قمار قاچاقچیان با جان مهاجران
آیا با غرق شدن تراژیک خانواده 5 نفره «ایران نژاد» در سواحل فرانسه توجه جهان به جنایت قاچاقچیان انسان جلب می شود؟
عبدالهی- شاید دو سال قبل که پرویز شهبازی، سکانسهای پایانی فیلم «طلا» را مقابل دوربین میبرد، خودش هم تصور نمیکرد که قرار است این سکانس تلخ، بارها و بارها در زندگی واقعی ما تکرار شود؛ یکبار با صدای شلیک گلولهها، یکبار با دست و پا زدن غرقشدگان در امواج دریا، بار دیگر ... .
پرپر شدن آنیتا، آرمین و آرتین
مهاجرتهای غیرقانونی، که آمار آن در کشورهای مختلف سر به فلک گذاشته، چندسالی است که در کشور ما هم طعمههای خود را یافته و خانوادههای مستاصل از برخی مشکلات را به دام خود کشانده است. همچون «منصور» فیلم «طلا» که برای خروج غیرقانونی از کشور تمام زندگیاش را بر باد میدهد. تازهترین فصل این داستان تلخ، سرنوشت اندوهبار خانواده «ایراننژاد» است که 3 روز قبل در محدوده سواحل دانکرک فرانسه غرق شدند. شاید بتوان جانباختن «رسول» و همسرش «شیوا» در این حادثه را انتخاب یک مسیر با همه خطرهایش دانست؛ اما مطمئنا «آنیتا»، «آرمین» و «آرتین»، سه کودک 9 ساله، 6 ساله و 15 ماهه این خانواده حقی برای این انتخاب نداشتند.
قمار بر سر جان
جانباختن این خانواده ایرانی، بازتاب گستردهای در رسانههای جهان داشت و باردیگر خطرات مهاجرت غیرقانونی را روایت کرد؛ مهاجرتی که بیشتر شبیه یک قمار است، قمار بر سر جان. آمارهای جهانی نشان میدهد که در 8 ماه ابتدایی سال 2020 میلادی، 554 مهاجر غیرقانونی برای رسیدن به کشورهای اروپایی در دریای مدیترانه غرق شدهاند. هرچند این آمار در مقایسه با 3هزار و 30 غرقشده در دریای مدیترانه، طی 8 ماه ابتدایی 2015 کاهش یافته است اما حتی نسبت به مرگ یک انسان هم نمیتوان بیتفاوت بود، بهویژه آنکه در میان قربانیان، کودکان معصوم هم باشند؛ کودکانی که نهتنها قاچاقچیان انسان به آنها رحم نمیکنند، که اتفاقا حضورشان را بهانه خوبی برای درآمدزاییشان میدانند. آنطور که یکی از روزنامهنگاران توئیت کرده است، قاچاقچیان برای مسیر اول مهاجرت، به ازای هر یک از 5 عضو خانواده ایراننژاد، 8 هزار یورو و برای مسیر دوم هم به ازای هر نفر 200 میلیون تومان گرفتهاند... .
مرگ 140 مهاجر آفریقایی در مسیر اسپانیا
غرقشدن خانواده ایراننژاد در کانال «مانش»، حادثهای تلخ برای همه ما بود؛ اما مردم بسیاری از دیگر کشورها هم چنین حوادث ناگواری را تجربه میکنند و شیادانی دیگر، جان آنها را هم به بازی میگیرند. مصداقش خبر روز قبل است: «غرقشدن 140 مهاجر آفریقایی در مسیر سواحل قناری اسپانیا». یا خبر یک ماه قبل: «غرقشدن قایق مهاجران در دریاچه وان ترکیه و مرگ 60 مهاجر».
قایقهایی با 200 سرنشین!
نگاهی به تصاویر مهاجرتهای غیرقانونی، مصداقهای مشابهی هم دارد. قایقهای انتقال مهاجران، گاه تا 3 برابر ظرفیت را در خود جای میدهد، گاهی تا 200 نفر. سوارشدن در این قایقها تفاوتی با رضایتدادن برای غرقشدن در دریا ندارد، اما مهاجران غیرقانونی هنگامی سوار آن میشوند که دیگر نه راه پیش دارند و نه راه پس. شباهت دیگر این عکسها، قایقهای تندروی قاچاقچیان است که در امنیت کامل کنار قایق مهاجران حرکت میکند و با بروز هرگونه حادثه یا مواجهه با نیروهای گشت دریایی، با سرعت باد از معرکه میگریزد!
کمپهایی برای روزشمار مرگ
اما این پایان ماجرا نیست، اگر تا اینجای کار، همه چراغهای زندگی مهاجران غیرقانونی خاموش نشده باشد، معرکهای تازه در انتظار آنهاست: کمپ کاله فرانسه،لسبوس یونان،کمپ مانوس استرالیا، کمپ سنتاگوستین در آلمان و... . هر یک از این کمپها، روزانه میزبان تعدادی از مهاجران غیرقانونی میشود که خیال عبور از دریا و پایان خوش مهاجرت را در سر میپرورانند، اما دریغ که بسیاریشان باید در این کمپها، فقط گذر روز و شب را بشمارند و تا همیشه ساکن اینجا باشند.
یک آمار قابل تامل
اما نگاهی به آمار سازمان بینالمللی مهاجرت واقعیتهایی را با خود دارد که شاید رسانههای بینالمللی علاقه چندانی به انعکاس آن نداشته باشند. تازهترین گزارش این سازمان نشان میدهد که طی سالهای اخیر، نهتنها میزان مهاجرت از ایران در مقایسه با دیگر کشورها چندان قابلتوجه نبوده، بلکه کشور ما به عنوان یکی از کشورهای مهاجرپذیر نیز شناخته میشود. طبق این گزارش در سال 2018، کشور ترکیه بیشترین میزان پذیرش مهاجران را داشته و کشور ما نیز با میزبانی از مهاجران افغانستانی جزو یکی از 10 کشور اول پذیرنده مهاجران بوده است. نمودار دیگر این گزارش 20 کریدور اصلی مهاجرت از کشورهای آسیایی به دیگر کشورها را بررسی کرده که در آن نام ایران فقط یکبار آمده است، آن هم در آمار پذیرش مهاجران افغانستانی. 10 مسیر اول مهاجرتها در آسیا به این شرح است:
1. سوریه به ترکیه، 2. هند به امارات،
3. بنگلادش به هند، 4. چین به آمریکا، 5. هند به آمریکا، 6. قزاقستان به روسیه، 7. روسیه به قزاقستان، 8. هند به عربستان، 9. افغانستان به ایران، 10. فیلیپین به آمریکا
گفت و گو با امیر شجاعی خبرنگار واحد مرکزی خبر در آلمان
شانه خالی کردن اروپا
غفوریان - هرچند باید بار اصلی مشکلات مهاجران را بر دوش خود آنها دانست، اما کشورهای اروپایی مهاجرپذیر هم در قربانیشدن آنها بیتقصیر نیستند و با فراهمکردن فرصت برای قاچاقچیان انسان در این جنایت دست دارند. از سوی دیگر، سکوت رسانههای برخی از این کشورها درباره مرگ مهاجران غیرقانونی هم قابلتامل است. مصداق این ادعا، کشور آلمان است که رسانههای اصلی آن ترجیح دادند درباره مرگ دلخراش خانواده «ایراننژاد» تا حدود زیادی سکوت کنند. «امیر شجاعی» خبرنگار واحد مرکزی خبر در آلمان در گفتوگو با خراسان در اینباره گفت: «چون این ماجرا در دریای مانش و حدفاصل انگلیس و فرانسه اتفاق افتاده، رسانههای آلمان توجه ویژهای به آن نداشتند». وی ادامه میدهد: «آلمان از سال 2015 تاکنون حدود 1.5 میلیون مهاجر را پذیرفته است که این کار منتقدان داخلی بسیاری داشته و به همین دلیل تلاش شده قوانین منع پذیرش مهاجران تشدید شود. احزاب مخالف آنگلا مرکل، سیاستهای مهاجرپذیری او را به شدت زیرسوال بردهاند و به نظر میرسد عدم پوشش گسترده مرگ اخیر مهاجران هم به همین دلیل بوده است تا این مخالفتها افکار عمومی را حساس نکند.از سوی دیگر اغلب رسانه ها درگیر تبعات اقتصادی و اجتماعی کرونا هستند چرا که آینده اقتصادی آلمان در هاله ای از ابهام قرار گرفته است .از این رو این گونه اخبار در حاشیه قرار می گیرد.»