نواختن نیلبک امید برای ساکنان کشتی زندگی
نگاهی گذرا به رمان «برده رقصان» که روایتگر دوران بردهداری در آمریکا و اوج اندوه سیاهپوستان است
جواد لگزیان- جسی بویلر نوجوانی پاک و احساساتی است که در نیواورلئان آمریکا در خانوادهای تهیدست روزگار میگذراند. تنها همدم جسی آوای نیلبکاش است که با نوایی رؤیایی او را به روشنایی زندگی پیوند میدهد. نوجوان قصه ما در غروبی دلگیر میرود تا از عمه آگاتا چند شمع قرض کند اما این آغاز سفری اندوهبار خواهد بود، چرا که دزدان دریایی جسی را میربایند تا او در کشتی مهتاب برای بردهها نیلبک بنوازد. بردهها باید در عرشه کشتی شاد و خوشحال برقصند تا نیروی آنها در سفر دشوار روی اقیانوس تحلیل نرود و برای فروش بهتر آماده شوند.
کتاب برده رقصان نوشته پائولا فاکس ما را با جسی بویلر همسفر کشتی مهتاب میکند تا در سفری دریایی هم ناظر بیرحمی بردهداران باشیم و هم شاهد آگاهی و شکوفایی بردگان و البته رهایی یافتگان.
نثر زیبا و آهنگین فاکس خواننده برده رقصان را از سطرهای ابتدایی داستان بامهارتی بیمانند با جسی بویلر قهرمان نوجوان اثر همراه میکند تا با هوشمندی به قصه تاریخ بردگان گوش بسپارد اما امید و توان خود را در جهت دستیابی بهروزهای روشن و آینده خوب همواره حفظ کند و ارتقا بخشد.

بریدهای از داستان
«مادرم ابزار کارش را در صندوق چوبی لولا داری که روی آن ماهی بالداری کندهکاریشده بود، نگهداری میکرد. گاهی سوزنی را با انگشتم لمس میکردم و به فکر فرومیرفتم چنین شیء کوچکی که تقریباً بیوزن بود، چگونه میتوانست خانواده کوچکمان را از رفتن به نوانخانه نجات دهد و غذایی کافی برایمان مهیا کند که روزگارمان بگذرد؛ چهبسا اتفاق میافتاد که به نان شب محتاج بودیم.»
رقص اندوه بر عرشه کشتی
تاریخ میگوید که میانسالهای ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ میلادی حدود ۱۵ میلیون سیاهپوست آفریقایی به قاره آمریکا انتقال یافتند. تجار برده آنها را در زیر عرشه کشتی با زنجیر به هم میبستند تا قادر به فرار یا پریدن به دریا نباشند و آنگاه در عرشه کشتی بهزور به رقص وامیداشتند تا سالم به کشتزارها تحویل داده شوند.
هزاران برده در کشتزارهای پنبه و نیشکر کار میکردند. بردگان برای جلوگیری از فرار به زنجیر کشیده میشدند و شلاق رایجترین تنبیه برای کوچکترین خطای آنها بود؛ اما نبرد برای رهایی از بردگی همیشه تداوم داشت...
خالق این اثر خواندنی یعنی پائولا فاکس (زاده ۲۲ آوریل ۱۹۲۳-درگذشته اول مارس ۲۰۱۷) نویسندهای آمریکایی است که با انسانیتی ستایشانگیز قصه تلخ بردگان را روایت کرده است تا نیلبک آگاهی همیشه استعمارگران را رسوا کند و مسافران کشتی زندگی را روشنایی و امید بخشد.
کتاب «برده رقصان» اثر پائولا فاکس با ترجمه مصطفی رهبر را در ۱۹۶ صفحه، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رهسپار بازار کتاب کرده است.
بهتازگی تئاتر تلویزیونی برده رقصان به کارگردانی ابوالقاسم معارفی و تهیهکنندگی مسعود رسام محصول سال ۱۳۶۰ تلویزیون با بازی درخشان رضا بابک، اصغر همت، جمشید جهان زاده و رؤیا تیموریان روی اینترنت برای دانلود قرار دادهشده که دیدن آن لطفی دیگر دارد و گفتاری دیگرگونه.