جنگ جهانی تراشه ها اوج گرفت
تنشهای میان پکن و آمریکا باعث سقوط و کاهش چشمگیر واردات تراشه به چین شده است؛ تراشه چیست و ماجرای کمبود آن چرا هرازگاهی خبرساز می شود؟
مصطفوی- یک ماه پس از آن که شرکت اپل آمریکا به خاطر قوانین صادراتی سخت گیرانه علیه شرکت های فناوری چینی، استفاده از تراشه های چینی در محصولاتش را متوقف کرد خبرها از سقوط و کاهش چشمگیر واردات تراشه به چین بر اثر ادامه تنش ها میان پکن و واشنگتن حکایت دارد. در چند روز گذشته، آمار گمرکی چین درباره تجارت تراشه خبرساز شد که چینی ها طی یک ماه گذشته میلادی 47.6 میلیارد قطعه تراشه وارد کرده اند در حالی که در مدت مشابه سال 2021 این عدد در حدود 54.3 میلیارد قطعه بوده است و بالاگرفتن جنگ جهانی بر سر تراشه را نشان می دهد. آن طور که رویترز نوشته چین در ۹ ماه نخست سال میلادی جاری، 417.1 میلیارد دستگاه تراشه وارد کرد که 12.8 درصد نسبت به سال گذشته اش کاهش داشت. واردات تراشه چین در سال ۲۰۲۱ در جایی افزایش پیدا کرد که تنشها میان آمریکا و چین بر سر سیاست فناوری به اوج رسید و کمبود جهانی تراشه باعث شد بسیاری از شرکتها در چین به انبار کردن قطعات اولیه بپردازند. حال سوال این جاست که تراشه چیست؟ چه اهمیتی در فناوری دارد و چرا باعث شده کشورهای پیشرفته فناوری در خصوص تراشه ها به جان یکدیگر بیفتند؟
تراشه چیست و چه اهمیتی دارد؟
اگر بخواهیم یک مثال ساده از تراشه ها بزنیم باید انتظار چندین ماهه برای کارت های ملی هوشمند را یادآوری کنیم. اوایل قرار بود برای تمام ایرانیان تا سال 95 کارت ملی هوشمند با فناوری روز تولید و صادر شود که متاسفانه دستگاه های مسئول نتوانستند این طرح را در بازه زمانی اعلام شده پیاده سازی کنند. مدتی بعد که انتظار چندین ماهه برای کارت های ملی هوشمند گلایه های زیادی را به دنبال داشت سخنگوی سازمان ثبت احوال دلیل این اتفاق را تحریم ها و نبود تراشه کارت ملی اعلام کرد. فلزی مربع شکل به رنگ طلایی که مجموعه ای فشرده از مدارهای الکترونیکی در ابعاد بسیار کوچک را در خودش جای داده و یکی از ساده ترین کارکردهای تراشه ها را در ذخیره اطلاعاتی مثل هویت، قد، وزن، گروه خونی، سابقه اطلاعات پزشکی فرد و... هرکدام از افراد نشان می دهد. در ادامه هم باید بگوییم که هر وسیله هوشمندی که در اطراف مان می بینیم به نوعی وابسته به پردازنده ها یا همان تراشه های الکترونیکی است؛ از موبایل و تبلت گرفته تا رایانه، کارت های گرافیکی و کنسول های بازی، حتی خودروهایی که تولید می شوند همه و همه وابسته به تراشه هایی کوچکتر از اندازه یک تمبر پستی و باریکتر از قطر موی انسان هستند که از حدود ۴۰ میلیون ریزقطعه تشکیل شدهاند و تاثیر آن ها روی توسعه جهانی بهقدری است که این روزها پیشران انقلاب صنعتی لقب گرفتهاند.
مسابقه در تحریم فناوری چین و آمریکا!
اگر جست و جوی کوچکی در اینترنت داشته باشید داستان تحریم فناوری و محدودیت در خرید و فروش تراشه بین چین و آمریکا در چندسال گذشته همیشه خبرساز بوده است. مثلا «جو بایدن» رئیسجمهور آمریکا آگوست امسال (مرداد) یک لایحه دو حزبی ۲۸۰ میلیارد دلاری با عنوان «لایحه تراشه» را برای تقویت تولید داخلی با فناوری پیشرفته امضا کرد که بخشی از تلاش دولتش برای تقویت رقابت ایالات متحده در برابر چین است. بر پایه این قانون، حدود ۵۲ میلیارد دلار به طور مستقیم در اختیار سازندگان تراشه ایالات متحده در پنج سال آینده برای گسترش امکانات و همچنین تحقیق و توسعه قرار خواهد گرفت. حدود دو ماه پیش یعنی در شهریور هم دولت آمریکا از یک شرکت خصوصی خواسته بود که به چینی ها ریزتراشه نفروشد. از طرفی چین هم قصد دارد در چارچوب برنامه ساخت چین ۲۰۲۵ صدها میلیارد دلار در زمینه بومی سازی صنایع پیشرفته از جمله تولید تراشه ها سرمایه گذاری و از این نظر جایگاه نخست را در جهان کسب کند. در همین زمینه سخنگوی وزارت خارجه چین با ناعادلانه قلمداد کردن این محدودیتها، اقدام آمریکا را نهفقط اقدامی آسیبزا برای منافع شرکتهای آمریکایی که ضربهای به زنجیرههای صنعتی و تأمین جهانی و اقتصاد جهانی دانست. حال باید منتظر ماند و دید که تشدید تنشهای چین و آمریکا میتواند پکن را بیشازپیش به حمایت از شرکتهای داخلی، در تلاش برای رسیدن به هدف این کشور برای تبدیلشدن به یک نیروگاه مستقل تولید تراشه ترغیب کند؟
کدام کشورها تراشه تولید می کنند؟
ریزتراشههای مدرن میلیون ها جزء دارند و در کارخانه های فوق پیشرفته ساخته میشوند. این محصول پیچیده، زنجیره تامینی به همان اندازه پیچیده دارد که هزاران شرکت تخصصی در سراسر جهان را ایجاد کرده است. به گزارش دنیای اقتصاد اکنون تنها 15 شرکت بزرگ تولید کننده تراشه داریم که هشت شرکت آن در آمریکا قرار دارد، این در حالی است که حدود 80 درصد تراشه های جهان در آسیا تولید می شود و از این میان سهم تایوان به تنهایی ۶۰ درصد است. شرکت بزرگ تایوانی TSMC که با سهم ۵/ ۵۱درصدی از بازار تراشه، بزرگترین تولیدکننده تراشه جهان است، پیشرفتهترین تراشههای جهان (۱۰ نانومتری یا کوچکتر) را تولید میکند. از اهمیت این شرکت باید بدانید که TSMC با ارزشترین شرکت بورسی آسیا با ۶۰۰ میلیارد دلار است. آن طور که وبسایت تحلیل بازار نوشته در سال ۲۰۲۰، چین بیش از نفت برای واردات تراشه(چیپ) هزینه کرد، باید توجه داشت که براساس برآوردها چین حداقل تا یک دهه دیگر در زمینه تراشه ها خودکفا نخواهد شد. بنابراین هرگونه اختلاف در تایوان میتواند کمبود تراشه جهانی را تشدید کند که صنعت خودروسازی جهانی و بسیاری از صنایع را تحت فشار قرار می دهد.