واکاوی پرونده فروش مواد معدنی خراسان جنوبی
تعداد بازدید : 53
خام فروشی برای هیچ
نویسنده : کاظم حیدری info@khorasannews.com
خراسان جنوبی را علاوه بر محصولات استراتژیک آن با معادن بی نظیر و با ذخایر فراوان آن نیز می شناسند؛ معادنی چون گرانیت نهبندان، بازالت سربیشه، بنتونیت سرایان، زغال سنگ طبس و ....
در این بین معادن گرانیت خراسان جنوبی را فعالان این حوزه در کشور خوب می شناسند و از عیار آن با خبرند. این استان با همه توانمندی ها در حوزه معادن اما به اذعان بسیاری از کارشناسان و مسئولان چندان نصیبی از ارزش افزوده این ثروت های خدادادی نمی برد و در استفاده از آن سهم ناچیزی دارد. در حالی که بارها بر کمک به سرمایه گذاری در حوزه فرآوری محصولات خام این معادن به منظور اشتغال زایی و بهره بردن استان از ارزش افزوده آن تاکید شده است اما باز هم هر روز تریلرهای حامل سنگ جاده های استان را به مقصد دیگر استان ها و از جمله اصفهان می پیمایند. خام فروشی و چرایی فرآوری نشدن حلقه گمشده در استانی است که به عنوان قطب معدنی در کشور مطرح است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که در زمینه چرایی فرآوری نشدن مواد معدنی استان و از جمله سنگ های با ارزش آن و میل به خام فروشی نه تنها دستگاه های اجرایی بلکه عوامل متعددی دخیل هستند که باید برای شناسایی و ارائه راهکار عملی حذف این چرخه، کار کارشناسی انجام شود .مدیر عامل یک شرکت معدنی در استان درباره مشکلات حوزه فرآوری های معدنی به «خراسان» می گوید: یک معدن مس و یک واحد فرآوری کنسانتره مس را پس از مشکلات فراوان در استان راه‌اندازی کردیم اما به دلیل وجود مشکلاتی از قبیل مسائل مالی و نبود سرمایه در گردش موفق به تولید نشدیم و هم اکنون هم برای ادامه کار به دنبال جذب سرمایه گذار جدید هستیم. مهندس «نیکبخت» می افزاید: برای تامین نقدینگی انجام عملیات اکتشاف تسهیلاتی دریافت کردیم که به دلیل معوق شدن اقساط آن نتوانستیم از تسهیلات طرح رونق تولید استفاده کنیم در حالی که یکی از قوانین و ضوابط طرح رونق تولید نادیده گرفتن اقساط معوق سرمایه گذاران است. وی تاکید می کند: این واحد به صورت نیمه تعطیل است و در صورتی که موفق به فعال سازی این واحد نشویم برای فروش آن اقدام خواهیم کرد.
فعال شدن معادن کوچک مقیاس
این فعال حوزه معدن خراسان جنوبی اظهار می کند: این استان در تنوع مواد معدنی جایگاه خوبی دارد اما برخی از این معادن ذخیره زیادی ندارد که بتوان برای هر یک از آن ها یک واحد فرآوری ایجاد کرد و در این حوزه باید دولت زمینه ای فراهم کند تا معادن کوچک مقیاس هم بتوانند موادخام خود را فرآوری کنند. وی متذکر می شود که هر چند خام فروشی برای معدن دار سهل تر و بی دردسرتر است اما با وجود این اگر در جایی امکان فرآوری وجود داشته باشد حتما این کار را خواهند کرد. وی همچنین به نحوه حمایت های مسئولان استان از فرآوری محصولات معدنی در منطقه اشاره می کند و می افزاید: مسئولان در مقام ادعا خوب سخن گفته اند اما در عمل حمایت چندانی نبوده است به ویژه در دادن تسهیلات که به نظر من کمترین حمایت ها را از معادن استان داشته اند. وی تامین زیرساخت را از مهم ترین مشکلات و خواسته های معدن داران می داند و می گوید: تامین آب، برق، راه دسترسی و ... از مهم ترین زیرساخت های مورد نیاز است که در ابتدا مسئولان قول هایی برای تامین آن دادند اما در عمل اقدامی نشد.
قوانین دست و پاگیر
معدن دار دیگری هم می گوید: قرار است در زمینه تولید کنسانتره مس در استان یک واحد فرآوری ایجاد کنم اما هنوز موفق نشده ام زیرا در این مسیر مشکلات زیادی وجود دارد که باید رفع شود. به گفته «جعفری» بسیاری از سرمایه گذاران با مشکلات و سختی کار زیادی برای سرمایه گذاری در این منطقه مواجه می شوند بنابراین سرمایه گذاری در این استان را رها می کنند و به دیگر استان ها می روند مشکلاتی که مسئولان ارشد استان هم در جلسات متعدد به آن اشاره کرده و خواستار رفع آن توسط مدیران زیر مجموعه شده اند. وی ادامه می دهد: یکی از مهم ترین مشکلات پیش روی فرآوری مواد معدنی در کنار معدن قوانین و دستورالعمل های اداره منابع طبیعی است طوری که در بسیاری از موارد برای قطع حتی یک درخت یا بوته، جلوی اجرای عملیات کارخانه عظیمی را می گیرند که می تواند اشتغال و درآمد بالایی ایجاد کند اما بارها منابع طبیعی هنگام بازپس گیری زمین از متصرفان به قطع درختان کاشته شده در آن اقدام کرده است. به گفته وی وجود چنین مواردی از مشکلات پیش روی معدن داران برای سرمایه گذاری در حوزه فرآوری است و مسئولان باید به این موضوع رسیدگی کنند.
سختی دریافت مجوز فعالیت معدنی
این معدن دار همچنین به سختی دریافت مجوزها در این استان برای فعالیت معدنی اشاره می کند و می گوید: خراسان جنوبی، یک قطب معدنی در کشور است طوری که رتبه چهارم را در تعداد معدن در بین استان های کشور دارد اما با وجود این اهمیت زیادی به آن داده نمی شود و برخی ادارات در صدور مجوز برای بهره برداری از معادن تعلل می کنند وبه سختی صادر می شود. وی تاکید می‌کند: قرار است به زودی تعدادی ماشین آلات یک واحد فرآوری پودر بنتونیت را از چین وارد کنم که اگر مجوزهای مورد نیاز صادر شود می توانم این واحد را حداکثر تا چهار ماه آینده به بهره برداری برسانم. وی ادامه می دهد: در خراسان جنوبی معادن غنی زیادی در زمینه های سرب و روی، آهن، مس، بنتونیت، سنگ های مرمریت و گرانیت و ... وجود دارد که اگر برای این معادن واحد فرآوری ایجاد شود می توان به ارزش افزوده بالایی دست یافت و از سویی اشتغال چشمگیری هم ایجاد می شود. وی به عنوان مثال به شرایط فرآوری پودر بنتونیت در استان اشاره می‌کند و می گوید: بنتونیت در معدن به ازای هر تن 15 تا 20 هزار تومان به فروش می‌رسد در حالی که اگر همین پودر فرآوری شود می توان آن را تا قیمت هر تن 120 هزار تومان فروخت و این موضوع در فرآوری سنگ های گرانیت، مرمریت و ... هم صدق می کند که اگر فرآوری برای سرمایه گذار سودآور باشد به طور قطع آن را انجام می دهد و دیگر به دنبال خام فروشی نخواهد بود. جعفری، ادامه می دهد: خراسان جنوبی نیاز به ایجاد واحد فرآوری در زمینه فولاد دارد تا بتوان از این طریق زنجیره فرآوری را تکمیل کرد چرا که آهن استان عیار پایینی دارد و اگر چنین کارخانه ای در استان احداث شود همه معادن آهن استان فعال می شود.
رکود در بازار معادن استان
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت ، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم درباره رکود کسب و کار در معادن استان می گوید: فعالیت های اقتصادی به صورت زنجیره وار به هم و حلقه اول هر زنجیره ای به بخش معدن متصل است و به طور طبیعی اگر هر یک از این صنایع راکد شود تاثیر زیادی بر بخش معدن خواهد گذاشت. در این استان هم از آن جا که صنعت ساختمان سازی در رکود شدیدی است این رکود بر بازار فروش معادن تاثیر به سزایی گذاشته و آن را دچار رکود کرده است. «سالاری» با بیان این که صنعت معدن در خراسان جنوبی نوعی از صنعت است که می توان روی آن به عنوان یک صنعت استراتژیک و مهم در منطقه حساب کرد، می‌افزاید: معدن کاری در استان باید بیش از این ها مورد توجه مسئولان و مردم قرار گیرد چرا که می توان از آن علاوه بر ایجاد اشتغال به ارزش افزوده بالایی دست یافت که این ارزش افزوده به نوعی سبب رونق تولید می شود. وی در ادامه سخنانش، مهم ترین مشکلی که فرآوری سنگ و مواد معدنی را غیر اقتصادی می کند موضوع ترانسپورت آن می داند و می افزاید: کارخانه گچ افضل آباد نهبندان چندین سال کار کرد اما تعطیل شد چرا؟ به دلیل این که مواد معدنی را از معدن تا محل کارخانه حمل می کردند و این مقرون به صرفه نبود در صورتی که اگر کارخانه در محل معدن احداث می شد چه بسا هنوز این کارخانه فعالیت می‌کرد. وی همچنین از ایجاد کارخانه سنگ بری نوین در نهبندان در آینده ای نزدیک خبر می دهد و اضافه می کند: مرداد سال گذشته با تولیت آستان قدس رضوی نشستی برگزار شد که در آن مقرر شد آستان قدس برای ایجاد کارخانه سنگ بری نوین در سطح بین المللی اقدام کند. وی در عین حال تاکید می کند که سرمایه گذار همیشه به دنبال منفعت و سود اقتصادی خود است و اگر جایی سود وجود داشته باشد به طور یقین آن کار را انجام می دهد و اگر در فرآوری هم سودی وجود داشته باشد هرگز سنگ خود را به صورت خام نمی فروشد. سالاری، حمایت مردم و مسئولان از معدن داران استان را مهم می داند و اظهار می کند: بسیاری از دستگاه های اداری استان از سنگ های ساختمانی و تزئینی خارجی و غیر بومی در ساخت و سازهای خود استفاده می کنند که از این جمله می توان به بیمارستان حضرت ابوالفضل (ع) بیرجند، ادارات بیرجند و برخی از المان ها و جدول برخی از میادین اشاره کرد که این موضوع سرمایه گذار بخش معدن را دلسرد می کند.
تنوع سنگ خراسان جنوبی
یک کارشناس حوزه معدن هم با بیان این که در استان هفت نوع سنگ ساختمانی وجود دارد، می افزاید: در انواع نرم می توان به سنگ های مرمر، مرمریت و تراورتن و در انواع سخت به گرانیت شاهکوه، گل پنبه ای، سبز جنگلی و کاهویی اشاره کرد که برخی از این سنگ ها را بازار داخل استان و کشور نمی پسندد و باید آن را صادر کرد و اگر این سنگ ها فرآوری شود شاید در کشور های خارجی مشتری نداشته باشد چرا که خارجی ها دوست دارند سنگ را خام خریداری و آن طور که می خواهند فرآوری کنند. «امیدیان» به این موضوع که در میان مردم استان نهادینه شده است و اعلام می کنند، سنگ استان به صورت خام فروخته می شود و مردم از این سرمایه عظیم بی نصیبند اشاره و تاکید می کند: بین مردم و برخی مسئولان بحث است که سنگ های ساختمانی و گرانیت استان به صورت خام به اصفهان صادر و پس از فرآوری با قیمت های گزافی به خودمان فروخته می شود اما مردم و برخی مسئولان نمی دانند که چه پروسه ای طی می‌شود تا سنگ به صورت فرآوری به دستشان می‌رسد. وی‌ادامه می‌دهد: هزینه حمل و نقل سنگ در داخل استان به گونه ای است که برای معدن دار مقرون به صرفه نیست آن را فرآوری و به بازار عرضه کند بنابراین ترجیح می دهد آن را به صورت خام بفروشد. وی ادامه می‌دهد: اگر دستگاه های دولتی در استان جلوی خام فروشی سنگ را بگیرند و بگویند که باید در داخل استان فرآوری شود هیچ سرمایه گذاری حاضر نمی شود به استان بیاید و به استان های دیگر می رود مثل این است که مردم استان خوزستان بگویند نفت این استان مال ماست و باید در همین جا فرآوری شود در حالی که نمی توان همه آن نفت را در خوزستان فرآوری کرد و حتی باید صادر شود . وی مسئولان را هم در خام فروشی مواد معدنی استان مقصر می داند و اظهار می کند: بسیاری از همان مسئولانی که می گویند نباید خام فروشی شود درنمای ساختمان منزل شخصی یا اداره خود از تولیدات خارجی و حتی غیر از سنگ، مثل نمای آلومینیوم و ...استفاده می کنند در حالی که معدن کار نیاز دارد مسئولان هم از او در این زمینه حمایت کنند. به گفته وی حتی مسئولان شهری در ساخت المان ها و مبلمان شهری از سنگ های داخل استان استفاده نمی کنند طوری که به عنوان مثال در بیشتر اداراتی که در سایت اداری بیرجند بنا شده است از سنگ های دیگر استان ها و حتی برخی از سنگ های چینی استفاده شده است و برخی نیز نمای آلومینیوم به کار برده اند. وی همچنین به هزینه های زیاد فرآوری اشاره می‌کند و ادامه می دهد: سنگ شاهکوه نهبندان بسیار سخت است و کمتر کارخانه ای می تواند در ماه بیش از 300 تن از این سنگ را برش دهد چرا که برش این سنگ ها باید طبق اصول خاصی انجام شود بنابراین هزینه های زیادی در بردارد و اگر بخواهیم تمام سنگ معادن شاهکوه نهبندان را برش بزنیم باید حداقل 50 واحد سنگ بری دیگر در استان ایجاد شود. وی اظهار می کند: نیروی کاری که در شهرهای صنعتی مثل اصفهان وجود دارد در این استان نیست حتی بخشی از نیروهای کار اصفهان اتباع بیگانه اند و در روز با کمترین دستمزد حدود 20 ساعت کار می‌کنند و این موضوع کمک خوبی برای ادامه کار فعالان این حوزه است. «امیدیان» معتقد است که سرمایه گذار همیشه با یک حساب سر انگشتی سود و زیان خود را می سنجد و در نتیجه در این زمینه همیشه چند پله از مسئولان و دیگران جلوتر است پس اگر فرآوری برای او سودی داشته باشد به طور حتم مواد را فرآوری خواهد کرد.
*دریافت مالیات های سنگین
این کارشناس حوزه معدن یکی دیگر از مشکلات پیش روی فرآوری مواد معدنی در استان را دریافت مالیات های سنگین از سرمایه گذار می داند و اظهار می کند: واحدهای فرآوری که در اصفهان کار می کنند سالانه دو تا سه میلیون تومان مالیات برارزش افزوده می پردازند در حالی که این رقم در خراسان جنوبی برای هر معدن 300 میلیون تومان در سال است و چگونه می توان با وجود سختگیری ها در دریافت مالیات، از معدن دار و سرمایه گذار خواست که در خراسان جنوبی و در حوزه فرآوری مواد معدنی آن فعالیت اقتصادی انجام دهد. آن طور که وی می گوید: اجرای سختگیرانه قوانین توسط منابع طبیعی در استان از دیگر مشکلات مهم پیش روی فرآوری مواد معدنی است به گونه ای که فردی که چندین سال قبل قصد سرمایه گذاری چند 10 میلیاردی در حوزه معدن را داشت به دلیل وجود دو درخت بنه کوهی در محدوده معدنش، نتوانست از اداره منابع طبیعی مجوز فعالیت بگیرد و به ناچار دلسرد شد و از استان رفت. به گفته وی گاهی مسئولان مربوط برای تامین آب، برق و گاز واحدهای فرآوری در استان سنگ اندازی هایی می‌کنند و از سویی هم مسئولان حوزه حمل و نقل، کرایه حمل مواد معدنی را به گونه ای تعیین می کنند که برای سرمایه گذار مقرون به صرفه نیست و هزینه های تولید را افزایش می دهد. امیدیان به مشکلات اقتصادی معدن داران استان اشاره و تصریح می کند: بسیاری از فعالان این حوزه مشکلاتی در تامین نقدینگی و سرمایه در گردش دارند اما از سویی برخی بانک های عامل استان همکاری لازم برای ارائه تسهیلات به این واحدها را ندارند به گونه‌ای که سال گذشته از 64 واحد معدنی استان که برای دریافت تسهیلات بانکی درخواست دادند و به بانک ها برای تکمیل پرونده معرفی شدند فقط یک واحد موفق به دریافت وام شد و این نتیجه سختگیری های بانک ها در پرداخت وام به واحدهای تولیدی است.
دانلود تمام صفحات این نسخه
رتبه اول خراسان جنوبی در صدور پروانه بهره‌برداری معدنی در کشور
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
حیدری – 13 هزار و 267 نفر در معادن استان مشغول به کارند. «سالاری» معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با بیان این مطلب از وجود 239 فقره پروانه اکتشاف معتبر در استان خبر داد و گفت: این پروانه ها برای عملیات اکتشاف با سرمایه گذاری 604 میلیارد ریال و در 28 نوع ماده معدنی از جمله آهن، طلا، منیزیت، مس، پلی متال و ... صادر شده است. .jpg)
