
تحلیل روز
تعداد بازدید : 104
به راست راست سعودی؟
نویسنده : علیرضا تقوی نیا
عربستان سعودی در روزهای گذشته توافق نامه همکاری های فنی و نظامی را با روسیه منعقد ساخت.پیشتر نیز پنتاگون خبر داده بود که سفر «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا به عربستان سعودی برای مدتی نامشخص به تعویق افتاده است. پس از آن، آستین گفت که این تعویق به درخواست دولت ریاض بود.همچنین «ترکی الفیصل» رئیس پیشین دستگاه اطلاعاتی عربستان سعودی با انتقاد از تصمیم آمریکا برای خارج کردن سامانه پاتریوت از عربستان، گفت: عربستان کمک آمریکا را ترجیح میدهد، اما برای تقویت توانایی خود برای مقابله با حملات هوایی از یمن به دنبال دیگر پشتیبانیهاست. این اظهارنظر ترکی الفیصل نیز نشان میدهد که اختلافها در روابط عربستان و آمریکا به حدی است که ریاض حتی درصدد است همکاری با رقبای آمریکا به ویژه روسیه را افزایش دهد. اما چرا عربستان سعودی سفر وزیر دفاع آمریکا به ریاض را به تعویق انداخت و در واقع سوق یافتن عربستان به سمت شرق ناشی از چیست ؟ این اتفاق با توجه به اتحاد سعودی و ایالات متحده عجیب به نظر می رسید اما شواهد نشان می دهد ریاض خود را برای تغییرات جدی در سیاست های آمریکا در منطقه آماده می کند. بدون تردید، اقدام سعودیها ناشی از عصبانیت آن ها از دولت آمریکاست. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در دوران تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری این کشور، انتقادهای زیادی از حکومت سعودی کرده بود. بایدن گفته بود: «عربستان سعودی به یک کشور سرکش تبدیل شده است.سعودیها باید تاوان اقداماتی را که انجام میدهند، بپردازند.» در همان زمان تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باور بودند که در صورت پیروزی بایدن در کارزار انتخاباتی، ماه عسل میان عربستان سعودی و دولت آمریکا به پایان میرسد.جو بایدن پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز ضمن این که انصارا... یمن را از فهرست گروههای تروریستی خارج کرد، پرونده قتل فجیع جمال خاشقچی، نویسنده و روزنامهنگار سعودی در مقر ساختمان کنسولگری عربستان در شهر «استانبول» ترکیه را در اولویت قرار داد و بخشهایی از گزارش محرمانه در خصوص این پرونده را منتشر کرد. در واقع، اگرچه آمریکا اقدام عملی خسارت باری علیه عربستان سعودی انجام نداد، اما بار دیگر با برجستهسازی نقض فاحش حقوق بشر توسط دولت سعودی، این کشور را تحت فشار حقوق بشری قرار داد، موضوعی که برای آل سعود پاشنه آشیل است. علاوه بر این، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به تازگی دستور بازنگری خارج شدن اسناد مربوط به حملات ۱۱ سپتامبر و انتشار عمومی آن ها را صادر کرده است. با توجه به این که اتباع عربستانی نیز در حوادث 11 سپتامبر دست داشتند، اقدام دولت آمریکا بر خشم سعودیها علیه واشنگتن افزوده است.از سوی دیگر عربستان حدود دو سال است که درخواست عضویت دایم در سازمان همکاری شانگهای را داده که فعلا مورد موافقت قرار نگرفته و عربستان به عنوان شریک گفت وگو در جلسه اخیر این پیمان در تاجیکستان شرکت کرد .اما ایران در جلسه اخیر سازمان همکاری شانگهای به اتفاق آرا به عضویت آن درآمد و نکته مهم این جاست که اگر کشوری بخواهد به این پیمان بپیوندد باید رای مثبت تمام اعضا را کسب کند.در نتیجه تنها رای منفی و وتوی جمهوری اسلامی کافی خواهد بود تا مانع از پیوستن سعودی به پیمان مزبور شود.ممکن است این سوال مطرح شود که چرا سعودی و حتی مصر اصرار دارند که به عضویت پیمان شانگهای درآیند، درحالی که متحد آمریکا هستند و در دهه های اخیر پیشرفته ترین تسلیحات ساخت این کشور را دریافت کرده اند؟به نظر می رسد سعودی این اطمینان را پیدا کرده که کاخ سفید طی ماه ها و سال های آینده قصد تعدیل حضور خود در غرب آسیا و خلیج فارس را دارد و دیگر نمی شود برای برقراری امنیت به آن تکیه کرد و به همین سبب مترصد آن است که همزمان به دولت های قدرتمند شرقی نیز متصل شود .در واقع برایند این تحولات و مواضع اخیر سعودی حاکی از تحلیل آن ها از آینده آمریکا و سیاست های منطقه ای آن است و بی شک اگر می پنداشتند که ایالات متحده همچنان جایگاه ابرقدرتی را حفظ خواهد کرد ، هیچ گاه به سمت شرق سوق نمی یافتند.