نسخه گریز از جنگ تمام عیار در افغانستان
رهبر حزب کنگره ملی افغانستان در گفت و گو با ما درباره ساختار آینده افغانستان طالبان را ناچار به تغییر سیاست هایش می داند، از بازی آمریکا در این کشور پرده برمی دارد و خاطره جالبی از پیمان سردار سلیمانی و احمد شاه مسعود نقل می کند
گروه بین الملل - دکتر لطیف پدرام؛ اگرچه یکی از چهره های شناخته شده شعر و ادب افغانستان به شمار می آید اما سوابق سیاسی او از جمله نامزد سه دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، نمایندگی مجلس نمایندگان از ولایت بدخشان ورهبری حزب کنگره ملی افغانستان باعث شده که از او تصویر یک فعال سیاسی در اذهان عمومی شکل بگیرد. با او در خصوص موضوعات مهمی از جمله آینده ساختار سیاسی افغانستان، تحلیل سیاست آمریکا در این کشور و پیوند مردم ایران و افغانستان گفت و گو کرده ایم. به اعتقاد پدرام، طالبان در حال پوست اندازی است و نسبت به گذشته خود ناچارشده دست به تغییرات جدی بزند، او خاطره جالبی از پیمان سردار سلیمانی و احمد شاه مسعود نقل می کند و معتقد است دولت غنی سعی در از بین بردن زبان فارسی در افغانستان دارد. در ادامه گفت و گوی ما را با او بخوانید:
نزدیک 20 سال از حمله آمریکایی ها به افغانستان می گذرد،درواقع اشغال افغانستان توسط آمریکایی ها چه چیزی برای این کشور به ارمغان آورد؟
درواقع آن چه آمریکایی ها در این سال ها از خود به جا گذاشتند جز یک جامعه ویران و به لحاظ اخلاقی تباه و به لحاظ اقتصادی فروپاشیده و جامعه بدون بنیاد نبود. شما نگاه کنید تعداد شهدای مردم افغانستان در زمان حضور آمریکایی ها حدود یک میلیون نفر است که کمتر از زمان شوروی نیست و «امنیت» که اولین نیاز افغانستانی هاست، توسط آمریکایی ها تامین نشده است. وضعیت اقتصادی در زمان حضور آمریکایی ها بدتر شد که بهتر نشد به عنوان مثال نرخ بیکاری در افغانستان 74 درصد است. در حوزه تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش نیز دست یک عده خاص است و عموم مردم به مدارس علمی دسترسی ندارند. به همین دلیل هم هست که مردم افغانستان آرزویشان این است که آمریکایی ها از این کشور بروند.
11 اردیبهشت ضرب الاجل طالبان برای خروج آمریکایی ها از افغانستان است، به نظر شما آمریکایی ها به اشغالگری خود پایان خواهند داد؟
آمریکایی ها برای خروج از افغانستان با دو مشکل اساسی مواجه اند، از یک سو اگر بخواهند از افغانستان بروند، نمی دانند جواب افکار عمومی آمریکا و مالیات فراوانی را که از مردم ایالات متحده برای حضور در افغانستان گرفته اند، چه بدهند و از سوی دیگر اگر از افغانستان خارج نشوند، به طور قطع حملات طالبان علیه آمریکایی ها تشدید خواهد شد. همین موضوع باعث شده آمریکایی ها به دنبال راه حل سومی بگردند و مذاکرات صلح قطر نیز به همین منظور در حال انجام است. در کل به نظر من مسیر افغانستان به سمت ایجاد دولت انتقالی که با مشارکت مردم افغانستان انتخاب می شود، پیش خواهد رفت و اگر چنین نشود جنگ بسیار سختی در انتظار افغانستان خواهد بود.
آیا طالبانی که ما امروز می بینیم با طالبان گذشته تفاوتی می کند؟
تفکرات طالبان در حال پوست اندازی و تغییرات جدی است، کسانی که قبلا اجازه نمی دادند از آن ها عکسی گرفته و در روزنامه ها و رسانه ها پخش شود، حالا جلوی دوربین ها حاضر می شوند و حتی با خبرنگاران زن نیز مصاحبه می کنند اما این تغییرات از روی ناچاری است البته به این معنا نیست که آن ها در اصول هم تغییر کرده اند و تفسیر و خوانش شان از کتاب و سیره مقدس تغییر کرده است.
از طالبان که بگذریم، در خصوص دولت مرکزی؛ آیا می پذیرید که دولت مرکزی پس از حامد کرزای رئیس جمهور اسبق افغانستان تضعیف شده است ؟
اصلا چیزی از دولت مرکزی باقی نمانده و آن چه باقی مانده چند نیروی نظامی است. دولتی که کمترین خدماتی را به مردم نمی دهد و حتی کوچک ترین اشتغالی را هم ایجاد نکرده و در تامین امنیت گارد ریاست جمهوری نیز عاجز است کجای آن را می توان دولت مرکزی نام گذاشت؟ اگر آمریکایی ها از دولت اشرف غنی ( دولت مرکزی) حمایت نکنند، دولت مرکزی دو سه روز هم نمی تواند مقاومت کند.
چرا انتخابات در افغانستان یک ساز وکار مشخص و شفاف ندارد؟
یکی از دلایل آن، این است که بسیاری از ایالت های افغانستان تحت کنترل طالبان است و آن ها نمی گذارند انتخابات در آن ایالت ها انجام شود ولی مهم تر از ممانعت طالبانی ها، دخالت اشغالگران آمریکایی در انتخابات افغانستان است، بهترین گزینه برای آن ها نبود دولت و آشفتگی نظام افغانستان است و معتقدند اگر هم قرار است دولتی سر کار بیاید، دولتی ضعیف و نامشروع باشد که بتوانند آن را کنترل کنند و به همین دلیل هیچ یک از برنامه هایی که برای پیاده کردن انتخابات شفاف در نظر گرفته شده بود، اجرایی نشد و از همین رو مردم افغانستان روی خوشی به انتخابات نشان ندادند و در نهایت هم گزینه آمریکایی ها یعنی «اشرف غنی» سر کار آمد. شما ببینید در یک کشور 35 میلیونی که 13 میلیون واجد شرایط دارد، کمتر از یک میلیون نفر در انتخابات شر کت می کنند و اشرف غنی با 200 هزار رای می شود رئیس جمهور، گزینه ای ضعیف برای ایجاد دولت مرکزی! باید گفت که چه مردم در انتخابات شرکت می کردند و چه شرکت نمی کردند این آقای اشرف غنی رئیس جمهور شده بود.تمام ترفند اخیر آمریکایی ها زیر نام مذاکرات صلح با طالبان برای این بود که باز برای یک تعداد آدم های خاص، شخصیت سازی کنند، زمینه را برای تقلب فراهم سازند و دوباره مهره خود را به عنوان رئیس حکومت بر مردم افغانستان تحمیل کنند.
با این اوصاف چرا خود شما 3دوره نامزد انتخابات شدید؟
من در انتخابات شرکت کردم نه این که بخواهم رئیس جمهور بشوم بلکه تریبونی بود که صدای ما شنیده شود.
شمابه عنوان رهبر کنگره ملی افغانستان بار ها بر « ایجاد دولت فدرالی» تاکید کرده اید، کمی در این باره توضیح دهید.
ما در افغانستان بیش از 35 قوم با زبان های مختلف فارسی، پشتو، بلوچی و غیره داریم که زمینه رشد اقتصادی و اجتماعی آن ها کاملا متفاوت است و از همین رو استان ها در افغانستان یک دست نیست. اگر به 200 تا 300 سال گذشته نگاه کنیم می بینیم مشکل افغانستان نبود یک نفر که بتواند مشکلات مردم را صادقانه حل کند نیست بلکه مشکل در ساختار افغانستان است و این مشکل بر می گردد به متوازن نبودن قومی در ساختار قدرت! به عنوان مثال این که گفته می شود طالبان قرار است دوباره قدرت را به دست بگیرد، خب همین طالبان در مذاکراتی که در قطر داشت یکی از مسائلی که مطرح کرد این بود که بر معیار فقه حنفی مسائل قضایی را حل و فصل خواهد کرد، خب این مسئله برای مردم پشتو قابل قبول است اما برای سایر اقوام نیز قابل پذیرش است؟ برای همین به نظر تنها راهی که قدرت در افغانستان متعادل شود ایجاد یک نظام فدرالی است که اتفاقا بسیاری از کشور های جهان نیز از این نظام پیروی می کنند و نتیجه هم گرفته اند. یکی از مباحث مهم در افغانستان همین «زبان فارسی» است. الان این آقای اشرف غنی می گوید در دانشگاه ها نباید از زبان فارسی استفاده شود. در این بین من فارسی زبان که 80 درصد مردمان کشورم به این زبان سخن می گویند چگونه می توانم این مسئله را تحمل کنم، این یک ظلم آشکارو روشن است. این حرفی که غنی زده از نظر اخلاقی قابل قبول نیست، به عنوان یک مسلمان، یک انسان و کسی که حقوق شهروندی را می داند، قابل قبول نیست. بنا براین جدال ما با حکومت غنی نه تنها جدال با یک حکومت دست نشانده است بلکه جدال با حکومتی است که با تمام قوا به دنبال نابودی زبان فارسی در افغانستان است. به تازگی هم که مشاهده کردید در چاپ پول افغانستان که یکی از نمادهای هر کشوری به حساب می آید، از زبان فارسی استفاده نشد.
آن طور که در خاطراتتان آمده شما در مقطعی به کمک احمد شاه مسعود رفتید و در خصوص رابطه شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید احمد شاه مسعود رهبر نیروهای مجاهدین افغانستان خاطره ای دارید؟
در آن مقطع در بدترین شرایط و در حالی که بسیاری از مردم ناامید شده بودند و رهبران جهادی و غیرجهادی کشور را رها کرده بودند یا در مقابل طالبان شکست خورده بودند، تنها شهید احمد شاه مسعود در دره پنجشیر مانده بود که درست در همان زمان سردار شهید سلیمانی به کمک فرمانده مسعود رسید و همان جا بود که هر دو تصمیم گرفتند که ما هردو می مانیم و آن جمله معروف شهید شاه مسعود که اگر تنها به اندازه کلاه سرمان هم جایی بماند ما دفاع می کنیم، درست در همان زمانی گفته شد که این دوشهید بزرگوار با هم پیمان بسته بودند.آمریکایی ها به خوبی می دانستند سردار سلیمانی در نابودی گروه های تروریستی منطقه که ساخته و پرداخته قدرت های بزرگ هستند، نقش اساسی داشت و حتی قول داده بود حامیان آن ها را افشا کند؛ به همین دلیل او را با غیرانسانی ترین روش ترور و حذف فیزیکی کردند، ما نیز در افغانستان عزادار این شهید عالی مقام شدیم.