پرونده
مدال نه، اخلاق برایم مهم‌تر بود
گفت‌و‌گو با دونده اسپانیایی که جوانمردی اش همه را تکان داد
ویدئوی رفتار قابل‌توجه «ایوان» و تصویر به یاد ماندنی آن صحنه، در هفته‌های اخیر به شدت در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. هر چند داستان، جدید نیست اما انتخاب «ایوان» تازگی خاص خودش را دارد؛ شاید چون کمتر کسی را سراغ داریم که حاضر شود دست به چنین انتخابی بزند. اما خلاصه ماجرا چیست؟ دونده کنیایی در مسابقات سال 2012 تورنمنت اسپانیا، نفر اول است و تا خط پایان 10 متر فاصله دارد که با خیال این‌که از خط پایان عبور کرده، می‌ایستد. فرناندز که نفر دوم و پشت سر او بوده، متوجه اشتباه او می‌شود. ابتدا به او اشاره می‌کند که خط پایان آن جاست! وقتی می‌بیند که او متوجه زبان او نمی‌شود، حریف را هل می‌دهد و پشت سر او می‌دود. موتای به عنوان نفر اول از خط عبور می‌کند و فرناندز نفر دوم. همه این‌ها طی چند ثانیه اتفاق
می افتد. برای آشنایی بهتر با «ایوان» و داستان این ماجرا، با او ارتباط گرفتیم. او خلاصه اما با کلماتی حساب‌شده به بعضی از سوالات ما جواب داد. چه می‌شود که یک نفر این قدر به مسائل اخلاقی توجه دارد؟ ما به عنوان والد چطور می‌توانیم فرزندانی تربیت کنیم که مانند ایوان انتخاب‌هایشان حتی در حساس‌ترین شرایط هم مبتنی بر اصول اخلاقی باشد؟ در پرونده امروز زندگی سلام در کنار گفت‌و‌گو با ایوان فرناندز، به این موارد هم خواهیم پرداخت.
داستان مسابقه‌ای
که 2 برنده داشت!
آن چه درباره «ایوان فرناندز انایا» و انتقادهایی که بعد از رفتار اخلاق‌مدارانه‌اش به او شد، نشنیده‌اید
ایوان فرناندز، اهل اسپانیا و متولد 1988 است. او از 17 سالگی وارد مسابقات دو و میدانی شد و طی این سال‌ها بیشتر در مسابقات دو نیمه استقامتی شامل دو 5 هزار متر، 10 هزار متر، نیمه ماراتن و ماراتن فعال بوده است. او چندین بار در این مدت به تیم ملی اسپانیا دعوت شد و در مسابقات بین‌المللی به عنوان عضوی از تیم اسپانیا شرکت کرد. کسب مدال برنز دو 5 هزار متر در سال 2014 در مسابقات برزیل یکی از افتخارات اوست. در کنار آن هم در باشگاه‌های مختلفی عضو بوده و به عنوان عضوی از این تیم‌ها در مسابقات شرکت داشته است. در این بین داستان شرکت او در مسابقه‌ای در سال 2012 (آذر 1391) یکی از داستان‌های معروف و الهام‌بخش برای افراد بسیاری در گوشه و کنار دنیا بوده است.
ایوانی که برنده شدن به هر قیمتی را انتخاب نکرد
نزدیک خط پایان در مسابقه دو3 هزار متر در مسابقات دو در شمال اسپانیا، ایوان فرناندز متوجه شد دونده جلویی او دچار خطایی اساسی شده است. نفر جلوی ایوان، «ابل کیپ‌راپ موتای» دونده‌ای از کشور کنیا بود که چند ماه قبل از این مسابقه، در المپیک لندن توانسته بود مدال برنز دو 3هزار متر را از آن خود کند. در این مسابقه او در بیشتر مسیر جلوتر از ایوان حرکت کرده بود و حالا حدود 10متر مانده به خط پایان به تصور این‌که خط پایان را پشت سر گذاشته، سرعتش را به ناگهان کم کرده بود. این کاهش سرعت ناگهانی و رها کردن مسابقه توسط ابل به ایوان فرصتی طلایی داده بود. ایوان که نفر دوم مسابقه بود، می‌توانست به راحتی از ابل جلو بزند و به این ترتیب برنده مسابقه باشد و البته افتخار شکست دادن دارنده مدال المپیک را از آن خود کند. افتخاری که با توجه به سن ایوان، می‌توانست کمک کند تا بهتر در این حرفه شناخته شود. اما برخلاف انتظار بسیاری ایوان در عوض جلو زدن، انتخاب دیگری کرد.
انتقادهایی که درباره تصمیم ایوان مطرح شد
ایوان که متوجه اشتباه ابل شده بود، با تکان دادن دست و حرکت بدن، او را متوجه اشتباهش کرد و همزمان با کاهش سرعت و هل دادن ابل به سمت خط پایان، به او اجازه داد تا او از خط پایان به عنوان برنده این بخش عبور کند. این کار ایوان همان زمان هم توجه زیادی را به خود جلب کرد. البته همه توجهات مثبت نبود و برخی به انتقاد از این انتخاب پرداختند. به عنوان مثال مربی ایوان در این مورد گفت ،شاید ایوان با این کارش انسان بهتری شده باشد اما ورزشکار بهتری نشده است. همزمان برخی از کارشناسان هم از تاثیر منفی این انتخاب ایوان بر آینده حرفه‌ای او صحبت کردند اما ایوان از تصمیمش دفاع کرد. او در یکی از گفت‌و‌گوها به خبرنگاری که از او پرسید چرا در عوض بهره‌برداری از این فرصت، اجازه داده تا ابل برنده شود، گفت: «من به او اجازه ندادم، او خودش داشت برنده می‌شد. فاصله‌ای که او در طول مسابقه با من داشت، آن قدر بود که اگر چنین اشتباهی را انجام نمی‌داد، امکان این‌که من از او جلو بزنم، وجود نداشت.»
آن مدال چه افتخاری برای من داشت؟
در گفت‌و‌گوهای دیگری که همان زمان ایوان انجام داد، درباره چرایی این انتخابش توضیحاتی داد که مرور آن ها خالی از لطف نیست. او درخصوص این‌که چرا حاضر نشده تا جلو بزند و برنده شود، گفته: «حاصل آن پیروزی برای من چه بود؟ آن مدال چه افتخاری برای من داشت؟ مادرم چه فکری درباره من می‌کرد؟ آیا آن وقت کشورم به من افتخار می‌کرد؟» و در جای دیگری گفته: «اگر به من گفته می‌شد که برنده شدن در این مسابقه، باعث می‌شود تا من برای مسابقات جهانی به تیم‌ملی اسپانیا دعوت شوم، باز هم این کار را نمی‌کردم. راستش را بخواهید، مدال نه اما اخلاق برایم مهم‌تر بود. من فکر می‌کنم با انجام این کار، افتخاری را کسب کردم که اگر جلو می‌زدم و برنده می‌شدم، نمی‌توانستم آن را به دست بیاورم. این برای من بسیار اهمیت دارد. چرا که در روزگاری که در فوتبال، در جامعه و در سیاست، هر رفتاری ممکن است از افراد سر بزند، این رفتارهای صادقانه است که به دل می‌نشیند.»
از تصمیمم پشیمان نیستم
پاسخ‌های «ایوان فرناندز» دونده‌ای که در زندگی، اخلاق برایش حرف اول را می‌زند به سوالات ما
والدینم به من این طور آموخته‌اند
وقتی برای ایوان، سوالات را ارسال کردیم، خیلی زود اعلام کرد که آن‌ها را دریافت کرده است اما به‌رغم پاسخ اولیه تا پاسخ سوالات ما را بدهد، چند هفته‌ای طول کشید. اما خب وقتی فرد اخلاق‌مداری چون ایوان با تاخیر جواب می‌دهد، باید منتظر عذرخواهی مفصلی از جانب او باشید. ایوان نه فقط در ایمیل که در پیامی که برای اطلاع‌رسانی از ارسال ایمیل هم برای ما فرستاده بود، عذرخواهی کرد؛ یک عذرخواهی مودبانه و در عین حال گرم و صمیمانه. و حالا این شما و این گفت‌و‌گو با ورزشکاری که مودب، اخلاق‌مدار و متواضع است.
والدینم به من این طور آموخته‌اند
اولین سوال ما از ایوان درباره چرایی کارش بود؛ سوالی که ایوان مختصر اما روشن به آن جواب داد: «مهم‌ترین دلیل این مسئله این بود که ابل موتای، در تمام طول مسابقه جلوتر از من بود. از طرفی والدین من به من یاد داده‌اند که کاری را که دوست ندارم کسی در حق من انجام دهد نباید در حق کسی انجام بدهم. از دید من ابل برنده بود و به همین دلیل هم با حرکتم به او کمک کردم تا برنده شود. این انتخاب از نظر من طبیعی بود، آن قدر طبیعی که لحظه‌ای تعلل نکردم. آخر والدینم من را این طوری بزرگ کرده‌اند.»
از انتخابم پشیمان نیستم
مربی ایوان، آن زمان تصمیم او را تایید نکرد. سوال بعدی ما ،درخصوص همین موضوع بود و از ایوان درباره انتقادهایی پرسیدیم که به تصمیم او شده بود. او در این باره گفت: «مربی من آن زمان به من گفت که اگر او جای من بود، اجازه نمی‌داد ابل برنده شود چرا که همه می‌دانیم هدف از مسابقه چه بوده است. البته من با او مخالف هستم چرا که فکر می‌کنم من تنها به ابل در شرایطی که گیج شده بود، کمک مختصری کردم. از دید من این کاری است که غالب انسان‌ها انجام می‌دهند. راستش مانند هر چیز دیگری در زندگی، در این مورد هم افرادی بودند که این کار را تایید کردند و هم افرادی که به انتقاد پرداختند. اما خب برای من این کار، درست‌ترین انتخاب بود و اصلا پشیمان نیستم.»
اگر به گذشته برگردم، باز هم همان تصمیم را می‌گیرم
جدای از انتقادها، ایوان زمانی که این کار را انجام داد تنها 24 سال داشت. برخی افراد ممکن است تصور کنند در اوج جوانی و بی‌تجربگی انجام چنین کار کمال‌گرایانه‌ای البته که عجیب نیست. از ایوان پرسیدیم با تجربه الان اگر دوباره در چنین موقعیتی قرار بگیرد، چه خواهد کرد؟ ایوان گفت: «من به همه کسانی که متفاوت با من فکر می‌کنند، احترام می‌گذارم اما راستش اگر من دوباره در چنین موقعیتی قرار بگیرم، باز هم مطابق اصول اخلاقی پیش خواهم رفت.»
ارزشمندترین تحسین از دید ایوان
بسیاری از افراد این اقدام ایوان را تحسین کردند؛ تحسین‌هایی که تا به امروز هم ادامه دارد. اما کدام واکنش بیش از همه به دل ایوان نشسته است؟ ایوان می‌گوید: «نمی‌توانم بگویم کدام مورد برای من دلچسب‌تر از بقیه بوده است. اما اگر بخواهم بگویم کدام واکنش‌ها برایم ارزشمندتر بوده، به واکنش برخی از والدین اشاره می‌کنم. این‌که والدین زیادی بعد از این ماجرا از من تشکر کردند و گفتند از من ممنون هستند که به آن‌ها کمک کرده‌ام تا به فرزندان خود یاد بدهند که در ورزش مسائلی وجود دارد که هیچ قیمتی ندارد و قابل خرید و فروش نیست.»
ابتدا فوتبالیست بودم
تا بحث بازی جوانمردانه می‌شود اغلب ما یاد فوتبال می‌افتیم. از ایوان درباره رابطه‌اش با فوتبال پرسیدیم و این که او در خصوص بازی جوانمردانه در فوتبال چه فکری می‌کند؟ ایوان درباره ارتباطش با فوتبال گفت: «من از طرفداران فوتبال هستم. در واقع من ورودم به دنیای حرفه‌ای ورزش را ابتدا با فوتبال شروع کردم و تا 14 سالگی هم پیگیر فوتبال بودم. اما از این سن به بعد سراغ دو و میدانی آمدم. من فکر می‌کنم بازیکنان فوتبال در جامعه شناخته‌شده‌تر هستند و در نتیجه مسئولیت بیشتری برای آموزش کودکان دارند. شخصا آرزو می‌کنم که چهره‌های ورزشی بیشتری به عنوان الگو به کودکان معرفی شوند. البته همین الان هم در فوتبال حرکات خوبی وجود دارد اما دوست دارم این حرکات بیشتر شود.»
کرونا زندگی ایوان را هم تغییر داده است
کرونا وضعیت بسیاری را تغییر داده است؛ کارهایی که تعطیل شده‌اند، مسابقات ورزشی که تا زمان نامشخصی به تعویق افتاده‌اند و ... . از ایوان درباره وضعیتش در این روزها پرسیده‌ایم؛ به خصوص که اسپانیا یکی از کشورهایی است که از کرونا آسیب‌های فراوانی دیده است. ایوان در این باره گفت: «متاسفانه کرونا زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار داده است. وضعیت من هم به شکلی ویژه تحت تاثیر قرار گرفته چراکه هم اکنون حرفه‌ای ندارم و همین باعث شده تا از نظر اقتصادی در وضعیت شکننده‌ای قرار بگیرم. البته در عین حال فکر می‌کنم که بالاخره این وضعیت ممکن است برای همه پیش بیاید و این که من باور دارم در نهایت ما همه به جایی که شایستگی آن را داریم، خواهیم رسیم.»
همه ما باید به بهتر شدن دنیا کمک کنیم
اما سوال آخر ما از ایوان درباره حرفه ورزشی او بود؛ این‌که افراد جوانی که علاقه مند به ورزش حرفه‌ای هستند چه نکاتی را باید در نظر داشته باشند؟ او در جواب این طور گفت: «اولین توصیه من این است که هر کاری را می‌خواهند انجام دهند با لذت و علاقه دنبال کنند. در عین حال به ورزش حرفه‌ای به عنوان موقعیتی نگاه کنند که قرار است در آن دوستان جدید پیدا کنند، به دیگران احترام بگذارند، با دیگران با صداقت برخورد کنند و از این موقعیت برای کمک کردن به دیگران بهره بگیرند. اگر این طور شود، در نهایت آن‌ها ارزش‌هایی را در زندگی دنبال خواهند کرد که به بهتر شدن دنیا کمک می‌کند.»
7 توصیه برای
تربیت فرزندی اخلاق‌مدار
احتمالا برای شما هم این سوال پیش آمده که چه کنیم تا تصمیمات فرزندمان مثل «ایوان» مبتنی بر اصول اخلاقی باشد
به عنوان یک والد شاید شما هم دوست داشته باشید، فرزندتان مانند ایوان در حساس‌ترین لحظات زندگی، اصول اخلاقی را فراموش نکند. اما بزرگ کردن فرزندی با این ویژگی چندان ساده نیست. راستی برای تربیت چنین فرزندی باید به چه نکاتی توجه داشته باشیم؟
اصول اخلاقی شفاف داشته باشید| اصول اخلاقی را که برای شما اهمیت زیادی دارد مشخص کنید تا وقتی این موارد برای شما شفاف نباشد، برای فرزندتان هم مشخص نخواهد شد.
الگو بودن خود را فراموش نکنید| شما مهم‌ترین الگوی فرزندتان در زندگی هستید. پس اصول اخلاقی را که برایتان اهمیت دارد در رفتارتان نشان دهید. همزمان درباره موقعیت‌هایی که دچار وسوسه برای زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی شده بودید و این کار را نکردید، با فرزندتان صحبت کنید. این مهم است که کودکان بدانند وسوسه شدن ممکن است برای همه پیش بیاید و صرف وسوسه شدن به معنای ارتکاب اشتباهی از سوی آن ها نیست.
رفتار درست را مقابل کودک تحسین کنید| زمانی که فردی مطابق با اصول اخلاقی شما عمل می‌کند، تحسین خود را به صورت علنی بیان کنید. بگذارید فرزندتان به خوبی متوجه شود که شما چه رفتارهایی را تحسین می‌کنید. به عنوان مثال داستان ایوان و انتخابی را که او داشته برای فرزندتان تعریف کنید و با او درباره آن به گفت وگو بنشینید.
درباره رفتارهای نادرست دیگران زیاد صحبت نکنید| همان‌طور که دیدن رفتارهای خوب دیگران، فرزند شما را به تکرار این رفتارهای مناسب تشویق می‌کند، دیدن رفتارهای نادرست هم می‌تواند او را به سمت تکرار آن‌ها سوق دهد. مراقب برنامه‌های تلویزیونی که می‌بینید باشید و در عین حال اخبار مربوط به انتخاب‌های نادرست دیگران (مانند دزدی و اختلاس و ...) را جلوی فرزندتان مکرر بازگو نکنید. توجه داشته باشید که طبق نظر برخی متخصصان این که شما این رفتارها را بازگو و آن ها را نفی کنید، کفایت نمی‌کند.
بدون بیان جرئت‌مندانه، کار پیش نمی‌رود| مهارت دیگری که فرزندتان برای زندگی طبق اصول اخلاقی به آن نیاز خواهد داشت، مهارت بیان جرئت‌مندانه است. در خصوص ایوان همان طور که اشاره شد، کار او مورد تایید مربی‌اش نبوده است. اگر ایوان توانایی بیان جرئت‌مندانه را نداشت، شک نکنید که توان انجام چنین کاری را هم نداشت، چرا که قطعا او از انتظارات مربی‌اش آگاه بوده و می‌دانسته این انتخاب او مورد تایید او نخواهد بود.
خانه را استثنا نکنید| یادتان باشد که نمی‌توانید از فرزندتان انتظار راستگویی در هر شرایطی را داشته باشید اما درباره مسائل داخل خانه او را غیرمستقیم تشویق به دروغگویی کنید. یا این که از فرزندتان انتظار داشته باشید که از دیگران دنباله‌روی نکند اما در خانه از او انتظار داشته باشید تا همیشه به شما چشم بگوید و توان بیان جرئت‌مندانه در برابر شما را نداشته باشد.
همدلی را جدی بگیرید| نمی‌شود از عمل طبق اصول اخلاقی حرف زد و مهارت همدلی را فراموش کرد. همدلی یعنی فرد بتواند احساسات دیگران را به خوبی درک کند و متوجه باشد که رفتارش بر دیگران چه تاثیری می‌گذارد. مطالعات روان‌شناسی نشان می‌دهد همدلی کردن یکی از پیش‌نیازهای احساس مسئولیت کردن است. پس برای تقویت این مهارت در فرزندتان حتما برنامه‌هایی داشته باشید.
