کورسوی امید به تابستان نجات!
با مبتلا شدن تام هنکس به کرونا دراسترالیا، این سوال جدی تر شده که آیا امیدی به از بین رفتن کرونا در گرما هست ؟
صالحی- نگرانی از ویروس کرونا در کشورمان بیشتر از خود ویروس در حال شیوع است و البته از ابتدای ورود کرونا به کشورمان هم این نگرانی ها به شکل های مختلفی در شبکه های اجتماعی دیده می شد. یکی از مهم ترین ادعاها که از ابتدا مطرح بود و مردم را امیدوار می کرد، موضوع نابودی ویروس در گرمای هوا بود. البته این ادعا تا حدی درست به نظر می رسید چون عمدتا ویروس های خانواده کرونا مثل سارس و ویروس های آنفلو آنزا در هوای گرم از بین می روند اما با مبتلا شدن تام هنکس بازیگر آمریکایی برنده اسکار به کرونا که هم اکنون در استرالیا به سر میبرد، این نظریه در هاله ای از ابهام قرار گرفت و دوباره بحث تاثیر گرما بر ویروس کووید 19 به طور گسترده ای در فضای مجازی مطرح شد. امروز سعی داریم با هم نظریه کارشناسان و متخصصان را درباره تاثیر گرما بر عملکرد این ویروس بررسی کنیم.
موافقان ضعیف شدن ویروس در گرما
برخی متخصصان بیماریهای عفونی به فصلی بودن ویروس کرونا امیدوارند اما آن ها هنوز نمیتوانند در این باره مطمئن باشند زیرا از شیوع این ویروس زمان زیادی نگذشته و هنوز بسیاری از ویژگیهای کووید 19 ناشناخته مانده است. در دویچه وله درباره سرنوشت ویروس کرونا در گرما به نقل از الکساندر ککوله، ویروسشناس انستیتوی مطالعات میکروبی دانشگاه هاله در آلمان، آمده است: «تابستان گرم میتواند ناجی ما باشد زیرا در گرمای شدید معمولا ویروس کرونا ضعیف میشود و کمتر آسیب میرساند.»
خطر واگیری ویروسها در زمستان بیشتر است
گئورگ هاز، کارشناس هواشناسی هم عقیده دارد که تغییرات دما و حرارت از عواملی است که بر رشد و سرایت ویروس مؤثر است. به گفته او خطر واگیری ویروسها همیشه در زمستان بیشتر است؛ باید به این واقعیت نیز توجه داشت که در زمستان مردم بیشتر در فضاهای بسته و در ارتباط نزدیک با هم هستند و در هوای گرم این اتفاق کمتر رخ می دهد. به گفته آقای هاز، ویروس در گرمای بالا ضعیف میشود. اشعه خورشید به ساختمان ژنتیک ویروس آسیب میزند. این کارشناس تردید ندارد که اگر تابستان آینده گرم و مرطوب و به همراه آفتاب شدید باشد، رشد و سرایت ویروس کرونا تضعیف می شود.
از بین رفتن ویروس در تابستان
برخی پژوهشگران ازجمله پل هانتر از دانشگاه آنجلینای شرقی فکر میکنند ویروس کرونای جدید در شرایط گرم نمیتواند مدت زیادی در خارج از بدن میزبان باقی بماند. زومیت به نقل از هانتر نوشته است: «یک سناریوی جدی این است که ویروس در تابستان خودبهخود از بین برود. سناریوی دیگر آن است که ویروس در تابستان کم شود اما دوباره در زمستان برگردد و به چیزی تبدیل شود که ما آن را آندمیک (بومی) مینامیم که در آن ویروس میتواند در هرجایی منتشر شود.»
کرونا به گرما مقاوم نیست
ویروسشناسان مطرحی هم مانند توماس پیچمان معتقدند که هنوز نمیتوان گفت آیا این ویروس رفتار مشابهی چون دیگر ویروسهای شناخته شده از خود نشان میدهد یا خیر. پیچمان معتقد است: «ویروسها در دماهای پایین ثبات بالایی دارند همانند مواد خوراکی که در یخچال برای مدت طولانیتری قابل نگهداری هستند.» بنابراین هرچه دمای هوا بیشتر باشد، شرایط برای بسیاری از ویروسها سختتر میشود. باشگاه خبرنگاران به نقل از این پژوهشگر آورده است: به دلیل ساختار ویژه ویروس کرونا که توسط یک لایه چربی احاطه شده است، این ویروس به گرما مقاوم نیست و با افزایش دما صدمه میبیند. او برای مقایسه به ویروسهای دیگر مانند نوروویروس اشاره میکند که به دلیل وجود پروتئینها و ژنوم، در مقایسه با ویروس کرونا، دربرابر گرما به مراتب مقاومتر هستند.
ویروس کرونا در چه دمایی زنده است؟
طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای چین، کووید 19 در دمای ۴ درجه سانتی گراد پایدار است و میتواند برای چندین سال در ۶۰ درجه زیر صفر زنده بماند. این مرکز میگوید در دماهای بالاتر، مقاومت این ویروس کاهش مییابد اما دما فقط بر ماندگاری ویروس تأثیر میگذارد نه توانایی آلودگی.
امید واهی تاثیرگرما بر ویروس
در حالی که بیشتر کارشناسان از تاثیر گرما بر از بین رفتن کرونا می نویسند آلوده شدن تام هنکس در استرالیا و پیدا شدن یک مبتلا در نیجریه، باعث شد بسیاری در فضای مجازی این نظریه را زیر سوال ببرند. البته این روزها استرالیا دمایی بین 15 تا 25 در جه سانتی گراد را تجربه می کند که هوای گرمی نیست اما در نیجریه کمی اوضاع متفاوت است. نیجریه این روزها دمایی بین 25 تا 37 درجه دارد اما شاید خشکی هوا در انتشار ویروس بی تاثیر نباشد. کارشناسانی هم هستند که تاثیر گرما را بر روند شیوع ویروس بی تاثیر می دانند. به گزارش ایرنا از رسانه های چین، «مایکل رایان» مدیر اجرایی برنامه فوریت های بهداشتی سازمان جهانی بهداشت در مصاحبه با خبرنگاران در ژنو گفته است : «این یک امید واهی است که این ویروس در تابستان از بین خواهد رفت.» او همچنین گفت که رفتار و عملکرد ویروس کرونا در شرایط آب و هوایی متفاوت ناشناخته است.
ویروس در گرما هم گسترش می یابد
دیوید هیمان از دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن که در سال ۲۰۰۳ هدایت پاسخ جهانی در برابر شیوع سارس را برعهده داشت، خاطرنشان میکند که ویروس کرونای عامل مرس در ماه اوت و زمانیکه هوا بسیار گرم بود، در عربستان سعودی منتشر شد. خبرگزاری علم و فناوری به نقل از هیمان می نویسد: « این ویروسها قطعا میتوانند در فصول گرم گسترش یابند.»
مارک لیپسیچ، اپیدمیولوژیست دانشگاه هاروارد هم تصور نمیکند که تغییرات هوایی تأثیر چندانی بر شیوع ویروس کرونای جدید داشته باشد. برنا هم به نقل از لیپسیچ آورده که اگر ویروس جدید مانند ویروس آنفلوآنزای معمولی باشد، شیوع آن ممکن است با تغییر فصول و سردشدن نیمکره جنوبی بدتر شود. هیمان میگوید اطلاعات زیادی درباره ویروس جدید نداریم تا رفتار آن را با تغییر آبوهوا پیشبینی کنیم.
به هر حال به نظر می رسد یکی از دلایلی که احتمال شیوع در روزهای گرم را کم می کند این است که افراد زمان کمتری را با هم در فضاهای محصور میگذرانند البته جان ادموندز هم که در دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن مشغول پژوهش است، میگوید این موضوع میتواند با تعطیلی مدارس هم در ارتباط باشد. دانشکده بهداشت و موسسه ملی تحقیقات سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، طی اطلاعیهای اعلام کرده است به دلیل جدید بودن ویروس کرونا، یافتهها درباره آن هنوز قاطع و جامع نیست و نمیتوان هر ادعایی را به سادگی پذیرفت. همچنین اعلام شده با توجه به شواهد موجود، ادعایی بر موثر بودن وسایلی چون سشوار، اتو و بخارشوی برای ضدعفونی کردن وجود ندارد؛ لذا توصیه میشود از روشهای مطمئنتری، همچون استفاده از محلولهای ضدعفونی مناسب و رعایت بهداشت فردی نظیر شست وشوی مداوم دستها و رعایت فاصله اجتماعی برای پیشگیری از انتقال این بیماری بهره برد.