
نخستوزیر اسبق ترکیه که سالهاست به مخالف جدی اردوغان تبدیل شده است، گفت که بسیاری در حزب عدالت و توسعه از سیاستهای رئیسجمهور رضایت ندارند.«احمد داود اوغلو» در گفتوگو با روزنامه فایننشال تایمز، گفت که این نارضایتی موجب شده است تا رهبران جدا شده از حزب این امکان را داشته باشند تا موجب دو دستگی در جریان سیاسی حاکم بر ترکیه شوند.داود اوغلو همچنین به اردوغان هشدار داد که انحراف حزب عدالت و توسعه از اصول خود موجب عصبانیت جامعه شده است. او گفت که حزب حاکم در طول سه سال گذشته از ارزشها و اصول خود جدا شده است و بدانها بی توجهی میکند.نخستوزیر و وزیر خارجه اسبق ترکیه که از مخالفان ریاستی شدن حکومت ترکیه بود، این تغییر سیستم حکومتداری را موجب تمرکز قدرت در دست اردوغان و ضربه به شاکله اساسی حکومت دانست.« داود اوغلو» که از نزدیکترین افراد به اردوغان محسوب میشد و در ماه می ۲۰۱۶ مجبور به استعفا شد، اکنون در حال نویسندگی و حضور درکنفرانسهای مختلف است.مخالفت علنی مقامات سابق ترکیه که روزگاری همراه وی حزب عدالت و توسعه را به قدرت رسانده بودند، پس از تغییر سیستم حکومت از پارلمانی به ریاستی بیشتر شده است.اسفند سال گذشته روزنامه حریت ترکیه، اعلام کرد که «عبدا... گل» رئیسجمهور سابق ترکیه به همراه دوستان سابق اردوغان و چند تن از وزیران سابق و اعضای حزب عدالت و توسعه قصد دارند پس از انتخابات شهرداریها در ۳۱ مارس ، حزب جدیدی راهاندازی کنند. (هرچند این اتفاق هنوز نیفتاده است.)در آن گزارش آمده بود که مؤسسان حزب جدید قصد دارند «علی باباجان» از اعضای ارشد حزب را به ریاست حزب جدید برگزینند. همچنین آنها از «احمد داود اوغلو» نیز برای پیوستن به حزب دعوت کرده بودند.«علی باباجان» در ۱۷ تیر گذشته نیز به دلیل آنچه اختلافات با اردوغان بر سر اصول اساسی حزب گفته بود، از عضویت در حزب حاکم «عدالت و توسعه» استعفا کرد.
تهدیدها علیه آکپارتی
واقعیت این است که اروپاییها و آمریکاییها چندان از اردوغان خوششان نمیآید و تحمل ژستها و سخنرانیهای تند او را ندارند و از گفتمان حزب عدالت و توسعه یا همان آکپارتی نیز دل خوشی ندارند، اما در عین حال از ریشهدار بودن حزب حاکم و ضعف رقبا مطلع هستند و زیر پای اردوغان را خالی نمیکنند.در داخل ترکیه نیز حزب جمهوری خلق به عنوان مهمترین حزب مخالف هنوز هم فاصلهای جدی با آرای حزب حاکم دارد و در مسیر رشد و اعتلا هم نیست. احزاب کوچک دیگر نیز شانس چندانی ندارند و تنها گزینهای که میتواند آکپارتی را در شرایط دشوار قرار دهد تجزیه از داخل انشعاب و تاسیس احزاب جدید است.به عبارتی دیگر بررسی شواهد سیاسی، اجتماعی و رسانهای٬ نشان میدهد که تهدید عوامل داخلی حزب حاکم ترکیه به مراتب مهمتر و قدرتمندتر از تهدیدهای خارج از حزب است. این تهدیدها را به شکل اجمالی میتوان چنین دسته بندی کرد:1.اردوغان در عین حالی که مهمترین نماد و نقطه قوت حزب عدالت و توسعه است، اما در همان حال با ادبیات تند و خشن منش دافعهگرایانه و حرکت در مسیر تمامیتخواهانه قدرت آکپارتی را در شرایط دشواری قرار میدهد.2.ماشین عظیم رسانهای آکپارتی در سالیان گذشته نقش مهمی در پیروزیهای این حزب داشته اما حالا سکنجبین صفرا فزوده و گفتمان تند خودسرانه و افراطی رسانههایی همچون ینی شفق نه تنها یاری دهنده اردوغان نیست بلکه حزب او را با موانع جدی روبه رو میکند.3.مکانیسم استعدادیابی و پرورش کادر در حزب عدالت و توسعه به دلیل برخی گرایشهای فامیلی و ضعیف مدیریتی سران شاخههای استانی دچار مشکل شده است.4.مکانیسم بیان انتقاد و ارائه فکر، نظر، پیشنهاد و راهکار نه تنها آکپارتی را در حوزه مهم و حیاتی تولید فکر و تولید سیاست به سوی بنبست میبرد بلکه موجب رشد، ارتقا و ترفیع فرصتطلبان و رانتجوها و به حاشیه راندن نیروهای مستعد و توانمند شده است.5.بی توجهی به دیدگاههای موسسان آکپارتی و بیاعتنایی به انتقادهای افرادی همچون عبدا... گل، احمد داود اوغلو، علی باباجان ،جمیل چیچک ، بشیر آتالای، یاشار یاکش و چندین کادر توانمند دیگر موجب این شده است که زمینه برای تاسیس یک یا دو حزب جدید و بروز انشعاب،فراهم شود.
راهکارهای اردوغان
پس از شکست سنگین آکپارتی در انتخابات استانبول، اردوغان به منظور تقویت بنیه حزب، دو تصمیم مهم گرفته است:1.تلاش برای تضعیف جایگاه گل، باباجان و داود اوغلو در سخنرانیهای عمومی.2.ترمیم ساختار حزب و برکنار کردن دهها تن از مدیران سطح یک و دو به منظور حرکت در مسیر اصلاحات.حال باید دید اصلاحات مدنظر اردوغان تا چه اندازه خواهد توانست حزب عدالت و توسعه را به موقعیت بهتری سوق دهد.