سیدرضا میرکریمی، دبیر جشنواره جهانی فجر به انتقادات پاسخ داد
تعداد بازدید : 89
دنبال فیلمهای هالیوودی نیستیم
سیوششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، جمعه ۷ اردیبهشت ماه به خط پایان رسید و حالا با اتمام این جشنواره، باید به ارزیابی آن پرداخت و دید که آیا پس از چهار دوره مستقل شدن از بخش ملی، جشنواره جهانی فیلم فجر توانسته به اهداف خود برسد یا نه؟ هنوز تعدادی از منتقدان معتقدند این جشنواره در اندازه های جهانی برگزار نمیشود و تنها این عنوان را یدک میکشد اما سیدرضا میرکریمی کارگردان سینما و دبیر این دوره از جشنواره، از این رویداد سینمایی دفاع میکند و میگوید به بخش زیادی از اهداف مشخصشده برای جشنواره رسیدهاند. گزیدهای از گفتوگوی او را با مهر در ادامه میخوانید:
منتقدان شما بر این باور هستند که جشنواره جهانی فیلم فجر در اندازه های جهانی برگزار نمیشود و صرفاً برخی کشورها را پوشش میدهد که الزاماً دارای صنعت سینمایی قابل اعتنایی نیستند.
این حرفی غیرکارشناسانه است. ما امسال از ۵۴ کشور فیلم داشتیم و توانستیم ۲۰۰ عنوان اثر را به نمایش بگذاریم. همچنین از ۷۸ کشور در اقصی نقاط جهان، مهمان داشتیم پس نمیشود گفت که این جشنواره به لحاظ کمّی یک جشنواره جهانی نیست. تأکید من بر این که ما میخواهیم در منطقه اول شویم و دیگر به شکل بلامنازع تمام یا بیشتر مبادلات تجاری و فرهنگی سینمای منطقه در آینده از طریق این جشنواره انجام خواهد شد، به این معنی نیست که این جشنواره به صورت جهانی برگزار نمیشود.
جشنواره جهانی فیلم فجر هنوز هم فیلمهای مطرح و درجهیک خارجی را به نمایش نمیگذارد و این باعث میشود باز هم مخاطبان به دنبال تماشای فیلمهای ایرانی در جشنواره جهانی فیلم فجر باشند. پاسخ شما درباره این موضوع چیست؟
فراموش نکنیم چهار سال پیش وقتی فیلمهای خارجی پخش میشد، حتی یک نفر هم برای تماشای این آثار به سالن نمیرفت. جشنوارهای که من تحویل گرفتم، رویدادی بود که به قول خیلی از مخالفان آن مرده بود و اصلاً نمیتوانست به اندازه تعداد انگشتان یک دست هم مخاطب برای دیدن فیلمهای خارجی به خود جذب کند در حالی که اکنون جلوی درِ سالنها برای تماشای این آثار و حتی مستندهای خارجی صفهای طویلی تشکیل میشود.
براساس آماری که ما داریم و بعداً منتشر میشود، سال گذشته ضریب اشغال صندلی سالنهای جشنواره حدود شصت و اندی درصد بود اما در این دوره، بالای ۷۵ درصد است و این موضوع نشان میدهد استقبال از آثار خارجی نسبت به سال گذشته بیشتر شده است و این که گفته میشود فیلمهای ایرانی بیشتر با استقبال مواجه میشود، اصلاً چیز عجیبی نیست. کسانی که چنین اعتراضهایی را مطرح میکنند، پایشان را از ایران بیرون نگذاشتهاند و به جشنوارهای نرفتهاند. اگر هم رفته باشند، احتمالاً به چند جشنواره بیکیفیت رفتهاند و نمیتوانند مقایسه درستی انجام دهند و در این زمینه کارشناس نیستند. به غیر از چند جشنواره مثل کن، برلین و ونیز که تعداد فیلم های داخلی که در آنها به نمایش گذاشته میشود کم است، در بیشتر جشنوارههای دنیا در زمان پخش فیلمهای کشور میزبان، سالن پر میشود یعنی همچنان همان تماشاگران حرفهای جشنوارهها هم به فیلمهای ملی خودشان اقبال بیشتری نشان میدهند چون دوست دارند از فیلمها آگاه شوند و کنجکاو هستند، بنابراین ، این موضوعی کاملاً عادی است حتی من این موضوع را در روسیه، ژاپن، هند، استونی و... هم دیدهام و به نظرم اتفاق بدی نیست. اگر سالن فیلمهای خارجی خالی میماند، میتوانستیم بگوییم جشنواره به اهداف خودش نرسیده است.
پس نوع فیلم ها را در اقبال مخاطب تأثیرگذار نمیدانید؟
در ایران بعضیها همچنان فکر میکنند فیلم خارجی یعنی فیلم آمریکایی و هالیوودی. مجموع بازیگران شاخصی که این افراد میشناسند بیشتر از ۲۰ بازیگر تراز اول هالیوودی نیست. از همین رو، تصورشان این است اگر در فیلمی آن بازیگران نباشند یا مثلاً فیلمهای خارجی جشنواره به شیوه و استایل فیلمهای هالیوودی نباشد، پس جشنواره از آثار خوب خارجی برخوردار نیست در حالی که بیشتر جشنوارههای دنیا علیه سینمای هالیوود شکل گرفتهاند.
اتفاقا در جشنوارههای حرفهای دنیا، فیلمهایی را میبینید که آلترناتیو و مستقل هستند؛ فیلمهایی که خارج از جریان مسلط ساخته شدهاند و اتفاقا صفهای طویلی برای همین فیلمها کشیده میشود چون این فیلمها، آثاری هستند که به راحتی نمیتوان آنها را پیدا کرد و دید در حالی که سیدیهای فیلم های هالیوودی در همه جا وجود دارد یا میشود به راحتی آنها را دانلود کرد. بیرون از جریان غالب سینمای هالیوود، ما فیلمهایی داریم که اولاً درباره حقایق امروز بشری و توسط مجموعهای از روشنفکران کشورهای مختلف ساخته شدهاند و تماشای آنها یک فرصت مطالعاتی مناسب برای محققان است تا بتوانند با دغدغههای بشر امروز آشنا شوند و این رسالت جشنواره ماست. در نتیجه تصور برخی دوستان مبنی بر این که در صورت نمایش فیلمهای بیگپروداکشن هالیوودی جشنواره خوبی خواهیم داشت، غلط است و ما اصلاً دنبال چنین فیلمهایی نیستیم.
برای حضور مهمانان خارجی چقدر هزینه کردید؟ آیا اصلاً پولی رد و بدل شده است؟
ما به هیچکدام از مهمانان پول ندادیم و بیشترین خدماتی که به آقای الیور استون دادیم، این بود که هزینه بلیت هواپیمای او و همسرش را تقبل کردیم، در حالی که من میدانم آدمهای همتراز او وقتی به جشنوارههای منطقهای می روند تنها برای حضورشان ۱۰۰ هزار دلار دستمزد میگیرند. این مهارت و توانایی گروه جشنواره جهانی است که توانسته برای مهمانان خود، یک گردهمایی کنجکاویبرانگیز ایجاد کند و شکل دعوتش آنها را وسوسه کند تا پیش خود بگویند اگر تجربه حضور در این جشنواره را نداشته باشند، متضرر میشوند و چیزهایی را از دست میدهند که در جای دیگر نمیتوانند به دست آورند.
من میدانم خیلی از افراد دوست ندارند به این موضوع اعتراف کنند که جمع کردن این تعداد مهمان درجهیک خارجی در یک جشنواره چقدر دشوار است. برخی هم فکر میکنند کاری بسیار ساده است اما به عنوان کسی که تجربه زیادی دارم و در جشنوارههای مختلفی حضور داشتهام باید بگویم خیلی از جشنوارههای معتبر با یک یا دو نفر از مهمانان ما برگزار می شود و تمام تمرکز آنها روی آن یک یا دو نفراست و بقیه مهمانانشان از افراد درجه ۲ هستند. در حالی که ما امسال بیش از ۱۴ نام برجسته در جشنواره داشتیم که هر کدام از آنها برای برگزاری یک جشنواره کافی هستند. ضمن این که ما این افراد را از روی فرش قرمز رد نکردیم، به آنها هتلهای مجلل ندادیم و حتی به غیر از یکی، دو نفر آنها به بقیه بلیت معمولی برای آمدن به ایران دادهایم. ما از آنها کمال بهره را هم بردیم یعنی این مهمانان در طول جشنواره کارگاه های متعددی برگزار و در دانشگاهها سخنرانی کردند و دهها مصاحبه علمی و سینمایی انجام دادند.
البته ما متوجه شدهایم که برخی سینماگران ایرانی ضمن تماس با برخی مهمانان، آنها را از حضور در ایران برحذر میکردهاند برای مثال به آنها پیام داده و گفتهاند ایران جای امنی برای حضور شما نیست و به این نحو، در کار شما خلل ایجاد کردهاند. این واقعیت دارد؟
برای برگزاری این جشنواره با تصویر منفی که رسانهها از ایران ساختهاند و با مقررات بینالمللی که انتقال پول را از کشور ما سخت کرده و برای رزرو بلیت نمایش فیلمها مشکل وجود دارد، باید جنگید، ضمن این که قانون آمریکا مبنی بر این که اگرا تباع اروپایی و کشورهای دیگر به ایران بیایند، برای رفتن به آمریکا باید روادید بگیرند و دیگر بدون روادید نمیتوانند به آمریکا برگردند، مشکلاتی را ایجاد کرده است و باید با آن هم جنگید و در کنار همه این موارد، باید با تعدادی آدم کوتهبین در داخل هم جنگید. وقتی میگویم کوتهبین به این معنی نیست که این افراد برای جناح خاصی هستند بلکه افراطیهایی هستند که تأکید میکنم صرفاً خود را به مذهب منتسب میکنند ولی مطلقاً به منافع ملی فکر نمیکنند و اصولاً هیچ اتفاق سازندهای را برنمیتابند و از آنها بدتر کسانی هستند که تصور میکنند آدمهای روشنفکری هستند و ادعا دارند خیلی با قشریگری مخالفند ولی متأسفانه هم قشری هستند و هم جزماندیش و برای رسیدن به اهداف خود که معمولاً اهداف نفسانی است، هر کاری که فکر کنید انجام میدهند یعنی با مهمان خارجی تماس میگیرند و میگویند ایران جای امنی نیست و به این کشور نیایید، آنها به این فکر نمیکنند این موضوع چقدر بد است و عواقبش به خودشان بازمیگردد زیرا به هر حال آنها هم در این جا زندگی میکنند.
حتی کارهایی که با مهمانان بعد از ورودشان به ایران میکنند، حیرتانگیز است؛ آنها تلاش میکنند این مهمانان را ببینند، پیغامهای غلط به آنها میدهند و صحبتهای آنها را به شکل مبالغه آمیزی برایشان ایمیل میکنند. برای مثال ما مهمانی داشتیم که ترسیده بود و میگفت من این موارد را نگفتم و این چنین سعی میکنند تعادل روحی و روانی مهمانان را به هم بزنند. من برای آنها متاسفم چرا که فکر میکنم آنها زجر میکشند و نمیتوانند نهتنها موفقیت فرد دیگر بلکه موفقیت کشور خودشان را ببینند و این خیلی تلخ است.