آغازی بر پایان آرزوهای بزرگ
اردوغانی که با سیاست های خاص خود متحدان قدیمی یعنی«گل»، «داووداوغلو» وحالا ایلدیریم را از دست داده، باید یک تنه به مصاف حزب جمهوری خواه خلقی برود که آرزویش کنار زدن حزب عدالت و توسعه است
کامیار-شاید بتوان گفت یک شنبه شب تلخترین شب در عمر سیاسی اردوغان در چند سال اخیر بوده و حتی میتوان گفت که ناراحتی وی از شکست حزب عدالت و توسعه در انتخابات شهرداری استانبول، از میزان ناراحتی او در خصوص کودتای نافرجام جولای ۲۰۱۶ بیشتر باشد.اردوغان پیش از رسیدن به مقام نخست وزیری و سپس ریاست جمهوری، زمانی شهردار استانبول بود و اطلاع از اهمیت این شهر موجب شد تا این جمله تاریخی از وی در ذهنها ثبت شود که «هر کس استانبول را فتح کند، ترکیه را فتح کرده است».اعضای شورای شهر و روستا در ترکیه برای مدت پنج سال انتخاب میشوند. نتایج این انتخابات نوعی ارزیابیِ میزان پشتیبانی مردم از دولت اردوغان و برنامههای او به شمار میرفت اما امام اوغلو انتخابات قبلی را که حدود سه ماه پیش برگزار شد، با اختلاف ۱۳ هزار رأی برد و این بار با اختلاف ۷۷۵ هزار رأی برنده شد. او این پیروزی را «شروعی تازه» برای استانبول خواند و گفت که آماده است در هماهنگی با رجب طیب اردوغان، این شهر را اداره کند.
چرا پیروزی مخالفان مهم است؟
«مراد یتکین» روزنامهنگار و تحلیل گر سیاسی اهل استانبول پیش از برگزاری انتخابات درباره پیروزی حزب رقیب دولت گفته بود: «این پیروزی، به آغاز افول حزب عدالت و توسعه و نیز خود اردوغان تعبیر خواهد شد، چرا که رئیس جمهوری ترکیه خود، این رأیگیری را مسئله بقا نامیده است».به باور یتکین یکی دیگر از پیامدهای پیروزی امام اوغلو میتواند برگزاری انتخابات سراسری زود هنگام باشد، یعنی پیش از انتخابات پیش بینی شده برای سال ۲۰۲۳ و همچنین ممکن است به تغییر نیروها در کابینه کنونی و نیز چرخشی احتمالی در حوزه سیاست خارجی ترکیه منجر شود.
الگو برداری امام اوغلو از اردوغان
کارزار انتخاباتی حزب عدالت و توسعه برای جبران اختلاف اندک با رقیب - یعنی چیزی حدود ۱۳ هزار رأی - کسب رأی کُردهای ساکن استانبول را در برنامه قرار داده بود، رأیدهندگانی که ۱۵ درصد از جمعیت 5.1میلیون نفری این شهر را تشکیل میدهند اما حزب دموکراتیک خلق که حامی کُردهای ترکیه است، از امام اوغلو پشتیبانی کرده و همچنین اعلام کرده بود که حزب عدالت و توسعه تلاش دارد میان رأیدهندگان کُرد اختلاف بیندازد.نکته جالب در این میان اما شاید خصوصیات مشترک میان امام اوغلو و اردوغان باشد. رجب طیب اردوغان در انتخابات شهرداری استانبول در سال ۱۹۹۴ به پیروزی غیر منتظره ای دست یافت و همین موفقیت بعداً راه را برای پیروزی او در عرصه ملی کشور باز کرد.اکرم امام اوغلو هم که به شیوه مشابهی در مسیر ترقی حرکت میکند، چند وجه مشترک دیگر نیز با اردوغان دارد. خانواده اردوغان قبلاً در منطقه دریای سیاه زندگی میکردند. شمار قابل توجهی از رأی دهندگان استانبول از همین منطقه آمدهاند. اکرم امام اوغلو هم در شهری مجاور شهر محل زندگی خانواده اردوغان در همین منطقه متولد شده و برای رفتن به دانشگاه و تحصیل در رشته بازرگانی به استانبول رفته بود.این دو نفر یک وجه مشترک دیگر هم دارند و آن علاقه به فوتبال است. اردوغان در نوجوانی یک فوتبالیست نیمه حرفهای بود و همه از علاقه وافر او به مسابقات فوتبال باخبر هستند. از آن جا که مردم ترکیه به فوتبال علاقه زیادی دارند، این شهرت به جلب رأی دهندگان بیشتری برای اردوغان، کمک کرده است.در رزومه کاری امام اوغلو نیز علاقه او به فوتبال دیده میشود؛ هم به عنوان یک بازیکن غیر حرفهای و هم فعالیت برای باشگاه فوتبال شهر زادگاهش، ترابزون اسپور.شاید موضوع مهمتر، نقش مسجد در مسیری است که اکرم امام اوغلو پیموده ونشانه آن تغییری است که در هویت حزب جمهوری خواه خلق که قبلاً کاملاً سکولار بود، مشاهده میشود. او به مساجد رفته و آیههایی از قرآن را قرائت کرده، رفتاری که معمولاً رأی دهندگان ترکیه عادت داشتند از حزب عدالت و توسعه اردوغان ببینند.«حلال کاپلان» یک روزنامه نگار طرفدار دولت میگوید، امام اوغلو تلاش میکند همان شیوهای را اختیار کند که حزب عدالت و توسعه و اردوغان برای رسیدن به قدرت از آن استفاده کرده بودند.
پایان آرزوهای بزرگ سلطان
تا چند سال قبل و پیش از تغییر سیستم حکومت داری در ترکیه، تمامی کارشناسان معتقد بودند که اردوغان در تلاش است، دست کم تا سال ۲۰۲۰ در قدرت باشد. این رؤیا با تغییر قانون اساسی و حذف پست نخست وزیری در ترکیه محقق شد و اردوغان که خود را در عرصه سیاسی ترکیه یکه تاز میدید اکنون باید تمام توان خود را صرف جلوگیری از قدرت یافتن امام اوغلو کند.اردوغانی که با سیاستهای خاص متحدان قدیمی خود از جمله «عبدا... گل» رئیس جمهوری سابق و «احمد داووداوغلو» نخست وزیر اسبق را از دست داده بود و اکنون با مشخص شدن نتایج انتخابات استانبول بن علی ایلدیریم را نیز از دست میدهد، باید یک تنه به مصاف حزب جمهوری خواه خلقی برود که با پیروزی در استانبول امید تازهای برای محقق کردن آرزوی خود یعنی کنار زدن حزب عدالت و توسعه از قدرت یافته است.اردوغان در مدت زمامداری خود توانسته با ایجاد رونق اقتصادی و موج سواری خوب در تحولات بینالمللی تا این جای کار شوالیه پیروز ترکیه باشد اما شاید از دست دادن «دژ استانبول» و رو در رو شدن با حریفی جوان ، آرزوهای بزرگ وی را بر باد دهد.