تکرار وقاحت روسی
روسیه بار دیگر هم‌صدا با کشورهای عربی خواستار ارجاع پرونده جزایر سه‌گانه به محاکم بین المللی شد. ولایتی موضع مسکو در قبال جزایر سه‌گانه را لطمه به اعتبار روسیه و مایه تاسف دانست. کنعانی نیز گفت: موضوع تمامیت ارضی قابل مذاکره نیست
هادی محمدی – در حالی که به نظر می رسد در ظاهر روابط ایران و روسیه در سطح بالایی است و رئیس جمهور کشورمان دو بار تاکنون به روسیه سفر کرده و پوتین یک بار به تهران آمده و همین روزهای اخیر هم یک توافق مهم میان وزرای امورخارجه دو کشور به امضا رسیده، روس‌ها در اقدامی عجیب و خارج از فضای دوستانه میان تهران و مسکو اقدام بسیار غلط تیرماه گذشته خود را تکرار کرده و این بار در ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه که به ریاست وزیر خارجه مراکش ناصر بوریته و با حضور سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و وزرای خارجه کشورهای عربی در مراکش برگزار شد، خواستار ارجاع پرونده جزایر سه گانه به محاکم بین المللی شدند و از ایران خواسته شد به مذاکره بر سر این جزایر تن دهد. ناگفته نماند ادبیاتی که در بیانیه‌های مشترک درباره این مسئله به کار می‌رود بسیار هوشمندانه است و ساختار حقوقی خاصی دارد. قبلا معمولا در چنین بیانیه‌های مشترکی بر گفت‌وگو برای حل و فصل این قضیه تاکید می‌شد، اما نکته جدید در این بیانیه‌ها حمایت از موضع امارات در ارجاع مسئله جزایر به دیوان دادگستری بین‌المللی است که تهران مخالفت کامل خود را با آن اعلام کرده است. تیرماه امسال بود که در نشست مشترک روسیه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز بیانیه ای امضا شد که در آن از تلاش‌های امارات عربی متحده برای راه‌حل مسالمت‌آمیز به منظور حل مسئله جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق گفت‌وگوهای دوجانبه و یا مجامع بین‌المللی حمایت شده بود؛ اما این موضوع با واکنش گسترده نخبگان سیاسی و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مواجه و در نهایت منجر به احضار سفیر روسیه در ایران به وزارت امور خارجه شد.
واکنش وزارت امور خارجه
در واکنش به گستاخی جدید روسیه در زیر سوال بردن تمامیت ارضی کشورمان ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مطالب مندرج در بخشی از بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه درباره جزایر سه‌گانه ایرانی را بی‌اساس دانست و آن را محکوم کرد. وی تاکید کرد: جزایر ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک واقع در آب‌های نیلگون خلیج فارس، تعلق ابدی به ایران داشته و جزء جدایی‌ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی ایران است.جمهوری اسلامی ایران موضوع تمامیت ارضی و حاکمیتی خود بر جزایر سه‌گانه را قابل مذاکره و گفت‌وگو ندانسته و هر ادعایی از هر طرف در این خصوص را مردود تلقی می‌کند و به هیچ وجه از حقوق حاکمیتی و سرزمینی خود عدول نخواهد کرد.سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر سیاست تقویت روابط با همسایگان و لزوم احترام به اصل حسن همجواری اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از کلیه همسایگان شمالی و جنوبی خود می‌خواهد با مدنظر قرار دادن ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه موجود در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای، در راستای تقویت مناسبات گام برداشته و از طرح و تکرار برخی ادعاهای مردود اجتناب کنند.کنعانی تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران در حفظ تمامیت سرزمینی خود ذره‌ای تردید نخواهد داشت.
تکرار دوباره یک غلط بزرگ
ادعاها درباره جزایر سه گانه از سوی امارات در حالی به اوج رسیده که این کشور توانسته است در ادامه زیاده خواهی ها خود، سایر کشورهای عربی را در قالب سازمان های منطقه ای همچون شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب را با خود همراه کند. در سطحی دیگر، امارات متحده عربی در سال جاری توانسته قدرت‌های بزرگی همچون روسیه، چین، آمریکا و ژاپن را پیرامون زیاده خواهی های مرتبط با جزایر سه گانه با خود همراه کند. نکته قابل توجه این که همراهی این بازیگران اثرگذار بین المللی با امارات، در چارچوب ترتیبات مشترک منطقه ای و نهادی به انجام رسیده و این قدرت ها با حضور در نشست های مشترک عربی، بر ادعای امارات درباره جزایر سه گانه صحه گذاشته اند.روسیه در اقدامی کم سابقه و غیردوستانه، در چند ماه اخیر دو بار در چارچوب سازمان های منطقه ای عربی از جمله شورای همکاری خلیج فارس و مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه، با ادعاهای امارات همراه شده است که می توان آن را «وقاحت روسی» قلمداد کرد. وقاحت از این جهت که جمهوری اسلامی ایران، یکی از معدود کشورهایی بوده که در جنگ اوکراین به حمایت نظامی-تسلیحاتی از روسیه متهم شده و در مقابل، کشورهای عربی و از جمله امارات نه تنها اعلام بی طرفی کرده و از روسیه حمایت نکرده اند، بلکه در مواقعی در چارچوب دستورکار امنیتی غرب و آمریکا، کمک های نیز به اوکراین داشته اند.
ولایتی: روسیه به اعتبار خود لطمه می زند
اما سریع‌ترین و صریح ترین واکنش را در میان مقامات ایرانی علی اکبر ولایتی مشاور بین الملل رهبر انقلاب داشت. وی در انتقاد از همراهی روسیه با کشورهای عربی علیه جزایره سه گانه ایرانی در نشست مراکش، گفت: برخی فشارهای سیاسی بر روسیه موجب میشود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش به اعتبار خود لطمه وارد کند. وی تصریح کرد: روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه و منطقه ای در نظر گرفته شود. در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از
موضع گیری های وزارت خارجه روسیه باعث تاسف است، هرچند برخی فشارهای سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می شود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند. مشاور مقام معظم رهبری گفت: این اجلاس با حضور بعضی از عرب‌های بی اعتنا به سرنوشت فلسطینیان و کارشناسان روسی در مراکش برگزار شد و بیانیه ای را صادر کرد که دارای اشکالات متعددی است که مهم‌ترین آن دخالت در امور ایران تلقی می گردد که این اقدام را محکوم می‌کنیم.البته ما مسئول اقدامات غیرکارشناسی، غیرمنطقی و مداخله‌جویانه کشورهای دیگر نیستیم اما یادآوری می کنیم که باید کشورهای درگیر در منازعات سیاسی، دقت بیشتری در موضع گیری های خود نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته باشند.
این رسم «متحد استراتژیک» بودن نیست!
رضا نصری، تحلیلگر بین‌الملل نوشت: روسیه از ایران توقع دارد هزینه سنگین حمایت از جنگ آن در اوکراین را متحمل شود؛ هزینه‌ای که هیچ‌یک از کشورهای عرب منطقه از جمله امارات حاضر به پرداخت آن نیستند اما در عین حال از موضع این کشورها در نقض تمامیت ارضی ایران دفاع می‌کند. خوب است به دوستان روس یادآوری شود این رسم «متحد استراتژیک» بودن نیست!
جزایر سه‌گانه، شبه‌جزیره کریمه نیست!
محسن رضایی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «بارها گفته‌ایم که جزایر سه‌گانه قابل مذاکره نیست. ادامه زیاده‌خواهی امارات به نفع آن‌ها نیست و تبعات دارد. مداخلات غیردوستانه روسیه در رابطه با تمامیت ارضی ایران نباید تکرار شود. جزایر سه‌گانه، شبه‌جزیره کریمه نیست!»
روس‌ها به دنبال بده بستان با اعراب هستند!
همچنین قاسم محبعلی، دیپلمات و مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه، درباره بیانیه اخیر اعراب و روسیه نسبت به جزایر سه گانه به «انتخاب» گفت: مواضع اعراب مواضع ثابتی است که در زمان‌های مختلف و در جلسات مختلف بیان کرده اند. نباید این انتظار را داشته باشیم که اعراب از این سیاست در قبال جزایر ایران عبور کنند. قبلا شدت برخی از این مواضع بیشتر بود، اما الان فرق کرده است.وی افزود: روس‌ها طبیبعتا با این بیانیه‌ها دنبال یک نوع ارتباط و بده و بستان هستند. به هر حال متناسب با خواسته‌های خودشان رفتار می‌کنند و این متون با خواسته‌های دو طرف نوشته میشود. با توجه به اینکه موقعیت ایران ضعیف‌تر شده، روس‌ها نیز چنین صحبت‌هایی می‌کنند و به علت نیاز به ارتباط با اعراب، خواسته‌های آن‌ها را مدنظر قرار می‌دهند.محبعلی در ادامه درباره تداوم چنین مواضعی اشاره کرد: تداوم این موضوع بستگی به شرایط منطقه‌ای دارد. در این بین قدرت حرف اول را می‌زند. اینکه انتظار داشته باشیم در شرایط فعلی این سیاست عوض شود این‌طور نیست. اگر شرایط بین المللی عوض شود و مناسبات ایران متوازن با طرفین بین المللی باشد، از شدت این حرف‌ها کاسته میشود.این دیپلمات سابق درباره رفتار ایران در صورت تداوم سیاست روس‌ها و اعراب در زمینه جزایر گفت: مشکل ایران عدم توازن در سیاست خارجی است؛ مثلا اعراب همزمان با چین، آمریکا و اروپا گفت‌وگو می‌کنند و سعی در ایجاد روابط دارند، اما سیاست ایران سیاست یک طرفه است و یک انتخاب دارد. نباید انتظار داشت که دوستی و معرفت اخلاقی در سیاست بین‌المللی شکل بگیرد. همه طرفین به دنبال منافع هستند و تمام این اتفاقات ناشی از تفاوت منافع است.
واکنش‌ها در فضای مجازی
اما این رفتار خارج از عرف روسیه با واکنش صاحب نظران حوزه دیپلماسی در فضای مجازی نیز همراه بود .حسین موسویان سفیر پیشین ایران در آلمان نوشت: روسیه مجدد از ادعای امارات و کشورهای عربی علیه تمامیت ارضی ایران حمایت کرد.ایران هزینه سنگین حمایت از جنگ اوکراین را متحمل شد اما مسکو از موضع اعراب در نقض تمامیت ارضی ایران دفاع کرد. در عین حال برخی هنوز معتقدند که روسیه «متحد استراتژیک» است! غلامرضا بنی‌اسدی، روزنامه‌نگار نیز در یادداشت کوتاهی نوشت:" اشغال، مالکیت به دنبال نمی آورد. این که روس ها در جنگ جهانی دوم چهار جزیره ژاپنیِ کوریل را به تصرف در آوردند دلیل نمی شود که صاحب دایمی آن بشوند. باید پا، پس بکشند از این درازدستی. آنان که به رغم نرد دوستی با ایران، لهیب آتش طمع و آز شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس را شعله‌کَش می کنند، حواس شان باید به جزایرِ "کوریل" هم باشد. تنب بزرگ و کوچک و بوموسی، جزء جدایی ناپذیر ایران است. به هیچ کس اجازه نمی دهیم در مورد این حق مسلم، به باطل گویی بپردازد حتی اگر قصد فروش اباطیلِ خود به شیخ های نفتی را داشته باشد. خوب است روس ها بدانند که موضع گیری هایی از این دست نه تنها آورده ای برای آنان نخواهد داشت که توفان در اعتبار باقی مانده شان هم خواهد کشید. توقع از دولت این است که مراقب باشد، وقتی با روس ها دست می دهد، نه فقط دست خود را آب بکشد که انگشت های خود را هم بشمارد. شرط عقل و رسم سیاست ورزی با قدرت ها این را اقتضا می کند. غربی و شرقی‌اش هم چندان فرق نمی کند. انگشت‌های خود را بشمارید."نصرت‌ا... تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن نیز در واکنش به بیانیه مسکو و اعراب درمورد جزایر سه گانه نوشت: "سقف روابط امروزه ایران و روسیه بیش از دو جانبه نمی‌تواند باشد! تا فردا چه شود؟! زیرا روس‌ها برای حل مشکلات‌شان از جیب ایران هزینه می‌کنند! هر گونه سرمایه گذاری به هر نوع بیش از این سقف روی آب است! روسیه همسایه بزرگ وموثر ماست، اما مشکلاتی دارد که از نقاط ضعف ایران سوء استفاده می‌کند." کاربر دیگری نیز نوشت: به نظر می رسد وقت آن رسیده که دستگاه سیاست خارجی کشور از این انفعال خارج شود تا هم امارات متحده عربی را در رابطه با جزایر سه گانه یک گام عقب تر براند و هم به کشورهایی همچون روسیه نشان دهد که بازی با منافع ملی و تمامیت ارضی ایران برای گرفتن امتیاز از اعراب، هزینه دارد و قابل تحمل نیست! در غیر این صورت، بعید نیست روزی همین کشورها پرونده ای برای ایران در شورای امنیت درباره جزایر سه گانه تشکیل دهند!
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
ارسال ۲۱ بسته مبارزه با فساد به نهادهای نظارتی توسط مرکز پژوهش‌های مجلس
ثبت‌نام بیش از ۹۰۰ نفر از بانوان کاندیدای انتخابات در سایت شورای ائتلاف
