حدود یک دهه است که هر یکی، دو سال یک‌بار خبری می‌شنویم از قاچاق سنجاب زاگرس و آسیب‌هایی که جداکردنش از زیستگاه اصلی به این گونه و طبیعت وارد می‌کند اما دو سر چرخه خریدوفروش حیوانات وحشی گوش‌شان به این حرف‌ها بدهکار نیست؛ یک طرف، پول راحت و بادآورده به جیب می‌زند و طرف دیگر، نیازش به پیروی از مد حیوان‌خانگی داشتن را پاسخ می‌دهد. در ادامه به بهانه استوری «هدیه تهرانی» درباره سنجاب زاگرس، نگاه چندباره‌ای داریم به بلایی که خودخواهی بشر بر سر طبیعت می‌آورد. آقای «محمدناجی کانی‌سانانی»، مدیرعامل «انجمن سبز چیا»ی مریوان در این‌باره توضیح می‌دهد.

  ممکن است که خریداران سنجاب ندانند با این کارشان باعث آسیب به طبیعت ‌می شوند. برای‌مان بگویید جداکردن سنجاب زاگرس از زیستگاه اصلی‌اش چه پیامدهایی دارد؟
سنجاب زاگرس  از گونه پستانداران جنگل‌هاست که جنگل‌های دانه‌دار مثل بلوط را برای زندگی ترجیح می‌دهد. آشیانه‌اش در درخت‌هاست؛ حفره‌های به‌جامانده از فعالیت دارکوب‌ها یا خشکیدگی طبیعی درخت‌ها درطول سالیان. این حیوان، کارنده طبیعی جنگل است، اصطلاحا می‌گوییم «واکار» جنگل. می‌دانیم که سنجاب دانه‌های موردنیازش را در زمین ذخیره می‌کند، نکته مهم آن است که همیشه نمی‌تواند جای ذخیر‌ه‌هایش را پیدا کند؛ مثلا در مواقعی که باد و باران رنگ دانه را تغییر می‌دهد. به این ترتیب نهال‌هایی که به کمک سنجاب می‌رویند، باعث ترمیم جنگل می‌شوند. هر یک سنجاب که از بین می‌رود، به‌اندازه چند دهه نهال در جنگل کم می‌شود.
  زنده‌گیری و پرورش این‌گونه در چه شرایطی انجام می‌شود؟
افراد آشنا به منطقه، نوزادان سنجاب را که در مرحله شیرخوارگی است، از جنگل می‌گیرند. گاهی هم به‌دلیل تلاقی مناطق مسکونی با نقاط جنگلی، وقتی در طبیعت به‌اندازه کافی دانه یافت نشود، حیوان به باغ های اطراف می‌رود و از هسته میوه‌های دست‌کاشت تغذیه می‌کند. اهلی کردن سنجاب در زمان نوزادی، کار آسانی است. نگهداری‌اش هم برای قاچاقچیان زحمت و هزینه‌ای ندارد. حیوان را در قفس‌های کوچک و تنگ نگهداری می‌کنند و بعد هم به‌عنوان سنجاب رام می‌فروشند.
  بی‌خبر بودن از پشت‌پرده زنده‌گیری حیوانات وحشی، مجوزی برای خرید آن‌هاست؟
ما ممکن است ندانیم که حیوان در شرایطی شبیه به زندان و اردوگاه نگهداری می‌شود اما وقتی به خانه ما هم می‌رسد، وضعیت بهتری ندارد. بعضی‌ها تصور می‌کنند با رسیدگی به تغذیه حیوان و بردنش پیش دام پزشک، همه آن‌چه را که لازم دارد برایش فراهم کرده‌اند اما حیوان، حریم و جغرافیای ویژه ‌خود را دارد. خانه ما شرایط طبیعی زندگی سنجاب شامل هوا، دما، نور، نوع بازتاب سروصدا در محیط جنگل را ندارد. زیستگاه اصلی این حیوان محدود نیست؛ همه جنگل از درختان تناور و خاک گرفته تا خش‌خش برگ و حرکت گونه‌های دیگر جزئی از زندگی اوست. حیوان باید جنب‌وجوش داشته‌باشد، طی مسافت کند، از درخت بالا و پایین برود، از ترس گونه‌های غالب بگریزد و جفت‌گیری کند. چنین شرایطی فقط در طبیعت ممکن است و ما وقتی او را از محیط‌زیستش جدا می‌کنیم، در بهترین شرایط هم بهش آسیب می‌رسانیم.
  کمی هم از بازاری بگویید که باعث دوام قاچاق سنجاب زاگرس شده‌است.
سنجاب زاگرس  در ابتدا که از جنگل گرفته می‌شود، حدود 200هزار تومان فروخته می‌شود و در بازارهای مختلف، قیمت‌های متفاوتی می‌گیرد. مثلا حیوانی که بازیگوشی و شیطنت می‌کند یا راحت‌تر با انسان اخت می‌گیرد، تا چند ده‌میلیون قیمت گذاشته می‌شود. مشتریان این گونه، اغلب شهرنشین‌ها هستند. ساکنان شهرهای بزرگ که از طبیعت فاصله دارند، برای ارضای نیازشان به تعامل با طبیعت، این حیوان را در خانه نگه می‌دارند. بعضی‌ها هم به‌دلیل پر کردن خلأهایی در زندگی روزمره، اسیر کردن سنجاب را حق خودشان می‌دانند درحالی‌که ما می‌دانیم فرار از مشکلات و جست‌وجو کردن راه‌حل آن‌ها بیرون از خود، راه درستی برای مواجهه با ناهنجاری‌ها و سختی‌های زندگی نیست. اسیر کردن حیوانات، روش خوبی برای درمان گرفتاری‌های شخصی نیست. به‌علاوه آن‌که آسیب رساندن به اکوسیستم و ازهم گسلاندن زنجیره غذایی طبیعی، درنهایت باعث صدمه به خود ما خواهدشد.
  وظیفه چه کسی است که از ادامه این روال معیوب و آسیب‌زا جلوگیری کند؟
وظیفه همه مردم است که حریم طبیعت را درک کنند و به آن احترام بگذارند. به‌نظر من با این مشکل باید از ریشه مواجه شد؛ آموزش عمومی به همه جامعه و به‌ویژه بچه‌ها راهکاری است که می‌تواند رفتار نسل‌های بعدی را درارتباط با محیط پیرامونشان اصلاح کند.

سجادپور- کارآگاهان پلیس آگاهی مشهد در یک عملیات نفوذی ،باند مخوف "چشم زخمی" را متلاشی کردند.
فرمانده انتظامی مشهد در تشریح عملیات ضربتی پلیس برای دستگیری اعضای یک باند خطرناک  سرقت به "خراسان" گفت: دقایق اولیه بامداد بیست و هشتم مرداد ، نگهبان یکی از شرکت های باربری ، وحشتزده و هراسان با پلیس تماس گرفت و درحالی که صدایش به شدت می لرزید از سارقانی سخن گفت که دقایقی قبل به انبار و گاو صندوق شرکت باربری در بولوار فداییان اسلام دستبرد    زدند . این مرد جوان که با انواع سلاح تهدید شده بود درباره چگونگی وقوع حادثه به نیروهای کلانتری کوی پلیس گفت : آن ها به طور غافلگیرانه از بالای در، خود را به داخل محوطه انداختند و در حالی که شمشیر و قمه در دست داشتند مرا به مرگ تهدید کردند و سپس با پارچه ای دست و پاهایم را بستند که نتوانم حرکت کنم ! بعد از آن هم به انبار و گاوصندوق دستبرد    زدند و مقادیر زیادی اسناد و مدارک ملکی را به همراه 80 میلیون تومان وجه نقد، زنجیر طلا و امانات مردم از قبیل 40 دست کت و شلوار ، انواع کابل ، موتور دستگاه های صنعتی ، دوربین های مداربسته، 2 کیسه شلوار کتان و ...  با استفاده از یک دستگاه پیکان وانت به سرقت بردند.
سرهنگ حسین دهقان پور افزود: در پی وقوع این سرقت و با توجه به اهمیت و حساسیت ماجرا، پرونده مذکور به پلیس آگاهی مشهد ارسال شد تا به طور تخصصی تحت رسیدگی قرار گیرد . بنابراین گروه ورزیده ای از کارآگاهان با هدایت و نظارت مستقیم سرهنگ مصطفی صادقی (رئیس پلیس آگاهی مشهد) وارد عمل شدند و تحقیقات میدانی خود را در محل وقوع سرقت آغاز کردند.
سرهنگ دهقان پور تصریح کرد: بررسی های مقدماتی حاکی از آن بود که پلیس با دزدانی حرفه ای و سابقه دار طرف شده است چرا که آن ها با یک نقشه پیچیده به انبار باربری دستبرد زده بودند به گونه ای که حتی در مدت کوتاهی، سیستم دوربین های مداربسته را به هم ریخته و برخی قطعات اصلی آن را به سرقت برده بودند تا پلیس نتواند دوربین ها را بازبینی کند. از سوی دیگر نیز مشخص شد که آن ها از خودروی پلاک مخدوش استفاده کرده اند تا شناسایی نشوند اما دراین میان سرنخ هایی به دست آمد که نشان می داد چشم یکی از اعضای باند (سرکرده) به شدت زخمی است به طوری که قادر نیست پلک خود را ثابت نگه دارد و سفیدی چشم او بر اثر این جراحت بیرون زده بود.
مقام ارشد انتظامی مشهد با اشاره به تشکیل چندین جلسه کارشناسی و تجزیه و تحلیل های اطلاعاتی درباره این ماجرا ادامه داد: بررسی های تخصصی برای شناسایی اعضای این باند خطرناک همزمان با ردیابی های اطلاعاتی وارد مرحله جدیدی شد چرا که سارقان تلاش کرده بودند هیچ گونه آثاری از خود به جا نگذارند.
وی گفت: این گونه بود که کارآگاهان با به کارگیری منابع و مخبران محلی، از شیوه و شگرد «نفوذ» استفاده کردند. بنابراین گروه کارآگاهان به چند شاخه اطلاعاتی و عملیاتی تقسیم شدند ودر مناطقی که رصدهای اطلاعاتی از تردد سارقان حکایت داشت، چنین وانمود کردند که در پی خرید قطعات و تجهیزات دستگاه های صنعتی هستند.
رئیس پلیس مشهد خاطرنشان کرد: وقتی خبر مذکور به محله سارقان در بولوار توس رسید، نشانه هایی از فروش موتور یا کابل اتصال دستگاه های صنعتی توسط سارقان نمایان شد و بدین ترتیب گروهی از کارآگاهان در پوشش مالخر به باند دزدان خطرناک نزدیک شدند. آنان از طریق رابطان و مخبران موفق شدند به شماره تلفن سرکرده باند دسترسی پیدا کنند و به عنوان مالخر با وی قرار بگذارند. در همین حال ،بررسی های غیرمحسوس بیانگر آن بود که یک چشم، «ناصر» در سانحه رانندگی به شدت آسیب دیده است و به این خاطر او را «چشم زخمی» صدا می زنند! دیگر کارآگاهان یقین داشتند که «چشم زخمی» همان سرکرده باندی است که با تهدید به مرگ نگهبان، اموال باربری را ربوده اند.
سرهنگ دهقان پور که براساس تجربیات انتظامی، کارآگاهان را به سوی عملیات نفوذی هدایت کرده بود در ادامه این ماجرا گفت :پس از ارتباط با سرکرده باند (چشم زخمی) و با توجه به این که تحقیقات نفوذی حکایت از مسلح بودن سارقان داشت، بی درنگ هماهنگی های قضایی صورت گرفت و کارآگاهان در پوشش خریدار لوازم سرقتی با «ناصر» در منطقه ورودی قاسم آباد قرار ملاقات گذاشتند اما قبل از آن همه آن منطقه به قرق گروه های عملیاتی پلیسی مشهد درآمد.
وی یادآور شد: وقتی 3 عضو باند، سوار بر وانت پیکان وارد کمین کارآگاهان پلیس آگاهی شدند، بلافاصله حلقه محاصره تنگ تر شد و زمانی که آن ها برای پرداخت وجه و تخفیف سرگرم گفت وگو بودند، ناگهان همه اعضای باند در یک عملیات ضربتی غافلگیر شدند و حلقه های قانون دستانشان را فشرد.
سرهنگ دهقان پور با بیان این که در بازرسی از متهمان و خودرو وانت پیکان، تعدادی شمشیر و قمه و یک قبضه سلاح کلت قلابی کشف شد، تصریح کرد: در همان بررسی های مقدماتی مشخص شد که سارقان خطرناک شماره های انتظامی خودرو را نیز مخدوش کرده اند. وی افزود: در ادامه رسیدگی به این ماجرا که با دستورات ویژه قضایی همراه بود، مقادیر زیادی از لوازم سرقتی کشف شد اما سارقان تعدادی از کت و شلوارها را به افراد فامیل و نزدیکان خود داده و آن ها را نونوار کرده بودند از طرف دیگر مقداری از لوازم مسروقه را به مالخران فروخته بودند که تحقیقات برای دستگیری دیگر افراد مرتبط با این باند مخوف ادامه دارد.
سرهنگ حسین دهقان پور به سوابق کیفری سرقت و نزاع سرکرده 25 ساله این باند اشاره کرد و گفت: برادر یکی از اعضای این باند که مدت ها قبل در شرکت باربری کار می کرد اطلاعات را در اختیار سارقان گذاشته بود و آن ها بعد از دستبرد، همه اموال را بین خودشان تقسیم کرده بودند بنابراین شرکت های خصوصی علاوه بر رعایت کامل موارد ایمنی و امنیتی، در استخدام افراد باید دقت کنند و حتی الامکان اطلاعات حساس مانند رمز گاو صندوق را در اختیار افراد نامطمئن نگذارند.