printlogo


تاریخ معاصر
«چریک های فدایی خلق » چگونه به دام ساواک افتادند؟

تیتر روزنامه‌های تهران در هشتم و نهم تیرماه 1355، از اتفاق مهمی خبر می داد؛ تعدادی از اعضای سازمان چریک‌های فدایی خلق، در یک درگیری چند ساعته در مهرآباد جنوبی، کشته شدند. به گزارش مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چگونگی کشف خانه چریک‌ها توسط کمیته مشترک چندان روشن نیست. شاید با تعقیب یکی از چریک‌ها (رضا یثربی) خانه تیمی آن ها لو رفته باشد. گفته شده است که ساواک، با اتخاذ ترفندی، توانست مکالمه تلفنی حمید اشرف(از رهبران سازمان) را با یکی از اعضا که به تازگی از زندان آزاد شده بود، طولانی و محل کیوسک تلفن عمومی مورد استفاده اشرف را در منطقه نزدیک فرودگاه، شناسایی کند و به تعقیب وی بپردازد و با تعقیب اشرف، خانه مهرآباد جنوبی را کشف کند. در گزارش عملیاتی ساواک آمده است: «براساس نفوذ اطلاعاتی ساواک در گروه چریک‌های به اصطلاح فدایی خلق، یکی از مخفیگاه‌های قابل اهمیت گروه در منطقه مهر‌آباد جنوبی، کشف و مدتی تحت مراقبت واقع و پس از کسب اطلاعات مورد نیاز، به کمیته مشترک ضد خرابکاری مأموریت داده شد تا عملیات لازم را جهت ضربت زدن به منزل امن مزبور و دستگیری ساکنین آن به عمل آورد. به همین مناسبت پس از بررسی‌های لازم و تهیه مقدمات کار، منزل تیمی مورد بحث در ساعت 0230(2 و سی دقیقه) روز 35.4.8 محاصره و در ساعت 0430(4 و سی دقیقه) همان روز، به وسیله بلندگو به ساکنین خانه موصوف اخطار گردید [که] بدون مقاومت خود را تسلیم نمایند. لکن ساکنین منزل ضمن سوزانیدن مدارک با مسلسل، ‌اسلحه کمری و نارنجک جنگی، مأمورین را مورد حمله قرار داده و قصد داشتند پس از شکستن حلقه محاصره، متواری شوند که با آتش متقابل مأمورین مواجه و سرانجام عملیات پس از چهار ساعت زد و خورد خاتمه و 10 تروریست ساکن منزل مورد نظر، معدوم گردیدند.» آن چه اهمیت این عملیات را بیشتر می‌کرد، وجود «حمید اشرف»، چهره برجسته‌ چریک‌ها در میان کشته‌شدگان بود که در صفحه اول روزنامه‌ها، ازاو به عنوان «سرکرده تروریست‌ها» نام برده ‌شد. اوپیش از این، طی درگیری‌های متعدد، بارها توانسته بود از چنگ مأموران فرار کند. حمید اشرف در سال 1325 در تهران متولد شد و پس از اخذ دیپلم، در رشته مکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران پذیرفته شد. وی یکی از سمپات‌های گروه بیژن جزنی به شمار می‌رفت. با دستگیری جزنی، اگرچه اعضا و سمپات‌های دیگر، از جمله فرخ نگهدار نیز، دستگیر و به حبس محکوم شدند ولی از آن جا که مسئول مستقیم حمید اشرف، نام او را نمی‌دانست، از موج دستگیری در امان ماند و توانست به فعالیت‌های خود ادامه دهد. او از نیمه سال 1350، یعنی پس از دستگیری یا کشته شدن اعضای اصلی گروه، تا پایان حیات خود، رهبر بی‌رقیب سازمان محسوب می‌شد.