خوانندگان محترم! در صفحه 12 روزنامه خراسان، پاسخگوی پرسش های حقوقی شما هستیم. شما می توانید پرسش های خود را در تمام زمینه های حقوقی، از طریق پیامک به شماره 2000999 ارسال کنید. لطفاً در ابتدای متن پیامک حتما کلمه «حقوقی» را قید فرمایید.
پرسش: از فردی در بازار طلبکارم. او بابت بدهیاش، چکهایی را به فرزندم داده که دو سال قبل برگشت خورده است. آیا این چکها قابلیت شکایت کیفری دارد؟ اگر نتوانم آن ها را نقد کنم، آیا میتوانم بدون شکایت، دوباره به بدهکار مراجعه و طلبم را مطالبه کنم؟
پاسخ: علیه صادر کننده چک بلامحلی که بیش از شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت آن گذشته باشد، نمیتوان شکایت کیفری کرد. از سوی دیگر، چک نشانه طلب دارنده آن از صادر کننده و ظهرنویسان است. ظهرنویس یعنی کسی که با امضای پشت چک، آن را به دیگری واگذار کرده است.
بنابراین، برای وصول وجه چک، میتوانید علیه صادر کننده چک و ظهرنویسان به دادگاه حقوقی یا شورای حل اختلاف، دادخواست مطالبه وجه تقدیم کنید. برای اقامه دعوای حقوقی، در صورتی که مبلغ خواسته 20 میلیون تومان یا کمتر از آن است، به شورای حل اختلاف و در غیر این صورت، به دادگاه عمومی حقوقی مراجعه کنید. علاوه بر این در صورتی که از صادرکننده چک اموالی سراغ داشته باشید، میتوانید برای وصول وجه چک، به اجرای ثبت مراجعه کنید.
صادرکننده چک بلامحل به درخواست دارنده چک، توسط اجرای ثبت تا زمان پرداخت وجه چک، ممنوعالخروج میشود. در موارد زیر صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست یا تعقیب کیفری متوقف و پرونده مختومه میشود:
1- در صورتی که صادرکننده چک قبل از شکایت کیفری، وجه چک را نقداً به دارنده آن پرداخت یا در مورد پرداخت وجه آن با شاکی خصوصی توافق کرده باشد.
2- در صورتی که دارنده چک تا شش ماه پس از تاریخ مندرج در چک، به بانک مراجعه و گواهی عدم پرداخت دریافت نکرده باشد یا تا شش ماه پس از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، علیه صادر کننده چک بلامحل، شکایت نکرده باشد.
3- در صورتی که چک مفقود یا سرقت یا جعل شده یا دارنده چک، آن را از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگر به دست آورده باشد؛ همچنین، در صورتی که چک بابت معاملات ربوی یا سایر معاملات نامشروع صادر شده باشد.
4- در صورتی که ثابت شود چک به صورت سفید امضا صادر شده است.
5- در صورتی که در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد یا قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
6- در صورتی که چک بدون تاریخ صادر شده یا تاریخ واقعی صدور چک، پیش از تاریخ مندرج در متن آن باشد. (به عبارت دیگر چک وعده دار یا برای آینده باشد).
7- اگر دارنده چک، پس از صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، چک را به دیگری منتقل کند.