هفته ای سرنوشت ساز برای خاورمیانه از سوچی تا ورشو
عبدالباری عطوان -با برگزاری نشست سوچی در روسیه و ورشوی لهستان، هفتهای سرنوشتساز را میتوان برای خاورمیانه انتظار داشت. سه نشست چند جانبه در این هفته برگزار میشود که سرنوشت بحرانهای منطقه را مشخص میکند. این نشستها کداماند؟ آیا پوتین در نشست صلحآمیز خود با ترکیه که بر سر موضوع سوریه در سوچی برگزار خواهد شد موفق خواهد بود؟ و بر حسب نظر و تجربه شخصی، آیا اردوغان به ارتباط دستگاههای اطلاعاتی خود در این باره اعتراف میکند؟ تصمیمات حساسی در راه است.رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه پس از استفاده از همه شرطها و ابزارهای خود، بهعنوان بخشی از راهبردش، این روزها با فرصت کوتاهی که تا زمان نشست سوچی دارد گویا خسته شده و در برابر گمانههایی قرار گرفته است.
پیش از صحبت درباره این گزینهها، باید سه اجلاس مهم را ذکر کرد. نتایج آنها هر چه که باشد میتواند شکل خاورمیانه را از بحران سوریه تا درگیریهای سوریه یا درگیریهای کشورهای عربی با رژیم اسرائیل تغییر دهد.
هر چند این هفته هم در سوچی نشست مهمی در پیش است که به رویکردهای روسیه (ایران، ترکیه) در این باره پرداخته میشود یا نشست ورشو لهستان از مهمترین موضوعات این هفته است که راهبردهای آمریکا در اروپا را مشخص کند.
نخست به نشست سوچی اشاره کنیم؛ این نشست در حالی با حضور رؤسای جمهور ترکیه و ایران در روسیه برگزار میشود که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه آنها را دعوت کرده و میزبان آنهاست.
دوم نشست ورشو است که در تضاد با نشست نخست و با حمایت آمریکا و در سطح یک کنفرانس و همایشی با حضور وزیران خارجه برخی کشورها با عنوان «صلح و امنیت در خاورمیانه» برگزار میشود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم اسرائیل و برخی از دولتمردان آمریکا و وزیران خارجه مصر و اردن در این نشست حضور دارند. این نشست با تمرکز بر مواجهه با ایران و چگونگی حمایت کشورهای عربی از معامله قرن برگزار میشود. این نشست را میتوان صفحه جدیدی در تعامل کشورهای عربی با اسرائیل
توصیف کرد.سوم، نشست مسکو که تنها به ولادیمیر پوتین و نتانیاهو محدود میشود، پرونده سوریه موضوع این نشست است و حضور ایران در سوریه در دستور کار قرار دارد.
البته؛ نشست سهجانبه در سوچی مهمتر خواهد بود، زیرا نتایج آن بهطور مستقیم و مؤثر در دو نشست دو طرفه و نه از سوی دیگر، منعکس خواهد شد، زیرا هماهنگی بین سه رهبر احتمالاً منجر به حلوفصل سه پرونده فوق میشود، یعنی آینده ادلب و منطقه امن در شمال سوریه و حضور نظامی ارتش در شرق فرات.
رئیسجمهور اردوغان از سوی متحد روسی خود و دوست ایرانی خود تصمیم خواهد گرفت تا سرنوشت شهر ادلب را برای تحقق اهداف خود در ماه اکتبر برای از بین بردن گروههای تروریستی مطرح کند. همچنین حضور نیروهای دموکراتیک سوریه در شرق فرات از دیگر موضوعات مطرح شده است که قبلاً به آن پرداخته شده است.
دمشق از توافق موجود هنگامی که توسط رئیسجمهور پوتین بهطور ناگهانی در آخرین جلسه سوچی با اردوغان در سه هفته پیش پیشنهاد شد استقبال کرد، اما در همان زمان گفت که با تمام گروههای تروریستی، از جمله کسانی که مورد حمایت ترکیه در شمال و شرق سوریه هستند، مقابله میکند.
نشست سهجانبه سوچی که امروزبرگزار میشود برای مصلحت ترکیه-سوریه تحت قراردادی صورت میگیرد که علاوهبر مشخص شدن راهکارهایی، برای مواجهه با تروریستها خواهد بود؛ تروریستهایی که امنیت ملی کشورها را تهدید میکنند.