شهریار

 ای سرو که بی سایه چنین سر به هوایی

در پای تو هرگز نرسیدم به نوایی

خوارم چه پسندی که به هرحال عزیزی

دردم چه فرستی که به هر درد دوایی

 

دل نیز خدا را به صفا آینه گردان

کز گردش چشم آینه گردان خدایی

برخاست بلا تا که به بالای تو ماند

ای فتنه به بالا تو ندانم چه بلایی

 

با چشم تو از هر دو جهان گوش گرفتیم

ماییم و تو ای جان که جگرگوشه مایی

هرچند جدایی است به کابین مه و مهر

لیکن مه من حیف تو کز مهر جدایی

 

مگشای در خانه دل جز به رخ دوست

ای عشق تو در خانه دل خانه خدایی

ای اشک بیاویز به چشم از صف مژگان

باشد که بیابیم از این چشمه صفایی

 

ترسم که پریشان کنی آن طره که هر صبح

ای آه سحر همسفر باد صبایی

جز باده گلرنگ دوای دل ما نیست

خون شد دلم ای ساقی گل چهره کجایی

****

 

 

 

مهرداد اوستا

 اگر چه آینه دل چو جام لعل شکستم

ز خون دیده به هر قطره نقش روی تو بستم

از آشیان ندامت، چو مرغ آه پریدم

بر آستان ملامت چو گرد راه نشستم

 

که را شناسم اگر زین سپس تو را نشناسم؟

که را پرستم اگر بعد از این تو را نپرستم؟

نهان به سایه اندوهم آن چنان که ندانی

شب است یا که ندامت فراق یا که منستم

 

به دوش ناز، نگاهت چو تکیه کرد همان دم

امید عافیت از دور روزگار گسستم

هنوز نقش وجود مرا به پرده هستی

نبسته بود زمانه که دل به مهر تو بستم

 

خیال گردش چشم تو بود در سر و مردم

در این خیال که من سرخوشم ز باده و مستم

شب فراق مرا بود ره به دامن محشر

اگر که دامن آه سحر نبود به دستم

 

گهی شدم همه تاب و به سنبل تو چمیدم

گهی شدم همه خواب و به نرگس تو نشستم

ز من مجوی نشان وفا، وگر که بجویی

وفا همین که به یادت هنوز هستم و هستم

****

 

 

 

سعید بیابانکی

 خیال می‌کنم این بغض ناگهان شعر است

همین یقین فروخفته در گمان شعر است

همین که اشک مرا و تو را درآورده است

همین، همین دو سه تا تکه استخوان شعر است

 

همین که می‌رود از دست شهر، دست به دست

همین شقایق بی نام و بی نشان شعر است

چه حکمتی است در این وصفِ جمع ناشدنی

که همزمان، غمِ نان، شعر و بوی نان، شعر است

 

تو بی دلیل به دنبال شعر تازه مگرد

همین که می‌چکد از چشم آسمان شعر است

از این‌که دفتر شعرش هزار برگ شده است

بهار نه، به نظر می‌رسد خزان شعر است

 

به گوشه گوشه شهرم نوشته ام بیتی

تو رفته ای و سراپای اصفهان شعر است

خلاصه این‌که به فتوای شاعرانه من

زبان مشترکِ مردمِ جهان شعر است

 سرمایه گذاری/ سرمایه گزاری

سرمایه گذاری یعنی به کار انداختن سرمایه برای به دست آوردن سود به‌ویژه در فرایند تولید و املای آن به همین صورت یعنی با «ذال» درست است.

 

سریر/ صریر

سریر به معنی تخت پادشاهی است.

صریر به معنی صدایی است که از قلم نی در وقت نوشتن ایجاد می‌شود.

 

برگرفته از کتاب «فرهنگ سخن»

 تألیف استاد حسن انوری

 

گروه ادب و هنر-مجموعه شعر «بلخ و نیشابور» سروده سید حکیم بینش، شاعر افغانستانی مقیم ایران به تازگی توسط مؤسسۀ فرهنگی «شاعران پارسی زبان» منتشر شده است. این کتاب، شامل 40غزل است. شاعر در تمامی غزل‌های این کتاب، سعی می‌کند آن چه از جهان پیرامون خود تأثیر پذیرفته، پیاده سازی کند. او در این میان از پیوند و همدلی میان مردم ایران و افغانستان به عنوان دو کشور فارسی زبان غافل نبوده و هشتمین شعر این مجموعه را به این موضوع اختصاص داده است. در یکی از بیت‌های این کتاب می‌خوانیم :«تکه‌ها را دوباره وصله بزن، هر چه درز است بخیه خواهم کرد/ پل بزن بین بلخ و نیشابور، هر دو اقلیم یک خراسان است». در ادامه گفت و گوی ما با سید حکیم بینش را می‌خوانید.

چطور شد به شعر رو آوردید؟

بنده در «یکاولنگِ» بامیان در افغانستان به دنیا آمدم و چند سالی را در این شهر رشد کردم. از همان دوران نوجوانی با شعر مأنوس شدم و سرودن شعر را آغاز کردم. تا امروز دو مجموعه شعر به نام های « سیب های سرخ چیدنی» و مجموعه شعر « بلخ و نیشابور»را منتشر کرده‌ام. در دوران نوجوانی، پدرم مشوق شعرهای آیینی ام بود ولی استاد ابوطالب مظفری مرا به عرصۀ شاعری کشاند. از مدت‌ها پیش به خواندن شعر شاعران ایران و افغانستان، مشغولم و در طول تمام این سال‌ها صمیمیت زبان شعر محمد علی بهمنی، نازک خیالی های حسین منزو ی، کشف های دلنشین قیصر امین پور، رنگ عرفانی غزل های زکریا اخلاقی، شگردهای حامد عسکری و سعید بیابانکی و بازی های زبانی بسیاری از شاعران ایرانی را دوست دارم. از شاعران افغانستان، اندیشه های سیدابوطالب مظفری، طرح و پیرنگ غزل های محمدکاظم کاظمی، زبان روزنامه  ای سیدرضا محمدی و نو آوری های بسیاری از شاعران دیگر برایم جذاب است.

 غزل خوب از نظر شما چه ویژگی هایی دارد؟

به نظر من، غزل باید ساختارمند باشد به این معنی که با برداشتن حتی یک بیت، ساختار آن به هم بریزد. همچنین دارای اندیشه، تازگی زبان، کشف تصاویر، غافلگیری و ... نیز باشد. البته برای سرودن یک غزل خوب، سال‌ها پشتکار، نیاز است.

دربارۀ تأثیرگذاری و تأثیرپذیری شاعران ایران و افغانستان از یکدیگر توضیح دهید.

تا امروز مجموعه  شعرهای مستقل زیادی از شاعران افغانستانی در کنار مجله های «در دری»، «خط سوم» و ... منتشر شده است. در این سال ها بسیاری از آثار شاعران افغانستانی را شاعران ایرانی خوانده اند؛ از طرفی سال هاست که جلسات مختلف کشور ایران از نفس استاد محمدکاظمی کاظمی بهره می گیرد، کتاب «روزنه » استاد کاظمی، راه گشای بسیاری از شاعران بوده ، نقدهای سیدابوطالب مظفری نیز شوری در جلسات شعر می اندازد، شاعران ایرانی در جلسات شعرشاعران مهاجر در مشهد، تهران، قم، اصفهان، شیراز و یزد شرکت می کنند. بی تردید همه این اتفاقات ادبی بر شاعران ایرانی به ویژه جوان ترها تأثیرگذار است. از آن طرف، شاعران مهاجر متأثر از شاعران ایرانی و فضای شعری ایران هستند؛ حتی شاعرانی که در افغانستان بالیده اند. پس نمی‌توان تأثیر گذاری و تأثیر پذیری شاعران دو کشور از یکدیگر را نادیده گرفت.

وضعیت امروز شعر فارسی در کشور افغانستان چگونه است؟

چندی پیش در افغانستان تابلوی دانشکدۀ ادبیات را پایین آوردند. همچنین امروز فشارهای زیادی بر شاعران و فارسی زبانان افغانستان وارد می‌آورند و دولت کنونی سعی دارد زبان پشتو را جایگزین زبان فارسی کند. به همین دلیل، این روزها در افغانستان فضای شعری مه آلود است. در کشور ما طی دو سال گذشته، محفل شعر قابل اعتنایی برگزار نشده است. بسیاری از شاعران، مهاجرت کرده اند، چاپ شعر و داستان با مشکلات فراوانی رو به روست، حتی شاعران از ترانه سرایی منع شده اند؛ در یک جمله وضعیت این روزهای شعر و ادبیات در افغانستان نگران کننده است.

و سخن پایانی

متاسفانه این روزها به دلیل مشکلات زیاد در حوزه چاپ کتاب، شاعران  زیادی دیگر رغبت به انتشار آثارشان ندارند و به نظر من این موضوع به شعر فارسی عصر ما ضربه های جبران ناپذیری را وارد می کند اما باید امیدوار بود و ایمان داشت که برای اعتلای شعر فارسی کارهای زیادی می توان انجام داد. در این میان باید حمایت از شاعران توانمند فراموش نشود. شاعران توانمندی که غم نان دارند. برخی از شاعران، توانایی چاپ مجموعه های شان را ندارند؛ شاعری که حمایت نشود، یا دیگر نمی سراید یا کم فروغ ظاهر می شود.

محمد بهبودی نیا - «امید روزبه» را می‌توان ازجمله ترانه‌سرایان جوان و موفقی به شمار آورد که با انتشار دو مجموعه ترانه «آل» و «نامیر» در سال‌های گذشته، جای خود را میان ترانه‌سرایان صاحب‌نام کشور بازکرده است. این ترانه‌سرای جوان به‌تازگی نیز همکاری‌هایی را با «محسن چاوشی» آغاز کرده و ترانه‌هایی ازجمله «عدل موثق»، «پستچی»، «رهایم کن» و «آوازخوان» را برای اجرا به این خواننده سرشناس واگذار کرده است. با این ترانه‌سرا که این روزها شعرهایش توسط مخاطبان زیادی شنیده می‌شود، درباره ویژگی‌های یک ترانه موفق، چگونگی ورود ترانه‌سرایان به عرصه همکاری با خوانندگان سرشناس کشور و چگونگی شکل‌گیری چند ترانه‌اش که در ماه‌های گذشته جزو پردانلودترین ترانه‌ها به شمار می‌آیند، گفت‌وگو کرده‌ایم.

 

ترانه‌سرایی را از چه زمانی شروع کردید؟

از سال 1390 وارد فضای ترانه‌سرایی شدم. ابتدا شعر اجتماعی می‌نوشتم و باهمین شعرها در جشنواره‌های ملی مقام‌هایی را کسب کردم. در همین سال‌ها دو مجموعه ترانه «آل» و «نامیر» از بنده منتشر و راهی بازار شد. پس از معرفی کتاب دومم به‌عنوان برگزیده کتاب شعر جوان به‌صورت جدی‌تری به سرودن ترانه  فکر کردم؛ اما ترانه‌هایی که آن زمان می‌نوشتم مناسب بازار ترانه نبود و به‌اصطلاح بیشتر ترانه‌های روی کاغذ و چاپی بود تا اجرایی، پس تصمیم گرفتم تمرکزم را روی تولید ترانه‌هایی بگذارم که هم مخاطبان خاص ادبیات بپسندند و هم مردم عادی، این روند تا امروز ادامه دارد.

 

 آشنایی‌تان با محسن چاوشی از چه زمانی و چطور اتفاق افتاد؟

پیش از آشنایی با محسن چاوشی به‌صورت پراکنده با چند خواننده همکاری‌هایی داشتم. ابتدا آشنایی من و محسن چاوشی فقط از طریق شنیدن آثار همدیگر بود و بعدازاین که در سال 1400 آشنایی‌مان به مرحله دیدار رسید، گفت‌وگوهای مقدماتی زیادی باهم داشتیم تا حال و احوال هم را بیشتر بشناسیم زیرا شناخت احوال همدیگر توسط خواننده، شاعر و آهنگ ساز به درک فضا و کلام، کمک فراوانی می‌کند. بعد از همین شناخت ها بود که سراغ ساخت آهنگ «پستچی» رفتیم و بنا به صلاحدید محسن چاوشی این اثر به سریال «عقرب عاشق» واگذار شد. سپس ترانه سریال «رهایم کن» ساخته شد. الان هم مشغول تولید آثار دیگری هستیم. در طول این مدت، من و آقای چاوشی به این اتفاق‌نظر رسیده‌ایم که هر اثر هنری در عرصه موسیقی، هم باید خودش را به ادبیات، متعهد بداند و هم عامه‌پسند و عامه‌فهم باشد.

 

رمز و راز خلق یک ترانه ماندگار چیست؟

برای تولید یک ترانه ماندگار، علاوه بر تسلط بر وزن، قافیه، زبان، عاطفه و ... یک اصل مهم دیگر به نام انتقال تجربه وجود دارد. علاوه بر این‌ها کسی که قریحه ترانه‌سرایی دارد باید به وزن‌ها، فرم در شعر، اقتضائات کلام در تلفیق با محتوا آشنا باشد زیرا این موارد دارای اهمیت ویژه‌ای است که در همه کارگاه‌های آموزشی که برگزار می‌کنم معمولاً روی این موضوع تأکیددارم. ترانه‌سرا باید مخاطب جدی موسیقی باشد زیرا براثر همین گوش سپردن‌ها به موسیقی به تشخیص‌هایی می‌رسد که می‌تواند ترانه و موسیقی خوب را شناسایی کند و بعد از تمرین‌های زیاد دست به خلق ترانه‌ای شنیدنی بزند. ترانه‌سرای حرفه‌ای بر اساس جهان زیسته و سلیقه فردی خود شروع به نوشتن می‌کند. البته شناختی که خواننده و آهنگ ساز از شعر و ترانه فاخر دارند نیز در شنیده شدن یک ترانه با ساختارهای مستحکم مؤثر است. 

 

ترانه‌سرایان چطور می‌توانند وارد همکاری با خوانندگان مطرح کشور شوند؟

ورود به همکاری با یک خواننده شناخته‌شده مقدماتی دارد. برخی از ما ترانه‌سرایان با خودمان فکر می‌کنیم، تنها با یک اثر که برای یک خواننده بفرستیم می‌توانیم با او وارد همکاری شویم. این در حالی است که تعداد زیادی از خواننده‌های ما برای شروع همکاری با یک یا دو اثر قانع نمی‌شوند بلکه به دنبال ترانه‌سرایانی می‌گردند که جهان مشترکی با خواننده و آهنگ ساز داشته باشند. بسیاری از جزئیات خلق ترانه کاملاً در خلوت ترانه‌سرا و خواننده اتفاق می‌افتد. پشت هر قطعه موسیقی مدت زیادی هم‌نشینی خواننده، آهنگ ساز و ترانه‌سرا نهفته است. البته تعدادی از خواننده‌ها هم برایشان تفاوتی نمی‌کند ترانه را چه کسی سروده باشد اما همراهی، همدلی، هم‌نشینی و همگام بودن ترانه‌سرا و خواننده و آهنگ ساز یک اصل مهم در شروع همکاری است.