوار کمک مستقیم گرفتن از مردم می‌بینند. مشکل و اصل بحرانی که درباره کودکان‌ کار داریم این است که شاید دست‌شان دستمال یا جوراب یا ... باشد اما کار نمی‌کنند بلکه دارند تکدی‌گری می‌کنند و آن چیزی که این رفتار را تقویت می‌کند، دلسوزی یا ترحم بی جا یا حتی رفتار خشمگینانه است».

 

لطفا در مواجهه با کودکان‌کار قاطع و مهربان باشید

«محکی» چندین کار پژوهشی درباره رفتار درست با کودکان کار داشته است. امروز هم که روز جهانی مبارزه با کار کودکان است. از او درباره بهترین واکنش ما در برابر کودکان کار می‌پرسم که می‌گوید: «اگر با یک کودک کار روبه‌رو شدید، در قدم اول حواس‌تان باشد که احساسی رفتار نکنید، بلکه منطقی رفتار کنید. رفتاری که روی آینده‌اش تاثیر مخرب نداشته باشد. این رفتار منطقی، از این‌جا شروع می‌شود که حتما به او نگاه کنید و نادیده‌اش نگیرید که انگار وجود ندارد. این توجه نکردن باعث می‌شود تا او کم‌کم احساس کند که از جامعه جداست. مثلا وقتی شما حتی شیشه خودرو را پایین نمی‌دهید، یک پیام منفی و اشتباه به او منتقل می‌کنید. در این مواقع اگر قصد خرید یا کمک ندارید، فقط در یک جمله بگویید: «نه، ممنون، چیزی نمی‌خواهم یا الان شرایط صحبت ندارم». نکته بعدی این که در همه مواجهه‌ها با این بچه‌ها، قاطع و مهربان باشید. قاطعیت یعنی اگر یک جایی گفتید نه، از آن نه پایین نیایید چون آن نه‌ای که با کمی اصرار به آره تبدیل شود، اثرات مخرب متعددی بر ذهن و افکار او خواهد داشت. مهربانی هم یعنی این که کودک بودن او را در نظر بگیریم و با احترام با او صحبت کنیم».

 

مراقب باشید خُلق تکدی‌گری را  در کودکان‌کار تثبیت نکنید

«کودکان کاری که در خیابان می‌بینیم، معمولا به سه دسته اصلی‌ تقسیم می‌شوند. یا فروشنده یک کالا هستند، یا بدون هیچ خدماتی درخواست پول می‌کنند یا می‌گویند برایم چیزی مانند موادغذایی، بستنی، روغن و ... بخر». او درباره رفتار درست با این کودکان می‌گوید: «در حالت اول اگر می‌توانیم به چشم یک فروشنده به آن کودک نگاه کنیم، می‌توانیم آن جنس را بر اساس نیازمان بخریم یا نخریم. ما اگر مثل یک خریدار با آن‌ها رفتار کنیم، آن‌ها هم مثل فروشنده با ما رفتار خواهند کرد. البته ما اصلا موافق نیستیم که بچه‌ها در خیابان فروشنده باشند اما اگر فروشنده باشند بسیار بهتر از این است که متکدی باشند. بچه‌ای که فروشندگی می‌کند، در آینده مهارت فروش را یاد گرفته است و می‌تواند یک فروشنده با اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس شود. در حالت دوم، به هیچ‌وجه ما نباید پول بدهیم و باید یک نه قاطع بگوییم تا خُلق تکدی‌گری در او تثبیت نشود. در حالت سوم هم ما دلیلی ندارد که برایش چیزی بخریم چون تفاوتی با تکدی‌گری ندارد. با خرید کالا برای او که شاید چند دقیقه بعد دوباره آن را به فروشنده پس بدهد تا پول بگیرد، سواد مالی او را تخریب و کاری می‌کنیم که او راه پول درآوردن را یاد نگیرد. چه آن مواد غذایی را بعد از گرفتن از ما بفروشد و چه نفروشد، باز هم اشتباه است. اگر هم خواستیم کمک کنیم، شاید این‌که شماره سرپرست خانوارش را بگیریم تا بتوانیم کمک ریشه‌ای‌تر به او بکنیم یا به یک خیریه معرفی‌شان کنیم و ... بهتر باشد».