محمدامین شرکت اول - رقابت این روزهای «انجمن عدالت» و «ثور: راگناروک» در گیشه سینمای جهان، بیشتر از هرچیز، ذهن را به رقابت دو غول بزرگ سرگرمی سازی ابرقهرمانی طی سال های طولانی حیات شان معطوف می کند. رقابتی که از حوالی دهه 40 میلادی شروع شد و ابرقهرمان ها آهسته آهسته پا به عرصه ادبیات گذاشتند تا جایگزینی برای قهرمانان داستان های فولکلور و عامه پسند باشند. کمیک ها به لطف تصویرسازی های هیجان انگیز و پایه ابرقهرمانی قصه ها، روزبه روز مخاطبان بیشتری را به خود جلب می کردند و آغازی برای خلق دنیایی جدید در عرصه سرگرمی سازی شدند.
1- آغازی برای غول ها
وقتی «مارتین گودمن» در سال 1933 در حالی که تنها 25 سال داشت، شروع به انتشار مجله داستان کرد، حتی فکرش را هم نمی کرد که تنها در فاصله شش سال بعد از آن با تاسیس انتشارات «تایملی» قرار است پایه ریز یکی از دو غول دنیای کمیک در جهان شود. اولین کتاب کمیک تایملی که بعدها به Marvel تغییر نام یافت، Marvel Comics بود، کتابی که در اواخر همان سال منتشر و با استقبال خوبی همراه شد. Human Torch اولین ابرقهرمانی بود که مارول خلق کرد، روباتی که می توانست آتش را کنترل کند. شماره نخست مارول کامیکس، خیلی زود محبوب شد و طی مدت زمانی کوتاه، فروشی 900 هزار نسخه ای را تجربه کرد و به واسطه این موفقیت، سازوکار تایملی دستخوش تغییر و تحول شد و با اضافه شدن تعدادی طراح و نویسنده به آن کار را به صورت حرفه ای تر ادامه داد.
به فاصله یک سال از تاسیس تایملی، «مالکوم ویلر نیکلسن» برای تاسیس انتشارات National Allied اقدام و دومین غول دنیای کمیک هم کار خود را آغاز کرد. New Fun: The Big Comic Magazine اولین مجله نیکلسن بود. وی یک سال بعد New Comics را منتشر کرد و در اواخر همان سال با خلق Doctor Occult (دکتر اکالت) اولین قهرمان DC پا به دنیا گذاشت. دکتر اکالت از معدود شخصیت های دی سی است که در سال های اولیه متولد شده و هنوز هم در جهان کمیک حضور دارد. مدتی بعد نیکلسن به دلیل ضررهای مالی از این انتشارات جدا شد، اما پیش از آن و در اواخر سال 1936 مجله Detective Comics را منتشر کرد. این مجموعه کمیک خیلی زود به محبوبیت رسید تا این که در شماره 27 خود، مشهورترین ابرقهرمان فعلی جهان یعنی «بتمن» (مرد خفاشی) را به مخاطبان معرفی کرد. دو سال پیش از تولد بتمن، نیکلسن که بخشی از انتشارات را به افراد دیگری واگذار کرده بود، نام Detective Comics را برای شرکت خود انتخاب کرد، اسمی که بعدها به اختصار «DC» (دی سی) نامیده شد.
2- ابرقهرمانان به پا می خیزند
اولین کار جدی دی سی، مجموعه ای به نام Action Comics بود، کمیکی که برای نخستین بار «سوپرمن» را به خوانندگان معرفی کرد. اکشن کامیکس در اواخر سال 1938 منتشر شد تا سوپرمن اولین ابرقهرمان کتاب های کمیک نام بگیرد. به فاصله یک سال، دی سی با معرفی «بتمن» و «مرد شنی» توانست خودش را در این عرصه به عنوان یک شرکت شاخص به دنیا معرفی کند. یک نکته جالب در خصوص دی سی این که بیشتر ابرقهرمانانش را طی سال های 1939 تا 1947 خلق کرده؛ شخصیت هایی مانند بتمن، رابین، واندروومن، فلش، فانوس سبز، آکوامن و سوپرمن.
با وجود تمام تلاش های دی سی، در اوایل دهه 40 میلادی، کتاب های مارول محبوبیت بیشتری نسبت به او داشتند. جالب تر آن که در آن دوران براساس آمار، «کاپیتان مارول» با فروش متوسط 1.4 میلیون نسخه در هر شماره، محبوب ترین ابرقهرمان بود، شخصیتی که بعدها Shazam نام گرفت، البته در آن دوران کمیک های این ابرقهرمان توسط یک ناشر دیگر منتشر می شد که از اوایل دهه 70 میلادی تمامی حقوق آن به مارول رسید. هنوز هم فروش کتاب های مارول و دی سی، با هم قابل مقایسه نیست. در سال هایی که این دو غول، پا به دنیای سرگرمی سازی گذاشتند، میزان فروش کمیک های «مردان ایکس» محصول مارول، از تمام کمیک های دی سی بیشتر بوده است.
3- لقمه چرب غول های کمیک، برای غول های سینما
اگرچه چند اثر سینمایی پس از معروف شدن این دو غول دنیای کمیک براساس ابرقهرمانشان ساخته شده بود، اما از دهه آغازین هزاره سوم، حضور مارول و دی سی بر پرده سینما، با همکاری دو غول سینما، وارد فصل جدیدی شد. به طوری که در سال 2009 «والت دیزنی» با قراردادی چهار میلیارد دلاری، «مارول اینترتینمنت» (شرکت مادر مارول کامیکس) را تصاحب کرد و تا سال 2019 به انحصار خود درآورد. هرچند موفقیت های مارول در عرصه سینما قبل از این قرارداد شروع شده بود. در سال 2002 یعنی زمانی که هنوز حرفی از همکاری مشترک مارول و والت دیزنی نبود، اولین قسمت از «مرد عنکبوتی» که استودیو «کلمبیا پیکچرز» ساخت، با فروش 820 میلیون دلاری، پرفروش ترین فیلم ابرقهرمانی تاریخ سینما شد.
اما ماجرای ورود دی سی به عرصه سینما متفاوت است. اولین ابرقهرمان راه یافته به هنر هفتم، سوپرمن بود. او در عرض کمتر از یک دهه پس از تولد، در یکی دو پویانمایی و سریال و یک فیلم نیمه کوتاه سیاه وسفید حضور یافت. اما اتفاق بزرگ در سال 1974 با خرید حق تجاری این شخصیت توسط «برادران وارنر» به وقوع پیوست و به فاصله دو سال بعد از آن، اولین فیلم سوپرمن روی پرده سینما آمد. این فیلم با بودجه ای معادل 55 میلیون دلار پرخرج ترین فیلم تاریخ سینما تا آن زمان به حساب می آمد. فیلمی که از حضور ستارگانی چون «مارلون براندو» (در نقش پدر سوپرمن) بهره می برد و بیش از 300 میلیون دلار در سراسر جهان فروخت. «سوپرمن 2» (1981) و «سوپرمن 3» (1983) دنباله های پرفروش بعدی بودند که تماشاچیان بی شماری را به سالن های سینما کشاندند. اما «سوپرمن 4» (1987) شکستی مطلق بود، به طوری که در فهرست بدترین فیلم های تاریخ سینما قرار گرفت و پرونده سوپرمن را تا سال 2006 مختومه کرد. در آن سال این ابرقهرمان با اکران «سوپرمن بازمی گردد» مجدد به دنیای سینما برگشت و از همان زمان پروژه مشترک برادران وارنر و دی سی آغاز شد، پروژه ای که برنامه ساخت آثاری تا سال 2020 در آن مشخص شده است.
طبق برنامه ریزی های انجام شده توسط دو شرکت دیزنی و وارنر، در حد فاصل سال های 2015 تا 2020 قرار است 30 اثر ابرقهرمانی براساس شخصیت های مارول و دی سی راهی سالن های سینما در جهان شود.
4- جهان های اشتراکی روی کاغذ
دی سی را می توان اولین شرکتی دانست که به سراغ ایجاد «جهان های اشتراکی» رفت. آن ها در دهه 40 میلادی، زمانی که حتی تصور ورود این داستان ها به عرصه سینما هم نمی رفت، جهان اشتراکی را ساختند که باعث شد ابرقهرمانان آن ها در داستان های یکدیگر حضور پیدا کنند. البته در ابتدا ارتباط دقیقی بین شخصیت ها نبود و آن ها بیشتر نقش شخصیت های مهمان را در داستان های همدیگر ایفا می کردند اما خیلی زود ایده جهانی مشترک در ذهن نویسندگان این شرکت شکل گرفت. در سال 1941 نخستین مجموعه مشترک ابرقهرمانان با نام All Star Comics منتشر شد و در شماره سوم همین خط داستانی، «انجمن عدالت» شکل گرفت.19 سال بعد در یک مجله دیگر دی سی، برای اولین بار مخاطبان با اعضای امروزی انجمن عدالت آشنا شدند. گروه نمونه به روزشده همان گروه قبلی که متشکل از تمامی ابرقهرمانان مشهور دی سی بود و بتمن، سوپرمن و واندروومن اعضای اصلی آن بودند. «انجمن عدالت» خیلی زود محبوب شد و مدیران دی سی را به سودی کلان رساند.
5- جهان های اشتراکی بر پرده سینما
«انتقام جویان» (Avengers) را می توان اولین اثر جهان های اشتراکی مطرح در عرصه سینما دانست. مارول با انتشار اولین قسمت این چندگانه در سال 2012 توانست در هفته های اول اکران، بسیاری از رکوردهای فروش گیشه را بشکند واین فیلم را به سومین فیلم پرفروش تاریخ سینما تبدیل کند. قسمت دوم این مجموعه، با نام «انتقام جویان: عصر اولتران» سه سال پس از قسمت اولش اکران شد و در جایی که دی سی همچنان در گیرودار ساخت فیلم هایی با محوریت یک ابرقهرمان بود، توانست در گیشه با فروش 1٫4 میلیارد دلاری به ششمین فیلم پرفروش تاریخ تبدیل شود.
هرچند دی سی قبل از مارول به فکر ایجاد جهان های اشتراکی افتاد ولی در عرصه ساخت چنین آثار سینمایی خیلی دیر دست به کار شد و اولین اثر خود در این زمینه را یک سال پس از اکران دومین قسمت از مجموعه «انتقام جویان» راهی سینماها کرد. دی سی برای اولین اثر جهان های اشتراکی خود، از دو تن از معروف ترین و محبوب ترین ابرقهرمان های خود، یعنی بتمن و سوپرمن مایه گذاشت و به کارگردانی «زک اسنایدر»، فیلم سینمایی «بتمن علیه سوپرمن؛ طلوع عدالت» را اکران کرد. این فیلم با واکنش منفی اغلب منتقدان همراه بود و در سال 2017 در چهار رشته نامزد دریافت تمشک طلایی شد و یک جایزه را هم به دست آورد!
دی سی در همان سال «جوخه انتحار» را به عنوان یکی دیگر از فیلم های جهان های اشتراکی اکران کرد. اگرچه این فیلم هم نقدهای منفی از منتقدان دریافت کرد، ولی با فروش 744 میلیون دلاری توانست موفق ترین فیلم استودیوی وارنر در سال 2016 لقب گیرد.
6- و اما تقابل «ثور» و «انجمن عدالت»
بازگشت دوباره قدرتمندترین انتقام جویان دنیای مارول، شوکی به جدول فروش در حال اغمای روزهای ابتدایی پاییز وارد و به هالیوود کمک کرد که در روزهای کسادی سینماها، زندگی دوباره بیابد. «ثور: راگناروک» از همان هفته اول اکران خود با قدرت شروع کرد و با فاصله ای زیاد در صدر جدول فروش قرار گرفت. این فیلم توانست به مدت دو هفته این جایگاه را از آن خود کند، هر چند این صدرنشینی پس از آغاز اکران عمومی «انجمن عدالت» از دست رفت، ولی باز هم براساس آمار، میزان فروش قابل قبولی به جای گذاشته است. آخرین اثر سینمایی مارول در سه روز اول اکران خود به فروش باورنکردنی 121 میلیون دلار در سینماهای آمریکا دست یافت. «ثور:راگناروک» در دنیای مارول در رتبه هفتم پرفروش ترین فیلم ها در سه روز اول اکران قرار دارد و در سال 2017 نیز سومین ساخته دنیای مارول است که به فروشی بالاتر از 100 میلیون دلار در این مدت می رسد.
پس از اکران «واندروومن» این امید بین طرفداران دی سی ایجاد شده بود که قرار است این شرکت در ادامه راه خود به روزهای اوج بازگردد اما حداقل تا این لحظه منتقدان، «انجمن عدالت» را گامی رو به عقب برای برادران وارنر و دی سی می دانند. سازندگان برای ساخت سومین اثر دنیای اشتراکی خود، بار دیگر به کارگردان فیلم شکست خورده «بتمن علیه سوپرمن» اعتماد و به یک افتتاحیه معمولی (نسبت به فیلم های ابرقهرمانی) در گیشه بسنده کردند که حتی به 100 میلیون دلار هم نرسید. اگرچه پنجمین فیلم مجموعه ابرقهرمانی دی سی، معادل «انتقام جویان» برای مارول است و باید همچون یک رویداد سینمایی بزرگ از آن استقبال می شد، اما درست عکس این موضوع اتفاق افتاد. این فیلم بدترین افتتاحیه بین تمام فیلم های مجموعه را داشته، به طوری که افتتاحیه «انجمن عدالت» 70 میلیون دلار کمتر از «بتمن علیه سوپرمن»، 37 میلیون دلار کمتر از «جوخه انتحار»، 32 میلیون دلار کمتر از «مرد پولادین» و هفت میلیون دلار کمتر از «واندروومن» بود و احتمال می رود با روند پیش رو، بین ساخته های اخیر دی سی کمترین میزان فروش را داشته باشد. در بیان شکست عظیم دی سی، همین بس که «انجمن عدالت» در جدول فروش خسته این روزهای هالیوود تنها توانست یک هفته فاتح باشد و در هفته دوم با 60 درصد کاهش، به رده دوم سقوط کرد. با این وجود باید دقت کرد این روزها وضعیت گیشه سینمای جهان تغییر کرده. شاید «انجمن عدالت» در زمانی نه چندان دور می توانست به فیلمی منحصربه فرد در نوع خودش تبدیل شود، اما هم اکنون ما با فیلمی ابرقهرمانی در میان خیل آثار مشابه طرف هستیم که کار را برای همه فیلم های در دست ساخت مارول و دی سی سخت کرده است.