محمد بهبودی نیا-  کتاب‌هایی که نیمه خوانده رها می‌شوند، فیلم‌هایی که بعد از دیدن چند دقیقه از آن کنترل تلویزیون را بر می‌داریم و کانال را عوض می‌کنیم، نمایش‌هایی که هنوز به نیمه نرسیده ترجیح می‌دهیم گوشی تلفن همراه را برداریم و بی‌هدف در کانال‌های فضای مجازی بگردیم یا حتی سالن تئاتر را ترک کنیم. این دلزدگی، وجه مشترک بسیاری از مخاطبان هنرهایی است که به نوعی با متن سروکار دارند. آسیبی که گریبان نویسنده، داستان، فیلم و تئاتر و... را می‌فشارد.
ضعف قصه یکی از مهم ترین موضوعاتی است که یک اثر هنری مکتوب را به کشتن می‌دهد. ضعف درقصه ناشی از موارد گوناگونی است که از آن جمله می‌توان به پرداخت ناکافی به شخصیت‌ها، کلیشه‌ای بودن، نداشتن گره و معما، نداشتن تضاد درونی شخصیت‌های داستان، پیچیدگی غیرضروری و... اشاره کرد. البته نباید از اشتباهات فاحش  تصمیم گیرندگان برای انتخاب، انتشار و اجرای این آثار غافل شد.
 برای بررسی دلایل از رونق افتادن بازار داستان‌های خواندنی و همچنین واکاوی نقش قصه در رونق بخشی به این آثار با محمد رضا سرشار (رهگذر)، نویسنده، پژوهشگر و منتقد ادبی که بسیاری از ما قصه‌گویی های جذاب او را در قالب برنامه رادیویی «قصه ظهر جمعه»، راوی گری سریال «مستوران» و ... به خاطر داریم، گفت‌وگو کرده‌ایم.

از دیدگاه شما قصه چیست؟
قصه در ادبیات داستانی معاصر، تعریف‌های متفاوتی دارد که با منظوری که ما از قصه داریم متفاوت است. برخی می‌گویند قصه، همان تعبیر عربی و قدیمی داستان است یا گفته می‌شود قصه همان داستان‌هایی است که تا قبل از مشروطیت (در سبک و سیاق داستان‌های قدیمی هزار و یک شب و مانند آن) نوشته شده است. افرادی که این تعریف‌ها را ارائه داده‌اند، داستان‌های   بعد از مشروطیت را که با پیروی از شیوه‌های داستان‌نویسی غربی نوشته شده، داستان نامیده‌اند. البته این تعریف‌ها مبنایی ندارد و تعریف از قصه که بر اساس مبنا ارائه شده، همان تعریفی است که در مفردات قرآن کریم و واژه‌نامه‌هایی که برای واژه‌های قرآنی نوشته شده از سوی برخی از مفسران ارائه شده است. پژوهشگران در جمع‌بندی که از این واژه (قصه) شده به این نتیجه رسیده‌اند که قصه عبارت است از ردجویی و پیگیری اثر. به این معنا که وقتی ما یک موضوع را از ابتدا تا انتها دنبال کنیم تا به یک پایان رضایت‌بخش برسیم، یک قصه شنیده‌ایم. ما در طول روز درباره ارتباط‌هایمان با دیگران مکرر شاهد وقوع قصه هستیم و مکرر این قصه را که برای ما رخ داده، برای دیگران تعریف می‌کنیم؛ بنابراین تعریف، قصه تنها یک قالب هنری نیست بلکه نوعی تعقیب کردن روایت است.

از دیدگاه شما ارتباط قصه و داستان در چیست؟
تعداد اندکی از قصه‌ها که در زندگی روزمره ما رخ می‌دهد، ظرفیت تبدیل به یک داستان خوب را دارد. درباره ارتباط قصه و داستان هم باید بگوییم که قصه اصل و بنیاد یک داستان را تشکیل می‌دهد. قصه، مصالحی ارزشمند است که پراکنده شده و تا زمانی که به آن ساختار منسجم ندهیم، چندان ارزشمند نیست.

چگونه می‌توان یک داستان خواندنی نوشت؟
مهم‌ترین عنصر یک داستان، انتخاب یک قصه قوتمند است. قصه داستان، قصه فیلم و قصه نمایش، وقتی به درستی انتخاب شود مخاطب با رغبت، آن اثر را دنبال می‌کند و حتی وقتی ما خلاصه آن داستان، نمایش یا فیلم را تعریف می‌کنیم، مخاطب جذب آن می‌شود. به تعبیر «ادگارد مورگان فوستر»، قصه، ستون فقرات داستان است که اسکلت و دیگر اجزای داستان‌نویس، حول این ستون فقرات شکل می‌گیرند. اگر بنابراین تعریف بپذیریم که قصه ستون فقرات یک داستان است، در مرحله بعد پی رنگ به‌عنوان اسکلت‌بندی داستان، مهم‌ترین عنصری است که باید به آن توجه داشت. از قرن نوزدهم به بعد «شخصیت‌پردازی» موردتوجه نویسندگان قرار گرفت و آن را همسنگ پی رنگ قراردادند. این‌ها مواردی است که زیربنای اصلی یک داستان خوب را تشکیل می‌دهد. نویسنده با اجرای قدرتمند این اصول، می‌تواند داستان‌هایی خواندنی و شنیدنی خلق کند. به‌عنوان‌مثال امروز داستان‌های پلیسی به دلیل داشتن ویژگی‌هایی از قبیل قصه، پی رنگ و تخیل قوی خوانندگان بسیاری را به سمت‌وسوی خود جذب کرده است.

بهره‌گیری از تجربه زیسته هر فرد را تا چه اندازه در پدید آمدن داستان و رمان‌های جذاب مؤثر می‌دانید؟
بی‌تردید نویسنده‌ای که تجربه زیسته‌اش غنی باشد و فرازوفرودهای فراوانی را تجربه کرده باشد، داستان‌های باورپذیرتر و جذاب‌تری خلق می‌کند. علاوه بر این نویسنده این‌چنینی تخیل قوی‌تری برای خلق یک داستان دارد. این‌گونه نویسنده‌ها بعد از شکل‌گیری جنین قصه، در ذهنشان با بهره‌گیری از ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه خود به خلق آن می‌پردازند. آن‌ها بعد از مرحله ناخودآگاه و نیمه خودآگاه قصه را تبدیل به پی رنگ می‌کنند و زنجیره‌های به هم متصل داستان را پیداکرده و برای مخاطب تعریف می‌کنند.

مهم‌ترین ضعف داستان‌های معاصر چیست؟
مهم‌ترین ضعف داستان‌های امروز، ضعف قصه است که از ضعف تخیل نویسنده سرچشمه می‌گیرد، ضعف تخیل هم ناشی از تجربه زیسته کم‌مایه است. نویسنده اگر زندگی پرفرازونشیبی نداشته باشد، در نویسندگی حرف زیادی برای گفتن ندارد و بعد از مدتی به تصنع و تکرار دچار می‌شود. البته نویسندگانی هم وجود دارند که تجربیات زیسته فردی زیادی ندارند اما با انداختن خودشان در دریای پرتلاطم اتفاقات و سفر کردن‌های زیاد، این تجربیات را بالابرده و از آن در مسیر خلق داستان‌هایشان بهره می‌برند.

با توجه به این که تخیل یکی از عناصر مهم داستان‌نویسی است، به نظر شما راه‌های تقویت و رشد تخیل چیست؟
تخیل عنصری است که از بدو تولد در حال رشد است. برخی افراد این شانس رادارند که در خانواده‌هایی رشد کنند که قصه‌گویی نقش پررنگی دارد. تخیل این افراد از کودکی قوی و قوی‌تر می‌شود. تجربیات فردی نیز در این مسیر بسیار مؤثر است. امروز ضعف تخیل، تنها به حوزه داستان و رمان خلاصه نمی‌شود بلکه فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و نمایش‌های ما هم دچار ضعف‌اند که ضعف آن‌ها نه به بازیگری برمی‌گردد و نه کارگردانی بلکه ضعف عمده‌شان به فیلم‌نامه‌های ضعیف برمی‌گردد. فیلم‌نامه‌هایی که از ضعف قصه رنج می‌برند و ضعف این قصه‌ها ناشی از همین ضعف تخیل و ضعف در تجربه زیسته نویسندگان است.
 
 

مائده کاشیان - مجموعه «مختارنامه» اثر داوود میرباقری اولین‌بار سال 89 روی آنتن رفت و به یکی از آثار ماندگار در تاریخ سریال‌های تلویزیون تبدیل شد. از سال 90 تا به حال، طی 13 سال گذشته سازندگان و بازیگران این پروژه، منتقدان و کارشناسان تلویزیون، روایت‌های مختلفی درباره تولید «مختارنامه» و علت‌های ماندگاری آن داشته‌اند و هنوز حرف‌های ناگفته زیادی باقی مانده است. ناگفته‌هایی که این‌بار در قالب یک کتاب 600 صفحه‌ای به نام «پرونده مختارنامه» و از زاویه نگاه رضا استادی که به عنوان مدیر سابق روابط عمومی «مختارنامه» از نزدیک شاهد روند تولید پروژه بوده، به صورت صریح و با جزئیات فراوان روایت شده است. این کتاب که در ۱۰ فصل از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ به روند ساخت و پخش اثر محبوب میرباقری، حاشیه‌ها و چالش‌های آن می‌پردازد، توسط نشر بین‌الملل چاپ شده است. به تازگی بخش‌های جالبی از کتاب مانند انتخاب هدیه تهرانی برای نقش «جاریه» و انتخاب گزینه‌هایی مانند علیرضا شجاع‌نوری، فرامرز قریبیان برای نقش «مختار»، در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است. به همین بهانه با رضا استادی نویسنده کتاب، درباره نگارش این اثر، محدودیت‌ها و موانع برای روایت آن گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

چه شد که تصمیم گرفتید ماجرای مفصل تولید «سریال مختارنامه» را در کتابی روایت کنید؟
من پیش از این که همکاری‌ام را با پروژه «مختارنامه» شروع کنم، روزنامه نگار و رمان‌نویس بودم. پاییز سال ۱۳۸۰ اولین رمانم با عنوان «هیچ وقت نامزد نبودیم» چاپ شده بود. با این هدف که رمان تبدیل به سریال شود، سراغ محمود فلاح تهیه‌کننده «مختارنامه» رفتم. رمان سرنوشت عجیب و غریبی پیدا کرد، افراد مختلفی آن را خواندند و هیچ وقت تبدیل به سریال نشد، اما رد پای آن در خیلی از سریال‌ها مشاهده و بخش‌هایی از آن بدون اطلاع و اجازه من مورد استفاده واقع شد! زمانی که با مرحوم فلاح صحبت کردم، پیشنهاد داد تا زمانی که تکلیف کتاب مشخص شود، مسئول روابط عمومی دفترش باشم. آن زمان تازه در روزنامه جام جم مشغول به کار شده بودم. از سال‌ها قبل دفتر یادداشت روزانه داشتم و با حضور در دفتر «مختارنامه»، رخدادهای این سریال هم وارد دفتر یادداشت‌های روزانه‌ام شد. از سال ۱۳۸۳ که نوت بوک خریدم، یادداشت‌هایم را تایپ هم می‌کردم و در پوشه‌هایی نگهداری می‌کردم. سال ۱۳۸۵ حسن اسلامی‌مهر که از یک سال قبل مدیریت سیما فیلم را به عهده گرفته بود، به همراه مسعود نقاش‌زاده معاون فرهنگی‌اش نسبت به ثبت و ضبط خاطرات «مختارنامه» ابراز علاقه کردند. به شکل‌های مختلفی از من طرح ‌خواستند و در نهایت متوجه شدم اساسا نیت‌شان این نیست که کار را من انجام بدهم، بلکه دنبال این بودند ایده‌های مرا دریافت کنند. در نهایت شخص دیگری کار را انجام داد و وقتی کتاب منتشر شد، دیدم چقدر با واقعیت فاصله دارد و بیشتر از این که روایت درستی از این سریال باشد، یک تاریخ‌سازی و رزومه‌سازی برای افراد خاصی از مختارنامه است! با وجود مشغله‌های کاری و تغییر شغلی که برایم اتفاق افتاده بود و دیگر در حوزه مطبوعات و رسانه کار نمی‌کردم، مصمم شدم برای جلوگیری از این نوع غیرواقع‌نمایی‌ها، کتابی با استاندارد و محتوایی که در ذهنم بود، آماده کنم. بخش عمده‌ای از محتوایی که من در کتاب تک جلدی‌ام دارم، در آن کتاب چند جلدی نیست و البته آن کتاب بازتابی هم نداشت.

پیش آمد که مذاکره‌ای انجام دهید تا صداوسیما با همکاری شما کتاب را منتشر کند؟
بله یک مرتبه پیگیر بودم و این پیشنهاد را با شهاب اسفندیاری مدیر دانشکده صداوسیما مطرح کردم اما گفت چون یک کتاب دیگر در این مورد داشته‌اند دیگر نمی توانند کتاب دیگری منتشر کنند. طی دو مرحله با انتشارات روزنامه جام جم مذاکره کردم، در هر دو مرتبه نتیجه خاصی رخ نداد. در نهایت با معرفی دوست عزیز و نویسنده‌ام میثم رشیدی مهرآبادی این همکاری در نشر بین‌الملل محقق شد.

شما در کنار اتفاقات مهم و مثبت پروژه،از چالش‌ها و مشکلات هم به صورت شفاف نوشته‌اید، از ابتدا هدفتان این بود که هر دو وجه موضوع را روایت کنید؟
من همیشه در حوزه روزنامه‌نگاری همین شیوه را داشتم. مثلا سال ۱۳۸۸ در یک برنامه تلویزیونی، دستمزد ۴۰ بازیگر سینما را در برنامه صبح بخیر ایران تلویزیون اعلام کردم که هم تیتر روزنامه‌ها شد و هم در چند خبرگزاری خارجی نقل شد. من به عنوان روزنامه‌نگار همیشه متعهد به شفاف‌سازی و حقیقت بودم و بابت آن چالش‌هایی هم داشتم، موقعیت‌هایی را از دست دادم و دادگاه هم رفته‌ام. در مورد «مختارنامه» هم به شفاف‌سازی معتقد بودم. این حق مردم بود تا بدانند یک سریال تلویزیونی که از تماشای آن لذت می‌برند، در چه فرایندی ساخته شده و چه ایرادها و اشتباهاتی در روند ساخت آن وجود داشته است. مثلا یکی از پربازدیدترین اخبار مرتبط با این کتاب، علت عدم حضور هدیه تهرانی در نقش «جاریه» است. در کتاب هم اشاره شده دست‌اندرکاران سریال آن قدر غرور داشتند که حتی فکر نمی‌کردند لازم باشد از هدیه تهرانی موضوع را پیگیری کنند و این سریال گزینه‌های زیادی را به این شیوه از دست داد. اگر این اشتباه اتفاق نمی‌افتاد، کیفیت سریال از آنچه می‌بینید بالاتر هم بود. مردم باید اطلاع پیدا کنند که پول و بودجه‌ای که برای اداره صداوسیما از آن‌ها گرفته می‌شود، در چه مسیرهایی هزینه می‌شود و چه اشتباهاتی این بودجه را به مخاطره می‌اندازد. وقتی مردم از این موضوع آگاه شوند، خواه ناخواه مدیران تلویزیون و دست اندرکاران هم ملزم می‌شوند با حساسیت بیشتری به کارشان ادامه بدهند. شاید مثلا موضوع هدیه تهرانی پیش پا افتاده به نظر برسد، اما خیلی مهم است. مثلا در آن مقطع اگر هدیه تهرانی در سریال مختارنامه بود، هیچ بازیگر دیگری نبود که نخواهد در این سریال حضور داشته باشد. خود این مسئله باعث می‌شد بازیگران بیشتری بیایند و دستگاه‌ها و سازمان‌ها هم همکاری بیشتری با سریال داشته باشند. یعنی هدیه تهرانی صرفا یک بازیگر نبوده که نیامده بلکه حجمی از کاستی‌ها و کمبودها هم از قِبَل نبودن این بازیگر پیش آمده است. این موضوع برجسته شده، اما نکات زیادی از این دست در کتاب وجود دارد.

چون مسئول روابط عمومی پروژه بودید به اطلاعات ریز و درشت دسترسی داشتید؟
محمود فلاح به روابط عمومی اعتقاد داشت و این پست را در پروژه تعریف کرده بود. از لحاظ مالی حقوق اندکی برای این کار در نظر گرفته بودند، اما از لحاظ معنوی کاملا پشتیبان بودند. بارها پیش آمد که عوامل سریال از جمله گروه کارگردانی درصدد حذف من بودند و حتی مدیران تلویزیون علاقه مند به حذف من شده بودند، اما محمود فلاح به شدت مقاومت کرد. بخشی از اطلاعات را مرحوم فلاح به من می‌داد. هراتفاقی رخ می‌داد مثلا دیروز فلان اتفاق افتاد، در جلسه فلان موضوع را گفتند و همه را برایم تعریف می‌کرد. یک بخش ماجرا هم کنکاش خودم بود که در اتاق ها و گروه‌های مختلف رفت‌وآمد می‌کردم، با همه دوست بودم و کلا از موضوعات اطلاع پیدا می‌کردم. حداقل هفته‌ای یک یا دوبار سر صحنه‌های مختلف می‌رفتم و در شاهرود و آبادان هم حضور داشتم و همین مسئله باعث اطمینان عوامل پروژه به من شده بود، حتی وقتی نبودم اخبار را به اطلاع من می‌رساندند.

مشکلی برای روایت بعضی موضوع‌ها در کتاب وجود نداشت و با ممیزی مواجه نبودید؟
حتی یک «و» هم از این کتاب حذف نشد. بابت این موضوع از مسئولان وزارت ارشاد و مشخصا یاسر احمدوند که معاون فرهنگی وزیر ارشاد  هستند، تشکر می‌کنم. البته خود ناشر بابت بخش‌های زیادی از این کتاب نگران بود و کارشناسان نشر وقتی آن را خواندند، دوستانه تقاضا کردند بخش‌هایی حذف شود و بعد با حذفیات کتاب را به ارشاد بدهیم که دچار چالش نشود، اما با توجه به این که کتاب یک روایت تاریخی است و در تاریخ نباید دست کاری کنیم، درخواست کردم چیزی حذف نشود و خوشبختانه در وزارت ارشاد نیز مشکلی برای کتاب پیش نیامد.

ناگفته‌هایی از «مختارنامه» باقی مانده است که در «پرونده مختارنامه» روایت نکرده باشید؟
غیر از مسائل شخصی همکاران و مسائلی مانند ازدواج و طلاق دست اندرکاران سریال، تقریبا همه چیز را در حد دانش خودم در این کتاب روایت کردم. حتی در حد دعوا بر سر چلوکبابی که گوجه نداشت نیز در کتاب آمده و مطلب ناگفته‌ای از جانب من باقی نمانده است. ممکن است روزی مثلا داوود میرباقری کتابی بنویسند و قطعا زاویه دید او نکات تازه‌ای درباره مختارنامه خواهد داشت. در پایان کتاب هم اشاره کردم این روایت من بود از «مختارنامه»، همان طور که «مختارنامه» روایت داوود میرباقری بود از «مختار» و روایت‌های بسیاری وجود دارد از «مختار» و «مختارنامه».
 

سجادپور – جوان 18 ساله ای که با ضربه چاقو جوان20ساله ای را در پارک رازی مشهد به قتل رسانده بود با رصدهای اطلاعاتی کارآگاهان در تهران شناسایی و در عملیاتی غافلگیرانه دستگیر شد. به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان،ساعت19:47شانزدهم خرداد،دو جوان 18و20ساله به دلیل نامعلومی درون پارک رازی مشهد با یکدیگر درگیر شدند اما این خشم آنی به تیغه چاقو گره خورد و ناگهان «امیر-ع»به سوی جوان 20ساله هجوم برد وتیغه سر چاقو را در تاریکی شب بر شاهرگ گردن وی فرود آورد. لحظاتی بعد و با فرار چاقوکش پارک،«ابوالفضل-ش»خون آلود نقش بر زمین شد.برخی از رهگذران با مشاهده این صحنه وحشتناک،بلافاصله پیکر جوان 20ساله را به ساختمان پزشکان رازی انتقال دادند تا شاید یکی از پزشکان او را از مرگ نجات دهد ولی دقایقی بعد مجروح این حادثه دلهره آور ،بر اثر خونریزی شدید جان خود را از دست داد.گزارش روزنامه خراسان حاکی است با گزارش وقوع این جنایت به قاضی ویژه قتل عمد مشهد،تحقیقات گسترده ای با حضور قاضی محمود عارفی راد در صحنه حادثه آغاز و مشخص شد که ضارب به مکان نامعلومی گریخته است.بنابراین گروهی از کارآگاهان با دستورات محرمانه ،وارد عمل شدند و به ردزنی قاتل پرداختند اما بررسی ها بیانگرآن بود که متهم از مشهد خارج شده و به سوی تهران حرکت کرده است. طولی نکشید که رصدهای اطلاعاتی به منطقه تهران پارس رسید و عملیات کارآگاهان در این محل ادامه یافت. در همین حال کارآگاهان ،متهم به قتل فراری دیگری را نیز به طور همزمان زیر پوشش اطلاعاتی قرار داده بودند که از مسیر گرگان به طرف تهران در حرکت بود . بنابراین گروه اعزامی کارآگاهان در یک اقدام هماهنگ به دو گروه تقسیم شدند و عملیات شبانگاهی را به گونه ای طراحی کردند که قاتل جوانی در دورهمی شبانه در منطقه سیدی مشهد دست به جنایتی هولناک زده بود،درون اتوبوس بین شهری در جاده جاجرود دستگیر شد و گروه عملیاتی دیگر نیز با طرح یک نقشه برنامه ریزی شده ،متهم 18ساله را در یکی از خیابان های منطقه تهران پارس به دام انداختند. از سوی دیگر با هماهنگی های قضایی،متهم به قتل 18ساله نیز به مشهد انتقال یافت و در شعبه 211دادسرای عمومی وانقلاب مشهد پای میز محاکمه ایستاد.
به گزارش روزنامه خراسان ،با دستگیری عاملان دو پرونده جنایی در تهران ،جانشین فرمانده انتظامی استان خراسان رضوی با قدردانی از تلاش شبانه روزی کارآگاهان برای عملیات های متهورانه در استان های دیگر کشور به خبرنگار روزنامه خراسان گفت:این عملیات ها با درایت و دستورات قضات ویژه قتل عمد صورت گرفت ومتهمان به چنگ عدالت سپرده شدند. سردار سرتیپ دوم احمد نگهبان به متهمان فراری نیز هشدار داد پلیس با بسیج همه امکانات و بهره گیری از فناوری های نوین و تجهیزات پیشرفته پلیسی ،آنان را سایه به سایه تعقیب می کند ولحظه ای ندامت به سراغشان می آید که دیگر دیر شده است. این مقام ارشد انتظامی افزود:مجرمان و متهمان فراری یقین بدانند که هیچ مجرمی تاکنون نتوانسته از چنگ عدالت بگریزد، بنابراین بهترین فرصت برای بهره مندی از رافت اسلامی تسلیم در برابر قانون است.

گروه سیاسی-رئیس جمهور منتخب مردم با انتشار مقاله‌ای با عنوان «پیام من به جهان رسید»، نگاه و رویکرد خود را به روابط با کشورهای منطقه، آفریقا، چین، روسیه، اروپا و آمریکا تشریح کرد.دکتر مسعود پزشکیان در بخشی از این مقاله تصریح کرده است که در دولت خود قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه‌ و جهان باشد و در این راستا، از تلاش‌های صادقانه برای کاهش تنش‌ها استقبال می‌کنیم و با صداقت به صداقت پاسخ خواهیم داد.در ادامه گزیده ای از مقاله رئیس جمهور منتخب مردم را که در نشریه تهران تایمز انتشار یافته، بخوانید:*دولت من حفظ عزت ملی و شأن بین‌المللی ایران در هر شرایط را سرلوحه کار خود قرار خواهد داد. سیاست خارجی ایران بر پایه اصول «عزت، حکمت و مصلحت» استوار است و طراحی و اجرای آن نیز برعهده رئیس‌جمهور و دولت گذاشته شده است. من قصد دارم تمامی اختیارات اعطا شده به این مقام را به کار بگیرم تا این هدف کلان را پیگیری نمایم.*دولت من قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همه‌کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه‌ و جهان باشد. *به عنوان اولین اقدام،‌ دولت من از کشورهای عرب همسایه درخواست همکاری خواهد کرد تا با استفاده از تمامی اهرم‌های سیاسی و دیپلماتیک استقرار آتش‌بس و متوقف کردن کشتار مردم غزه را در اولویت قرار دهند تا از گسترش دامنه جنگ جلوگیری شود. سپس باید با جدیت تلاش کنیم تا به اشغال طولانی‌مدتی که زندگی چهار نسل از فلسطینیان را ویران کرده است، پایان دهیم. *نقشه‌راه ۲۵ ساله ایران و چین یک گام مهم در جهت ایجاد یک «شراکت جامع راهبردی» سودمند برای هر دو کشور بود؛ و ما تمایل داریم در آستانه ورود به نظم جدید جهانی، همکاری‌های گسترده‌تری در این مسیر با پکن برقرار سازیم. *روسیه یک هم‌پیمان راهبردی ارزشمند و همسایه ایران است و دولت من متعهد است که به گسترش و تقویت همکاری‌هایمان پایبند بماند. ما برای مردم روسیه و اوکراین آرزوی صلح داریم و دولت من آماده حمایت فعالانه از ابتکارات دیپلماتیک در جهت دستیابی به این هدف خواهد بود. *دولت من متعهد است که روابط متقابل مفید خود را با بازیگران بین‌المللی نوظهور در جنوب جهان، به خصوص با کشورهای آفریقایی، تقویت نماید. در این راستا، به دنبال ارتقای همکاری‌ها و تقویت مناسبات‌مان خواهیم بود.*ایران با کشورهای آمریکای لاتین روابط مستحکمی دارد و دولت من در جهت حفظ و تعمیق آن به منظور پیشبرد توسعه، گفت و گو و همکاری در همه زمینه‌ها اقدام خواهد کرد. همکاری بین ایران و کشورهای آمریکای لاتین از آن چه در حال حاضر برقرار است، به مراتب ظرفیت‌های بیشتری دارد و ما پیگیر تقویت پیوندهایمان خواهیم بود.*من آماده برگزاری گفت و گوهای سازنده با کشورهای اروپایی هستم تا با تلاش مشترک، روابطمان را بر پایه اصل برابری و احترام متقابل، به مسیر صحیح هدایت کنیم.*دکترین دفاعی ایران شامل ساخت سلاح‌های هسته‌ای نیست و ایالات متحده را فرامی‌خوانم تا از سوءمحاسبات گذشته‌اش درس گرفته و سیاست جدیدی متناسب با آن اتخاذ نماید. *ایالات متحده آمریکا نیز باید به این درک رسیده باشد که ایران هرگز به زورگویی پاسخ نداده و نخواهد داد. ما در سال ۲۰۱۵ با حسن‌نیت وارد برجام شدیم و به تمام تعهداتمان به‌طور کامل عمل کردیم. اما ایالات متحده – به خاطر نزاع‌ها و انتقام‌های مربوط به حوزه سیاست داخلی خود - به‌طور غیرقانونی از توافق خارج شد و با تحمیل تحریم‌های یک جانبه فراسرزمینی، به مردم ایران - به ویژه در دوران پاندمی کرونا - زیان‌ها، رنج‌ها و آسیب‌های بی شمار و به اقتصاد ما صدها میلیارد دلار خسارت وارد کرد.*ایالات متحده عامدانه تصمیم گرفت که با راه‌اندازی جنگ اقتصادی علیه ایران و همچنین با مبادرت به تروریسم دولتی از طریق ترور سردار قاسم سلیمانی - قهرمان نامی جهانی مبارزه با تروریسم که به خاطر موفقیت‌هایش در نجات مردم منطقه از داعش و گروه‌های وحشی مشابه شناخته می‌شود – نزاع‌ها را تشدید نماید. امروز جهان شاهد تبعات زیانبار این تصمیم است.*مردم ایران به من یک مأموریت قوی داده‌اند تا با جدیت پیگیر تعامل سازنده در صحنه بین‌المللی - در حین پافشاری بر حقوق، عزت و نقش مستحق‌مان در منطقه و جهان - باشم. من از همه کسانی که مایل به پیوستن به این تلاش تاریخی هستند، دعوت به همکاری می‌نمایم.

 

صادق غفوریان- گزارش اجرای میزان پیشرفت «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو و برنامه توسعه فناوری‌های میکرو» در سال 1402 در مقیاس جهانی نشان می دهد، ایران با حفظ جایگاه خود در رتبه پنجم جهان با توجه به تعداد مقالات منتشرشده در پایگاه وب‌آوساینس را داراست. نکته مهم در این بررسی و گزارش، افزایش 4 برابری فروش شرکت های نانو در بازه زمانی 4 ساله است که این رقم از گام‌های موثر ایران در حوزه تجاری سازی نانو حکایت می کند. دکتر عماد احمدوند، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو درباره گزارش جدید این ستاد به خراسان گفت: این گزارش، عملکرد ستاد طی سال 1402 و حدود 340 صفحه است. برنامه‌های توسعه حوزه نانو بر اساس سند ملی نانو  در 8 محور در حال انجام است که اکنون در دهه سوم اجرای آن هستیم.»

4.6 درصد کل مقالات نانویی جهان از ایران
باعث افتخار و اقتدار علمی دانشمندان پرتوان ایرانی در زمینه «حفظ جایگاه علمی و ارتقای اقتدار کشور در علم و فناوری نانو» است که در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۱۱ هزار و ۱۷۹ مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در وب آو ساینس (WoS) نمایه شده است. این تعداد معادل ۴٫۶ درصد از کل مقالات نانو منتشرشده و ۱۸٫۹ درصد از کل مقالات علمی منتشر شده ایران در وب او ساینس است.به این‌ ترتیب ایران در رتبه پنجم جهان از نظر تعداد مقالات نانو قرار گرفته، ۳۲٫۶ درصد از مقالات نانو ایران در این سال به صورت مشترک با کشورهای دیگر بوده است. ایران در سال ۲۰۲۲ در رتبه بیستم در جهان از لحاظ سرانه مقاله نانو به جمعیت قرار گرفته است؛ همچنین در همین سال، ایران در رتبه اول جهان از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار تولید ناخالص داخلی بر اساس نرخ برابری قدرت پول (PPP) قرار گرفته است.

دانشگاه های برتر نانویی ایران
در این آمار همچنین به دانشگاه های برتر نانویی ایران در حوزه تولید علم این فناوری نیز اشاره شده است که در سال ۲۰۲۳ دانشگاه‌های تهران، علم و صنعت و تبریز، در رتبه های اول تا سوم بین دانشگاه‌های ایران از نظر تعداد مقاله نانو قرار داشته‌اند. بر اساس معیارهای فدراسیون سرآمدان علمی ایران، جمعاً ۹۷ مقاله نانو ایران در فهرست مجلات برتر علمی جهان در سال ۲۰۲۳ قرار داشته است. در همین سال، ۴ هزار و ۲۳۵ مقاله نانو ایران در مجلات چارک اول( (Q 1نمایه شده‌اند و رتبه ایران از این نظر در جهان هفتم بوده است.

ثبت 354 اختراع نانویی
 ایران در سال ۲۰۲۳ تعداد ۸ پتنت نانو در دفتر ثبت پتنت آمریکا (USPTO) ثبت کرده است و به این ترتیب، تعداد کل اختراعات نانو ایران در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا به ۳۵۴ اختراع (۱۷ درصد از کل پتنت های ثبت شده ایران و ۱۳ درصد پتنت نانو در ازای هر ۱۰۰ مقاله) رسیده است.

نانو در زندگی روزمره
اما در کنار تمامی آن چه ما از نانوفناوری می‌دانیم که احتمالا بیشتر از آن چه می‌دانیم، مواردی است که نمی دانیم، این فناوری در حوزه کیفیت بخشی به زندگی هم گام های بلندی در کشور برداشته است: «ستاد نانو در راستای «ارتقای اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی»، از ۷ محصول صنعتی با آثار اقتصادی و اجتماعی بالا حمایت کرده است. این ۷ محصول عبارت‌اند از: «نانوداروها»، «دستگاه تشخیص سرطان»، «کاتالیست‌های نانوساختار»، «پکرها و پلاگ‌های متورم‌شونده چاه‌های نفت و گاز»، «سامانه‌های ژنراتور نانوحباب»، «رنگ‌های نانو مورد استفاده در صنایع هوایی» و «پوشش‌های نانوساختار پره‌های کمپرسور هوایی.»

جهش سالانه 100 درصدی تجاری سازی
اما آن چه در حوزه علم و فناوری امروز جهان همراه با تولید علم و مقاله مورد توجه است، مسئله تجاری سازی نانو و تولید ثروت از آن است. آن طور که دبیر سابق و کنونی ستاد ملی نانو بارها بر آن تصریح کرده اند،«خوشبختانه فرایند توسعۀ محصول و تجاری‌سازی در حوزۀ نانوتکنولوژی رشد بسیار فزاینده‌ای دارد و فروش محصولات نانوی ما به گونه‌ای است که هر سال رشد صددرصدی را در آن تجربه می‌کنیم.» گزارش ستاد ملی نانو در این زمینه از افزایش 50 برابری فروش شرکت‌های فعال در این زمینه طی بازه زمانی ۴ ساله خبر می‌دهد: در سال ۱۴۰۱ حجم فروش بازار فناوری نانوی ایران با حجم فروش ۳۰۳۷۹۵ میلیارد ریال(معادل با ۱۱۲۵ میلیون دلار) نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد ۵۰ درصدی داشته است. بازار فناوری نانو ایران در چهار سال منتهی به سال ۱۴۰۱ به طور متوسط ۵۰٫۸ درصد رشد فراتر از تورم داشته است. از حجم بازار فناوری نانو ایران در سال ۱۴۰۱، صادرات سهمی معادل با ۶٫۳ درصد (۶۹ میلیون دلار) و فروش داخلی سهمی معادل با ۹۳٫۷ درصد را به خود اختصاص داده است.  در زمینه «صادرات پایدار و ارتقای نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقه‌ای و جهانی»، میزان صادرات محصولات نانو از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ افزایش بیش از سه برابری داشته است، این در حالی است که سهم صادرات از کل بازار در این بازه زمانی ثابت مانده است. بدین‌ ترتیب در سال ۱۴۰۱ حجم صادرات محصولات فناوری نانو ساخت ایران به ۶۹٫۱ میلیون دلار رسید. گفتنی است در این سال ۵۰ کشور مقصد صادراتی محصولات نانوی ایران بوده‌اند و کشورهای عراق، افغانستان و روسیه در رتبه‌های اول تا سوم بین این مقاصد از نظر ارزش صادرات قرار داشته‌اند.

مناطق مختلف نوار غزه از محله‌های شجاعیه گرفته تا النصیرات تا المواصی خان‌یونس تحت شدیدترین حملات هوایی و توپخانه‌ای رژیم صهیونیستی قرار دارند و در چهار روز اخیر ده‌ها غیرنظامی شامل زن و کودک در این حملات به شهادت رسیدند. به این ترتیب شمار شهدا به 38 هزار و 578 نفر رسید.دیروز اما رژیم صهیونیستی مرتکب جنایتی دیگر در غزه شد و جنگنده‌های رژیم اسرائیل چادرهای آوارگان فلسطینی را در منطقه «مواصی» خان‌یونس بمباران کردند. این جنگنده‌ها سپس اقدام به هدف قرار دادن تیم‌های امدادگران و دفاع مدنی کردند که در حین کمک‌رسانی به مجروحان بودند. در واقع صهیونیست‌ها با استفاده از بمب‌های ۱۰۰۰ پوندی اهدایی آمریکا، با ۹ تیر که از جنگنده‌های آمریکایی اف ۱۶ شلیک کردند، این اردوگاه را به خاک و خون کشیدند. بعد از بمباران کوادکوپترهای مسلح به مسلسل در منطقه حاضر شدند و آمبولانس‌هایی را که آمده بودند تا زخمی‌ها و شهدا را به مراکز باقی مانده درمانی برسانند به گلوله بستند و قتل عام دیگری را رقم زدند. دفتر رسانه‌ای دولت فلسطین در غزه در واکنش به جنایت جدید صهیونیست‌ها در خان‌یونس اعلام کرد: دشمن صهیونیستی با بمباران اردوگاه‌های آوارگان در منطقه «المواصی» در خان‌یونس دست به کشتار وحشتناکی زد که بیش از 300 نفر شهید و مجروح بر‌جا گذاشته است. وزارت بهداشت غزه اعلام کرد که در جنایت جدید صهیونیست‌ها در بمباران چادرهای آوارگان فلسطینی در منطقه مواصی خان‌یونس، تعداد شهدا به بیش از 71 نفر و مجروحان به 289 نفر افزایش یافته که حال برخی از آن‌ها وخیم است.رسانه‌های صهیونیستی مدعی هستند، هدف از حمله به خان‌یونس هدف قرار دادن «محمد ضیف» فرمانده عزالدین قسام شاخه نظامی حماس بوده است؛ ادعایی که حماس آن را به شدت رد کرده و گفته که شهدای جنایت در مواصی خان یونس همگی غیرنظامی هستند.سامی ابوزهری از رهبران جنبش حماس هم اعلام کرد که ادعاهای اشغالگران در خصوص ترور محمد الضیف، توجیهی دروغین است.شبکه تلویزیونی المیادین لبنان نیز خبرداد که محمد ضیف، رهبر شاخه نظامی حماس در سلامت کامل به سر می برد و گزارش های اسرائیل در مورد مجروح شدن وی صحت ندارد.جنبش جهاد اسلامی فلسطین نیز در واکنش به ادعای صهیونیست‌ها در خصوص ترور محمد الضیف تصریح کرد که ادعاهای اشغالگران مبنی بر ترور رهبران برجسته، قصد و برنامه‌ریزی آن‌ها برای ارتکاب این جنایت را ثابت می‌کند.در جنایتی دیگر چادرهای آوارگان فلسطینی در منطقه الشاطی در غرب شهر غزه هدف صهیونیست ها قرار گرفت که در پی آن، 11 نفر شهید و بیش از 20 نفر زخمی شده اند که حال برخی از آن‌ها وخیم گزارش شده است.

وزارت اطلاعات از دستیابی و انتقال یکی از عناصر اصلی طراح و هادی عملیات تروریستی کرمان به نام «عبدا... کویته» به داخل کشور خبرداد. این وزارتخانه در بخشی از بیانیه خود نوشت:1- تروریست‌های داعشی که در چارچوب رویکرد کارفرمایان داعش ساز برای احیای جسد متعفّن تروریسم تکفیری، تحرکات خود در منطقه را افزایش داده بودند، بلافاصله پس از حادثه‌ جانسوز پرواز اردیبهشت، تلاش‌های مضاعفی برای ورود به کشور و انجام عملیات تروریستی در مراسم تشییع و مجالس بزرگداشت شهدای خدمت، سپس برای انجام اقدامات خرابکارانه در دو مرحله‌ انتخابات، در سراسر کشور آغاز کردند.واحد ضدّتروریسم این وزارتخانه صرفاً در بازه زمانی اول خرداد ماه گذشته تا 15 تیر ماه جاری با شناسایی هسته‌های متعدد گروهکی و 79 مورد رویارویی مستقیم و ضربه به آن ها، ده‌ها نفر از عناصر تروریست و عوامل پشتیبانی و تأمین کنندگان سلاح و مهمات را دستگیر و 560 قبضه انواع سلاح جنگی، 41895 فشنگ جنگی و تعداد 9 بمب آماده و مقادیر قابل توجهی مواد پیش ساز بمب را کشف، خنثی و ضبط کرد.2- در سلسله عملیات انجام شده، علاوه بر شناسایی و بازداشت تروریست‌های تازه وارد، تعدادی از عناصر سابقه دار که برای هدایت عملیات یا انجام عملیات انتحاری وارد کشور شده بودند نیز شناسایی و بازداشت شدند.3- حوزه‌های جغرافیایی اولویت دار برای انجام عملیات توسط تروریست‌های سفاک، عمدتاً استان های تهران، البرز، قزوین، خراسان رضوی، فارس، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر بودند.4- تعدادی از عناصر تروریست قبل از ورود به کشور و در نوار مرز‌های شرقی به کمین‌های از پیش تعبیه شده افتادند یا در تیراندازی‌های متقابل، به هلاکت رسیدند.5- گروهک‌های تجزیه طلب مستقر در اقلیم کردستان عراق نیز خام اندیشانه، بهره برداری از شرایط را در دستور کار خود قرار دادند. از جمله اقدامات آن‌ها ارسال یک محموله نظامی نیمه سنگین از طریق مرز‌های شمال غرب کشور برای انجام عملیات بود که در کمین جان برکفان گمنام افتاده و پس از درگیری مسلحانه و تبادل آتش، کل محموله به صورت سالم در اختیار مدافعان امنیت ایران اسلامی قرار گرفت.6- در مقطع اشاره شده، دیگر گروهک‌های ضدانقلاب نیز دچار اشتباه محاسباتی شده و تلاش هایی برای ایجاد اخلال و ناامنی در کشور را در دستور کار خود قرار دادند که عوامل آن ها با عنایات الهی شناسایی شدند و مورد برخورد قرار گرفتند.  از آن جمله است گروهک رو به احتضار منافقین که به دلیل مواجه بودن با آشفتگی گسترده، ناشی از ضربات پی در پی دلاور مردان گمنام بر ساختار این فرقه بدنام و اشراف اطلاعاتی ایجاد شده بر آن‌ها نتوانستند هیچ یک از عملیات های طراحی شده را اجرا نمایند.با این هدف 6 هسته عملیاتی متصلّ به منافقین مورد ضربه قرار گرفتند و همه عناصر فعال در آن هسته‌ها بازداشت شدند. علاوه بر آن دو خانه تیمی و کارگاه‌های تولید پرتابگر‌های دست ساز نیز کشف و ضبط شد.7- علاوه بر مجموعه مجاهدت‌های پیش گفته، از مهم‌ترین دستاورد‌های اخیر، دست یابی و انتقال یکی از عناصر اصلی طراح و هادی عملیات تروریستی کرمان به نام «عبدا... کویته» به داخل کشور بود. اطلاعات دریافتی از این تروریست در کشف بسیاری از توطئه های تکفیری ها، شناسایی دیگر عناصر اصلی و اماکن اختفای آن ها در منطقه، نقش بسزایی ایفا کرده و همچنان مورد بهره برداری است، اما این پایان پیگیری‌های مربوط به فاجعه تروریستی کرمان نیست و آن پرونده همچنان مفتوح است.8- در آستانه‌ عاشورای حسینی، با درودی از سویدای جان به کاروان عظیم شهدا، از شهدای کربلا تا شهیدان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و دفاع از حرم و دفاع از امنیت و شهدای خدمت، سربازان گمنام امام زمان(عج) ضمن تجدیدعهد با شهدا، با خمینی کبیر امام شهدا(ره) و با رهبر حکیم انقلاب اسلامی(مدظله العالی)، بر پایبندی ناگسستنی خویش با راه و رسم سربازیِ بی نام و نشان و مجاهدت خاموش و نیز بر سپر قراردادن تن و جان خویش در راه حفظ امنیت کشور و ملت عظیم الشأن و تعقیب و مجازات تروریست‌های وحشی در هر جا که باشند؛ همچنان از ولی نعمتان خویش استدعا دارند که با حفظ هوشیاری کامل، همچون همیشه خادمانِ گمنام خود را مساعدت و هرگونه تحرکّات مشکوک به ویژه در مجالس و مناسبت‌های تاسوعا و عاشورا را به ستاد خبری وزارت اطلاعات به شماره 113 گزارش فرمایند.
 

جوابیه ذیل در توضیح خبر آن روزنامه با عنوان «آزادسازی گران فروشی!» حضورتان ایفاد می گردد. دستورفرمایید وفق قانون مطبوعات درهمان صفحه جوابیه روابط عمومی دیوان عدالت اداری درج گردد .
جهت تنویر افکار عمومی در خصوص استناد رای دیوان عدالت اداری (ابطال مصوبه قیمت گذاری دستوری توسط ستاد تنظیم بازار) به قانون برنامه پنجم توسعه، اعلام می گردد ؛
حکم قانونگذار در قانون برنامه پنجم آزاد سازی نرخ بلیت هواپیما (به معنی دستوری نبودن ) است که این حکم در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجم اجرا شده و در همان زمان دستور العمل و آیین نامه آن نیز توسط وزارت راه و شهرسازی تنظیم و در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجم توسعه انتشار یافته است . اساسا از منظر ،قانون برنامه های توسعه کشور همانند قانون بودجه هر سال کشور در زمان حیات خود اجرایی شده و آثار آن از بین نخواهد رفت. همان گونه که فوق العاده ها یا امتیازاتی که در قانون بودجه هر سال مقرر می گردد درهمان سال اجرایی می شود اما مادامی که قانون جدیدی آن امتیاز یا حقوق را منتفی ننماید پا برجا هستند. بر این اساس اقدام دیوان دربررسی انطباق مصوبه قیمت گذاری سازمان تنظیم مقررات با قانون برنامه پنجم توسعه مطابق با قانون بوده است و این استدلال که با پایان پذیرفتن مهلت اجرای قانون برنامه، آثار احکام اجرا شده این قانون نیز زایل می شود موجه ومنطبق با قانون نیست.

محمد حقگو- بانک جهانی گزارشی اختصاصی از وضعیت اقتصاد ایران را با توجه به تازه ترین آمارها و داده ها در سال 2024 منتشر کرد که می توان آن را به نوعی کارنامه اقتصادی دولت سیزدهم نیز دانست. این گزارش داده های مثبتی از وضعیت برخی متغیرهای اقتصادی نظیر رشد اقتصادی، نرخ بیکاری و وضعیت فقر را ارائه کرده، با این حال حاوی نکات قابل تاملی درباره وضعیت اقتصاد در سال های پیش روست. در این گزارش به برخی از بخش های مهم گزارش بانک جهانی می پردازیم.

 رشد پایدار در میان تنش‌های ژئوپلیتیک منطقه
به گزارش خراسان، بانک جهانی تازه ترین گزارش خود در خصوص اقتصاد ایران را تحت عنوان «پایدار نگه داشتن رشد در میان تنش های فزاینده ژئوپلیتیکی» منتشر کرد. در این گزارش با اشاره به رشد اقتصادی 5 درصدی ایران در 9 ماهه 2024، دلیل این رشد عمدتاً رشد بخش های نفت و خدمات بیان شده است. به طور خاص بخش نفت 8.6 درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده و 16.3 درصد رشد کرده است. علت این رشد، افزایش تقاضای داخلی و صادرات به همسایگان است. با این حال، از نظر بانک جهانی 3 عامل ناترازی های اقتصادی ناشی از دخالت در قیمت گذاری و سیاست های اقتصادی، هزینه اقتصادی تداوم تحریم ها و تشدید نااطمینانی های ژئوپلیتیکی باعث شده است ابهاماتی در زمینه چشم انداز رشد پایدار و گسترده ایجاد شود.
این بانک پیش بینی کرده که رشد اقتصاد ایران در بازه 1403 تا 1405 به میانگین سالانه 2.8 درصد کاهش یابد. به این دلیل که کاهش میزان تقاضای جهانی، تحریم ها، کمبود انرژی، محدودیت های نقدینگی، کاهش انباشت سرمایه و تنش های ژئوپلیتیکی بر چشم انداز رشد اقتصادی تاثیر خواهد گذاشت.

باقی ماندن نرخ تورم در کانال 30 درصد
به گزارش بانک جهانی، نرخ تورم در ایران متاثر از انتظارات تورمی ناشی از تحولات ژئوپلیتیک و بازار ارز همچنان بالاست. بر این اساس، میانگین نرخ تورم کل و همچنین هسته تورم در سال 1402 به ترتیب 40.7 و 40.8 درصد بوده است. به گزارش اکو ایران، تورم «هسته» به نوعی از شاخص تورم اشاره دارد که تغییرات قیمت‌های مصرفی کالاها و خدماتی را که نوسانات قیمتی زیاد و غیرقابل پیش‌بینی دارند، مانند مواد غذایی و انرژی، حذف می‌کند. هدف از این کار ارائه تصویری دقیق‌تر از روندهای بلندمدت تورم است که تحت تأثیر نوسانات کوتاه‌مدت و موقتی قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر، تورم هسته نشان‌دهنده تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که به صورت پایدارتر و پیش‌بینی‌پذیرتر تغییر می‌کنند. تورم «کل»‌ نیز همان نرخی است که به صورت رایج به عنوان تورم در نظر افکار عمومی شناخته شده و به کل سبد مصرف خانوار اشاره دارد.
بانک جهانی در بیان دلایل تورم بالا، این موضوع را عمدتاً ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی و هزینه اجاره مسکن دانسته است. با این حال، کاهش جهانی قیمت کالاها، تلاش برای اتخاذ سیاست پولی انقباضی و تعدیل انتظارات تورمی ناشی از پیشرفت محدود مذاکرات با آمریکا سبب کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه از 55.5 درصد در فروردین 1402 به 31 درصد در اردیبهشت 1403 شده است. این بانک برآورد کرده که تورم در سال 1403 بهبود اندکی خواهد داشت اما انتظار می رود که نرخ تورم بالای 30 درصد باقی بماند.

3متهم نرخ مشارکت اقتصادی ناکافی
بانک جهانی در گزارش خود به بهبود اشتغال در اثر جهش اقتصادی اشاره کرده اما این را هم بیان کرده که همچنان چالش هایی در بازار کار وجود دارد. بر این اساس، سطح اشتغال در سال 1402 با رشد 3.3 درصدی، از سطح مربوط به دوره پیش از همه گیری پیشی گرفته و نرخ بیکاری هم به رقم بی سابقه 8.1 درصد رسیده است. اما با وجود رشد جمعیت در سن کار، تنها 41  درصد افراد در سن کار در بازار کار حضور دارند و کاهش نرخ مشارکت اقتصادی ناشی از کمبود فرصت های شغلی، ناهمخوانی مهارت ها و موانع ورود به مشاغل خاص است. بانک جهانی با اشاره به بالا بودن نرخ بیکاری در بین زنان، جوانان و دانش آموختگان آورده است که مهاجرت نیروی کار ماهر سبب کمبود نیروی کار در بخش های مختلف مانند تکنولوژی اطلاعات، آموزش، پرستاری و جراحی شده است. این بانک پیش بینی کرده که (با روند کنونی) تغییر ساختار جمعیتی ناشی از پیرشدن جمعیت در میان مدت سبب بروز چالش های جدیدی در بازار کار، بخش های مولد و نظام بازنشستگی و تامین اجتماعی خواهد شد.

کاهش فقر به کمک یارانه های نقدی و همسان سازی حقوق بازنشستگان
طبق یافته‌های بانک جهانی ایران توانسته وضعیت فقر و نابرابری درآمدی را بهبود ببخشد و این کار را از طریق افزایش فراگیر یارانه‌های نقدی انجام داده است. از سال 1399 تا 1401، نرخ فقر طبق شاخص درآمد روزانه 6.85 دلار، کاهش محسوسی یافته و از 29.1 به 21.9 درصد رسیده است. یعنی از میان کل مردم ایران، 6.1 میلیون نفر به بالای خط فقر آمده‌اند. بانک جهانی دو عامل را موثر بر این کاهش نرخ فقر دانسته است. اول آن که به دلیل افزایش درآمدهای به دست آمده از طریق مزدبگیری و خوداشتغالی در بخش غیرنفتی، مصرف بالا رفته و همین باعث کاهش فقر شده است. دوم آن که برنامه‌های اجتماعی، شامل یارانه نقدی و همسان‌سازی حقوق بازنشستگان باعث کاهش فقر شده است.
 

 همه ما این ضرب‌المثل معروف را شنیده‌ایم که می‌گوید: «شنیدن کی بود مانند دیدن». تعزیه‌خوانی یک نمایش آیینی و مذهبی است که تلاش می‌کند تا گوشه‌ای از مظلومیت امام حسین(ع) و خاندان مطهرشان را در کربلا را به تصویر بکشد. بسیاری از ما، در چنین مراسمی شرکت کردیم یا ویدئوهایی از آن را در شبکه‌های اجتماعی دیدیم و اشک از گوشه چشم‌مان جاری شده است. در این بین، جالب است بدانید که قدیمی‌ترین سند مکتوب تعزیه‌خوانی ایران در جزیره خارگ در سال 1765 میلادی به قلم «کارستن نیبور»، جهانگرد آلمانی در دوره کریم‌خان زند ثبت شده که برای تاریخ هنر نمایش ایران در آن دوره بسیار باارزش است. به همین بهانه و در پرونده امروز زندگی سلام به سراغ «جهانشیر یاراحمدی»، نویسنده، بازیگر و پژوهشگر حوزه تئاتر و آیین‌های نمایشی استان بوشهر رفتیم که اطلاعات کمتر شنیده شده‌ای درباره این سند، رموز ماندگاری تعزیه‌خوانی در تاریخ ایران، تفاوت شبیه‌خوانی در بوشهر با بقیه شهرهای کشور و ... دارد. با ما همراه باشید.

هدف آن جهانگرد بازدید از تخت‌جمشید بود

قدمت تعزیه‌خوانی در خارگ  بیشتر از این سند است

از این پژوهشگر درباره آن سند از جهانگرد آلمانی و جزئیاتش می‌پرسم که می‌گوید: «این سند شرح اجرای یک مجلس تعزیه‌خوانی در سال 1765 میلادی است که در جزیره خارگ در همان سال برگزار شده و آقای «نیبور» آن روز در جزیره حضور داشته، آن مجلس را دیده و کاملا دقیق با جزئیات کامل به توضیح آن پرداخته است. به جز یکی دو مورد اشتباه تاریخی که در واقع دلیل عمده‌اش شناخت نداشتن ایشان از تاریخ اسلام بوده، بقیه موارد کامل و با جزئیات است. یعنی وقتی شما آن سند را بخوانید، متوجه می‌شوید که یک مجلس کامل تعزیه خوانی دارد توسط یک جهانگرد روایت می‌شود. نکته مهمی که از این سند می‌توان استنباط کرد، این است آن چیزی که آقای «نیبور» نوشته، آن اجرایی که از دل آن نوشته به آن می‌رسیم، باید یک پیشینه خوبی داشته باشد که چنین مجلسی اجرا شده باشد. منظورم این است حالا که داریم درباره قدمت این سند صحبت می‌کنیم، باید توجه کنیم آن اجرا که در دوره کریم‌خان زند بوده، سابقه و پیشینه‌ای داشته که نشان می‌دهد از چندین سال قبل برگزار می‌شده است».

 

توجه به نماز اول‌وقت در تعزیه‌خوانی بوشهری زبانزد است

از او درباره ویژگی‌های تعزیه‌خوانی در بوشهر می پرسم که می‌گوید: «یکی از ویژگی‌های تعزیه‌خوانی روز عاشورا در شهر بوشهر، این است که مراسم را طوری در صبح برگزار می‌کنند که پایان تعزیه به خواندن نماز ظهر عاشورا در میدانی که تعزیه اجرا می‌شود، ختم خواهد شد. در واقع این یک نوع تاکید بر خواندن نماز اول وقت است که مورد توجه امام‌حسین(ع) هم بوده است. یکی دیگر از ویژگی‌های مراسم تعزیه‌خوانی در استان بوشهر، این است که در مناطق تعزیه‌خیز ایران مثل نواحی مرکزی، مراسم به شکل مجلس‌به‌مجلس اجرا می‌شود یعنی در دهه محرم هر روز یک مجلس برگزار می‌شود تا به عاشورا می‌رسد و گاهی ادامه پیدا می‌کند. اما تعزیه خوانی در استان بوشهر به چند شکل انجام می‌شود. شهر بوشهر که مرکز این استان است، در کل سال فقط 5 مجلس تعزیه دارد که 3 تایش در محرم اجرا می‌شود و 2 تا در ماه صفر. البته در بعضی شهرها مثل جم، مجلس به مجلس برگزار می‌کنند».

 

برجسته‌ترین شاخصه تعزیه‌خوانی در بوشهر حضور زنان است

«تعزیه‌خوانی در مناطق مختلف کشور، شاخصه‌های بومی، قومی و فرهنگی همان منطقه‌ را دارد. به همین دلیل در اجرای مراسم تعزیه در نقاط مختلف کشور، نکاتی را می‌بینیم که در جغرافیاهای دیگر نمی‌بینیم و این خیلی طبیعی است و به نظر من اتفاق درستی هم است. یعنی هر فرهنگی بر اساس شاخصه‌ها و ویژگی‌های خودش باید به یک آیین توجه و آن را اجرا کند». «یاراحمدی» با این مقدمه ادامه می‌دهد: «بوشهر اما به لحاظ فرهنگی، هرچند جغرافیای کوچکی دارد اما نکات جالبی در حوزه این فرهنگ آیینی و دینی دارد. برجسته‌ترین تفاوت تعزیه‌خوانی در بوشهر نسبت به تعزیه سایر استان‌ها حضور زنان در مراسم شبیه‌خوانی است. اتفاقی که در هیچ نقطه‌ای از کشور دیده نمی‌شود. یعنی از بیش از 100 سال گذشته در بوشهر، نقش‌های زنان مجالس تعزیه را خود زنان شبیه‌خوانی می‌کردند در حالی که در بقیه نقاط کشور، مردها و پسرانی که صدای زیری دارند، نقش زنان را شبیه‌خوانی می‌کنند. البته اشاره کنم که زنان شبیه‌خوان برای حضور در این مراسم باید یک قاعده و قانونی را رعایت می‌کردند که در گذشته این اتفاق رعایت می‌شده است اما الان کمتر به آن توجه می‌شود. آن قانون این بوده که زنان شبیه‌خوان الزاما باید جزو خانواده سادات و سیده باشند. بنابراین این‌که یک بانویی علاقه‌مند بوده یا هنرمند خوبی بوده و می‌خواسته به‌عنوان تعزیه‌خوان فعالیت کند، اجازه نداشته است. البته در یکی دو دهه اخیر، این قاعده کمی کنار گذاشته شده است.»

 

طراحی لباس اشقیا براساس لباس نظامیان انگلیسی بوده‌است

این پژوهشگر بوشهری به یک نکته جالب دیگر هم درباره تعزیه‌خوانی در بوشهر اشاره می‌کند و می‌گوید: «یک تفاوت دیگری که در مراسم تعزیه‌خوانی شهر بوشهر با بقیه کشور وجود دارد، دقت در طراحی لباس است. همان‌طور که می‌دانید بوشهر به لحاظ استراتژیکی در موقعیت خاصی از خلیج نیلگون فارس قرار دارد. به همین سبب است که از سده‌های پیش مورد توجه بیگانگان و استعمارگران بوده است که بیایند در این نقطه از کشور زندگی کنند و روی خلیج‌فارس احاطه داشته باشند. بریتانیا، سال‌های سال در شهر بوشهر حضور و حتی کنسولگری داشته، بیش از 18 کشور دنیا در بوشهر کنسولگری داشته اند. طراحان لباس در بوشهر به رغم این که از توده مردم بودند اما آدم های بسیار باهوشی بودند و به همین سبب در طراحی لباس دقت و لباس اشقیا را بر اساس لباس نظامیان انگلیسی حاضر در بوشهر طراحی کردند. این نشان دهنده زیرکی طراح‌های لباس بوده است».

 

تعزیه‌خوانی در ایران در دوره قاجار به تکامل رسید

به «یاراحمدی» می‌گویم که شما پژوهش‌های زیادی در حوزه تعزیه در ایران داشتید؛ آیا این رسم از گذشته تا امروز، تغییراتی داشته یا نه که می‌گوید: «تعزیه خوانی در ایران از بدو پیدایش تا زمانی که در دوره قاجاریه به تکامل می‌رسد، مسیر پر فراز و نشیبی را طی می‌کند. این مراسم، ابتدا فقط گرداندن یک سری نشانه‌های مذهبی و کتل‌ها بین مردم بوده است. بعدها به این نشانه‌ها، چند شبیه‌خوان اضافه شد که بدون کلام روی در روی هم شمشیر می‌زدند. به این رویارویی، آرام آرام، یک یا دو جمله اضافه کردند و این جملاتی که اضافه شدند، تبدیل شد به نسخ تعزیه و هر مجلسی، یک نسخه تعزیه خودش را داشته و دارد. اما از دوره قاجاریه به بعد تغییر شاخصی در این مراسم به وجود نیامده است شاید به این دلیل که در دوره‌ای ممنوع شد و در دوره‌هایی هم حمایت نصفه و نیمه از آن‌ها می شد».

 

تعزیه‌خوانی در نواحی مرکزی ایران  قوام بیشتری داشته است

از این پژوهشگر بوشهری می‌پرسم که کدام استان‌های کشور در تعزیه‌خوانی پیشرو و موفق‌تر بوده‌اند که می‌گوید: «معمولا شهرهای مختلف ایران بر اساس آداب و رسوم و فرهنگ توده مردم آن منطقه، مجالس تعزیه را برگزار می‌کنند یعنی شما الان در شمال، جنوب، شرق، غرب و در بیشتر استان‌ها، برگزاری مجالس تعزیه‌خوانی را دارید و در بیشتر آن‌ها، شاخصه‌های بومی و قومی آن مناطق دیده می‌شود اما واقعیت این است تعزیه همیشه در نواحی مرکزی ایران قدرت و قوام بیشتری داشته یعنی در اصفهان، کاشان، اراک، تهران و ... . در این محدوده، تعزیه شکل و شمایل بهتری نسبت به سایر نقاط کشور داشته است. به همین سبب، تعزیه در این مناطق جایگاهش را نسبت به گذشته بهتر از مناطق دیگر حفظ کرده است. ضمن این که آن چه را که از منظرهای اجرایی و قواعد و قوانین تعزیه به شکل مکتوب توسط نویسندگان، تعزیه‌پژوهشان، تاریخ‌نگاران و ... ثبت شده است، نواحی مرکزی به آن‌ها نزدیک‌تر هستند».

 

رمز ماندگاری تعزیه‌خوانی، ریشه آن در باورهای ایرانی‌هاست

«یاراحمدی» درباره رمز ماندگاری شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی در تاریخ کشورمان می‌گوید: «ایرانی‌ها همواره و حتی پیش از ظهور اسلام در این گستره جغرافیایی به آداب‌و‌رسوم و آیین‌های خاصی اعتقاد داشتند. آن چه بر مبنای عقیده و باور انسان‌هاست، همیشه زنده می‌ماند. یکی از دلایل عمده‌ای که ما پس از ظهور اسلام در ایران هم نمایشی به نام تعزیه داریم، ریشه در باورهای ایرانی‌ها به اتفاقات و جریاناتی دارد که پیش از اسلام بوده است. شما می‌بینید در بسیاری از کشورهای اسلامی که قدمت اسلام در آن‌ها بسیار بیشتر از ماست، چیزی به اسم تعزیه‌خوانی وجود ندارد ولی در ایران وجود دارد چون ریشه‌اش در اعتقادات و باورهای ایرانی‌ها بوده است. به همین سبب تعزیه در ایران زنده و پایدار به حیاتش ادامه داده است. نکته دیگر این که تعزیه‌خوانی یک هنر مردمی است و چون مردم از آن استقبال می‌کنند به همین دلیل زنده است. حتی در زمانی که برگزاری آن در ایران ممنوع بوده، مردم به صورت مخفیانه برگزار می‌کردند. همچنین مردم ساده با آن ارتباط برقرار می‌کنند».

 

30 سال درباره تعزیه‌خوانی پژوهش انجام دادم

«یاراحمدی » تاکنون مقالات و پژوهش‌های متعددی درباره تعزیه‌خوانی در نقاط مختلف استان بوشهر، همچنین مقالات علمی پژوهشی دیگری در این خصوص مانند «فراتئاتر در دنیای شبیه‌خوانی»، «تعزیه بوشهر؛ شاخص‌ها و ویژگی‌ها» و... نگاشته و همچنین «کتاب تعزیه و تعزیه‌خوانی در بوشهر» را راهی بازار کتاب کرده است. از او می‌پرسم که چرا تصمیم گرفتید درباره تعزیه‌خوانی به پژوهش بپردازید که می‌گوید: «من در دانشگاه زبان انگلیسی خواندم و معلم زبان شدم. در همان زمان به صورت تجربی نمایش هم کار می‌کردم. چندین سال بعد، ادامه تحصیل دادم در رشته نمایش کارشناسی‌ارشد گرفتم. چون به تحقیق و پژوهش علاقه‌مند بودم، کارهای تحقیقاتی و پژوهشی زیادی در این باره انجام دادم. اما درباره این که چرا وارد این حوزه شدم، باید بگویم که فکر کردم که توجه من به کدام بخش از حوزه پژوهشی می‌تواند برای معرفی فرهنگ آیینی جنوب ایران کمک‌کننده باشد؟ به همین دلیل موضوع مطالعات پژوهشی خودم را نمایش و فرهنگ آیینی جنوب ایران انتخاب کردم. در همه آثاری که در 20 یا 30 سال اخیر به عنوان مقاله و کتاب منتشر شده، بیشتر تمرکزم بر نمایش و فرهنگ جنوب ایران است».

 

تعزیه‌خوانی روی معماری شهر هم تاثیر داشته است

«در برخی از شهرها مثل خود شهر بوشهر، اجرا شدن مراسم تعزیه در میدان‌ها یک تاثیر جذاب و نقش بسیار چشم‌نوازی روی معماری شهری داشته است. الان در بافت قدیم شهر بوشهر یک سری میدان‌ها وجود دارد که اتفاقا به عنوان میدان تعزیه مشهور هستند. بسیاری از صحنه‌های درخشان مجالس تعزیه با این کوچه‌هایی که به این میدان‌ها وصل است، اتفاق می‌افتد». این پژوهشگر بوشهری ادامه می‌دهد: «شبیه‌خوان‌ها و اسب‌سوارها از این کوچه‌ها می‌آیند و می‌روند. مثلا یک صحنه درخشان از این شبیه خوانی‌ها را برای‌تان تعریف می‌کنم. لحظه‌ای که حضرت عباس(ع) می‌آید؛ در واقع شبیه‌خوانی می‌کند با اسب، سپس یکی از اشقیا می‌آید و با ایشان گفت‌و‌گویی می‌کند، سپس جنگ اتفاق می‌افتد و هر دو به یکی از این کوچه‌ها می‌روند. 4 تا 5 دقیقه‌، سکوتی بر میدان حکم فرما می‌شود، بعد اسب حضرت ابوالفضل(ع) می‌آید در حالی که خونین است و سوار ندارد. ببینید چه تصویر درخشانی است. وقتی این صحنه‌ها را و تاثیراتش را روی مردم می‌بینید، بیشتر متوجه می‌شوید که بافت و معماری سنتی چه تاثیر شگرفی بر اجرای یک مجلس تعزیه‌خوانی دارد».