کاسبان سهمیه بندی بنزین
تجربه هایی از شگردهای سوء استفاده از کارت سوخت و طرح سهمیه بندی بنزین در دوره گذشته که باید مدنظر مسئولان باشد
خواسته یا ناخواسته، خوب یا بد فرقی ندارد بالاخره طرح سهمیه بندی بنزین دوباره و برای سومین بار شروع به کار کرد و مردم برای بنزین زدن باید از کارت سوخت استفاده کنند. شاید فکر می کردید که سهمیه بندی بنزین برای دومین بار اتفاق افتاده اما این سومین بار است و بار اول سهمیه بندی در دهه شصت شروع شد. پیش از ورود فناوری کارت سوخت های امروزی، از کوپن های کاغذی بنزین در سال های آغازین جنگ تحمیلی استفاده می شد. البته با تجهیز پمپ ها در پمپ بنزین ها سهمیه بندی در سال 86 از طریق کارت سوخت صورت گرفت و در این دوره نیز با همان فناوری قرار است به مردم خدمات بدهد اما با توجه به تجربه ای که در دوره قبل به دست آمد بهتر است دستگاه های نظارتی توجه بیشتری به موارد سوء استفاده ای که در دوره قبل رخ داده داشته باشند که در ادامه به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم.
فروش بنزین کارت سوخت
یکی از شغل هایی که با سهمیه بندی بنزین در دوره گذشته ایجاد شده بود فروش بنزین های کارت سوخت در جایگاه ها بود. وانت ها و تاکسی ها سهمیه بیشتری نسبت به دیگر خودروها داشتند و به همین دلیل برخی از صاحبان این خودروها بنزین مازاد خود را در جایگاه به قیمت کمتری از نرخ آزاد می فروختند که در برخی موارد این اتفاق توسط متصدی پمپ بنزین ها رقم می خورد و باعث ایجاد بازار 3 نرخی شده بود، نرخ سهمیه ای، نرخ کارت وانت دار یا تاکسی دار و نرخ آزاد. حتی کار به جایی رسیده بود که برخی از صاحبان خودروهای پر سهمیه دیگر دست از کار کشیده بودند و به فروش سهمیه بنزینشان اکتفا می کردند.
کارت سوخت های اجاره ای
«کارت سوخت شما را ماهانه ٥٠هزار تومان اجاره میکنیم.» عنوان آگهی که در آن سال ها در فضای مجازی دست به دست میچرخید. برخی از قاچاقچیان سوخت، کارت سوخت را از مردم اجاره می کردند و هر ماه 50 هزار تومان برای صاحب کارت واریز میکردند. براساس اعلام شرکت پخش و پالایش در هنگام سهمیه بندی بنزین از سال 1386 به بعد میزان مصرف بنزین در زاهدان 34 درصد، زابل ٢٠ درصد، خاش ٢٨ و سراوان 5 درصد بیشتر شده بود که بیشتر کارشناسان دلیل آن را سرازیر شدن کارتهای سوخت مهاجر از دیگر استانها و سوخت گیری در جایگاههای منطقه توسط افراد سودجو میدانستند.که البته این پدیده تا قبل از سهمیه بندی اخیر هم وجود داشت و یکی از دلایل لزوم سهمیه بندی و احیای کارت سوخت همین مسئله است.
جابه جایی کارت سوخت
در دوره گذشته سهمیه بندی بنزین باندی دستگیر شد که با جابه جایی کارت سوخت اقدام به سرقت سوخت کارت ها می کردند. یکی از اعضای این باند روش سرقت کارت سوخت را این گونه بیان کرده بود که آن ها با شناسایی راننده خودروهایی که در داخل ماشین نشسته و کارت سوخت را به متصدی جایگاه میدادند تا برای شان سوخت بزنند، پس از گرفتن کارت و رمز، برایشان بنزین میزدند و در لحظه گرفتن پول و تحویل دادن کارت به راننده، کارت سوخت را با کارت سوخت مشابه که تمام سهمیه بنزین آن را فروخته بودند تعویض می کردند. از این باند بیش از 700 کارت سوخت کشف شده بود.
هک کردن کارت سوخت
یکی از شگردهایی که متاسفانه به دلیل امنیت پایین کارت های سوخت در دوره پیش باعث سوء استفاده سود جویان بود هک بسیاری از کارت های سوخت سوخته و سالم بود. یک مقام آگاه در همان دوره از شرکت ملی پالایش و پخش فراوردههای نفتی در گفتوگو با فارس از کشف یک شبکه سوءاستفاده از کارتهای سوخت خبر داده و گفته بود: «این شبکه کارتهای سوخت سوخته شده را از طریق یک عملیات پیچیده فنی بازیابی کرده و با همدستی تعدادی از جایگاههای سوخت تهران به صورت غیر مجاز سوخت را از شبکه توزیع سوخت خارج میکردند.» بر اساس بررسی های انجام شده، کارت های سوخته احیا شده توسط این هکرها در آن دوره در تهران چیزی بین۱۰ تا ۱۲ میلیارد تومان بوده است. البته مهر نیز در همان دوره در گزارشی از وجود کارتهای بنزین با سهمیههای نامحدود سوخت که توسط حملات سایبری هک شده بودند خبر داده بود که توسط شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران تایید شده بود.به نظر می رسد توجه به این موضوع هرچند فراگیری هم نداشته در دور جدید ضروری است.
دست کاری پمپ
یکی از فعالان فضای مجازی که چند سالی اپراتور پمپ بنزینی در تهران در دوره سهمیه بندی قبلی بوده درباره یکی دیگر از شیوه های سوء استفاده از طرح سهمیه بندی بنزین در صفحه شخصی اش نوشت. او حتی از اجاره گرفتن جایگاه دار از اپراتورهای پمپ های گازوئیل نوشته بود که خودش جای تعجب و البته تحقیق دارد. دلیل این اجاره هم این بوده که خاور، مینیبوس، کله تریلی و بنز 10 تن با منبعهای چند هزارلیتری جاسازی شده هر روز آمده و گازوئیل لیتری 16.5 (قیمت مربوط به همان سال است) را لیتری ۳۵ می زدند و می رفتند. این کاربر از تخلف مسئولان مربوط اجرایی و نظارتی پمپ بنزین در آن زمان و جاسازی یک دستگاه شبیه دزدگیر ماشین که با ریموت قطع و وصل می شد در داخل پمپ سخن به میان آورده که کار قطع و وصل جریان سوخت را از طریق هوشمند به طریق عادی انجام می داد و در ادامه می افزاید : چند سال بعد که اپراتور آن پمپ را دیدم تعریف می کرد صاحب یک رستوران بزرگ در یکی از مناطق تفریحی تهران شده و دیگر بنزین s350 اش را هم رانندهاش برایش می زند!