بیشتر مردم جهان، اسم مافیای ایتالیا به گوش‌شان خورده، چرا که یا در کتاب‌ها خوانده‌اند یا در فیلم‌ها دیده و شنیده‌اند یا در فضای مجازی با آن‌ها آشنا شدند، اما معمولا اطلاعات واقعی افراد درباره آن ها به دلیل سری بودن این گروه‌های سازمان یافته، زیاد نیست. به تازگی، «متئو مسینا دنارو»، آخرین پدرخوانده مافیای سیسیل و نفر اول فهرست افراد تحت تعقیب پلیس ایتالیا پس از ۳۰ سال گریختن از دست پلیس در «پالرمو» دستگیر شد. گفته می‌شود که «مسینا دنارو» ۶۰ ساله در یک کلینیک خصوصی در پالرمو، مرکز سیسیل زندانی شده است. به همین بهانه و در پرونده امروز زندگی سلام، درباره ماجرای دستگیری این مافیای بدنام سیسیل، تاریخچه مافیا در ایتالیا، فرهنگ حاکم بین اعضای مافیا و پدرخوانده، عاقبت معروف‌ترین‌های‌شان و ... خواهیم گفت.
دستگیری دیرهنگام با کمک 100 مامور مسلح
دستگیری آخرین پدرخوانده مافیای سیسیل که نخست وزیر ایتالیا، آن را یک پیروزی بزرگ برای دولتش دانست، چطور اتفاق افتاد؟
به گزارش رسانه‌های ایتالیا، «متئو مسینا دنارو»، ساعت ۱۰ صبح به وقت محلی و در حالی که تحت درمان قرار داشت، توسط کارابینیری(یک واحد نظامی و اجرای قانون در ایتالیا) دستگیر شد. گزارش شده است که بیش از ۱۰۰ مامور مسلح در دستگیری او دخالت داشته‌اند. جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا از نیروهای مسلح این کشور به دلیل دستگیری مهم‌ترین عضو گروه جنایتکار مافیا تشکر کرد و گفت: «این یک پیروزی بزرگ برای دولت است».
مرد لاغر در مسیر پدرخوانده شدن
او که به «U Siccu» (مرد لاغر) معروف بود، سال ۱۹۶۲ در کاستل وترانوی سیسیل به دنیا آمد. پدرش یکی از روسای قدرتمند کوزا نوسترا بود و متئو هم کسب و کار خانوادگی را ادامه داد! گرچه مسینا دنارو از سال ۱۹۹۳ تحت تعقیب قرار دارد اما در این مدت در مکان‌های مختلفی مخفی می‌شد و دستوراتش را برای مافیا صادر می‌کرد. هرچند که گفته می‌شود پلیس ایتالیا در سال‌های اخیر با دستگیری بیش از ۱۰۰ نفر از اعضای مافیا تا حد زیادی از قدرت او کاسته بود. با این حال، او نامزد ریاست مافیا پس از مرگ «برناردو پروونزانو» در ۲۰۱۶ و «سالواتوره(توتو) رینا» در سال ۲۰۱۷ بود.
دستگیری افراد مختلف به جای او
فرایند تعقیب مسینا دنارو به دلیل فقدان تصاویر کافی از او با مشکل روبه‌رو بود. قبل از دستگیری تعداد کمی عکس مربوط به دهه ۱۹۹۰ و اواخر دهه ۱۹۸۰ از او وجود داشت. پلیس ایتالیا با کمک فناوری دیجیتال و عکس‌های قدیمی او، عکسی ساخته بود که برآوردی از تغییر چهره او پس از گذشت سال‌ها داشته باشد. در این مدت اخباری تایید نشده منتشر شده بود که این پدرخوانده مافیا با جراحی پلاستیک چهره‌اش را تغییر داده است یا این که موفق به از بین بردن اثر انگشتش شده است. در طول این سال‌ها همچنین افراد مختلفی به اشتباه به جای او دستگیر شدند. از جمله در سال ۲۰۱۹ که پلیس به بیمارستانی حمله کرد تا مردی را که حدس می‌زد این پدرخوانده مافیاست، دستگیر کند. سپتامبر ۲۰۲۱ هم یک مرد ۵۴ ساله اهل لیورپول در رستورانی در لاهه هلند دستگیر شد. تصاویر او در حالی که پوششی روی سرش کشیده شده بود و توسط نیروهای پرشمار مسلح از میان مشتریان هراسان رستوران به بیرون حمل می‌شد، منتشر شد. پلیس ایتالیا قبلا از پلیس هلند برای یک عملیات بین‌المللی کمک خواسته بود. این مرد چند روز بعد آزاد شد.
اتهامات آخرین پدرخوانده مافیای سیسیل
مسینا دنارو به دلیل جنایت‌های فراوان به طور غیابی به حبس ابد محکوم شده است. این جرایم شامل قتل جووانی فالکونه و پائولو بورسیلو، دادستان‌های ضد مافیا در سال ۱۹۹۲، بمب‌گذاری سال ۱۹۹۳ در شهرهای میلان، فلورانس و رم می شود و همچنین دزدیدن پسر ۱۱ ساله یکی از اعضای سابق مافیا که می‌خواست علیه آن شهادت بدهد. این رئیس مافیا همچنین به جرایم مختلفی از جمله پول‌شویی و قاچاق مواد مخدر برای سندیکای جنایتکار سازمان یافته کوزا نوسترا متهم است. گفته می‌شود که او دنباله‌رو توتو رینا، رئیس خانواده کورلیونه بود که سال ۱۹۹۳ پس از ۲۳ سال فرار از دست پلیس، دستگیر شد.
مافیای سیسیل
چی هست؟
درباره منشأ تاریخی مافیای سیسیل، سوء تفاهم زیادی وجود دارد. حتی ریشه‌شناسی کلمه مافیا هم به شدت مورد بحث است. خود این کلمه احتمالا ریشه عربی دارد. همچنین در دهه‌های اولیه قرن هجدهم ممکن بود کلمه سیسیلی را به عنوان صفتی بشنویم که چیزی با کیفیت بالا را توصیف می‌کند، اما در حقیقت مافیای سیسیلی به شبکه‌ای از گروه‌های جنایتکار سازمان‌یافته مستقر در ایتالیا و آمریکا گفته می‌شود که طی قرن‌ها در سیسیل، گرد هم آمدند.
اولین گروه مافیایی جهان
اولین گروه‌های مافیایی در دنیا، در قرون وسطی به وجود آمد که چند صد سال قبل از مافیای آمریکا بود. تقریبا در دوره حکومت سلجوقیان این مافیا شکل گرفت. برای قرن‌ها، سیسیل، جزیره‌ای در دریای مدیترانه بین شمال آفریقا و سرزمین اصلی ایتالیا، توسط مهاجمان خارجی از جمله فنیقی‌ها، رومی‌ها، عرب‌ها، فرانسوی‌ها و اسپانیایی‌ها اداره می شد. ساکنان این جزیره کوچک، گروه‌هایی تشکیل دادند تا از خود در برابر نیروهای اشغالگر و همچنین سایر گروه‌های منطقه‌ای سیسیلی محافظت کنند. این گروه‌ها که بعدها به عنوان قبیله یا خانواده شناخته شدند، سیستم خاص خود را برای عدالت و اجرای احکام ایجاد کردند و اقدامات خود را مخفیانه انجام دادند. در قرن نوزدهم، ارتش‌های خصوصی کوچک معروف به «مافی» از شرایط خشونت‌آمیز و هرج و مرج ایجاد شده در سیسیل استفاده و شروع به اخاذی از مردم کردند. از این تاریخ، مافیای سیسیلی به عنوان مجموعه‌ای از قبیله‌ها یا خانواده‌های جنایتکار ظهور کرد. آن‌ها کم کم فعالیت‌های جنایتکارانه خود را گسترش دادند و خود را بیشتر در سیاست و اقتصاد سیسیل تثبیت کردند.
مافیوزها چه کسانی هستند؟
در سیسیل، اصطلاح «مافیوز» یا عضو مافیا در ابتدا هیچ مفهوم جنایی نداشت و برای اشاره به شخصی که دارای نفوذ و قدرت بود استفاده می‌شد. در قرن نوزدهم، برخی از این گروه‌ها به‌عنوان گروه های خصوصی یا «مافیایی» ظهور کردند که از افراد پول اخاذی می‌کردند و در نهایت به یک سازمان جنایی خشن تبدیل شدند که امروزه به عنوان مافیای سیسیلی شناخته می‌شود. جالب است بدانید مافیای آمریکایی،یک نهاد جدا از مافیا در ایتالیاست.
روش «کوزا نوسترا»
«Cosa Nostra» یا روشی که مافیای سیسیلی به آن اشاره می کند، یک فعالیت جنایی سازمان یافته با ریشه در سیسیل ایتالیاست. مافیای ایتالیایی با چند گروه محلی شروع به کار کرد و در سراسر جهان گسترش یافت و با نفوذ در شهرهای بزرگ مانند نیویورک سیتی و پاریس گسترش پیدا کرد. این گروه از جنایات سازمان یافته با فعالیت های غیرقانونی هدفمند تشکیل شده است و همه این گروه ها دارای خانواده یا قبیله مشترک هستند و هر خانواده یا قبیله قلمروی خاص خود را برای کنترل دارد.
زندگی به سبک پدرخوانده‌ها!
ساختار مافیا شبیه یک درخت است که در راس آن فردی به نام «God Father» وجود دارد و بیشتر آن را با عنوان «پدرخوانده»، «دن» یا «باس» می‌شناسیم. پدرخوانده قدرتمندترین شخص مافیاست و با داشتن یک مشاور در کنار خود، اختیارات زیادی دارد. تصمیمات او بی‌برو و برگرد باید اجرا شود و اعضای گروه برای او قدرت نامحدود و بدون پاسخگویی قائل هستند. از آن جا که مافیای سیسیل یک مافیای خانواده‌محور است قوانین و فرهنگ آن به مافیای آمریکا هم سرایت کرده. به همین دلیل با این که اعضای گروه مافیا لزوما با هم پیوند خونی ندارند ولی خودشان را در قبال دیگر اعضا مسئول می‌دانند. به‌طور مثال قانونی به نام «اومرتا» یا قانون سکوت در بین مافیا وجود دارد که برگرفته از اصول اخلاقی منطقه جنوب ایتالیاست که مافیا از همان‌جا شکل گرفته‌اند و این قانون بعد از سیسیل به دیگر گروه‌های مافیایی در جهان انتقال پیدا کرد. طبق «اومرتا» هر نوع همکاری با ماموران و نهادهای امنیتی-اطلاعاتی یا استفاده از خدمات آن‌ها، حتی اگر خود فرد، قربانی یک جنایت شده باشد، ممنوع است. حتی اگر شخص به خاطر جرم نکرده، محکوم شود و مجرم را بشناسد باید محکومیت خود را در سکوت بگذراند و هیچ‌گونه اطلاعاتی را در اختیار پلیس و مقامات قضایی قرارندهد. این قوانین جوانمردانه و فرمان‌هایی که بیشتر معطوف به خانواده‌داری و حفظ اصول خانواده است و در میان «10 فرمان مافیا» تعریف شده است، چهره بیرونی گروه مافیا را آرام‌تر از آن چه در بطن آن جریان داشت، نشان می‌داد.
قوانین 10 گانه مافیا
در سال 2007 میلادی وقتی پلیس ایتالیا بعد از 2 دهه تعقیبوگریز رئیس مافیا را دستگیر کرد، در خارج از شهر پالرمو در میان اسناد رمزنگاری‌شده به مدرکی رسید. در آن مدرک دستورالعمل‌های رفتاری داخلی مافیا و قوانینی که اعضا و خانواده‌های مافیا باید آن را رعایت می‌کردند در 10بند تنظیم شده بود که بعدها به 10 فرمان مافیایی هم معروف شد و عبارت‌اند از:
هیچ فردی نمی‌تواند خودش را به طور مستقیم به اعضای دیگر گروه معرفی‌کند. برای معرفی دو نفر باید شخص سومی باشد، هر دو طرف را بشناسد و آن‌ها را به هم معرفی کند.
به همسران دیگر اعضا حتی در مغازه نباید نگاه کرد.
اعضا نباید هیچ‌وقت با یک پلیس دیده شوند.
اعضای مافیا نباید به باشگاه‌های شبانه و بارها بروند.
در دسترس بودن یک وظیفه حیاتی است حتی اگر همسرتان در حال وضع حمل باشد.
تمام قرارها باید دقیق و با احترام انجام شود.
با احترام با همسران خود برخورد کنید و هرگز به آن‌ها خیانت نکنید.
وقتی از شما سوالی شد باید درست و دقیق به آن جواب بدهید.
به پول دیگر اعضا چشم ندوزید. پولی که به دیگر اعضا و گروه های مافیایی دیگر تعلق دارد مناسب شما نیست.
افرادی که اجازه عضویت در مافیا را ندارند: کلیه کسانی که خویشاوندی نزدیک در تشکیلات پلیس دارند. کلیه کسانی که خویشاوندی خائن در خانواده خود دارند. کلیه کسانی که بدرفتاری می‌کنند، سرخود هستند و به ارزش‌های اخلاقی پایبند نیستند.
وجود و اجرای دقیق این قوانین تکلیف مافیا و غیرمافیایی‌ها را تا حدود زیادی مشخص کرده و این مجموعه دستورات از این گروه، یک مافیای قوی و متحد ساخته بود.
سرنوشت مشهورترین پدرخوانده‌ها
مافیا اگرچه امروز یک عنوان عام برای گروه‌های تبهکاری به شمار می‌رود، اما عمدتا با نام ایتالیا و خلاف کاری‌های خانوادگی‌اش به یاد آورده می‌شود. پس بیراه نیست که در فهرست کله‌گنده‌های مافیایی ما، ایتالیایی‌ها بیشتر فضا را به خودشان اختصاص بدهند. با سرنوشت چند نفر از مشهورترین رهبران مافیا آشنا شوید.
پدرخوانده پدرخوانده‌ها
«سالواتوره توتو رینا» مشهور به «وحشی»، عضو مافیای سیسیل بود و مسیر جنایتکار شدن را با چنان جدیتی ادامه داد که تبدیل به قدرتمندترین عضو این سازمان شد. در عمر 20ساله تسلط او بر سیسیل، وحشت و هراس بر شهر حاکم بود و لقب پدرخوانده پدرخوانده‌ها را برایش به ارمغان آورد. کارنامه سیاه سالواتوره، خبر از بیش از 150 قتل و خشونت علیه گروه‌های مافیایی رقیب و دولت ایتالیا، می‌دهد اما آن‌چه به دستگیری او منجر شد، قتل وحشیانه یک پسربچه و ترور دو قاضی بود. سالواتوره دستور داد پسر 13ساله مردی را که نگران افشای اسرار مافیا از سمت او بود، خفه و در اسید حل کنند. دو قاضی ترورشده هم کسانی بودند که بسیاری از اعضای مافیای سیسیل را محاکمه کرده بودند. این اقدامات بر خشم و نفرت عمومی علیه مافیا دامن زد، پدرخوانده دستگیر شد و 24سال پایانی عمرش را در زندان تحت شدیدترین اقدامات امنیتی به سر برد. او درنهایت به دلیل ابتلا به سرطان در زندان از دنیا رفت و خانواده‌اش که در تمام مدت حبسش اجازه ملاقات با او را نداشتند، با جسدش وداع کردند.
دومین مرد خطرناک ایتالیا
«مارکو دی لائورو» بعد از «متئو مسینا دنارو» دومین مرد خطرناک ایتالیا به‌شمار می‌رود. او چهارمین پسر لائوروها، مالک سازمان مافیایی «کامورا» و تنها پسر دستگیرنشده خانواده بود که چهار سال پیش دستگیر شد. سازمان کامورا که کنترل دو محله فقیرنشین را برعهده داشت، برای به‌دست آوردن تنها همین یک موقعیت، درگیری‌هایی ترتیب داد که به کشته شدن دست‌کم 130 نفر منجر شد. پلیس ایتالیا درنهایت با حضور 150 مأمور، لائورو را در آپارتمانی در «ناپل» غافلگیر کرد. البته شواهد می‌گویند دومین مرد خطرناک ایتالیا هنگام دستگیری اصلا شبیه غافلگیرشده‌ها نبوده؛ کنار گربه‌هایش پاستا می‌خورده، هیچ مقاومتی نشان نداده و تنها نگرانی‌اش این بوده که بعد از او چه بر سر گربه‌هایش می‌آید.
سلطان کوکائین جهان
اگر راجع به سران مافیا بگوییم و اسمی از «پابلو اسکوبار» نیاوریم، حق مطلب را ادا نکرده‌ایم. پابلوی کلمبیایی برای تبدیل شدن به مشهورترین قاچاقچی جهان نیازی نداشت که در ایتالیای مافیاپرور به دنیا بیاید. هرچند اسکوبار مشخصا عنوان «پدرخوانده» را نداشت اما برای کارتلش جایگاهی در حد یک پدرخوانده داشت وزندگی او که الهام‌بخش چندین سریال و فیلم سینمایی بود، احساسات متناقضی را برانگیخته است؛ عده‌ای پابلو را به دلیل کمک‌هایش به فقرا، رابین‌هود می‌نامند و عده‌ای لقب قاچاقچی بی‌رحم را لایقش می‌دانند. اسکوبار، رهبر کارتل «مدلین» بود که 80درصد بازار کوکائین جهان را دردست داشت و او را به یکی از ثروتمندترین مافیاهای مواد مخدر تبدیل کرد. مافیای مدلین، درطول حکمرانی‌اش بر قاچاق مواد، بیش از 7هزار قتل سازمان‌دهی شده در سال 1991 را ترتیب داد. سلطان کوکائین جهان که به تعقیبوگریز عادت داشت، سرانجام روی تراس خانه ای گیر نیروهای پلیس افتاد وکشته شد.
منابع این پرونده: bestofsicily.com، history.com، euronews.com، ایسنا، همشهری‌آنلاین